NEDERLAND OP DE WERELDTEN
TOONSTELLING TE BRUSSEL
Het Belgisch Koningspaar te Noordwijk
26ste Jaargang
DINSDAG 30 APRIL 1935
No. 8103
S)e Geid&eh^Soii/fca/tit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedratgt bij Toormtbetafing:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2 95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ts voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin b»-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Het bezuinigingsplan van 77
millioen.
Het bezuinigingsplan der regeering van
77 millioen is alreeds in enkele bladen
scherp becritiseerd; de meeste toonèn zich
echter nog min of meer terughoudend in
htm oordeel.
Ongetwijfeld zal de parlementaire ver
tegenwoordiging der R.-K. Staatspartij aan
dit wetsontwerp wel zéér bijzondere aan
dacht en studie wijden.
Wij zullen op de onderdeelen van dit
wetsontwerp, zooals gisteren gezegd, nader
terugkamen.
Vandaag willen wij op een dier onder
deelen de aandacht richten. Een bezuini
ging uit de onderwijs-begrooting.
De regeering heeft, om erger te voorko
men naar het heet, besloten „het instituut
van kweekeling met akte een wettelijke
basis te geven."
Het instituut van kweekeling met akte,
wat is dat voor een ding? vraagt de
„Volkskrant" en het blad beantwoordt
deze vraag als volgt:
Men kan het geval wel een onschul-
digen naam geven, maar in werkelijk
heid zijn de „kweekelingen met akte"
geen kweekelingen, doch onderwij
zers, zoo goed als de overigen.
Het is eenvoudig een verkeerd en
onbehoorlijk insluipsel, de onderwij
zers met behoorlijke bevoegdheid tot
kweekeling te degradeeren, ten einde
zoo de vrije hand te hebben met de sa
larissen.
Voor een onderwijzer is men aan de
wetelijke normen, al zijn die verslech
terd, gebonden; ten aanzien van de
kweekelingen kan men doen wat men
wil: desnoods kan men ze met een zak
cent afschepen.
Wat tot heden uitzondering was zal
nu zoo al niet direct regel worden (er
wordt toch wel half mee gedreigd), dan
toch op groote schaal worden toege
past: er is een bezuiniging van negen
a tien millioen mee te verdienen.
Zoo is het.
Met volkomen instemming nemen wij
over de afkeuring van het instituut van
„kweekeling met acte", z o o a 1 s dit insti
tuut in de practij'k wordt gehanteerd.
't Lijkt benauwend veel op diefstal!
't Lijkt op diefstal, als men voor een
klas zet een onderwijskracht, die volledig
(de „Volkskrant" zet: behoorlijk) bevoegd
is, om zelfstandig onderwijs te geven, en
dat ook feitelijk doet, maar die men
„kweekeling met acte" noemt en dan
dat is de practij k! afscheept met een
paar honderd gulden par jaar of met wat
meer dan een zakgeld.
Dat instituut van „kweekeling met acte"
is ook ingevoerd bij het openbaar lager
onderwijs in Leiden. Het is door den Ge
meenteraad aanvaard. Doch de Katholieke
Raadsfractie heeft daarbij toen nadrukke
lijk verklaard, dat zij tegen het instituut
(zooals het practisch vervormd is, in af
wijking van den eersten opzet) ernstige
bezwaren heeft, maar toch mede wilde
werken tot de invoering ook in Leiden,
omdat de gemeente daartoe min of meer
wordt gedwongen door den Rijks wetgever,
èn omdat de in Leiden benoemde kweeke
lingen met acte" óf wachtgelders zijn, die
dan toch feitelijk een volledig salaris ge
nieten, óf zeer jonge, pas beginnende leer
krachten, die nog niet direct recht heb
ben op een loon, waarvan zij een gezin
kunnen onderhouden.
Ook besturen van bijzondere scholen
hebben bedoeld instituut in navolging van
het openbaar onderwijs ingevoerd.
Mogen dezen daarmede niet verder gaan,
dan strikt noodzakelijk is, gezien
de gelden, die him van rijks- en gemeente-
wege worden uitgekeerd en die zij zelf ter
beschikking mochten hebben!
In ieder geval zij men er diep van over
tuigd, dat toch eigenlijk de arbeider, van
wien men een volledige arbeidstaak vraagt,
het loon waard is, dat voor dien bepaal
den arbeid is aangewezen; dat m.a.w. een
onderwijzer met de gewone acte, die zelf
standig klasse-onderwijs geeft, het sala
ris verdient, dat voor onderwijzers is vast
gesteld.
DE OFFICIEELE OPENING VAN HET
NEDERLANDSCHE PAVILJOEN
Hedenmiddag te ruim drie uur is op de
Wereldtentoonstelling te Brussel het Ne-
derlandsche Paviljoen onder groote be
langstelling, vooral van Nederlandsche en
Belgische zijde, door den Minister van
Economische Zaken, Z.Exc. mr. M. P. L.
Steentoerghe, officieel geopend.
Sedert het Nederlandsche Paviljoen Za
terdagmiddag, tegelijk met de tentoonstel
ling zelf, voor het publiek toegankelijk
werd gesteld, mocht het zich dadelijk in
een groote belangstelling verheugen. Het
was het eerst van alle buitenlandsche deel
nemingen gereed, ondanks het feit, dat het
niet het eerste buitenlandsche Paviljoen is,
dat officieel geopend wordt. De Denen heb
ben n.l. reeds gisterochtend de officieele
openingsplechtigheid gehad, die verricht
werd door den Deenschen Kroonprins Fre-
derik. Ook het ruime, frissche Deensche
Paviljoen mocht zich dadelijk in een druk
bezoek verheugen, evenals het Zweedsche,
dat gistermiddag tegen twee uur werd
opengesteld, doch pas morgen geopend zal
worden.
En zoo moest het publiek, dat er al van
op de hoogte is, dat het Nederlandsche
Paviljoen te bezichtigen is, vandaag teleur
gesteld worden. De deuren bleven gesloten
en openden zich alleen voor degenen, die
in het bezit waren van de officieele uit-
noodigingskaart.
Voor vandaag heeft de groote midden
zaal een wijziging ondergaan. Rondom de
fraaie vijver, die omgeven is door een
bloembed van bloeiende fuchsia's en waar
in -de fraaie goudvisschen en andere sier-
visschen zwemmen, die een geschenk zijn
van de Nederlandsche Heidemaatschappij,
staan ongeveer 500 stoelen geschaard voor
de vele genoodigden. Op de verhooging van
de volgende zaal, waarin de Koloniale af-
deeling en de stands der P. T. T. en van
de K. L. M. zijn ondergebracht, liggen
eenige tapijten en staat een tafel voor de
sprekers, die tijdens de plechtigheid het
woord zullen voeren.
In het voorste gedeelte, bij de hoofd
ingang, is een vestiaire ingericht voor de
bezoekers, die tegen half drie beginnen
binnen te komen. De meeste zoeken een
plaats in de middenzaal; er zijn vele leden
van Kamers van Koophandel uit verschil
lende deelen van Nederland bij, en de lei
ders en firmanten der ondernemingen, die
deelnemen aan de industrieele inzending.
Het wachten wordt hun gekort door de mu
ziek van een op de verhooging opgesteld
strijkje.
De officieele personen en hoogwaardig-
heidsbekleeders worden ontvangen in de
fraaie koepelzaal naast de ingang, die be
stemd is voor de expositie van kunstnijver-
heidsproducten. Als gastheeren fungeeren
hier de Nederlandsche commissaris-gene
raal, Z.Exc. oud-minister mr. dr. T. J.
Verschuur, en de adjunct-commissaris-ge-
neraal mr. H. van Romburgh, consul-gene
raal der Nederlanden te Brussel en han
dels-attaché bij de Nederlandsche legatie
aldaar. Wij zien hier, behalve Minister
Steenberghe, die met mevrouw Steenber-
ghe aanwezig is, den Nederlandschen ge
zant te Brussel jhr. Tjarda van Starken-
burgh Stachouwer en echtgenoote, den ge
zant van België te Den Haag Z.Exc. Ch.
Maskens, den Belgischen Minister van
Bmnenlandsche Zaken Van Isacker, den
Belgischen Minister van Defensie Devèze,
den Minister van Koloniën Rubbens, den
Minister van Onderwijs Bovesse, den Mi
nister van Landbouw De Schrijver, de Mi
nisters van Staat Hymans en Francqui, de
secretarissen-generaal van de meeste Bel
gische Departementen, den burgemeester
van Brussel Adolphe Max, de Brusselsche
wethouders Van de Meulebroek, Huisman
van der Nest en Verbrueghe de Nayer, en
voorts bijna het voltallige tentoonstellings-
bestuur, o.a. den commissaris-generaal
Graaf A. van der Burch, den waarnemen-
den commissaris-generaal Caspers, en den
directeur-generaal van het Uitvoerend Co
mité Fonck; voorts zijn aanwezig alle com
missarissen-generaal der deelnemende lan
den en vele leden van de uitvoerende co-
mité's van verschillende dezer landen.
Uit Nederland waren o.a. aanwezig de
directeur-generaal van den Arbeid dr. ir.
A. H. W. Hacke, mr. J. F. van Royen, alge
meen secretaris der P. T. T., de heer T. van
Maanen, adjunct-directeur der Nederland
sche Spoorwegen, de heer C. A. van Woel-
deren, burgemeester van Vlissingen, de
heer Ch. I. J. M. Weiter, voorzitter van den
Ondernemersraad van Nederlandsch In-
dië, G. J. W. Putman Cramer, voorzitter
van den Ondernemersraad van Suriname,
mr. G. M. Greup, secretaris van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken te Amster
dam, ir. W. H. van Leeuwen, voorzitter
van het Nederlandsch Verbond van Werk
OIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
gevers, dr. H. Molhuijzen, secretaris van
het Koninklijk Nederlandsch Landbouw
Comité, mr. A. C. A. Ridder van Rap-
pard, voorzitter van de Nederlandsche
Landbouw Handelskamer, baron Crayen-
hof, voorzitter, en de heer W. P. F. van
Deventer, directeur van de Nederlandsche
Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer
(A.N.V.V.), Baron Wittert van Hoogland,
algemeen sechetaris van de Vereeniging
van Raden van Arbeid, prof. Ie Cosquino
De Buyssy, directeur van de afdeeling Han
delsmuseum van het Koloniaal Instituut en
ir. W. L. Utermolen, eveneens van het Ko
loniaal Instituut, dr. A. F. Philips, de heer
A. Plesman, directeur der K. L. M., prof.
dr. Ir. H. C. J. H. Gelissen, directeur der
N.V. Provinciale Limburgsche Electrici-
teits Maatschappij, en vele anderen.
De tonen van een carillon in de slanke
toren van het Nederlandsche Paviljoen
kondigden te ruim drie uur het begin van
de openingsplechtigheid aan. Op verzoek
van mr. Verschuur begaven de eere-gasten
toen de overige genoodigden hun plaatsen
hadden ingenomen, zich naar hun gere
serveerde plaatsen in de middenzaal. Toen
zij binnentraden zette de muziek de Bra-
bangonne in en verhieven de aanwezigen
zich van him zetels..
De Brabangonne werd onmiddellijk ge
volgd door het Wilhelmus, dat eveneens
door alle aanuwezigen staande werd aan
gehoord.
Hierna nam de commissaris-generaal der
Nederlandsche deelneming, mr. dr. T. J.
Verschuur, het woord om de aanwezigen
te verwelkomen.
Vervolgens hield de Minister van Econo
mische Zaken, mr. M. P. L. Steenberghe,
de openingsrede.
Het woord was thans aan den burge
meester van Brussel, den heer Adophe Max
die zijn vreugde te kennen gaf over de
wijze, waarop Nederland aan deze ten
toonstelling had meegewerkt en wees op
de resultaten van de vriendschappelijke
samenwerking tusschen de buurlanden Ne
derland en België.
Aan het slot van de openingsplechtig
heid noodigde de commissaris-generaal de
aanwezigen uit tot een rondgang door het
Paviljoen en de daarnaast gelegen Wierin-
germeer-boerderij; onderwijl hoorde men
opnieuw het luiden van het carillon in den
toren, maar slechts de ingewijden wisten
waar de klepel hing, terwijl niet ingewij
den daar vergeefs naar zochten. Zij kon
den niet weten, dat het de verborgen luid
sprekers in de toren waren, die de op pla
ten opgenomen carillonspelen van onze
Hollandsche torens over het Brusselsche
tentoonstellingsterrein deden galmen.
Terwijl in het tentoonstelingspaviljoen
ververschingen werden rondgediend, na
men de aanwezigen het geëxposeerde in
oogenschouw. Pas nadat de stoelenrijen
waren opgeruimd werd het publiek weer
toegelaten.
Het cultureele element is ondanks het
economisch karakter niet verwaarloosd.
Zulks moge blijken uit het paviljoen zelf,
dat door zijn vormgeving, wandschilderin
gen en gebrandschilderde ramen op artis
tiek kunnen mogen wijzen.
In het bijzonder kan men zich in de eere
zaal met de beeltenissen van de acht Ne
derlandsche winnaars van den Nobelprijs
en de kernverzameling van voortbrengse
len van kunstnijverheid een oogenblik in
een andere sfeer van die van het materiee-
le verplaatsen.
Op deze wijze heeft de Commissie on
der voorzitterschap van den Commissaris-
Generaal mr. T. J. Verschuur gemeend, de
Nederlandsche inzending ter Brusselsche
Wereldtentoonstelling te moeten verzor
gen. Zij heeft daarmede geheel gehandeld
in den geest van de Regeering en ik moge
bij deze gelegenheid U, Mijnheer de Com
missaris-Generaal voor Nederland en uw
medewerkers daarvoor mijn dank betui
gen. De Regeering hoopt, dat de Neder
lands deelneming zoowel de cultureele als
de economische betrekkingen tusschen de
beide buurstaten zal bevorderen. Indien
dit mocht worden bereikt, zullen zoowel
ideëele als materieele belangen worden
gediend. Ideëele in dien zijn, dat de onder
linge verstandhouding niet anders dan
baat kan vinden bij vermeerdering van
wederkeerige kennis van land en volk.
Materieele, omdat de tentoonstelling er toe
kan bijdragen de uitwisseling van produc
ten te bevorderen ten bate van belangrij
ke takken van bedrijf, ten bate ook van
de volkswelvaart in het algemeen aan bei
de zijden van de grens.
Met den wensch, dat de Wereldtentoon
stelling Brussel 1935 in deze beide opzich
ten vruchtdragend moge zijn, verklaar ik
het Nederlandsche Paviljoen geopend.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Vermoedelijk zal het Vaticaan protestee
ren tegen de nieuwe Duitsche pers-wet. (2e
blad).
De Duitsche bisschoppen bepleiten het
recht van Katholiek onderwijs en Katho
lieke organisaties. (2e blad).
Ruim 30 predikanten in concentratiekam
pen opgesloten. (2e blad).
Verklaring van sir John Simon over de
Duitsche duikbootplannen. (2e blad).
Het vliegtuig in dienst der Missie. (Ge
ïllustreerd artikel, 4de blad).
BINNENLAND.
Nederland op de Wereldtentoonstelling
te Brussel. (1ste blad).
Bijzonderheden over het bezoek van het
Belgisch Koningspaar aan den burgemees
ter van Noordwijk. (1ste blad).
Sluiting van het Triduum te Lourdes.
Kerkn., 3de blad).
Bekentenis van De Bie inzake de roof
moord te Ooyen. (Gem. Ber., 3de blad).
Verschillende branden. (Gem. Ber., 3de
blad).
Het conflict tusschen A. N. W. B. en
K. N. A. C. (Sport, 3de blad).
OMGEVING.
Zoetermeer en Zegwaart tot één gemeen
te vereenigd. (4de blad).
Prins en Prinsesje komen Nederlandsch Ieeren
Hedenmorgen naar Brussel
vertrokken.
De Koning en Koningin van België zijn
hedenmorgen te half 9 in alle stilte per
auto uit Noordwijk vertrokken. De Koning
zat zelf aan het stuur.
In een tweede auto volgde de heer en
mevrouw Lebrun-Gevers.
De hooge gasten werden uitgeleide ge
daan door den Burgemeester van Noord
wijk, diens echtgenoote en kinderen.
Omtrent het bezoex van het Belgische
Koningspaar kwam ons het volgende ter
oore. De koning en de koningin wenschen,
dat hun kinderen, prinses Charlotte en
kroonprins fBoudewijn, de Nederlandsche
taal volkomen zullen leeren beheerschen.
Zij hadden daarom besloten, dat hun kin
deren eenigen tijd in Nederland verblijf
zouden houden.
De burgemeester v. d. Mortel, die gehuwd
is met baronesse Michiels van Kessenich,
had relaties in de kringen van het Belgi
sche Hof er. op deze wijze kwam Leopold
met hem in contact.
Thans is vastgesteld, dat de beide Belgi
sche koningskinderen dezen zomer bij bur
gemeester v. d. Mortel op Noordwijk zul
len logeeren.
De burgemeester heeft zelf twee kinde
ren van ongeveer denzelfden leeftijd als
prinses Chorlette en prins Boudewijn.
Koning Leopold en koningin Astrid heb
ben thans persoonlijk de schoonheid der
omgeving kunnen bewonderen, waar hun
kinderen dezen zomer zullen vertoeven.
's Konings wensch is, dat zijn kinderen
de Nederlandsche taai volkomen zuiver zul
len leeren spreken. Men weet, dat koning
Leopold zich even gemakkelijk in het Ne
derlandsen als in het Fransch uitdrukt, en
het is ook bekend, dat zijn gemalin de har
ten der Vlamingen veroverde door het feit,
dat zij onmiddellijk na haar verloving Ne
derlandsch is gaan leeren. Koning Leopold
en koningin Astrid wenschen nu, dat ook
hun kinderen de beide landstalen van Bel
gië even goed zullen beheerschen en daar
om achten zij het wenschelijk, dat hun kin
deren eenigen tijd in Nederland verblijf
houden.
De koningskinderen worden eind Juni
verwacht en zullen als gewone leden van
het gezin worden behandeld.
HOE DE DAGEN WERDEN
DOORGEBRACHT.
De volgende bijzonderheden omtrent het
hooge bezoek aan Noordwijk worden ons
nog medegedeeld:
De Koningin en de Koningin waren ver
gezeld van den heer en mevrouw Lebrun-
Gevers, die in „Het Hof van Holland" ge
logeerd hebben.
Zondag, na afloop van de H. Mis, heeft
de Koning met den heer Lebrun op de
banen der Noord wij ksche Golfclub een par
tij golf gespeeld.
Hoewel er tegelijkertijd een wedstrijd
was tusschen Noordwijk en de Kennemers
is aan niemand opgevallen, dat de Koning
aanwezig was.
Na de lunch werd met een gezelschap
van veertien personen in auto's een bezoek
gebracht aan de bollenstreek. De terugweg
ging over Warmond, waar men een bezoek
bracht aan de villa „Huize Wanmonderhek"
van den heer Wickevoort Crommelin. Ook
werd met een motorboot een rondvaart ge
maakt over de Kagerplassen. Na ongeveer
een uur gevaren te hebben begaf het ge
zelschap zich naar „Meerrust" waar de
thee werd gebruikt. Vervolgens keerde het
gezelschap naar Noordwijk terug, waar ten
huize van den burgemeester werd gedi
neerd. Aan den maaltijd namen dezelfde
gasten deel als den vorigen avond benevens
graaf van Lynden.
Gistermorgen heeft de koning met den
heer Lebrun weer een partij golf
Hierbij werden negen holes gespeeld.
De koningin had zich inmiddels, verge
zeld van den burgemeester en zijn echtge
noote, per auto naar Heemstede begeven,
waar een bezoek werd gebracht aan de
tentoonstelling „Flora". Te Overveen heb
ben zij daarna eenige ververschingen ge
bruikt.
Gistermiddag omstreeks 2 uur heeft het
koningspaar, vanuit Noordwijk een auto
tocht gemaakt naar Den Haag en omge
ving. Hier werd gereden langs het Huis
ten Bosch en vervolgens naar Schevenin-
gen. Op den terugweg werden verschillen
de bezienswaardigheden van Den Haag in
oogenschouw genomen.
Aan de Ridderzaal werd uitgestapt.
Hier heeft het koningspaar de ontwer
pen voor het monument van Hare Majes
teit de Koningin-Moeder bezichtigd. Na dit
bezoek heeft de koning nog een tochtje
gemaakt naar de bollenstreek en heeft de
koningin haar tocht door Den Haag voort
gezet. Te kwart voor zes waren de koning
en de koningin weer te Noordwijk terug.
De koningin was gekleed in een eenvoudig
blauw mantelpak, de konirlg, die bloots
hoofds was in een blauw colbertcostuum.
Kort nadat de koning in de villa van den
burgemeester was aangekomen, heeft hij
met eenige leden van zijn gezelschap een
korten autotocht langs den Gooweg ge
maakt. De koning bestuurde toen zelf de
auto.
EEN VROOLIJK BEZOEK AAN
DEN HAAG.
De Haagsche correspondent van de „Tel."
meldt nog:
Zonder dat de Hagenaars er iets van ge
merkt hebben, zijn koning Leopold en ko
ningin Astrid den geheelen middag in Den
Haag en Scheveningen geweest. Het be
zoek van het koningspaar was strikt in
cognito gehouden. Men wenschte alle offi
cieele vertoon te vermijden en het vorste
lijk echtpaar wenschte in de residentie
eens echt uit te zijn zonder herkend te
worden. Zelfs de waarnemende hoofdcom
missaris van politie was geheel onkundig
gelaten van het bezoek, want men wenschte
geen enkelen veiligheidsmaatregel opdat
het koningspaar zich frank en vrij door
Den Haag kon bewegen. Ook de Belgische
gezant, de heer Maskens, die natuurlijk
wel op de hoogte was van het bezoek aan
ons land, wist niets van de plannen van
den koning.
Zoo kwam het dat toen gistermiddag om
streeks halftwee een viertal auto's stilhield
voor het Indische restaurant te Schevenin
gen, waaruit een vroolïjk gezelschap stapte
om in het bovengelegen restaurant de In
dische rijsttafel te nuttigen, noch de direc
teur noch het overige personeel eenig ver
moeden hadden welke hooge bezoekers zich