EEN HEILIG POLITICUS
DE BEUKENHOF TAVEERNE
26ste Jaargang
DINSDAG 2 APRIL 1935
No. 8080
3)e £cid&efo£(Soii/&Mtt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedreigt bg 7oornit',efi'ing:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnè's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.59
V Hoe de politieke strijd niet
moet worden gevoerd.
In den politieken strijd mogen nooit de
eischen van het fatsoen, van de goede ze
den, van de verdraagzaamheid
worden verwaarloosd.
Veroordeelenswaardig is daarom de han
delwijze van een werkgever, die, hoewel hij
volkomen tevreden was over het werk van
een zijner employe's, dezen ontsloeg omdat
hy N.S.B.'er was. Wij vonden over dit geval
een uitgebreid en klaarblijkelijk ook ge
heel waar verhaal in „Volk en Vaderland".
En wij keuren mèt „Volk en Vaderland"
sterk af het optreden van dien werkgever
en van anderen, die op een dergelijke wijze
mochten handelen.
De bedoelde werkgever was niet Katho
liek.
Wy, Katholieken, moeten zeker ver en
ver verwijderd blijven van een mentaliteit,
een geestesgesteldheid, welke naar een der
gelijk optreden drijft.
Wij zijn van onze „standing" als Katho
lieken verplicht, den politieken strijd
te strijden fier en loyaal, open en eerlijk,
ook daarbij niet vergetend den broeder
schap den broederschap, bezien in het
wonder-schoone, alles-doordringende licht
van ons Christelijk beginsel!
Zeker van de zijde der N.S.B.'ers wordt
het „volksgenooten" vaak in de practijk
wat erg bekrompen-partijdig opgevat; ook
wjj hebben er ondervinding van!
Maar dat rechtvaardigt natuurlijk
geenszins een kleinzielig en onver
draagzaam handelen onzerzijds.
Wij moeten bovendien bedenken, dat ter
reur, dwang, broodroof nog nooit een be
weging heeft gebroken, heeft onderdrukt.
En bovenal moet vóór ons geschreven
staan het: Wat gij niet wilt, dat u ge
schiedt.
Een v e r g r ij p tegen de goede zeden,
die ons Nederlandsche volk moeten beheer-
schen, noemen wij het ontslag aan een
N.S.B.'er, omdat hij N.S.B.'er is, aan een
zaak, die op neutraliteit moet zijn geba
seerd.
Een vergrijp en een zeer ernstig ver
grijp tegen de goede zeden is ook wat nu
reeds eenige keeren door de N.S.B. is ge
schied: de schending van het briefgeheim.
Terecht is in breede kringen groote ver
ontwaardiging gewekt door de officieele
publicatie in het officieele orgaan van de
N.S.B. van een vertrouwelijk schrijven van
den directeur van het „Handelsblad" aan
een liberalen candidaat voor de Prov. Sta
ten, den heer Asscher. De brief was door
een vergissing verkeerd bezorgd en bij een
N.S.B.'er terecht gekomen, die er het be
kende schandelijk misbruik van gemaakt
heeft. Wij vernemen, dat de justitie een
onderzoek heeft gelast, zoodat een straf
rechterlijke vervolging van den schuldige
waarschijnlijk is.
Het ergste is hier niet, dat een of ander
(in dit geval: jeugdig) lid van een partij
zoo in zijn politiek optreden tegen de goede
zeden misdoet, maar dat een party, of wil
men liever: een beweging, een dergelijk op
treden heel gewoon schijnt te vinden!
Doch nogmaals: voor ons kan hierin
nooit een verontschuldiging liggen om
in onzen politieken strijd het doel de mid
delen te laten heiligen. Middelen, die in
zich slecht zijn, die getuigen van liefde
loosheid en onverdraagzaamheid, worden
nooit geoorloofd voor welk doel dan ook!
Laten wy vóór alles, ook in de politiek:
waardig blijven, waardig de beginselen,
die wij belijden!
Sir Thomas More had wat men pleegt
te noemen een schitterende carrière achter
den rug. Zoon van een Londensch rechter,
zou hij dezen volgen op het pad der magi-
stratuur. Hoewel tot den ridderstand be-
I hoorende, was de familie More toch verre
van bemiddeld, wat echter door een hoog-
zedelijke levensopvatting, traditioneel -
intellectueelen aanleg, gedragen door diep-
religieuse beginselen ruimschoots werd ver-
goed. Het was voor Thomas' vader een uit
komst, toen Lord-Kanselier en aartsbis-
j schop van Canterbury, kardinaal Morton,
I aanbood den jongen bij zich te nemen als
page, en voor zijn opvoeding te zorgen.
I Stormenderhand veroverde die nieuwe
page, door zijn eerlijk en open karakter,
door zijn zuiver hart, door zijn opvallende
drang naar wetenschap, en vooral door zijn
i verbluffende geestigheid, aller harten. Kar-
I dinaal Morton zelf interesseerde zich zeer
I in het bijzonder voor zijn pupil en met
profetisch en blik in de toekomst verzeker-
de hij menigmaal aan zijn voornamen gas
ten: wie tijd van leven heeft zal zien, dat
deze jonge man groot zal worden als wei
nigen.
Welnu, die jonge man i s groot geworden
als weinigen.
GROOT ALS WEINIGEN.
Groot was hij reeds als student van ze
ventien door zijn verbluffende kennis en
wijsgeerigen aanleg, tot uiting gekomen in
twee jeugdverzen over ,,'s Wereld ijdel-
heid" en „De grillen der Fortuin", met
andere gedichten in boekvorm uitgegeven.
Voor 't eerst kwam More hierdoor op het
toenmalige wereldpodium terecht en voor
't eerst ook was hij het voorwerp van felle
en door rivaliteit ingegeven kritiek. Er
verscheen een Anti-Morus. Maar Erasmus
schreef aan het jonge, aliesbelovende ta
lent: „Alle geleerde en rechtschapen men-
schen keuren het tegen U uitgegeven pam
flet af. En ofsohoon de aanvaller eigenlijk
een mijner kennissen is, hoop ik toch, dat
U kunt besluiten tot zwijgen, U niet in
een pennestrijd te wikkelen met den auteur
van het erbarmelijk geknoei". More had
echter reeds een antwoord gepubliceerd,
maar trok terwille van Erasmus de verdere
verspreiding in.
More was groot als weinigen. We denken
aan zijn spreekwoordelijk geworden rech-
vaardigheid in de Engelsche rechtspraak,
die hem maakte tot het gepersonifieerde
rechtsgevoel der natie. Het kwam tot uiting
in zijn glasheldere vonnissen, die beschul
diger en aangeklaagde voor onaanvecht-
- baar hielden, tijdens zijn rechterlijke loop
baan. Het kwam eveneens tot uiting in het
parlement, toen de vader van Hendrik
VUT, een géboren tyran, van zijn onder
danen 40.000 ponden eischte om de huwe-
lijksonkosten van zijn dochter te betalen.
Vast had de koning op toestemming van
het parlement gerekend, maar zijn vertrou
wensmannen moesten hem berichten, dat
de gloedvolle redevoering van „een baar-
delooze jonge afgevaardigde" de verwer
ping ten gevolge had. Het was Thomas
More, de baardelooze,'die, opkomende voor
het volk, de overdreven eischen van den
koning afwees, en wist terug te brengen
tot 3/4 van het gevraagde. Daar was in die
dagen moed voor noodig, zooals spoedig
bleek uit de wraak van den koning op den
vader van het jonge parlementslid.
V Naar de stembus.
Woensdag 17 April hebben in Zuid-Hol
land plaats de verkiezingen voor de Prov.
Staten.
Belangrijk om de Staten-zelf. Maar ook
belangrijk, omdat de Staten niet alleen zijn
de besturende organen der provincies, maar
ook het kiescollege voor de Eerste Kamer.
De leden der Eerste Kamer hebben 6 jaar
fitting en om de 3 jaar treedt de helft af.
Dit jaar moeten er verkiezingen voor de
Kamer plaats hebben in de provincies
Noord-Holland, Friesland, Zeeland, Utrecht
en Limburg. Over drie jaar in de andere
provincies. Van samenstelling van de Sta
ten hangt dus af de samenstelling van Eer
ste Kamer.
Maar de verkiezingen voor de Prov. Sta
ten hebben deze keer een nog belangrijker
beteekenis zy staan in het teeken van
de algemeene politieke actie. Zij gaan er
voor ons, Katholieken, ook speciaal om, of
onze organisatorische éénheid op politiek
gebied al dan "erzwakt uit den ver
kiezingsstrijd zal treden.
Wie wil opkomen voor die éénheid stemt
op Woensdag 17 April op
LIJST 7
in den Kieskring LEIDEN, aanvangende
met den naam BOLSIUS, in den Kieskring
GOUDA beginnende met den naam (von)
I FISENNE.
HOE SIR THOMAS MORE
UITSCHITTERDE DOOR
DEUGD EN WETENSCHAP
n.
DE RIJKSKANSELIER ALS MISDIENAAR
Ja, More was groot als weinigen. Hetzij
we hem zien bewierookt door de kopstuk
ken van het Europeesch intellect, hetzij
we hem zien te midden van zijn familie,
als pater familias, die de belangen van de
zijnen en het personeel tot zijn eerste
zorgen maakt. Hij vereenigt allen iederen
dag in de groote eetkamer, bidt zelf aller
lei gebeden voor, onderwijst hen in de be
ginselen van het geloof, zingt mee in de
parochiekerk van Chelsea tusschen de boe
ren uit de omgeving en dient, nog als rijks-
j kanselier van Engeland, zeer vaak als de
eerste de beste misdinaar, de H. Mos.
I In More straalt alles uit tot het pheno-
i menale, omdat hij i-n alles grijpt naar het
i hoogst bereikbare. Als diplomaat gelukt
hem zelfs het onmogelijk geachte, hij weet
j weder verdragen te bewerken, die Europa
verlichting schenken. Als auteur schept hij
een werk van onvergankelijke schoonheid
in de Utopia, waarin hij de meest reine
samenleving ons voor oogen toovert, om.
op deze wijze als het ware zijn eigen tijd-
genóoten tot nadenken te dwingen over de
sociaal-economische wanverhoudingen, die
ze liet voortduren.
Maar groot vooral was More in zijn ge
loof, dat hij met hartstocht verdedigde tegen
de aanvallen der hervormers. Hoe weinig is
het bekend, dat hij onder het pseudoniem
van Rossens niemand minder dan Luther in
den hoek dreef met zijn meesterlijk „Ant- j
woord aan Luther" op diens meer dan er
gerlijken aanval van koning Hendrik's boek i
over „De Sacramenten". Hij geeselde de j
grenzelooze grofheid van Luther, troefde
nog hoonender terug, met het gevolg, zooals
Cochleus vertelt, dat Luther zich voelde
verpletterd, dat Luther met gretigheid Ros
sens werk las, vaak herlas, maar door zoo
veel talent als met stomheid werd geslagen.
Door de woelingen der tijden op religi
eus gebied traden er in die dagen veel
geleerde priesters op den voorgrond om de
aanvallen op de oude Moederkerk te pa-
reeren, met hun schitterend vernuft, maar
moeilijk is het een leek aan te wijzen, die
in de schaduw kon staan van More's ken
nis der theologie. Moeilijk zou bet zelfs
zijn onder de geleerde priesters dier dagen
er een aan te wijzen, die meer wist van de
theologie, van de geschiedenis der dogma's,
van de leer der Patristen en Thomisten.
DE BAARD, DIE GEEN KWAAD DEED.
Tenslotte zien we de grootheid van More
als mensch op iederen levensdag, in iedere
daad zich kristalliseer en, speciaal als de
tegenspoed zijn levenspad kruist, als de
wereld zich van hem afkeert, als hij eer
en macht, geld en goed, en zelfs het behoud
van zijn leven, van zijn dierbaren afwijst,
om zijn geweten te redden, omdat zijn God
meer beteekende dan zijn koning, omdat
zijn eeuwig heil hem dierbaarder was dan
zyn tijdelijk welzijn. In de gevangenis be
waart hij die verheven grootheid van den
martelaar, wiens sterfdag zyn geboortedag
18 VANAF HEDEN DES AVONDS WEER GEOPEND
is. Nooit was hij geestiger, diepzinniger,
meer vergevingsgezind, zachter in zijn oor
deel, dan tijdens zijn verblijf in den Tower.
Zelfs op zijn gang naar het schavot is hij
van een ongeloofelijk formaat naar geest
en hart. Hij betuigt zijn trouw aan den
koning, hij betuigt zijn geloof aan de kerk,
maar tegen den beul zegt hij vod humor bij
het neerleggen van zijn hoofd: „Wacht
even, vriend, dan zal ik mijn baard goed-
leggen, die heeft toch zeker geen hoogver
raad gepleegd".
Dat iemand met zulke gaven van geest
en hart alle eigenschappen bezat voor een
schitterende carrière, spreekt vanzelf. En
Sir More slaagde in het leven als voor
slechts heel enkelen is weggelegd. De eene
onderscheiding was nog niet aanvaard, of
een nieuwe werd hem opgedragen. Van
daar dan ook, dat het nageslacht in More
niet alleen de veelzijdige en fijnzinnige
auteur, of de meest belangelooze rechter
der natie, of de staatsman en diplomaat
van groote allure, of de advocaat van den
huwelijkstrouw of de strijdvaardige apo
logeet, of de paladijn van het pauselijk
recht heeft te waardeeren, maar dit alles
te saam, met bovendien, als de kroon op
een zoo veelzijdige grootheid, nog de moed
van het martelaarschap.
En het is vooral door dit martelaar
schap, dat Sir Thomas More de onvergan
kelijke liefde en vereering der geslachten
heeft verworven.
We zullen zien, hoe zijn lievelingsdoch
ter „Maggy" dat tragisch proces in haar
dagboek met felle kleuren heeft opgetee-
kend.
(Wordt vervolgd).
KONINKLIJK BEZOEK AAN
DE „FLORA"
Een geestdriftige ontvangst
Hedenmorgen hebben H. M. de Koningin
en H. K. H. Prinses Juliana een bezoek ge
bracht aan de internationale bloementen
toonstelling „Flora" te Heemstede. Ondanks
het feit, dat het weer guur en regenach
tig was, waren groote drommen bezoekers
gekomen, om de koninklijke gasten te ver
welkomen. In Heemstede zelf heerschte een
ongewone drukte. Uit particuliere en open
bare gebouwen wapperde het Nederland
sche dundoek. Hoewel het uur van bezoek
niet bekend gemaakt was, behoefden de be
langstellenden niet lang te wachten, want
eenige minuten over half elf reden de ko
ninklijke auto's langs het molentje het ter
rein op. Spontaan zong de menigte het Wil
helmus, dat door een muziekkapel in de
muziektent werd gespeeld, mede en de
ontvangst maakte een hartelijken, enthou
siasten indruk. De leden van het hoofdbe
stuur van de Alg. Ver. voor Bloembollen
cultuur en de leden van het uitvoerend co
mité der tentoonstelling begroetten H. M.
de Koningin en Prinses Juliana. Nadat de
verscheidene autoriteiten aan de koninklij
ke bezoeksters waren voorgesteld, werd een
rondwandeling over het terrein gemaakt,
H. M. de Koningin, die geheel in het wit
was gekleed, werd begeleid door den heer
E. H. Krelage en Prinses Juliana door den
heer Th. M. H. v. Waveren. Over het weide-
terrein begaf men zich naar het boschge
deelte en daarna wandelde men langs het
tulpenhof naar het bloemenpaleis. Het ter
rein was tijdens het bezoek voor het gewone
publiek geopend, doch de paden, waarlangs
Koningin en Prinses zich begaven, werden
door marechausseés vrij gehouden.
In het bloemenpaleis, waar het publiek
geen toegang had, lieten de koninklijke be
zoeksters zich de verschillende Aalsmeer-
sche inzenders voorstellen, evenals ir.
Brand, de architect der gebouwen op de
„Flora".
Vervolgens begaf men zich langs het res
taurant, waar een dichte menigte was op
gesteld. Bij het secretariaat stond het per
soneel van het restaurant, gekleed in kolo
niaal costuum en juichte Koningin en Prin
ses hartelijk toe. In het gebouw van de di
rectie van den landbouw gekomen, werden
prof. E. v. Slogteren, directeur van het la
boratorium voor bloembollenonderzoek, en
ir. Volkersz, directeur van de tuinbouw-
winterschool, beide te Lisse, aan de vorste
lijke personen voorgesteld. Na afloop sprak
de Koningin haar bewondering uit voor
deze schitterende expositie, die in dezen
moeilijken tijd is georganiseerd. Hulde
bracht zij aan de organisatoren. Te onge
veer half 1 vertrokken de Koningin en de
Prinses in de gereedstaande auto's.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND,
Twee canonisaties door den Paus ingeleid.
(2de blad).
Prijsstijging en nervositeit in België ten
gevolge van de devaluatie van de Belga.
(2de blad).
Ook Luxemburg devalueert met 10 pet.
(2de blad).
BINNENLAND.
Koningin en Prinses brachten heden een
bezoek aan de bloemententoonstelling te
Heemstede. (1ste blad).
Bij een brand te Utrecht is een vrouw
met haar 10-jarig zoontje omgekomen. 1ste
blad).
Relletjes te A'dam tijdens N.S.B.-bijeen-
komst. Twee communisten door revolver
schoten gewond. (Gem. Ber. 3de blad en
lste blad).
Nootlottige brand te
Utrecht.
Vrouw en haar zoontje
omgekomen.
Etage uitgebrand.
Hedenmorgen vroeg is brand uitgebro
ken in een perceel gelegen aan de M. P.
Lindostraat te Utrecht, tengevolge waar
van twee personen om het leven zijn ge
komen.
De brand is ontstaan op de eerste ver
dieping, waar in de voorkamer de 39-ja
rige vrouw Th. van S. en haar 10-jarig
zoontje, dat ziek was, sliepen. De brand
werd door de buren ontdekt. Zij konden
zich echter niet spoedig genoeg toegang
tot de voorkamer verschaffen, daar voor
een der deuren een kast bleek te staan en
men slechts via. een andere kamer kon
binnen komen. De man van de vrouw en
een ander kind sliepen een verdieping
hooger. Zij hadden aanvankelijk niets van
den brand bemerkt. Beiden wisten zich via
het dak in veiligheid te stellen. De brand
weer, die door de buren gealarmeerd was
en spoedig ter plaatse verscheen, wist het
vuur tot de eerste verdieping te beperken.
De vrouw en het kind zijn verbrand.
Slechts de verkoolde lijken kon men ber
gen. Omtrent het ontstaan van den brand
is niets bekend.
INSTALLATIE VAN MR. HELMSTRIJD ALS SECRETARIS DER GEMEENTE
ALPHEN AAN DEN RIJN. De nieuwe secretaris legt de ambtseed af.
