EEN HEILIG POLITICUS Houdt 'n GLANS-SCHOONMAAK! STADS NIEUWS 26ste Jaargang WOENSDAG 3 APRIL 1935 No. 8081 3)e £elctoefi£(3oii/ftwtf DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedrtagt bg Tooroitbetalfaig: Voor Leiden 19 cent per week S 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bü vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: f 0.5# DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN. i V Zijn de Katholieken vrij in de keuze eener politieke orga nisatie? 't Schijnt ons nuttig, in dezen tijd nog eens te laten hooren het antwoord, dat op bovenstaande vraag is gegeven in 1928, op den Katholiekendag te Maastricht, door mgr. Aengenent, toenmaals professor aan het Groot-Seminarie te Warmond. Dat antwoord is nu in dezen tijd, in dit jaar bijzonder actueel. De spreker, mgr. Aengenent, wees op de stelling, dat de Katholieken toch vrij zijn in politieke vraagstukken. En ver volgde dan: „Als beginsel is deze stelling volkomen juist. Talrijke uitspraken in de pauselijke Encyclieken bevestigen dit onomwonden. Doch daarnaast staat een ander niet min der juist beginsel, n.l. dat men verplicht is af te zien van de uitoefening eener in zich rechtmatige vrijheid, wanneer daar door andere belangen van hoogere orde in het gevaar zouden komen. Welnu, zoo is het met de vrijheid der Katholieken in betrekking tot politieke kwesties vooral in onze dagen. Leefden wij in een volledig katholieke staatsgemeenschap, waarin dus de katholieke beginselen en de rechten der Kerk volstrekt veilig waren, dan zou een splitsing in staatkundige groepen geen gevaar opleveren voor de hoogere belan gen. Maar wij leven in een maatschappij, waarin verschillende wereldbeschouwin gen heerschende zijn, waarvan er meer dere, de ervaring in binnen- en buiten land is er om het te bevestigen, een vij andige houding tegenover de katholieke beginselen en de rechten der Kerk aan nemen. In onze dagen behoort het dus tot de taak der Katholieke Staatspartij niet alleen1 om het algemeene stoffelijke wel zijn der gemeenschap te verzorgen, maar daarnaast staat thans ook de taak, die wij straks uitvoeriger schetsen, n.l. te wa ken voor de christelijke beginselen in bet staatsbestuur en te strijden voor de rechten en belangen der Kerk. Welnu, om dat bij iedere splitsing van onze eenheid onze kracht als staatkundige partij min der wordt, zooals de ervaring in het bui tenland eveneens getuigt, is het de plicht der Katholieken om de zoo grootst moge-, lijke eenheid te bewaren en van een in zich rechtmatige vrijheid af te zien om wille der belangen van hoogere orde, die ik zoo juist noemde. Een recente brief van kardinaal Gasparri aan den aartsbisschop van Parijs inzake de kwestie der „Action Fraicaise" drukt dit uit op een wijze, die aan duidelijkheid niets te wenschen over laat. „Ofschoon de Kerk aan de Katholie ken een rechtmatige vrijheid laat in poli tieke vraagstukken, heeft zij toch het recht om van de Katholieken, die werkelijk katholiek willen zijn, te vragen om hun persoonlijke voorkeur voor den een of anderen regeeringsvorm op zijde te stel len en zich te verbinden tot een eenheid voor de verdediging van den godsdienst, ten einde te bestrijden een atheïstische wetgeving en te doen zegevieren het christelijk ideaal, dat het hoogste goed is voor de gemeenschap". Al is deze uitspraak tot de Fransche Katholieken gericht, zij geldt natuurlijk evengoed voor de Katholieken van ons vaderland. Trouwens, Leo XIII had in zijne Encycliek „Sapientiae Christianae" reeds vingerwijzingen gegeven in dezelfde richting. „De godsdienst, zoo lezen wij daar, moet heilig en onschendbaar zijn voor allen. Meer nog, het voornaamste en constante doel van de politieke zelve moet datgene zijn, wat de christelijke zaak het meest bevordert. Wanneer deze door het werken van hare vijanden ergens gevaar loopt, moeten alle onderlinge ge schillen zwijgen, en één van meening en van wil moeten allen de verdediging van den godsdienst op zich nemen, omdat deze het opperste goed is, waaraan alles onder- geschik is". En in het boek van Karl Neun- HOE SIR THOMAS MORE VALSCHELIJK VAN HOOG VERRAAD BESCHULDIGD WORDT m. Een langdurige opsluiting ging aan de terechtstelling van Sir Thomas More voor af Pro-forma werd er een onderzoek in- gesteld, een requisitoir gehouden, een ge tuigenverhoor toegestaan, een jury be noemd, maar ieder wist het: tenzij My- lord More den koning gelijk gaf, was zijn lot beslist. Maar de koning kreeg géén gelijk. Wat er nu gebeurde zal zijn lievelings dochter „Meg", ons vertellen, in haar dag boek. Margaretha M?re was een der intel ligentste vrouwen van haar tijd, die even goed raad wist met het maken van een om- melet als met de grieksche en latijnsche li teratuur. En nu haar verslag over de laat ste levensdagen van haar roemvol gestor ven vader en martelaar. Den 7den Mei 1535. Vader is voorgeroepen. Den lsten Juli. Daar Willem (Margaretha's man) bij 't verhoor tegenwoordig wenschte te wezen, en hij daarom al vroegtijdig aanwezig moest zijn, vertrouwde hij de zorg voor mij en Bessy aan Dancey toe, die ons plaatsen verschafte, om Vader op zijn weg van den Tower naar Westminster-hall te zien. Wij konden door de menigte niet tot hem doordringen, maar klauterden op een bank, om met ons gansche hart hem na te staren, toen hij voorbij ging, vaal, ma ger, -vergrijsd, doch zonder eenige neer slachtigheid in zijn wezen. Hij was in een grof wollen pij gekleed, en steunde op een staf; deze ongewone-steun deed Bessy, zoo dra zij 't besperde, haar gelaat aan mijn schouder verbergen en droevig schreien. Zij sloeg hare oogen echter weer op, maar had ze zoo vol tranen, dat ze hem zeker te nau- wernood zien kon. Zijn gelaat was kalm, maar ernstig; doch juist toen hij voorbij ging, kreeg hij iemand onder de menigte in 't oog, en glimlachte op zijn ouden, vrijen trant. Daarop keek hij op naar de vensters, met dien helderen blik, dien hij zoo vaak naar mij op 't mijne sloeg; doch hij werd ons niet gewaar. Ik kon met laten „Vader!" te roepen, maar hij hoorde mij niet. Mis schien was 't zoo ook beter, ik had niet gaarne zijn gelaat zien betrekken, bij "t gezicht van arme Bessy's tranen. Willem vertelde mij, dat het requisitok het langste was, van 't welk men ooit hoor de, en dat het over vier punten liep. Voor eerst zijn meening omtrent 's Konings huwelijk; ten tweede, het schrijven van verschillende brieven aan den Bisschop van Rochester, hem aanmanende tot vol harding, ten derde, zijn weigering om Zijn Majesteits kerkelijke oppermacht te erken nen; ten vierde zijn stellige ontkenning dier oppermacht, en zijn blijkbare neiging, den koning daardoor van zijn waardigheid en titel te berooven. Toen het gelezen was, zeide de Lord Kanselier: „Gij ziet, hoe grievend gij Zijne Majesteit, den koning, beleedigd hebt; toch is hij zoo genadig, dat als gij uw stijfhoof digheid wilt afleggen, en van meening ver anderen, wij hopen mogen, nog vergiffenis voor u te verkrijgen!" Vader antwoordde, en op 't geluid van zijn stem hielden allen hun adem in: „Hoogedele Heeren, ik ben zeker, voor deze uwe heuschheid, ten hoogste erken telijkmaar ik bid den Almachtige, dat ik, door Zijne Genade, tot den dood vol harden moge, in de gezindheid, die ik heb". dörfer „Zwischen Kirche und Welt" vin den wij deze zelfde meening verdedigd: „In bepaalde historische omstandigheden kan het natuurlijk voor de Katholieken plicht worden, zuiver politieke overtui gingen en acties op den achtergrond te zetten achter de bescherming der bedreig de Kerk". Tot zoover mgr. Aengenent. Dat zeker in dezen tijd niet kan worden geloochend, dat de Kerk over heel de we reld daar meer en hier minder be dreigd wordt, is allerduidelijkst. Dat zeker in dezen tijd de strijd gaat tusschen geloof en ongeloof, ook in Ne derland, zal niemand kunnen ontken nen. Daarom is de eenheid der Katholieken op politiek tefrein zoo gewenscht en noodzakelijk. SIR THOMAS WANKELDE. Zij konden hunne beschuldiging tegen hem niet volhouden! 't Was alleen op 't laatste punt, dat hq van verraad zou kun nen beticht worden, en zij hadden daar geen bewijs voor. Hoe zouden zij dat ook? Men had hem dus onmiddellijk vrij moeten spreken, in plaats van dat zijn bittere vijand, de kanselier, hem uitnoodigde zich te verdedigen. Willem zei, dat er een alge meen gemompel doos 't Hof ging. Vader echter ving zijn beantwoording der uitnoo- diging aan, met zijn hoop uit te drukken, dat de uitwerking der' lange gevangenschap op zijn geest en lichaam niet zoodanig mocht zijn geweest, dat zij hem de kracht benam, alle beschuldigingen tegen hem naar be- hooren te weerleggentoen hij, door 't lange staan vermoeid, wankelde en zijn staf uit de hand liet glijden, waarop hem ver oorloofd wei-d te ga.an zitten, 't Was slechts een oogenblik van lichamelijke zwakheid, en hij ging daarna vrijmoedig voort te er kennen, dat hij zich altijd tegen 's konings huwelijk bij Zijne Majesteit zelf verzet had, 't geen hij zoo verre was voor hoogverraad te achten, dat hij het een verraad zou heb ben gerekend, zijne meening yoor den Ko ning te verbergen, toen hij door Zijne Ma jesteit geraadpleegd werd. Zijn brieven aan den goeden bisschop bewees hij geheel onschuldig geweest te zijn. Wat zijn weige ring dier oppermachtserkenning betrof, voerde hij aan dat het geen overtreding kon zijn, zijn oordeel daaromtrent aan zich te houden, daar alleen. God een kenner on zer gedachten is". „Neen", viel hem de advocaat-generaal in de reden, „uw stilzwijgen is het bewijs van een hardnekkigen geest". „Ik had altijd gemeend", hernam Vader, „dat stilzwijgen toestemming insloot qui tacet consentire videtur"; t geen menig een deed glimlachen. Omtrent de laatste be schuldiging betuigde hij, nooit tot iemand een woord tegen de wet geuit te hebben. EEN MEINEEDIGE. De gezworenen waren op t' punt hem vrij te spreken, toen eensklaps de procu reur-generaal Cromwell zich zelf als ge tuige voor de kroon aangaf, zijn eed af legde, en getuigenis gaf van zijn gesprek met Vader in den Tower, daar ten onrech te bij voeegnde als een meineedige, die hij is dat, op zijn zeggen: „geen parle ment kan een wet maken, dat God niet God zou zijn" Vader gezegd had: „evenmin kan men den'koning tot hoofd der kerk ma ken". Het verwondert mij, dat de grond zich niet onder zijn voeten opende! Vader antwoordde met warmte: „Als ik een man was, Heeren, die om geen eeden gaf, weet gij wel, dat ik thans niet voor deze balie zou staan. En zoo de eed, dien gij, mijnheer de procureur, straks hebt af gelegd, waar is, bid ik God nimmer in 't aangezicht te mogen zien. Inderdaad ben ik meer begaan met uw meineed, dan mijn ge vaar. Gij en ik hebben eens geruimen tijd in 't zelfde kerspel gewoond; uw levenswijs en verkeertrant waren mij, van uw jeugd af, bekend; en, het doet mij leed het te moeten zeggen, gij werdt altijd voor licht zinnig in uw woorden, en een groot dobbe laar en speler gehouden, en hadt noch daar noch in den Tempel, het college, waartoe gij behoorde, een goeden naam. Is het dan wel te gelooven, dat ik mijn gewetensgehei men betrekkelijk dien oppermachtseed, die ik, nadat eens dat voorschrift was uitge vaardigd, noch aan 's konings Majesteit zelf, noch aan een der Heeren, ooit heb willen openbaren, zoo lichtvaardig zou ge uit hebben in een vertrouwelijk gesprek met mijnheer den Procureur?" Kortom, de meineedige kon zijn voorge ven niet bewijzen; desniettemin stond de uitkomst van dezen ongeluksdag te voren reeds vast. Lord Audley stak een venijnige rede af; de gezworenen gingen en kwamen weldra met een schuldigverklaring terug; want zij wisten nu wat Zijne Majesteit ver langde, dat zij in dezen zouden doen. Lord Audley stond op, en begon het von nis uit te spreken, toen Vader het woord nemende, zei: „In mijn tijd, Mylord, was het in zulk een geval de gewoonte, den ge vangene, vóór de uitspraak van 't vonnis, te vragen, of hij iets kon aanvoeren, waar door zijn veroordeeling kon worden ver anderd". (Wordt vervolgd). VOORNAAMSTE NIEUWS BUITEHLAND. De Belgische regeering strijdt tegen de prijsopdrijving veroorzaakt door de deva luatie. (2de blad). Frankrijk handhaaft het goudpeil van de franc. (2de blad). Paraguay en Bolivia zouden erin heb ben toegestemd, de vijandelijkheden te staken. (2de blad). SNELLE LUCHTVERBINDING ITALIË—ENGELAND. ROME, 3 April. (VJD.) De Italiaansche luchtvaartautoriteiten bestudeeren op het oogenblik een plan tot instelling van een nieuwe luchtlijn, die een verbinding tus schen Rome en Londen tot stand zal bren gen, welke het mogelijk maakt de reis van de Italiaansche naar Britsche hoofdstad in vijf uur te maken. Het is de bedoeling, dat de vliegtuigen België en Nederland aandoen en over het Rijnland, Zwitserland en de Al pen vliegen. Waarschijnlijk zullen voor de zen dienst de nieuwe Savoia-Marchetti- vliegtuigen worden gebruikt, die plaats bie den aan 24 passagiers, zijn uitgerust met vier 700 PJC. motoren, een plafond heb ben van 7500 Meter en een gemiddelde kruissnelheid kunnen bereiken van 320 K.M. per uur. VIER KINDEREN IN BRANDENDE SCHUUR OMGEKOMEN. SYDNEY, 3 April. (VJD.) Nabij Invereü in Nieuw Zuid Wales zijn vier kinderen, die in een brandende schuur waren inge sloten, in de schuur omgekomen. Tijdens het blusschingswerk, waaraan de vader meehielp, wist men niet dat de kinderen in de schuur waren. Pas toen de muren wa ren ingestort, kwam men tot de vreese- lijke ontdekking. Enkele druppels Shell Vloerglans reinigen Uw zeil, parket en linoleum afdoende en geven.het 'n prachtglans, dagenlang. Bij alle drogisten! TARIEFSVERLAGING BIJ DE H.TJVL Op de lijn WassenaarLeiden. Zooals reeds kort werd gepubliceerd, zal de H.T.M. overgaan tot tariefsverlaging op de buitenlijnen. Naar wij thans kunnen melden, komen deze belangrijke verlagingen in hoofdzaak op het volgende neer voor de lijn Wasse naar Leiden. Hier worden met ingang van 1 Mei de volgende retours en enkele-reistarieven in gevoerd: Retours Den HaagLeidein v.v. 0.65, drie dagen geldig. Geldig dag van uitgifte PleinHaagsche Schouw v.vf 0.60 PleinDeyleroord 0.40 Plein3 Papegaaien 0.30 ViaductLeiden 0.60 ViaductRijnsburgerwijs0.50 Viaduct■Haagsche Schouw0.40 3 Papegaaien.Leiden „0.40 3 PapegaaienRijnsb.w0.30 Door deze retours worden derhalve zoo wel de verbindingen van en naar Den Haag als die van en naar Leiden belangrijk ver laagd. Enkele-reis-tarieven, abonnement, tra ject- en schoolkaarten. Hierbij worden ver schillende tariefsgrenzen verlegd, waardoor vooral de verbindingen dorp Wassenaar Leiden goedkooper worden. Verder worden eenige tussehentarieven ingevoerd, ten ein de den sprong van 0.10, welke thans nog tusschen verschillende seotietarieven be staat, algemeen te verlagen op ten hoogste 0.05. Hierdoor zal voor vele reizigers het onaangename loopen naar een volgende halte om in een lagere tariefgrens te komen, vermeden kunnen worden. Verder wordt het korte 5 ets. traject te Leiden doorgetrokken tot de halte Rijns- burgerweg. De verlegging van eenige tariefsgrenizen heeft mede ten gevolge, dat eenige abonne- menits-, traject- en schoolkaarten tot een lagere tariefsgrens komen te behoor en. Deze wijzigingen bevatten te veel om hier volledig daarvan melding te maken. Binnenkort zullen de nieuwe tariefsgren- zen volledig worden gepubliceerd in. de tramrijtuigen. REGEERINGSCONSUMPTIEMELK- CONTRACT. Door de „Chr. Boeren en Tuindersbond", „Holl. Mij van Landbouw" afd. melkvee houders en „L.T.B." is op 1 April een ver gadering uitgeschreven, voor het behan delen van bovenstaand onderwerp. De heer J. Uiteniboogaard opende de ver gadering namens de drie veehouders orga nisaties, met een woord van welkom. Een openingswoord volgens den heer Uitenboogaard, dat zeer somber gestemd is, aangezien een bespreking van het nieuwe contract daartoe aanleiding zal geven. Voor het uiteenzetten van de nieuwe verbintenis 1935—1936, verkreeg de heer C. van Vliet het woord. In het bijzonder zal bij het afsluiten der contracten rekening gehouden worden met het vrij komen der bakkersmelk; was voor heen voor de bereiding van melkbrood voorgeschreven het verbruiken van melk, volgens den regeeringsconsumptiemelkprijs, dit is nu ongedaan gemaakt geworden. Momenteel gaat het steeds om de vraag: „wat kan de consument betalen", terwijl men minder gaat letten op hen, die dit pro duct moeten produceeren. Het aanpassingsvermogen voor de boer derij is reeds lang bereikt; laat daar de re geering rekening mede houden. De boer moet van dit pad terug! Wekelijks zien wij collega's vertrekken, steeds minder wordt het aantal van degenen, die het hoofd boven water kunnen houden; een ernstig protest is terdege op zijn plaats. Ook nu zullen er wederom verstrekt wor- - den contracten, contracten die men nood gedwongen moet afsluiten, maar een con tract, dat geen bestaansmogelijkheid meer zal bieden. Uitvoerig stond spreker stil bij de komen de melkbeperking, en gaf raad, op welke manier de veehouder deze toe moest pas sen, opdat deze maatregel zoo gemakkelijk mogelijk te dragen zou wezen. De hierna gestelde vragen werden door spreker beantwoord. Vervolgens werd besloten evenals het vorig jaar een heffing op de melk te hou den, om daarmede collega's, die geen con tract konden afsluiten, te steunen. De administratieve verantwoording van het vorig jaar werd goedgekeurd, met dank voor het gehouden beheer. Vervolgens sluiting. VOLKSBOND SNIEUWS. Voor de vrouwen der leden. Het Bestuur van den R. K. Volksbond heeft het plan om in den loop van de vol gende week een mooi filmwerk te doen vertoonen voor de vrouwen der leden van den R. K. Volksbond. Daartoe zal op Vrijdag 5 April a.s., des avonds van 6 tot 8 uur, gelegenheid zijn de gratis toegangsbewijzen af te halen. Zaterdag 6 April 's avonds van 89 uur, zal ook gelegenheid zijn kaarten af te ha len. Na deze twee avonden worden geen kaarten meer uitgereikt. De juiste datum van de film vertooning zal in de courant en m het Bondsgebouw worden 'bekend gemaakt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1935 | | pagina 1