Het resultaat van de Staten-verkiezingen
De Kunstschatten van ons Bisdom
26ste Jaargang
ZATERDAG 27 APRIL 1935
No. 8101
S)c GekiócheSoti/tai/itt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop: 0.50
GELDERLAND HEEFT NU OOK GESTEMD
TOTAAL AANTAL UITGEBRACHTE
STEMMEN
In de provincie Gelderland zijn gisteren
in totaal uitgebracht 387.424 geldige stem
men, als volgt verdeeld over de partijen:
R.K. Staatspartij
118.900
Anti Rev. Partij
40.413
Chr. Hist. Unie
55.044
Herv. Geref. Staatspartij
2.727
Staatk. Geref. Partij
12.058
Chr. Dem. Unie
5.208
Kath. Dem. Partij
3.766
S.D.A.P.
70.111
Vrijheidsbond
24.817
Vrijz. Dem. Bond
14.023
N.S.B.
30.104
Comm. Partij Holland
5.111
R.S.A.P.
2.127
Plattelandersbond
3.015
ZETEL VERDEELING
De zetelverdeeling in de Provinciale Sta
ten van Gelderland is als volgt:
R.K. Staatspartij
21 leden
Anti Rev. Partij
7
Chr. Hist. Unie
9
Herv. Geref. Staatspartij
0
Staatk. Geref. Partij
2
Chr. Dem. Unie
0
Kath. Dem. Partij
0
S.D.A.P.
12
Vrijheidsbond
4
Vrijz. Dem. Bond
2
N.S.B.
5
Comm. Partij Holland
0
R.S.A.P.
0
Plattelandersbond
0
Het totaal aantal geldige stemmen be
droeg 387.424; de kiesdeeler was 6249.
De N.S.B. heeft in deze provincie 5 ze
tels veroverd.
De R.K. Staatspartij wint 1 zetel, even
als de S.D.A.P. en de Staatk. Geref. Partij.
De Vrijheidsbond verliest 4zetels, de
Chr. Hist. Unie, de Anti Rev. Partij en de
Vrijz. Dem. Bond elk 1 zetel en de Comm.
Partij raakt zijn eenige zetel kwijt.
NAMEN DER GEKOZENEN
In de Provinciale Staten van Gelderland
zijn de volgende leden gekozen:
R.K. Staatspartij: J. J. W. IJsselmuiden,
Arnhem; J. van Westerlaak, Apeldoorn;
J. W. H. M. Meyer, Arnhem; G. J. Koel
man, Nijkerk; Dr. H. F. M. Stoer, Lichten
voorde; J. W. Smit, Wichmond; A. J. B.
Hulshoff, Eibergen; G. W. J. van Koever
den, Buren; J. Th. G. Reijers, Arnhem;
H. K. M. van Nispen tot Pannerden, Arn
hem; Th. J. Bongers, Ulft; Th. G. J.
Schaars, Andelst; H. H. M. Peters, Ossen-
waard; Mr. E. H. J. Baron van Voorst tot
Voorst, Ubbergen; G. M. Busser, Nijmegen;
J. Verheij, Nijmegen; G. R. Daamen, Ub
bergen; P. A. van der Dungen, Nijmegen;
J. A. de Zwart, Nijmegen; W. H. van der
Putten, Winssen; W. B. Kronenburg,
Groesbeek.
Christ. Hist. Unie: Mr. M. Ch. de Jong,
Arnhem; Mr. Dr. C. O. Ph. baron Creutz,
Bennekom; Jhr. Dr. J. M. van Haersma de
With, Putten; H. L. van Doesburg, Wapen
veld; H. C. J. te Loo, Apeldoorn; H. Koer-
selman, Zutphen; J. Obbink, Aalten; H. de
Liefde, Culemborg Mr. W. F. F. baron van
Verschuer, Beesd.
Anti Rev. Partij: C. Smeenk, Arnhem;
Mr. A. van der Deure, Bennekom; D. van
de Bunt, Nijkerk; D. Gosker, Apeldoorn;
C. Roeterdink, Gorssel; J. Rijpstra, Zei-
hem; A. Fintelman, Herwijnen.
Staatk. Geref. Partij: H. Haamschoten,
Arnhem; T. van de Pol, Herveld.
S.D.A.P.: J. L. B. Keurschot, Didam;
Mevr. C. A. Weersmavan Duin, Zutphen;
B. Bakker, Arnhem; J. Roseboom, Hattem;
G. A. Corduwener, Nijmegen; A. van
Geuns, Tiel; A. van Dam, Winterswijk;
P. A. van der Ent, Arnhem; J. Mooring,
Zalt-Bommel; G. Stempher, Apeldoorn;
W. Beukema, Nijmegen.
Bij loting zal moeten worden uitgemaakt
wie van de candidaten de twaalfde zetel
zal innemen. Daarvoor komen in aanmer
king M. Rademakers of J. Bronkhorst uit
Arnhem of W. van der Weide, Wageningen.
Vrijheidsbond: Mr. B. F. Everts, Arn
hem; Mr. A. C. baron van der Feltz, Twel-
lo; H. W. Rees ink, Zutphen; H. A. van
Beuningen, Kerk-Avezaath.
Vrijz. Dem. Bond: B. van Krimpen,
Lochem; W. Volgers, Apeldoorn.
N.S.B.: J. M. Honig, Arnhem; D. A. Ko-
nenberg, Zutphen; W. O. A. Koster, Buur-
malsen; H. W. Paes, Nijmegen; A. C. Wes-
seling, Nijmegen.
OVER HET GEHEELE LAND
Totaal aantal stemmen en percentages
der partijen over het geheele land in 1935,
1933 en 1931.
De onderscheidene partijen, die ditmaal
aan de verkiezingen hebben'deelgenomen,
hebben bij de Provinciale Statenverkiezin
gen 1935, de Tweede Kamerverkiezingen
1933 en de Provinciale Statenverkiezingen
in 1931 het volgend aantal stemmen met
de daarachter vermelde percentages op
zal geschieden, zullen gekozen worden 3
R.K. (onv.), 3 S.D.A.P. (onv.), 2 A.R.
(onv.), 2 C.H. (onv.), 1 Vrijheidsbond
1), 1 Vrijz. Dem. (onv.), en 1 N.S.B.
1).
Over drie jaar zal de Eerste Kamer er
dus als volgt uitzien: 15 R.K., 13 S.D.A.P.,
6 Anti Rev. Partij, 5 Chr. Hist. Unie, 4 N.
S B., 3 Vrijheidsbond, 2 Vrijz. Dem. Bond,
1 Staatk. Geref. Partij en 1 Communist.
De N.S.B. zal dus over drie jaar 4 zetels
in de Eerste Kamer bezetten. Bovendien
verwerven vermoedelijk de Staatk. Geref.
Partij en de Comm. Partij Holland volgens
deze berekening elk 1 zetel. De S.D.A.P.
zal 2 zetels winnen.
Daartegenover verliezen de Vrijheids
bond 3 zetels, de Vrijz. Dem. Bond 2 ze
tels, de Chf. Hist. Unie 2 zetels, en de R.K.
Staatspartij 1 zetel.
zich vereenigd:
Partijen:
Staten
Kamer
Staten
Perc.
Perc.
Perc.
1935
1933
1931
1935
1933
1931
R.K. Staatspartij
1.029.924
1.037.364
996.580
27.69
27.87
29.60
S.D.A.P.
782.592
798.632
748.889
21.04
21.46
22.24
Anti Rev. Partij
421.223
499.892
420.612
11.32
13.43
12.49
Chr. Hist. Unie
343.670
339.809
360.034
9.24
9.13
10.69
N.S.B.
294.284
7.91
Vrijheidsbond
226.877
258.732
328.772
6.09
6.95
9.77
Vrijz. Dem. Bond
156.129
188.952
186.534
4.20
5.08
5.54
Comm. Partij Holland
127.577
118.238
76.913
3.43
3.18
2.29
Staatk. Geref. Partij
93.898
93.274
75.275
2.52
2.51
2.24
Chr. Dem. Unie
67.281
38.464
1.81
1.03
Kath. Dem. Partij
56.830
40.904
1.53
1.10
R.S.A.P.
51.607
48.405
1.39
1.30
Herv. Ger. St. Partij
21.799
33.930
26.625
0.59
0.91
0.79
Plattelanders
7.755
47.688
23.687
0.21
1.28
0.70
Overige partijen
38.609
147.212
123.114
1.03
4.77
3/65
Totaal
3.720.055
3.721.828
3.367.035
100
100
100
OVERZICHT VAN HET AANTAL
STATEN-ZETELS IN HET GEHEELE
LAND
Hieronder volgt een overzicht van het
aantal zetels, dat 'de onderscheidene par
tijen in het geheele land in de Provinciale
Staten bij deze verkiezing hebben verkre
gen en de winsten en verliezen, vergele
ken bij 1931.
Partij 1935 1931 winst of
verlies
R.K. Staatspartij 175 180 5
S.D.A.P. 126 127 1
Anti Rev. Partij 75 82 7
Chr. Hist. Unie 61 70 9
N.S.B. 44 +44
Vrijheidsbond 33 58 25
Vrijz. Dem. Bond 28 36 8
Comm. Partij Holland 12 10 +2
Staatk. Ger. Partij 13 12+1
Chr. Dem. Unie 10 +10
Kath. Dem. Partij 5 +5
R.S.A.P. 4 4
Herv. Ger. Staatsp. 1 1
Plattelanders 3—3
Overige partijen 3 11 8
DE SAMENSTELLING VAN DE
EERSTE KAMER
Nu de uitslagen van de Provinciale Sta
ten in alle elf provincies bekend zijn, kan
worden nagegaan, hoe de Eerste Kamer er
over drie jaar zal uitzien, althans ingeval
er tusschen de in de Staten vertegenwoor
digende partijen geen onderlinge afspraken
worden gemaakt en de leden der Staten
hun stemmen dus uitbrengen op de candi
daten van hun eigen partij.
De vorige week .hebben wij reeds bere
kend dat dan bij de verkiezing van 12 le
den van de Eerste Kamer in den aan
staanden zomer in de groep Noord-Holland-
Friesland vermoedelijk gekozen zullen
worden 4 S.D.A.P. (onveranderd), 2 R.K.
1), 1 Anti Rev. Partij (onveranderd),
1 Chr. Hist. Unie 1), 1 Vrijheidsbonder
(onveranderd), 1 Vrijz. Dem. Bond (onver
anderd), 1 N.S.B. 1), en 1 Commu
nist 1).
In de tweede groep Noord-Brabant,
Utrecht, Limburg en Zeeland zal de uit
slag vermoedelijk zijn, dat gekozen wor
den 8 R.K. (onv.), 2 S.D.A.P.( 1), 1 Anti
Rev. Partij (onv.), 1 C.H. (onv.), 1 N.S.B.
1), terwijl cfe eenige Vrijheidsbonder
en de eenige Vrijz. Democraat niet herko
zen zullen worden.
Bij de verkiezing van leden voor de
Eerste Kamer, welke in 1938 door de thans
gekozen leden van Provinciale Staten in
Zuid-Holland zal plaats hebben, zullen, be-
schen de partijen, de volgende zetels wor-
houdens bijzondere overeenkomsten tus-
den toegekend: 2 R.K. (onv.),, 2 A.R. (onv.),
1 C.H. 1), 1 Staatk. Geref. Partij 1),
4 S.D.A.P. 1), 1 Vrijheidsbond 1),
1 N.S.B. (+1), terwijl de Vrijz. Democra
ten hun zetel in deze groep verliezen.
In de laatste groep de provincies Gel
derland, Overijsel, Groningen en Drenthe
waar de verkiezing eveneens in 1938
VROEGE TULPEN IN BLOEI.
De K.NA..C. bericht, dat de bloeitijd van
de hyacinthen thans ongeveer voorbij is.
De vroege tulpen staan echter nog in vol
len bloei en maken een tocht naar de bol
lenvelden ruimschoots de moeite waard.
LEIDEN.
25-JARIG JUBILEUM J. STREËFLAND.
Op 1 Mei a.s. hoopt de heer J. Streef-
land den dag te herdenken, waarop hij
vóór 25 jaar in dienst trad als winkelhou
der van de coöperatieve schoenmakersver-
eeniging „Ons Belang" te Leiden.
Hij is een algemeen bekend figuur in
kringen van handel en schoenmakers, een
man die door zijn kennis en zijn voortref
felijke capaciteiten goed staat aangeschre
ven, die met volle ijver, plichtsbetrachting
en onkreukbare trouw mede heeft gewerkt
tot opbloei van de coöperatie, juist waar
vele coöperatieve inkoopsvereenigingen ten
gronde gegaan zijn. v
Velen zullen dan ook met genoegen van
zijn jubileum kennis nemen en met ons
hem van harte feliciteeren.
Het Museum te Haarlem ingrijpend verbeterd.
Een kleine, doch mooie
verzameling
Wie veel musea heeft bezocht, is vroeg
of laat tot de ontdekking gekomen, dat de
mooiste musea.... de kleinste zijn. Er is
geen karwei op den duur zoo afmattend
als het slenteren door een groot museum,
door de eindelooze zalen, waar de mees
terwerken onberispelijk hangen in einde
looze rijen, met aan iedere deurpost een
loerende concierge, die in zijn zwijgende
verveling de algemeene verveling nog ver
velender maakt.
Voor museum-bezoek, goed en profijte
lijk opgevat, moet men den tijd aan zich
hebben, en de meeste menschen gunnen
zich dezen niet. Het meerendeel ook
van degenen, die zich werkelijk voor kunst
en historie interesseeren heeft juist vol
doende uithoudingsvermogen om een klein
en knus museum te kunnen waardeeren,
een museum zooals b.v. ons Bisdom van
Haarlem rijk is. Het is voor dit zeer be
zienswaardige en belangwekkende mu
seum, dat wij hier de aandacht vragen.
Wat aan de vernieling ontsnapte.
Eenigszins in tegenspraak met ons ban
vonnis in den aanhef, moeten wij tot onze
spijt constateeren, dat het maar een klein
museum is! Zoo'n kleine verzameling is
alles goed en wel, maar het is toch wel
een zeer betreurenswaardig feit, dat van
de oude kunst in onze gewesten zoo wei
nig in het bezit der Kerk is gebleven. Tij
dens den beeldenstorm en nadien werden
de heerlijke kunstschatten van 't Haar-
lemsch bisdom geroofd en vernield, ver-
gruizeld en verminkt; wat aan het vanda
len-werk ontsprong werd verkwanseld en
kwam in particuliere handen.
De tijd heeft de geslagen wonden ge
heeld, maar onze kunstwerken bleven ver
nield. Aan Mgr. de Graaf is het te dan
ken, dat de, in vergelijking met de glorie
van eertijds, povere resten met piëteit wer
den verzameld, en een goed onderdak
kregen in hetzelfde huis, waaruit de twee
de en laatste bisschop van Haarlem vóór
de Hervorming, Godfried van Mierlo, is
gevlucht om zijn leven te redden.
Het Haarlemsch museum maakt daarom
op ons, Katholieken, van dit Bisdom, een
bijzonderen indruk. Men voelt er, als de
uitdrukking niet al te vreemd is, iets
bloedverwants. Wij weten, dat de fijn-ge
sneden houten beelden en de schilderijen,
die hier bewaard zijn, de kerken sierden
van onze vrome voorouders, aan wier dul
den en vasthouden wij het Geloof te dan
ken hebben, en niet zonder ontroering
staan wij stil voor het krachtig portret
met daarnaast de fijn-geschaduwde, ori-
gineele penteekening van Pastoor Musius,
den Delftschen priester, die op de Bree-
straat in Leiden de marteldood stierf.
Men zal zich in dit kleine museum waar
lijk niet vervelen: de kunstschatten zijn
betrekkelijk klein van aantal, maar be
wonderenswaardig mooi, terwijl het con
tact met het verleden zorg draagt, dat men
met piëteit en levendige belangstelling
door zalen en kabinetten wandelt.
Eenige jaren geleden werd door een
nieuwen aanbouw schenking van Mgr.
Hensen de tentoonstellingsruimte ver
beterd en uitgebreid thans heeft het
museum, onder leiding van den nieuwen
archivaris Prof. Henneman, een reorgani
satie ondergaan bestaande in een juister
rangschikking en nauwkeurige selectie.
Ook werd een deel van het oude gebouw
gerestaureerd.
De reorganisatie.
De hal en de benedenvertrekken van de
voorname woning aan de Jansstraat, wel
ke het oude gedeelte van het museum uit
maakt, werden hersteld en meer overeen
komstig de bestemming ingericht.
De hal met haar geschuurde muren en
in voornaam groen geschilderde deuren
heeft door de plaatsing „van enkele schil
derstukken en meubelen een waardig
cachet gekregen. Hinderlijke objecten, wel
ke deze ruimte vroeger ontsierden, wer-
deri verwijderd.
In de benedenvertrekken is een lambri-
zeering aangebracht, zijn de wanden met
jute bekleed en is voor een doelmatige ver
lichting gezorgd. Alleen de linkervoorka
mer is thans als museum in gebruik. De
beschilderde zoldering, welke in 1821 on
der een stucplafond was weggewerkt, is
weer blootgelegd. De zijvakken met orna
mentvulling hebben beter hun karakter
bewaard, dan het op het einde der 18e
eeuw overschilderde middenvak.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
Hl-—--— 1 1
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een protest van den secretaris van den
Volkenbond tegen Paraguay. (2de blad).
Heeft Duitschland reeds duikbooten op
stapel? (2de blad).
Naar de Unipress uit betrouwbare bron
verneemt, heeft de pauselijke nuntius te
Berlijn, mgr. Orsenigo, bij het rijksminis
terie van buitenlandsche zaken geprotes-
rerd tegen de jongste verordeningen der
rijksperskamer (2e blad).
Grandiose plechtigheden te Loardes
(Kerkn., 3e blad).
BINNENLAND.
De Provinciale Statenverkiezing in Gel
derland (le blad).
De prijzen welke de veehouderijcentrale
voor aan h»ar geleverde varkens betaalt,
worden verhoogd (2e blad).
Voor oogst 1935 groene erwten is een
steunregeling in voorbereiding (2e blad).
Nederland op de internationale tentoon
stelling te Brussel (2e blad).
In dit vertrek worden in een paar toon-
kasten de pontificale paramenten van het
Bisdom den bezoekers getoond.
In de gang werd geplaatst de serie por
tretten van de Familie Diert van Melissant.
Bij de nieuwe inrichting van het in den
tuin opgetrokken nieuw museumgebouw,
dat reeds sedert ongeveer vier jaren in ge
bruik is, werd door de commissie dank
baar gebruik gemaakt van de waardevolle
adviezen door den heer C. H. Baard, di
recteur van de Gemeente-Musea te Am
sterdam en diens medewerkers belange
loos verstrekt.
In het trappenhuis vonden eenige groote
doeken, voormalige altaarstukken, o.a. van
J. de Wit, een passende plaats. Uit de
groote zaal werden de vitrines en groote
toonkasten, welke vroeger het aspect over
het geheel hinderden, verwijderd.
Geen slaafsche schikking.
Bij de plaatsing der schilderijen werd
niet slaafs de historische schikking door
gevoerd, vooral werd er naar gestreefd om
een harmonisch en aesthetisch geheel te
verkrijgen. Vooral de doeken en paneelen
van grootere afmetingen zijn hier opge
hangen. Wij zien hier o.a. het Steniuspor-
tret, door Frans Hals, eenige doeken van
Abr. Bloemaert, Jan de Bray, enz. Een
paar renaissance-kasten en een gesneden
communiebank onderbreken even de strak
heid der wanden. Op eenige standaarden
m de middenruimte en hier en daar in de
zaal verspreid, vindt men verschillende
houtsculpturen, waarvan het museum een
keurige collectie bezit. Boven den ingang
is geplaatst een groot Middeleeuwsch cru
cifix.
Verscheidene stukken, welke langen tijd
in depot gehouden waren, verkregen nu
een passende plaats en belichting in de
groote zaal. Kleinere objecten komen be
ter tot hun recht in de meer begrensde
omgeving, de acht kabinetten. Het hinder
lijk felle licht wordt daar nu gezift door
z.g. kaasdoek, dat voor de vensters is ge
spannen, en kan, zoo noodig, nog sterker
getemperd worden door gordijnen. Vooral
voor het behoud der oude paramenten,
welke hier in toonkasten zijn onderge
bracht was een dergelijke voorziening
dringend noodig. In deze kabinetten tref
fen wij, o.a. aan, de zeer fraaie Apostel
koppen, welke aan Dirk Bouts werden toe
geschreven, een paar portretten van de
hand van Jan van Scorel en latere stuk
ken, door Caesar van Everdingen, de
Grebbers. Verschillende beelden, gewaden,
o.a. de collectie afkomstig uit de R. K.
Kerk van Hoorn, enz. werden hier bijeen
geplaatst. In een der boven-kabinetten
vinden wij de penteekening door Maarten
van Heemskerk gemaakt van den Delft
schen Martelaar Musius. In dit vertrek
vonden ook eenige priesterportretten uit
de 17de eeuw, met enkele utensilia een
plaats. Ook uit den tijd der schuilkerken
is een en ander tentoongesteld.
