BUITENLAND GRIEKSCHE OPSTAND BREIDT ZICH UIT ZATJtDAG 9 MAART 1935 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD. - PAG. 5 ELECTRISCHE TABAK- EN SIGARENFABRIEK „DE LANDMAN" BLANKE BAAITABAK .10 cent pep V2 ons Fa. Wed. C. J. VISTER - HAVEN 20 - LEIOEN DE MISSIE OP LOMBOK door Dr. W. BROKX, Oud-Assistent Resident. In Nederlandsch Oost-Indië zijn nog altijd uitgestrekte gebieden waar de Katholieke Missionaris sen geen toegang hebben. Sinds eenigen tijd echter is door de re geering aan de bekende Paters van Steyl S.V.D. toestemming verleend om op Lombok een missiestatie te Vestigen. Over weinig, wellicht over geen der ar tikelen van de Indische Staatsregeling is zoo dikwijls geschreven en gesproken als over artikel 177, waarin bijzondere toela ting van de overheid tot missioneering in Indië wordt vereischt. Vooral in den lateren tijd trok in dit verband Bali en Lombok de aandacht. Her haaldelijk is de toelating der Missie in dit zoo merkwaardige, dichtbevolkte en rijk- bedeelde gewest met klem van redenen be pleit, vele malen is die vergunning bestre den, met gevolg, dat tot voor kort beide eilanden voor missie-arbeid gesloten ble ven, zoodat geen Katholiek Missionaris deze eilanden mocht betreden om aan de inlanders de leer van het Evangelie des Heils te verkondigen, terwijl allerlei hei- densche geestesstroomingen en politieke onruststokers rustig hun gezag en orde on dermijnend werk konden voortzetten. Het eiland Bali is ook thans nog voor de Missie verboden terrein, op het eiland Lombok echter is sedert November van het vorige jaar de Missie toegelaten. 't Is merkwaardig dat aan dit heugelijk gebeuren zoo weinig aandacht werd be steed. Deze toelating toch beteekent voor de Missie een zeer groot succes, de aan winst van een belangrijk, veel omstreden Missiegebied, wellicht de lang verwachte kentering in een opvatting der autoritei ten welke jarenlang door Katholieken en Protestanten als een grievend onrecht werd gevoeld. De missionarissen van Steyl, met hun voor kort benoemden Bisschop Mgr. Leven aan het hoofd, mogen met de toevoeging van dit zoo merkwaardige* en belangrijke eiland, aan hun meest bloeiende Missie dan ook wel gefeliciteerd worden. Het nieuwe missieveld. Lombok is een der kleinere eilanden uit onzen Archipel, waarvan de naam althans meer dan die van andere eilanden bekend is. Die bekendheid is te wijten aan de Lombok-expeditie van 1894, een korte maar uiterst vinnige strijd, waarin onze wapenen zegevierden, doch niet dan ten koste van vele gesneuvelden en gewonden ook onzerzijds. Het is nu na veertig jaren dat opnieuw een strijd tegen Lombok wordt aangebonden. Thans evenwel een strijd van een geheel andere orde, een strijd tegen dwaling en ongeloof met als doel de blijde boodschap van ons H. Geloof. Van Java uit naar het Oosten varend is Lombok het tweede eiland. Het is iets groo- ter dan Noord-Brabant, heeft 725.000 zie len, waarvan 32500 Baliërs en 692500 Sa- saks. De Baliërs wonen in het Westen, dus tegenover het eiland Bali. Ze mengen zich weinig of niet met de Sasaks, staan hooger dan deze laatsten. Hun godsdienst is een soort Hindoeisme. De Sasaks zijn te verdeelen in twee on geveer gelijke groepen. Het zijn de Wak toe-Lima, Mohammedanen die meer in het Zuiden wonen, en de Waktoe-Tiga, Ani- misten met wat Hindoeisme en Mohamme danisme vermengd, meer in het Noorden gevestigd. De opzet is de Missie-arbeid te beginnen by de Waktoe-Tiga, vriendelijke, hartelij ke en eenvoudige menschen. Aan natuurschoon is Lombok uiterste matig. De geweldige Rindjam, een vulkaan van 3800 M. hoogte, beheerscht het land schap, dat in het Noorden bergachtig, in het Zuiden heuvelig en in het midden vlak is. Maar in het bijzonder dit laatste deel is zeer vruchtbaar. Sedert 1894 is Lombok, gebracht onder rechtstreeks bestuur van Nederlandsche bestuursambtenaren, die in •hun taak bijgestaan worden door inheem- sche krachten. Van dien tijd is het er rus tig, had de bevolking, een goed bestaan, hetwelk in dezen crisistijd nog betrekkelijk gunstig genoemd mag worden. Zoo is aan de meest bloeiende Missie van ons Indië, die der Kleine Soenda- eilanden een lang verbeide uitbreiding ge geven. DUITSCHLAND. HET KATHOLIEK ONDERWIJS. Beperking der katholieke kweekscholen. Daar de kweekscholen in Beieren staats instellingen zijn, werden de katholieke on derwijzeressen tot heden bijna uitsluitend opgeleid en gevormd in religieuse instel lingen en kloosters, die bij de wet als bij zondere kweekscholen waren erkend. Tot nog toe bestonden in het geheele land 16 van dergelijke kweekscholen, waar reli- gieusen onderwijs gaven. Op grond van de nieuwe verordening betreffende opleiding van het onderwijs personeel in Beieren, heeft het Beiersc'n ministerie van onderwijs afgekondigd, dat in het vervolg nog slechts vier van deze instellingen zullen mogen bestaan; de an dere mogen geen nieuwe leerlingen meer aannemen. Deze vier kweekscholen zijn ook de eenige, die religieusen tot onderwij zeres mogen opleiden. Deze laatste maatregel vooral brengt groote moeilijkheden mee. Geleidelijk aan wordt in het positief- christelijke Duitse hl and, den Katholieken de grond onder de voeten weggegraven. DE STRIJD TEGEN DE JODEN. Joodsche uitgevers gedwongen hun ondernemingen te verkoopen. Vele Joodsche uitgevers, zoowel van dag bladen als vakbladen van iederen aard, hebben officieele mededeeling ontvangen, dat zij hun ondernemingen moeten verkoo pen, daar het de plicht van de pers is, de nationaal-socialistische theorieën te propa- I geeren, wat voor Joden onmogelijk is. Tevens werden zy gewaarschuwd, niet over te gaan tot schijnverkoopen. NED. OOST-INDIE TACHTIG DOODEN OP JAVA Vergiftigingsgevallen door het eten van lekkernij Aneta seint uit Semarang: In de buurt van Keboemen heeft een ernstige bong- krekvergiftiging, sedert de tweede helft van de vorige week in totaal 80 dooden geëischt. De bij een bongkrekmaker aan wezige voorraad is in beslag genomen. Het bestuur waarschuwde de bevolking tegen het gebruik van deze lekkernij, wel ke uit gedeeltelijk verzuurde bestanddee- len bestaat. Het materiaal is naar Batavia voor laboratoriumonderzoek opgezonden. OOSTENRIJK. NAAR HET EINDE VAN HET RINTELEN-PROCES. Maandagmiddag uitspraak verwacht. Het getuigenverhoor in het Rinte!en-pro ces is gisteren voortgezet. De verklaringen van de getuigen brachten geen nieuwe ge zichtspunten en bleven bijna uitsluitend gaan over de verhouding tusschen Rintelen en Qpllfuss. Daarop werd het verhoor geschorst tot Zaterdagochtend. De Maandagochtend is bestemd voor requisitoir en pleidooi; de uitspraak kan men verwachten in de vroe ge middaguren van dien zelfden dag. MEXICO. Z. H. EXC. MGR. PASCÜAL DIAZ GEARRESTEERD. Op ïatf van de Mexicaansche regeering. De aartsbisschop van Mexico, mgr. Pas- cual Diaz, werd Donderdagavond om zeven uur, naar zijn secretaris aan een vertegen woordiger van de „United Press" mede deelde, op bevel van de regeering gearres teerd. De autoriteiten weigeren nadere inlich tingen te verstrekken omtrent de gronden, waarop de arrestatie heeft plaats gehad. Naar verluidt is mgr. Diaz gearresteerd wijl hij in relatie gestaan heeft met den pauselijken delegaat, mgr. Ruiz y Flores en tal van andere kerkelijke hoogwaardig heidsbekleders, die in ballingschap gegaan zyn en zich op he* oogenblik in de Ver- eenigde staten ophóuden. Een desbetreffend Reuter-telegram uit Mexico-city luidt als volgt: De aartsbisschop van Mexico, mgr. Pas- cual Diaz, is op geheimzinnige wijze uit Cuautitlan nabij de hoofdstad, verdwenen. Het gerucht loopt, dat hij door de bonds- politie zou zijn gearresteerd. De minister van binnenlandsche zaken verklaart echter, geen last te hebban gege ven tot arrestatie van den kerkvorst. Regeerings-offensief blijft uit MUITERS BOMBARDEEREN SALON1KI DENEMARKEN. DEENSCH COMPLOT TEGEN HITLER. Samenzweerders wilden een opstand in Dnitschland uitlokken. De arrestaties, welke te Kopenhagen hebben plaats gevonden in verband met de ontdekking van een samenzwering, op het spoor waarvan de politie is gekomen, heb ben de politie er van overtuigd, dat zy een wijdvertakte terroristische samenzwering hebben ontdekt, in denzelfden geest als het complot, dat leidde tot den moord op ko ning Alexander van Joegoslavië te Mar seille. Een van de oogmerken van de sa menzwering schijnt te zijn geweest Hit- Ier te vermoorden en een opstand in Duitschland te organiseer en. Het blijkt thans, dat de samenzweerders nog verder gaande motieven hadden dan alleen spion- nage. Op een der gearresteerde personen heeft de politie bepaalde documenten, kaarten en brieven gevonden waaruit blijkt, dat er reeds vergevorderde plannen bestonden om in deze maand een aanslag op Hitier te plegen en dat de ontdekking juist op tijd plaats vond om te voorkomen, dat de sa menzweerders hun plannen ten uitvoer konden leggen, hetgeen ongetwijfeld zou hebben geleid tot een bedreiging van den vrede in Europa. Er zijn dertien personen gearresteerd, waarvan slechts drie Denen. Allen waren in het bezit van groote geldbedragen. De politie heeft thans haar onderzoek uitge breid tot de provincie, en men verwacht nog meer arrestaties. Het schijnt, da>t de organisatie twee verschillende wegen volg de. Een afdeeling hield zich bezig met de militaire spionnage in Denemarken, ter wijl de andere een complot tegen Duitsch land opzette. ENGELAND. EDEN GAAT EINDE MAART OP REIS. De lard-geheim-zegelbewaarder Eden zal zich, naar Reuter verneemt, in de laatste week van Maart naar Moskou en Warschau begeven. SNEEUWSTORMEN Ook in Italië is in de weersgesteldheid j na warm voorjaarsweer de terugslag ge- j komen. Te Milaan staat de thermometer i slechts weinig strepen boven nul en gis- termorgen woedde, nadat het reeds den geheelen nacht had gestormd, boven de stad een sneeuwstorm. Gistermorgen vroeg heeft het ook te i Weenen hevig gesneeuwd, zoodat 8000 J man aan het werk werden gesteld om de straten schoon te vegtn. De tramverbin dingen bleven goed functioneeren, terwijl later op den dag ook het andere verkeer weder in vollen omvang hervat kon wor den. BRAND DOOR KORTSLUITING Uit Moskou wordt gemeld: Tengevolge van kortsluiting ontstond brand in een houten huis. Twee kinderen werden daar door gedood, dertien personen kwamen in de vlammen om. GROOTE BRAND BIJ KASSEL Teerfabriek volkomen uitgebrand In de teer- en asfaltfabriek Grifte, wel ke in de onmiddellijke nabijheid van de spoorlijn Frankfort-Kassei ligt, heeft een ernstige explosie plaats gehad. Na de ontploffing vloog het gebouw in brand en eenige oogenblikken later was het geheele 'fabriekscomplex één vlam menzee. Daar de plaatselijke brandweer niet bij machte was het vuur voldoende te bestrij den, werd assistentie gevraagd van de t rand weer van Kassei. Het blusschingswerk werd ten zeerste bemoeilijkt door de enorme rookontwik keling, het sléchte weer en de groote hitte. Bovendien moest het water over een afstand van tweehonderd meter worden aangevoerd. Toen de brand uitbrak, was het perso neel van de fabriek, dat uit twintig man bestaat, nog niet aanwezig, zoodat geen menschenlevens te betreuren zijn. Aan redding van het gebouw der fabriek valt op het ogoenblik niet meer te denken Het vuur zal in de licht brandbare ma terialen nog dagenlang voedsel vinden. BLOEDIG CARNAVAL IN BRAZILIe Tien dooden, vele gewonden In de hoofdsteden der Noord-Braziliaan- sche staten Amazonas, Ceara en Rio Gran de do Norte is het tijdens het carnaval, dat in Brazilië steeds op buitengewoon luid ruchtige wijze op straat wordt gevierd, tot bloedige botsingen tusschen militairen en politiebeambten gekomen. Daarbij zyn tien personen gedood en velen gewond. Naar de minister van Oorlog verklaart, moeten de botsingen worden geweten aan misdadige plannen van „extremistische elementen in het leger, die in dienst staan van het buitenland en soortgelijke plan nen ook in de staten Rio de Janeiro en Sao Paulo hadden". Door krachtige voor zorgsmaatregelen, waaronder de arresta tie van onruststokers te Rio de Janeiro, heeft men kunnen bereiken, dat slechts enkele incidenten in het Noorden des lands zijn voorgevallen. GEESTELIJKE VERMOORD De dorpsgeestelijke van Maincy, bij Melun, is het slachtoffer geworden van een vreeselijken moordaanslag. Hij werd gistermorgen met doorgesne den hals dood in zijn bed gevonden. Als daders kon onmiddellijk zijn huishoud ster, die reeds lange jaren bij hem in dienst was, aangewezen worden, die zich REGEERING HEEFT GEBREK AAN MUNITIE. Hoewel de Grieksche regeering optimis tische communiquè's blijft uitgeven over den toestand in het land, schijnt haar po sitie minder sterk te zijn dan zij wil doen voorkomen. Vooral de o-rwikkeling der gebeurtenissen in Macedonië, dat met Kreta het voornaamste centrum van het verzet is, geeft volgens United Press reden tot ernstige bezorgdheid. Het voortdurend uit stellen van het groote en beslissende of fensief, dat wordt toegeschreven aan het ontbreken van voldoende munitie bij de regeeringstroepen, kan een noodlottige uit werking hebben op den verderen loop der gebeurtenissen. De revolutionaire stem ming breidt zich, naar verluidt, steeds meer uit en de regeeringstroepen zouden thans zelfs in den rug bedreigd worden. De opstandige beweging zou zich thans tot het district Saloniki, Epirus, Thessalië en zelfs Larissa. De bezetting van laatst genoemde stad door de opstandelingen ge schiedde nagenoeg zonder strijd, daar de bevolking op de hand van Venizelos is. Bij de tot heden geleverde gevechten moeten echter meer dan 800 soldaten zyn gedood en c.a. 300 gewond. Generaal Kondylis heeft dringend om versterkingen gevraagd en medegedeeld, dat de voor de vliegtuigen en kanonnen benoodigde projectielen niet in voldoende voorraden in de arsenalen aanwezig zyn. De regeering zou daarop vier wagons bom men voor vliegtuigen in het buitenland besteld hebben; Kondylis is medegedeeld, dat hij binnenkort op nieuwe zendingen munitie kan rekenen. Bovendien zyn uit Athene nog vijf vliegtuigen naar Saloniki vertrokken, doch slechts de helft van het aldaar gestationneerde eskader kan lucht aanvallen ondernemen. Aangezien Kondylis vastbesloten is niet met het groote offensief te beginnen, alvo rens hij over voldoende materieel beschikt, zyn er gisternacht in Macedonië slechts betrekkelijk kleine gevechten geleverd. Speciaal was dit het geval aan de Bulgaar - sche grens nabij Poroi, waar tot gisteroch tend geweer- en machinegeweervuur werd gehoord. Onrust te Athene. Ook in Athene schijnt het weer onrustig te zijn geworden. Een opstand van commu nisten moest door de politie met geweld onderdrukt worden, waarbij een aantal communisten gedood en gewond werden. Het aantal linksche leiders, dat in de ge vangenis is opgesloten, is reeds tot 600 ge stegen. Loyaal gebleven hoofdofficieren hebben zich tot den premier Tsaldaris gewend met het verzoek een bloedigen burgeroorlog te voorkomen en te trachten een accoord met de opstandelingen te verkrijgen. Tsaldaris schijnt echter vastbesloten te zijn den strijd verder te voeren. Hij heeft de Turk- sche regeering verzocht aanhangers van Venizelos, die de opstandige beweging fi nancieren, te arresteeren. Een speciale verslaggever van de „Daily Express", die na een bezoek aan Grieken land het land heeft verlaten, om vanuit een Joegoslavisch grensplaatsje nieuws aan zyn blad te kunnen telefoneeren, dat niet gecensureerd wordt, schildert de positie van de regeering al zeer zwart af en noemt haar zelfs wanhopig. Admiraal Demestikas, die het bevel voert over de muitende sche pen, zou Tsaldaris een ultimatum hebben gesteld, waarin hij dreigt Athene te zullen bombardeeren, indien hij het bewind niet overgeeft aan de Venizelisten. Regeeringsvliegtoigen neergeschoten. Eerst thans wordt bekend, dat tijdens den luchtaanval door regeeringsvliegtuigen op de muitende vloot in de Soeda-baai twee toestellen door de bemanning van den kruiser „Averof" zyn neergeschoten. Aan na het volvoeren van haar daad, had op gehangen in het trappenhuis. De vrouw leed reeds langen tijd, we gens tegenspoed, aan ernstige zwaarmoe digheid. UIT A KENS ABATTOIR VERDWENEN VARKENS EN RUNDEREN Dieven- en helersbende ontmaskerd Het is de politie te Aken gelukt na lang durige nasporingen een dieven- en helers bende te ontmaskeren, die er in geslaagd is, jaren lang groote hoeveelheden vleesch uit het abattoir te Aken te ontvreemden. Het was geen zeldzaamheid dat heele varkens en runderen, zijden spek, etc. spoorloos uit de koelkelders verdwenen. Tot nog toe werden vier personen gear resteerd, die bij de zaak betrokken zyn. Het staat evenwel vast, dat nog meer per sonen tot deze geraffineerde dieven- en helersbende behooren. VOOR DE DERDE MAAL TANDEN Een 85-jarige ingezetene van Superior (Wisconsin) krijgt voor de derde maal in zijn leven tanden. Eenigen tijd geleden begon zijn gehe melte te jeuken en na een onderzoek deed men de bovenvermelde merkwaardige ontdekking. boord van den kruiser werden twee matro zen bij de ontploffing van een neergewor pen bom gedood. SALONIKI GEBOMBARDEERD. Saloniki is gisteren door de vliegtuigen der Grieksche rebellen gebombardeerd. Ondanks de nog altijd zeer ongunstige weersgesteldheid waren namelijk eenige vliegtuigen der Venizelisten opgestegen. Zij slaagden er in de stad te bereiken, waar zij de openbare gebouwen met bom men gestookten. De stad is in staat van verdediging gebracht. Zeeslag verwacht. Voorts verwacht men ieder oogenblik een zeeslag tusschen de vloot der muiters en die der regeering. Deze slag zal wel licht de beslissing brengen in den stryd om de macht in Griekenland. Generaal Kondylis, de met het opperbe vel over de regeeringstroepen belaste mi nister van Oorlog, heeft medegedeeld, dat generaal Yalistras, die tegen de Venizelis ten in Thracië strijdt, in de nabijheid van Alexandropolis weerstand biedt aan de aanvallen der opstandelingen. De vorm, waarin deze mededeeling is gekleed, beteekent een bevestiging van de geruchten, welke den geheelen dag te Athene en in het buitenland de ronde heb ben gedaan, dat de kansen der Venizelis ten, in strijd met de optimistische commu niquè's der regeering er geleidelijk beter voor komen te staan. Er blijkt namelijk uit, dat zich althans op een deel van het front niet langer de regeeringstroepen in den aanval bevinden, doch dat het initiatief daar op de rebellen is overgegaan. Te Voslos, in Thessalië, is, naar de re geering mededeelt, een radiobericht uit zee opgevangen, volgens hetwelk Venizelos is gewond, hetzij bij de gevechten op Kreta, hetzij bij het bombardement, dat twee tor pedojagers der regeering eergisteren op Kandia en speciaal ook op het huis van Ve nizelos hebben geopend. Volgens andere berichten bevindt de leider de revolutie zich op de vlucht naar Egypte. De minister van Economische Zaken heeft bepaald, dat in alle steden en op alle eilanden, welke door de rebellen worden bedreigd, het bankpapier door de banken moet worden verbrand. Op de eilanden Chios en Syros is aan dit verzoek reeds voldaan; voor een waarde van 150 millioen drachmen aan bankpapier is daar door de bankiers aan de vlammen prijsgegeven. Onafhankelijk Kreta? Het jacht „Imperia" toebehoorende aan de Britsche luchtvaartmaatschappij „Impe rial Airways" is te Alexandrië aangeko men. De kapitein wist over*de gebeurte nissen op Kreta het volgende mede te dee- len: De bevolking van Kreta is vastbesloten Venizelos tot het laatst te steunen. Als de opstandelingen in Macedonië het afleggen, zal Venizelos de onafhankelijkheid van Kreta proclameeren en zich tot den Vol kenbond wenden. INTERNATIONALE VERWIKKELINGEN Bulgarije voor Venizelos? De Geneefsche corregspondent van het „Hbld." seint: Zooals te verwachten was is het by* de démarches van den Bulgaarschen verte genwoordiger bij den Volkenbond, Anto- nov, en van den Griekschen gezant te Bern, Kemal Husnu niet gebleven. Het Bal- kanblok is in actie getreden. Gisteren is ook de Grieksche gedelegeer de bij den Volkenbond Raphael bij den se cretaris-generaal van den Volkenbond ko men protesteeren tegen de concentratie van de Bulgaarsche troepen aan de grens waarop Kemal Husnu in zyn verklaring aan de pers reeds eergisteren had gewezen. De Bulgaren verklaren deze militaire ac tiviteit als een voorzorgsmaatregel voor het geval, dat Grieksche opstandelingen of ge regelde troepen over de Bulgaarsche grens zouden vluchten, waarop zij ontwapend zouden moeten worden. De Turken betoo- gen dat hun bezetting aan de Bulgaarsche grens voornamelijk bedoeld is voor ver dediging van de Dardanellen. Er zit echter meer achter; hetgeen de Turken voor alles vreezen is dat de Bul gaarsche regeering de Venizelisten, die be kende tegenstanders van het Balkanpact zijn, wanneer zij het oogenblik gekomen achten, gaarne een handje zal komen hel pen. Vandaar de militaire activiteit in Oost-Thracie. Men is hier van meening, dat Turkije, dat zich bij het Balkanpact ver bonden heeft de Grieksche grens te ga randeeren door deze maatregel een ern stige waarschuwing hoopt te geven. Intusschen worden te Genève ernstige pogingen in het werk gesteld om de atmos feer te zuiveren. Besloten werd de Bul gaarsche klacht aan de leden van den Vol kenbond ter informatie rond té zenden. Verlofgangers opgeroepen. Uit Sofia wordt gemeld: Tot dekking vanhet tekort aan solda ten, dat in het binnenland ontstaat door 't zenden van troepen naar de grens is be sloten de in October met verlof gezon den soldaten weer onder de wapenen te roepen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1935 | | pagina 5