STADS
NIEUWS
26ste Jaargang
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1935
No. 8048
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 n
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V De kentering in het socialisme
De kentering in het socialisme, waarbij
velen zich afwenden van het Marxisme,
wordt door ons, vanzelf sprekend, met in
tense belangstelling gevolgd.
Om veel hoogere dan louter politieke
redenen.
Om het ziele-geluk van ontelbaren en
om de uitbreiding van Gods Rijk op
aarde
Dezer dagen troffen ons weer in dit ver
band een paar uitlatingen uit social isti-
schen kring.
In een vergadering van de S.D.A.P. te
Leiden, hield ds. v. d. Heide een rede; uit
een verslag dezer rede knippen wij hier
een paar uitlatingen:
Spr. geeft een overzicht van de
marxistische leer, waar ook de leer
van den klassenstrijd op is geënt, die
de klassen der bezitters en niet-bezit-
ters onderscheidt.
Het religieus-socialisme ontkent al
lerminst verschillende waarheden in
het marxisme, evenmin als hetgeen in
de jaren, waarin het marxisme be
staat, al verbeterd is.
Een eenzijdige belangen-poli tiek is
zeer gevaarlijk. We zullen er nooit een
socialistische maatschappij mede be
reiken. Door een beroep op de gerech
tigheid te doen zullen we nieuwe waar
den kweeken.
De ontbaatzuchtigheid is niet vol
doende op den voorgrond geplaatst.
Een noodzakelijke correctie is daarom
op de marxistische opvoeding noodig,
Het religieus-socialisme ziet de eco
nomische ontwikkeling niet voorbij,
maar zegt, dat de maatschappij moet
beantwoorden aan den norm der ge
rechtigheid.
En dan deze uitlating van de socialiste
Rosa Luxemburg, ontleend uit „Haar le
ven en werken" door Henriëtte Roland
Holst:
Wanneer voortdurend aan een
klasse wordt voorgehouden, dat
ze niet anders heeft te doen
dan haar klasse-belang na te ja
gen, dan verzwakt in haar het besef
van het zedelijk motief en de zedelijke
daad. Dat het juist niet genoeg is, heft
klassebelang te volgen om den weg te
vinden uit het kapitalisme, dat de
hoogste ethische motieven, die zich
richten op het universeele heil, daartoe
noodig zijn, motieven, ontspringend in
het individueele geweten, dat is een
groote leering, die de wereldoorlog
voor de sociaal-democraten had kun
nen beteeken
Mochten toch meerderen, dan, helaas,
nog slechts een kleine minderheid, in de
socialistische gelederen zich losrukken uit
het materialisme van de marxistische leer,
en zetten enkele stappen op den weg naar
den Godsdienst. Enkele stappen, die God-
geve 't! voor velen slechts een begin
mogen zijn van een daadwerkelijke en ra
dicale levenswending....
NOODWEER AAN DE FRANSCH KUST.
PARIJS, 23 Febr. (V. D.). Ter hoogte
van St. Nazaire kampen twee Italiaansche
stoomschepen met het slechte weer. Zij
hebben radiotelegraphisch om hulp ver
zocht.
Een vischkotter is vergaan. Voorts is bij
Brest een lid van de bemanning van het
Italiaansche stoomschip „Neptunus" over
boord geslagen. Alle reddingspogingen ble
ven vruchteloos.
Te Moulin zijn van veel huizen de da
ken weggevaagd. Te Montauban stortte een
bouwwerk in, verscheidene arbeiders on
der zich bedelvend.
Een der arbeiders werd gedood, terwijl
twee anderen met zware verwondingen
naar het ziekenhuis moesten worden over
gebracht.
Tweede Kamer
Wederom heeft de heer W ij n k o o p (C.
P.) verzocht een interpellatie te mogen
houden, ditmaal over de toestand in het
mijngebied. Er zal nader over dit verzoek
worden beslist.
Bij de stemming over de afdeeling De
fensie van de Indische Begrooting legde
de heer J o e k e s (V.D.) een verklaring
af, dat zijn fractie, wegens de bezuinigin
gen op dit hoofdstuk aangebracht, voor
zou stemmen. Het argument was voorzeker
niet bijzonder klemmend; want gisteren
heeft immers minister Colijn juist ver
klaard, dat de aangebrachte bezuinigingen^
niet de militaire uitgaven betroffen. De so-'
ciaal-democraten stemden tegen, en stem
den eveneens tegen afdeeling 9, blijkbaar
wegens de huns inziens te vèr gaande be
zuiniging op Volksgezondheid.
De Kamer heeft daarna de Surinaamsche
Begrooting afgedaan. Het debat daarover
was, zoo mogelijk, nog matter dan dat over
de hoofdstukken der Indische Begrooting.
Alle oude koeien, die bij deze begrooting
plegen te loeien, werden weer van stal ge
haald..
Het staat er met dit gebiedsdeel buiten
gewoon slecht voor. Ook voor 1935 is de
Nederlandsche bijdrage, zonder welke Su
riname voor blijvende tekorten zou staan,
wederom verhoogd moeten worden.
De Surinaamsche begrooting werd z.h.s.
aangenomen.
BINNENLAND
REGELING ARBEIDSTIJD.
In boter- of kaasfabrieken en
melkinrichtingen.
De Minister van Sociale Zaken heeft,
onder bepaalde voorwaarden, gedurende
het tijdvak van 1 Maart 1935 tot en met
29 Februari 1936 aan hoofden of bestuur
ders van boter- of kaasfabrieken in alle
gemeenten des Rijks toegestaan, dat gedu
rende 26 weken 10 uren per dag en 55 uren
per week door arbeiders van 16 jaren of
ouder arbeid wordt verricht, mits be
halve voor wat betreft arbeid in kaasfa
brieken in Noordholland, waarin ten hoog
ste 7 personen werkzaam zijn gedurende
13 weken niet langer dan 7X uur per dag
en 42 uren per week arbeid wordt ver
richt.
Voor boter-, tevens kaasfabrieken, in alle
gemeenten des Rijks is voorts vergund, dat:
hetzij arbeid wordt verricht, als hierboven
omschreven; hetzij gedurende 13 weken
10 uren per dag en 57 uren per week ar
beid wordt verricht door mannen en 10
uren per dag en 55 uren per week door
vrouwen en door jeugdige personen van 16
jaren of ouder, en gedurende 13 weken 10
uren per dag en 54 uren per week door ar
beiders van 16 jaren of ouder arbeid wordt
verricht, mits gedurende 13 weken niet
langer dan 7 X uur per dag en 42 uren per
week arbeid wordt verricht.
In melkinrichtingen te Amsterdam, Rot
terdam, 's-Gravenhage, Utrecht, Haarlem,
Arnhem, Nijmegen en Apeldoorn mag ge
durende 17 weken 10 uren per dag en 55
uren per week en gedurende 9 weken 9
uren per dag en 50 uren per week door ar
beiders van 16 jaren of ouder arbeid wor
den verricht.
In melkinrichtingen, voor zoover niet ge
legen in de gemeenten, hierboven genoemd
mag gedurende 17 weken 10 uren per dag
en 55 uren per week en gedurende 9 weken
9 uren per dag en 50 uren per week door
arbeiders van 16 jaren of ouder arbeid
worden verricht, mits gedurende 9 weken
niet langer dan 8 uren per dag en 45 uren
per week arbeid worden verricht.
HET KONINKLIJK BEZOEK AAN
UNTERWASSER.
.V. D. meldt uit Sankt Gallen: Ook den
tweeden dag van Haar verblijf in Unter-
wasser heeft H. K. H. Prinses Juliana
ijverig gebruik gemaakt van de nog steeds
aanwezige sportmogelijkheden. Zoowel des
ochtends als des middags heeft zij zich aan
de skisport gewijd. H. M. de Koningin
heeft evenals gisteren bijna den geheelen
dag in Hare vertrekken doorgebracht.
DE VACATURE AAN WATERSTAAT.
De parlementaire redacteur van het „Al
gemeen Handelsblad" heeft reden om aan
te nemen, dat er kans is, dat tot minister
van Waterstaat zal worden benoemd jhr.
ir. O. C. A. van Lidt de Jeude, directeur
der Nederlandsche Maatschappij van Ha
venwerken, liberaal lid der Provinciale
Staten van Utrecht en lid van den ge
meenteraad van Baarn.
DE WILDE AUTOBUSDIENSTEN
Een eisch tot schadevergoeding tegen
den Staat
Zooals we reeds hebben gemeld, had de
dienst van het Rijks Toezicht op de Spoor
wegen Donderdag zijn werkzaamheden van
Den Haag naar Sassenheim verplaatst. De
autobusondernemers hadden echter niet
stil gezeten, en zoo had de firma Somme-
ling er het volgende op gevonden: De bus
sen vertrokken van verschillende punten,
n.l. van Rijswijk, Voorburg en Wassenaar,
en de passagiers werden per taxi daarheen
vervoerd. Op die wijze was er dan in den
zin der wet geen sprake van een vasten
dienst, omdat immers de beginpunten ver
schillend waren. Dat nam echter niet weg
dat deze bussen ook te Sassenheim werden
aangehouden door het Rijks Toezicht op
de Spoorwegen. Daarbij deed zich boven
dien het volgende geval voor:
Een der inmiddels weer vrij gegeven
bussen was in de gelegenheid de passagiers
te vervoeren van een andere, eveneens
aangehouden bus van de firma van Zetten.
Hiertoe werd een huurcontract op zegel
opgemaakt, waarbij de bus voor een be
drag van 12.50 gehuurd werd voor trans
port naar Amsterdam. Dit was echter ook
niet naar den zin van de ambtenaren van
het Rijks Toezicht, die den passagiers be
letten in te stappen.
Door mr. J. E. W. Duys, de raadsman
van de firma Sommeling, zal thans op
grond van deze twee feiten, een eisch tot
schadevergoeding tegen den Staat der Ne
derlanden indienen, wegens het onmoge
lijk maken van transport per autobus, an
ders dan in een geregelden dienst.
Gisteren is er door het Rijks Toezicht
geen controle uitgeoefend, zoodat de dien
sten gewoon doorgingen.
„N. Rott. Crt."
DE l/l VEKRAMP.
Publicatie van het rapport van
dr. ir. v. d. Maas thans voorbarig.
Door den heer Boon waren eenige vra
gen gesteld betreffende de wenschelijkheid
van spoedige publicatie van het rapport
van dr. ir. van der Maas nopens het door
hem ingestelde onderzoek omtrent het aan
het vliegtuig „Uiver" overkomen ongeluk.
Door den heer Colijn, minister van Wa
terstaat a.i., is daarop geantwoord, dat de
bedoelde „zonderlinge geruchten" reeds
voldoende zijn weerlegd door een in de
pers gepubliceerde stellige tegenspraak,
uitgaande van den Minister van Waterstaat
a.i. Door onmiddellijke publicatie van de
uitkomsten van een vooronderzoek, waar
toe dr. ir. H. J. v. d. Maas zich naar de
plaats van het ongeval heeft begeven, zou
worden vooruitgeloopen op de uitspraak
van de Permanente Commissie tot het on
derzoeken van ongevallen met luchtvaar
tuigen. Reeds op dien grond moet zulk een
publicatie voorbarig worden geacht.
RAPPORT-GORDIJN IS GEREED
Leidt Hilversumsche brand tot
Bioscoopwet-wijziging?
Wij vernemen, dat het rapport van de
commissie-Gordijn, die de opdracht had
een onderzoek in te stellen naar de om
standigheden, die zich bij de Hilversum
sche bioscoopbrand hebben voorgedaan,
thans is vastgesteld.
Het rapport is op het departement van
Binnenlandsche Zaken in studie genomen.
Het vormt de grondslag voor de overwe
ging van de vraag, of wijziging van de
Bioscoopwet, speciaal voor wat betreft de
veiligheidsvoorschriften, gewenscht is.
Waarschijnlijk zal hierover eveneens
advies gevraagd worden van Je Filmkeu
ring, die, zooals men weet, met de uitvoe
ring van de. Bioscoopwet belast is.
„Volk"?
DE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN
In Januari IX millioen minder ontvangen
dan in 1 Januari 1934
De geschatte ontvangsten over Januari
(incl. die der geëxploiteerde spoor- en
tramwegen) hebben bedragen: reizigers
4.387.400, bagage 52.900, brief- en pak-,
ketpost 230.000, goederen 3.364.000, le
vende dieren en lijken 86.200 en diversen
465.000, 'totaal 8.586.000, tegen een defi
nitieve ontvangsten verleden jaar van
10.086.653.
De ontvangst per dagkilometer bedraagt
/78.14, tegen 89.67 verleden jaar.
Het gemiddeld aantal kilometers in ex
ploitatie bedraagt 3545, tegen 3629 in Ja
nuari 1934.
PRIJZEN VAN POOTAARDAPPELEN.
Het Kamerlid Groen stelt vragen.
Het Kamerlid Groen heeft den Minister
van Economische Zaken de vraag gesteld,
of het hem bekend is, dat bij de regeling
van prijzen voor pootaardappelen van den
oogst 1933 door de Nederlandsche Aardap
pelcentrale een heffing van 25 cent per 100
K.G. is toegepast, met de bedoeling daar
mee de onverkochte voorraden te steunen
J en voorts, of de toezegging van dezen steun
er toe heeft meegewerkt dat de prijsrege-
ling gehandhaafd kon worden ondanks de
omstandigheid, dat belangrijke hoeveelhe
den c/nverkocht zijn gebleven.
Verder vraagt de heer Groen waarom
deze uitkeering nog niet is geschied en of
de minister niet van oordeel is dat het
lange uitblijven van deze uitkeering het
vertrouwen in de prijsregeling der crisis
organisatie zou kunnen schaden en bij de
verbouwers, die zich geheel aan de gestel
de regelen hebben gehouden, teleurstelling
wekken.
Tenslotte vraagt de heer Groen of de
minister kan meedeelen wanneer deze uit
keering tegemoet kan worden gezien, hoe
veel deze ten naastebij zal bedragen, en of
de minister bereid is te bevorderen dat,
indien het juiste bedrag der uitkeering
thans nog niet kan worden vastgesteld, een
voorloopige uitkeering wordt gedaan.
G. R. STERK t
Te Leerdam is op 70-jarigen leeftijd over
leden de heer G. R. Sterk, wethouder dier
gemeente.
De overledene was sedert 1902 lid van
den gemeenteraad. Van 1919 tot 1927 en
daarna van 1931 af, was hij wethouder.
Voorts was hij sedert 1927 lid van de Pro
vinciale Staten van Zuid-Holland.
De heer Sterk behoorde tot de A.-R.
Partij.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN V/AARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND,
Duitschland verklaart zich bereid met
Engeland te onderhandelen over alle Lon-
densche voorstellen. (2de blad).
Overeenstemming tusschen de Oosten
rijkers en de Franschen. (2de blad).
Een zandstorm in de V.S. (Buiten! Ber.
2de blad).
BINNENLAND.
Wie wordt Minister van Waterstaat. (1ste
blad).
Regeling arbeidstijd voor boter- en kaas
fabrieken. (1ste blad).
Het rapport over de Uiverramp. (1ste
•blad).
Vrijwil lig
Landstormcorps
„Mo tor dienst"
Uitstekende propaganda-avond
In de Stadsgehoorzaal, die met vlaggen
doek en bloemen keurig was aangekleed, is
gisteravond een groote pro paganda-f eest-
avond gehouden van de Vereeniging van
het Vrijwillig Landstormcorps „Motor-
dienst". Onder de aanwezigen bevonden
zich verschillende autoriteiten. Op de eer
ste rijen hadden o.a. plaats genomen Ge
neraal Majoor Zeeman, Generaal Majoor
Colette, voorzitter Nat. Bond „Het Mobi-
lisatiekruis", Kolonel Bos, Overste van Ma-
ris, Commandant van de Leidsche Burger
wacht, Burgemeester Gerrevink van Oegst-
geest, Kapitein Dierendonck, Kapitein
Borderwijk, de spreker voor dezen avond,
majoor Nauta, Leger en Vlootpredikant,
kapitein la Kwière en ds. H. Thomas, voor
zitter plaatselijke Landstormcommissie.
Voorts waren aanwezig vertegenwoordigers
van het collegium vam het L.S.C., van de
studentenvereeniging „Pro Patria" en van
de zustervereenigingen te den Haag en
Haarlem.
Openingswoord.
Deze allen heette de voorzitter, de heer
E. Raams, plaatselijk leider van de B.V.
L., speciaal hartelijk welkom, waarna hij
een woord van dank sprak tot al degenen,
die hun medewerking tot het welslagen
van dezen avond wilden verleenen. Ter
wijl de aanwezigen zich van hun plaatsen
verhieven wijdde spr. vervolgens eenige
woorden van hulde en dankbare herinne
ring aan de nagedachtenis van H. M. de
Koningin-Moeder en Z. K. H. Prins Hen
drik. Spr. wees er vervolgens op, dat de
omstandigheden ons in vele opzichten te
gen zijn, maar juist daardoor wordt het
ons geboden moedig voorwaarts te gaan en
geen duimbreed te wijken. Er is nog zoo
veel in ons land waarvoor wij dankbaar en
waarop wij trots kunnen zijn. Welk een
onschatbaar voorrecht is het, dat wij nog
geregeerd worden door een Vorstin uit
ons aloude Oranjehuis. Niet alleen als re
volutie-gevaar dreigt, maar ook nu, zul
len de Vrijwilligers van den Motordienst,
schouder aan schouder staan, om onze Re
geering te gehoorzamen en trouw te blij
ven en onze Koningin onze groote liefde
en aanhankelijkheid te toonen.
Na deze rede werd staande het Wilhel
mus gezongen. Daarna werd het zeldzaam
goede programma voor dezen avond afge
werkt. Daarop kwam voor, om nu maar
met het meest subs tan tieele te beginnen,
een rede van'den heer R. Borderwijk, Res.-
Kapitein van het Vrijwillik Landstorm
corps, Vaartuigendienst.
Rede Kapitein Borderwijk.
Het is dringend noodig, aldus spr., dat
wij ons telkens weer nauw aaneensluiten
tot steun van het gezag, waarvan onze Ko
ningin de hoogste en edelste Draagster is.
Het Vrijwillig Landstormcorps „Motor-
dienst" is een van de meest beteekenisvolle
onderdeelen van de B.V.L. Spr. zette de
organisatie van het corps uiteen. De Mo
tordienst is daarom van groote beteekenis,
omdat de motoriseering van een gedeelte
van de weermacht mogelijk steeds meer
uitgebreid zal worden. De vrijwilligers ver
binden zich voor den gewapenden of voor
den ongewapenden dienst, al naar dat zij
al of niet in militairen dienst zijn geweest.
Spr. zette .uiteen welke verplichtingen de
vrijwilligers hebben en aan welke voor
waarden zij moeten voldoen. Spr. richtte
zich in het bijzonder tot hen die nog niet
bij de B.V.L. zijn aangesloten met de op
roep om zich zoo spoedig mogelijk aan te
sluiten. De B.V.L. moet zoo groot moge
lijk worden. Het is geen partij leger. Het
zijn zonen van denzelfden stam, die zich
eensgezind scharen om den troon van
Oranje. Die naam bindt ons allen te za-
men. De Lands to rmers kennen maar één
kleur, de kleur van ons vaandel: Oranje.
Daarom volgt het bevel van onze minister
president Colijn: Sluit de gelederen! God
verhoede dat wij eens onze belofte moeten
inlossen, maar als die tijd komt, dan zullen
wij onze eed van trouw gestand weten te
doen.
Wilhelm a van Nassouwe
U geldt onze. eed van trouwe
Tot aan het doodend schot.
Wij blijven Uw troon omgeven,
U wijden wij ons leven,
Zoo waarlijk helpe ons God.
Op deze rede volgde luid applaus.
Een groot gedeelte van den avond werd
voorts gevuld met muziek van de Oude Ja
gerband onder leiding van den heer Hue-
genin. Deze band, waarvan de roem reeds
wijd en zijn is verbreid, was ditmaal al
bijzonder op dreef. De beide ouvertures, die
voor de pauze werden gegeven, hadden
groot en verdiend succes.
Het glansnummer van den avond was
echter de groote militaire taptoe, waaraan
medewerking werd verleend door de Oude