NEDERLAND OP DE WERELDTEN TOONSTELLING TE BRUSSEL Het Belgisch Koningspaar te Noordwijk 26ste Jaargang DINSDAG 30 APRIL 1935 No. 8103 S)e Geid&eh^Soii/fca/tit DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedratgt bij Toormtbetafing: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2 95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad ts voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bjj vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin b»- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea verhuur, koop en verkoop: f 0.50 V Het bezuinigingsplan van 77 millioen. Het bezuinigingsplan der regeering van 77 millioen is alreeds in enkele bladen scherp becritiseerd; de meeste toonèn zich echter nog min of meer terughoudend in htm oordeel. Ongetwijfeld zal de parlementaire ver tegenwoordiging der R.-K. Staatspartij aan dit wetsontwerp wel zéér bijzondere aan dacht en studie wijden. Wij zullen op de onderdeelen van dit wetsontwerp, zooals gisteren gezegd, nader terugkamen. Vandaag willen wij op een dier onder deelen de aandacht richten. Een bezuini ging uit de onderwijs-begrooting. De regeering heeft, om erger te voorko men naar het heet, besloten „het instituut van kweekeling met akte een wettelijke basis te geven." Het instituut van kweekeling met akte, wat is dat voor een ding? vraagt de „Volkskrant" en het blad beantwoordt deze vraag als volgt: Men kan het geval wel een onschul- digen naam geven, maar in werkelijk heid zijn de „kweekelingen met akte" geen kweekelingen, doch onderwij zers, zoo goed als de overigen. Het is eenvoudig een verkeerd en onbehoorlijk insluipsel, de onderwij zers met behoorlijke bevoegdheid tot kweekeling te degradeeren, ten einde zoo de vrije hand te hebben met de sa larissen. Voor een onderwijzer is men aan de wetelijke normen, al zijn die verslech terd, gebonden; ten aanzien van de kweekelingen kan men doen wat men wil: desnoods kan men ze met een zak cent afschepen. Wat tot heden uitzondering was zal nu zoo al niet direct regel worden (er wordt toch wel half mee gedreigd), dan toch op groote schaal worden toege past: er is een bezuiniging van negen a tien millioen mee te verdienen. Zoo is het. Met volkomen instemming nemen wij over de afkeuring van het instituut van „kweekeling met acte", z o o a 1 s dit insti tuut in de practij'k wordt gehanteerd. 't Lijkt benauwend veel op diefstal! 't Lijkt op diefstal, als men voor een klas zet een onderwijskracht, die volledig (de „Volkskrant" zet: behoorlijk) bevoegd is, om zelfstandig onderwijs te geven, en dat ook feitelijk doet, maar die men „kweekeling met acte" noemt en dan dat is de practij k! afscheept met een paar honderd gulden par jaar of met wat meer dan een zakgeld. Dat instituut van „kweekeling met acte" is ook ingevoerd bij het openbaar lager onderwijs in Leiden. Het is door den Ge meenteraad aanvaard. Doch de Katholieke Raadsfractie heeft daarbij toen nadrukke lijk verklaard, dat zij tegen het instituut (zooals het practisch vervormd is, in af wijking van den eersten opzet) ernstige bezwaren heeft, maar toch mede wilde werken tot de invoering ook in Leiden, omdat de gemeente daartoe min of meer wordt gedwongen door den Rijks wetgever, èn omdat de in Leiden benoemde kweeke lingen met acte" óf wachtgelders zijn, die dan toch feitelijk een volledig salaris ge nieten, óf zeer jonge, pas beginnende leer krachten, die nog niet direct recht heb ben op een loon, waarvan zij een gezin kunnen onderhouden. Ook besturen van bijzondere scholen hebben bedoeld instituut in navolging van het openbaar onderwijs ingevoerd. Mogen dezen daarmede niet verder gaan, dan strikt noodzakelijk is, gezien de gelden, die him van rijks- en gemeente- wege worden uitgekeerd en die zij zelf ter beschikking mochten hebben! In ieder geval zij men er diep van over tuigd, dat toch eigenlijk de arbeider, van wien men een volledige arbeidstaak vraagt, het loon waard is, dat voor dien bepaal den arbeid is aangewezen; dat m.a.w. een onderwijzer met de gewone acte, die zelf standig klasse-onderwijs geeft, het sala ris verdient, dat voor onderwijzers is vast gesteld. DE OFFICIEELE OPENING VAN HET NEDERLANDSCHE PAVILJOEN Hedenmiddag te ruim drie uur is op de Wereldtentoonstelling te Brussel het Ne- derlandsche Paviljoen onder groote be langstelling, vooral van Nederlandsche en Belgische zijde, door den Minister van Economische Zaken, Z.Exc. mr. M. P. L. Steentoerghe, officieel geopend. Sedert het Nederlandsche Paviljoen Za terdagmiddag, tegelijk met de tentoonstel ling zelf, voor het publiek toegankelijk werd gesteld, mocht het zich dadelijk in een groote belangstelling verheugen. Het was het eerst van alle buitenlandsche deel nemingen gereed, ondanks het feit, dat het niet het eerste buitenlandsche Paviljoen is, dat officieel geopend wordt. De Denen heb ben n.l. reeds gisterochtend de officieele openingsplechtigheid gehad, die verricht werd door den Deenschen Kroonprins Fre- derik. Ook het ruime, frissche Deensche Paviljoen mocht zich dadelijk in een druk bezoek verheugen, evenals het Zweedsche, dat gistermiddag tegen twee uur werd opengesteld, doch pas morgen geopend zal worden. En zoo moest het publiek, dat er al van op de hoogte is, dat het Nederlandsche Paviljoen te bezichtigen is, vandaag teleur gesteld worden. De deuren bleven gesloten en openden zich alleen voor degenen, die in het bezit waren van de officieele uit- noodigingskaart. Voor vandaag heeft de groote midden zaal een wijziging ondergaan. Rondom de fraaie vijver, die omgeven is door een bloembed van bloeiende fuchsia's en waar in -de fraaie goudvisschen en andere sier- visschen zwemmen, die een geschenk zijn van de Nederlandsche Heidemaatschappij, staan ongeveer 500 stoelen geschaard voor de vele genoodigden. Op de verhooging van de volgende zaal, waarin de Koloniale af- deeling en de stands der P. T. T. en van de K. L. M. zijn ondergebracht, liggen eenige tapijten en staat een tafel voor de sprekers, die tijdens de plechtigheid het woord zullen voeren. In het voorste gedeelte, bij de hoofd ingang, is een vestiaire ingericht voor de bezoekers, die tegen half drie beginnen binnen te komen. De meeste zoeken een plaats in de middenzaal; er zijn vele leden van Kamers van Koophandel uit verschil lende deelen van Nederland bij, en de lei ders en firmanten der ondernemingen, die deelnemen aan de industrieele inzending. Het wachten wordt hun gekort door de mu ziek van een op de verhooging opgesteld strijkje. De officieele personen en hoogwaardig- heidsbekleeders worden ontvangen in de fraaie koepelzaal naast de ingang, die be stemd is voor de expositie van kunstnijver- heidsproducten. Als gastheeren fungeeren hier de Nederlandsche commissaris-gene raal, Z.Exc. oud-minister mr. dr. T. J. Verschuur, en de adjunct-commissaris-ge- neraal mr. H. van Romburgh, consul-gene raal der Nederlanden te Brussel en han dels-attaché bij de Nederlandsche legatie aldaar. Wij zien hier, behalve Minister Steenberghe, die met mevrouw Steenber- ghe aanwezig is, den Nederlandschen ge zant te Brussel jhr. Tjarda van Starken- burgh Stachouwer en echtgenoote, den ge zant van België te Den Haag Z.Exc. Ch. Maskens, den Belgischen Minister van Bmnenlandsche Zaken Van Isacker, den Belgischen Minister van Defensie Devèze, den Minister van Koloniën Rubbens, den Minister van Onderwijs Bovesse, den Mi nister van Landbouw De Schrijver, de Mi nisters van Staat Hymans en Francqui, de secretarissen-generaal van de meeste Bel gische Departementen, den burgemeester van Brussel Adolphe Max, de Brusselsche wethouders Van de Meulebroek, Huisman van der Nest en Verbrueghe de Nayer, en voorts bijna het voltallige tentoonstellings- bestuur, o.a. den commissaris-generaal Graaf A. van der Burch, den waarnemen- den commissaris-generaal Caspers, en den directeur-generaal van het Uitvoerend Co mité Fonck; voorts zijn aanwezig alle com missarissen-generaal der deelnemende lan den en vele leden van de uitvoerende co- mité's van verschillende dezer landen. Uit Nederland waren o.a. aanwezig de directeur-generaal van den Arbeid dr. ir. A. H. W. Hacke, mr. J. F. van Royen, alge meen secretaris der P. T. T., de heer T. van Maanen, adjunct-directeur der Nederland sche Spoorwegen, de heer C. A. van Woel- deren, burgemeester van Vlissingen, de heer Ch. I. J. M. Weiter, voorzitter van den Ondernemersraad van Nederlandsch In- dië, G. J. W. Putman Cramer, voorzitter van den Ondernemersraad van Suriname, mr. G. M. Greup, secretaris van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amster dam, ir. W. H. van Leeuwen, voorzitter van het Nederlandsch Verbond van Werk OIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN. gevers, dr. H. Molhuijzen, secretaris van het Koninklijk Nederlandsch Landbouw Comité, mr. A. C. A. Ridder van Rap- pard, voorzitter van de Nederlandsche Landbouw Handelskamer, baron Crayen- hof, voorzitter, en de heer W. P. F. van Deventer, directeur van de Nederlandsche Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer (A.N.V.V.), Baron Wittert van Hoogland, algemeen sechetaris van de Vereeniging van Raden van Arbeid, prof. Ie Cosquino De Buyssy, directeur van de afdeeling Han delsmuseum van het Koloniaal Instituut en ir. W. L. Utermolen, eveneens van het Ko loniaal Instituut, dr. A. F. Philips, de heer A. Plesman, directeur der K. L. M., prof. dr. Ir. H. C. J. H. Gelissen, directeur der N.V. Provinciale Limburgsche Electrici- teits Maatschappij, en vele anderen. De tonen van een carillon in de slanke toren van het Nederlandsche Paviljoen kondigden te ruim drie uur het begin van de openingsplechtigheid aan. Op verzoek van mr. Verschuur begaven de eere-gasten toen de overige genoodigden hun plaatsen hadden ingenomen, zich naar hun gere serveerde plaatsen in de middenzaal. Toen zij binnentraden zette de muziek de Bra- bangonne in en verhieven de aanwezigen zich van him zetels.. De Brabangonne werd onmiddellijk ge volgd door het Wilhelmus, dat eveneens door alle aanuwezigen staande werd aan gehoord. Hierna nam de commissaris-generaal der Nederlandsche deelneming, mr. dr. T. J. Verschuur, het woord om de aanwezigen te verwelkomen. Vervolgens hield de Minister van Econo mische Zaken, mr. M. P. L. Steenberghe, de openingsrede. Het woord was thans aan den burge meester van Brussel, den heer Adophe Max die zijn vreugde te kennen gaf over de wijze, waarop Nederland aan deze ten toonstelling had meegewerkt en wees op de resultaten van de vriendschappelijke samenwerking tusschen de buurlanden Ne derland en België. Aan het slot van de openingsplechtig heid noodigde de commissaris-generaal de aanwezigen uit tot een rondgang door het Paviljoen en de daarnaast gelegen Wierin- germeer-boerderij; onderwijl hoorde men opnieuw het luiden van het carillon in den toren, maar slechts de ingewijden wisten waar de klepel hing, terwijl niet ingewij den daar vergeefs naar zochten. Zij kon den niet weten, dat het de verborgen luid sprekers in de toren waren, die de op pla ten opgenomen carillonspelen van onze Hollandsche torens over het Brusselsche tentoonstellingsterrein deden galmen. Terwijl in het tentoonstelingspaviljoen ververschingen werden rondgediend, na men de aanwezigen het geëxposeerde in oogenschouw. Pas nadat de stoelenrijen waren opgeruimd werd het publiek weer toegelaten. Het cultureele element is ondanks het economisch karakter niet verwaarloosd. Zulks moge blijken uit het paviljoen zelf, dat door zijn vormgeving, wandschilderin gen en gebrandschilderde ramen op artis tiek kunnen mogen wijzen. In het bijzonder kan men zich in de eere zaal met de beeltenissen van de acht Ne derlandsche winnaars van den Nobelprijs en de kernverzameling van voortbrengse len van kunstnijverheid een oogenblik in een andere sfeer van die van het materiee- le verplaatsen. Op deze wijze heeft de Commissie on der voorzitterschap van den Commissaris- Generaal mr. T. J. Verschuur gemeend, de Nederlandsche inzending ter Brusselsche Wereldtentoonstelling te moeten verzor gen. Zij heeft daarmede geheel gehandeld in den geest van de Regeering en ik moge bij deze gelegenheid U, Mijnheer de Com missaris-Generaal voor Nederland en uw medewerkers daarvoor mijn dank betui gen. De Regeering hoopt, dat de Neder lands deelneming zoowel de cultureele als de economische betrekkingen tusschen de beide buurstaten zal bevorderen. Indien dit mocht worden bereikt, zullen zoowel ideëele als materieele belangen worden gediend. Ideëele in dien zijn, dat de onder linge verstandhouding niet anders dan baat kan vinden bij vermeerdering van wederkeerige kennis van land en volk. Materieele, omdat de tentoonstelling er toe kan bijdragen de uitwisseling van produc ten te bevorderen ten bate van belangrij ke takken van bedrijf, ten bate ook van de volkswelvaart in het algemeen aan bei de zijden van de grens. Met den wensch, dat de Wereldtentoon stelling Brussel 1935 in deze beide opzich ten vruchtdragend moge zijn, verklaar ik het Nederlandsche Paviljoen geopend. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Vermoedelijk zal het Vaticaan protestee ren tegen de nieuwe Duitsche pers-wet. (2e blad). De Duitsche bisschoppen bepleiten het recht van Katholiek onderwijs en Katho lieke organisaties. (2e blad). Ruim 30 predikanten in concentratiekam pen opgesloten. (2e blad). Verklaring van sir John Simon over de Duitsche duikbootplannen. (2e blad). Het vliegtuig in dienst der Missie. (Ge ïllustreerd artikel, 4de blad). BINNENLAND. Nederland op de Wereldtentoonstelling te Brussel. (1ste blad). Bijzonderheden over het bezoek van het Belgisch Koningspaar aan den burgemees ter van Noordwijk. (1ste blad). Sluiting van het Triduum te Lourdes. Kerkn., 3de blad). Bekentenis van De Bie inzake de roof moord te Ooyen. (Gem. Ber., 3de blad). Verschillende branden. (Gem. Ber., 3de blad). Het conflict tusschen A. N. W. B. en K. N. A. C. (Sport, 3de blad). OMGEVING. Zoetermeer en Zegwaart tot één gemeen te vereenigd. (4de blad). Prins en Prinsesje komen Nederlandsch Ieeren Hedenmorgen naar Brussel vertrokken. De Koning en Koningin van België zijn hedenmorgen te half 9 in alle stilte per auto uit Noordwijk vertrokken. De Koning zat zelf aan het stuur. In een tweede auto volgde de heer en mevrouw Lebrun-Gevers. De hooge gasten werden uitgeleide ge daan door den Burgemeester van Noord wijk, diens echtgenoote en kinderen. Omtrent het bezoex van het Belgische Koningspaar kwam ons het volgende ter oore. De koning en de koningin wenschen, dat hun kinderen, prinses Charlotte en kroonprins fBoudewijn, de Nederlandsche taal volkomen zullen leeren beheerschen. Zij hadden daarom besloten, dat hun kin deren eenigen tijd in Nederland verblijf zouden houden. De burgemeester v. d. Mortel, die gehuwd is met baronesse Michiels van Kessenich, had relaties in de kringen van het Belgi sche Hof er. op deze wijze kwam Leopold met hem in contact. Thans is vastgesteld, dat de beide Belgi sche koningskinderen dezen zomer bij bur gemeester v. d. Mortel op Noordwijk zul len logeeren. De burgemeester heeft zelf twee kinde ren van ongeveer denzelfden leeftijd als prinses Chorlette en prins Boudewijn. Koning Leopold en koningin Astrid heb ben thans persoonlijk de schoonheid der omgeving kunnen bewonderen, waar hun kinderen dezen zomer zullen vertoeven. 's Konings wensch is, dat zijn kinderen de Nederlandsche taai volkomen zuiver zul len leeren spreken. Men weet, dat koning Leopold zich even gemakkelijk in het Ne derlandsen als in het Fransch uitdrukt, en het is ook bekend, dat zijn gemalin de har ten der Vlamingen veroverde door het feit, dat zij onmiddellijk na haar verloving Ne derlandsch is gaan leeren. Koning Leopold en koningin Astrid wenschen nu, dat ook hun kinderen de beide landstalen van Bel gië even goed zullen beheerschen en daar om achten zij het wenschelijk, dat hun kin deren eenigen tijd in Nederland verblijf houden. De koningskinderen worden eind Juni verwacht en zullen als gewone leden van het gezin worden behandeld. HOE DE DAGEN WERDEN DOORGEBRACHT. De volgende bijzonderheden omtrent het hooge bezoek aan Noordwijk worden ons nog medegedeeld: De Koningin en de Koningin waren ver gezeld van den heer en mevrouw Lebrun- Gevers, die in „Het Hof van Holland" ge logeerd hebben. Zondag, na afloop van de H. Mis, heeft de Koning met den heer Lebrun op de banen der Noord wij ksche Golfclub een par tij golf gespeeld. Hoewel er tegelijkertijd een wedstrijd was tusschen Noordwijk en de Kennemers is aan niemand opgevallen, dat de Koning aanwezig was. Na de lunch werd met een gezelschap van veertien personen in auto's een bezoek gebracht aan de bollenstreek. De terugweg ging over Warmond, waar men een bezoek bracht aan de villa „Huize Wanmonderhek" van den heer Wickevoort Crommelin. Ook werd met een motorboot een rondvaart ge maakt over de Kagerplassen. Na ongeveer een uur gevaren te hebben begaf het ge zelschap zich naar „Meerrust" waar de thee werd gebruikt. Vervolgens keerde het gezelschap naar Noordwijk terug, waar ten huize van den burgemeester werd gedi neerd. Aan den maaltijd namen dezelfde gasten deel als den vorigen avond benevens graaf van Lynden. Gistermorgen heeft de koning met den heer Lebrun weer een partij golf Hierbij werden negen holes gespeeld. De koningin had zich inmiddels, verge zeld van den burgemeester en zijn echtge noote, per auto naar Heemstede begeven, waar een bezoek werd gebracht aan de tentoonstelling „Flora". Te Overveen heb ben zij daarna eenige ververschingen ge bruikt. Gistermiddag omstreeks 2 uur heeft het koningspaar, vanuit Noordwijk een auto tocht gemaakt naar Den Haag en omge ving. Hier werd gereden langs het Huis ten Bosch en vervolgens naar Schevenin- gen. Op den terugweg werden verschillen de bezienswaardigheden van Den Haag in oogenschouw genomen. Aan de Ridderzaal werd uitgestapt. Hier heeft het koningspaar de ontwer pen voor het monument van Hare Majes teit de Koningin-Moeder bezichtigd. Na dit bezoek heeft de koning nog een tochtje gemaakt naar de bollenstreek en heeft de koningin haar tocht door Den Haag voort gezet. Te kwart voor zes waren de koning en de koningin weer te Noordwijk terug. De koningin was gekleed in een eenvoudig blauw mantelpak, de konirlg, die bloots hoofds was in een blauw colbertcostuum. Kort nadat de koning in de villa van den burgemeester was aangekomen, heeft hij met eenige leden van zijn gezelschap een korten autotocht langs den Gooweg ge maakt. De koning bestuurde toen zelf de auto. EEN VROOLIJK BEZOEK AAN DEN HAAG. De Haagsche correspondent van de „Tel." meldt nog: Zonder dat de Hagenaars er iets van ge merkt hebben, zijn koning Leopold en ko ningin Astrid den geheelen middag in Den Haag en Scheveningen geweest. Het be zoek van het koningspaar was strikt in cognito gehouden. Men wenschte alle offi cieele vertoon te vermijden en het vorste lijk echtpaar wenschte in de residentie eens echt uit te zijn zonder herkend te worden. Zelfs de waarnemende hoofdcom missaris van politie was geheel onkundig gelaten van het bezoek, want men wenschte geen enkelen veiligheidsmaatregel opdat het koningspaar zich frank en vrij door Den Haag kon bewegen. Ook de Belgische gezant, de heer Maskens, die natuurlijk wel op de hoogte was van het bezoek aan ons land, wist niets van de plannen van den koning. Zoo kwam het dat toen gistermiddag om streeks halftwee een viertal auto's stilhield voor het Indische restaurant te Schevenin gen, waaruit een vroolïjk gezelschap stapte om in het bovengelegen restaurant de In dische rijsttafel te nuttigen, noch de direc teur noch het overige personeel eenig ver moeden hadden welke hooge bezoekers zich

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1935 | | pagina 1