26ste Jaargang
ZATERDAG 16 FEBRUARI 1935
No. 8042
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
PATER HENRICUS
VOORNAAMSTE NIEUWS.
3)e £etebehe(2oii/ïa/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
V Huwelijk en gezinsleven.
Wij ontvingen het verslagboek van de
studiedagen, gehouden 69 October 1934
in het retraite-huis Petrus Canisius te Ber
gen (N.H.) een uitgave van het Cen
traal Bestuur van den Ned. R.K. Volks
bond.
Een tiental voordrachten over huwelijk
en gezinsleven vormen den inhoud van dit
„verslagboek", dat een kostelijke leering
biedt aan allen, die het huwelijk en het
gezinsleven ook in onzen tijd willen zien
en beleven in het licht der christelijke
beginselen.
Prof. A. Cleophas zeide in een tijdens
genoemde studiedagen gehouden rede:
De ontgeestelijking van het huwelijk
is het eindpunt van een groeiproces,
dat zich door vele eeuwen heenkron-
kelt en steeds meer de menschelijke
geesten omstrengelt. Wij kunnen ver
schillende factoren aanwijzen, die den
groei er van hebben bevorderd en het
is goed deze factoren na te gaan. Be
ter begrijpen van deze factoren zal het
ons gemakkelijker maken door het
echt christelijk medelijden dichter te
komen tot die vele afgedwaalden, maar
ook, wij moeten steun vinden voor ons
zelf te midden van den wirwar van op
vattingen, waarin wij ons bevinden en
waar onze katholieke opvatting dik
wijls niet zonder kleerscheuren af
komt. Wijzen wij de diepere oorzaken
aan van de verwording, dan kunnen
wij ons beter daartegen instellen en
onze opvattingen zuiver houden.
Welnu, twee soorten factoren kunnen
wij aanwijzen: geestelijke en economi
sche. De eerste zijn doorslaggevend ge
weest, de tweede hebben ze haar
vruchtbare werking gegeven.
„De diepere oorzaken van de verwording"
van huwelijk en gezinsleven moeten wij
kennen.
Om onszelf voor die verwording te be
hoeden; om anderen er aan te onttrekken.
In dit verband wijzen wij ook gaarne op
de actie van „Katholiek Leiden", dat voor
a.s. Donderdag een avond heeft georga
niseerd, waarop pater Henricus, O. Cap.
spreekt over huwelijk en gezinsleven.
Eerste Kamer
Buitenlandsche zaken
Uiteraard was het- antwoord van Min.
de Graeff geen uitvoerig exposé over
de gevoerde en te voeren buitenlandsche
politiek van Nederland. Voor de kwestie
van Ruslands toelating in den Volkenbond
verwees hij, zooals trouwens te verwach
ten was, naar de debatten, daarover reeds
in Eerste en Tweede Kamer gevoerd. Zoo
als toen Nederland naar de rede van den
Motta had verwezen, zoo kon spr. nu ver
wijzen naar die van den heer Aname
(A.-R.), waarover wij gisteren schreven.
Er is natuurlijk geen sprake van het aan-
knoopen van diplomatieke betrekkingen
met Rusland, en de rede van den heer Po
lak (S. D. A. P.) zal daaraan niets ver
anderen, hoewel deze rede meer Duitsch-
land den Rusland betrof en het gebruik
van krenkende bewoordingen aan het
adres van die bevriende natie betreurens
waardig was geweest.
België heeft een nieuw ministerie gekre
gen en afgewacht moet dus worden, hoe
dit tegenover de kwesties staat; men mag
echter aannemen, dat daar een even groo-
te bereidwilligheid om tot een oplossing te
komen bestaat als hier. De Staten-Gene-
raal zullen in ieder geval tijdig van het
eventueele standpunt der Regeering op de
hoogte worden gesteld.
Dat Zwitserland geen troepen naar de
Saar zond, was niet uitoverweging van
neutraliteitshandhaving, maar omdat er
constitutioneele bezwaren tegen waren. De
Bondsraad had er integendeel warme sym
pathie voor (dit laatste werd betwist door
den heer de Savornin-Lohman).
Het is gelukkig nog niet zoover met ons
gekomen, dat wij non-agressie-verdragen
zouden moeten gaan sluiten. Een zekere
garantie voor den vrede schijnt er wèl in
het Luchtpact-in-de-maak te zullen liggen,
weshalve dit initiatief zeer prijzenswaar
dig is. Een permanente internationale troe
penmacht brengt vooralsnog zeer veel be
zwaren met zich, maar het is en blijft een
zeer belangrijk vraagstuk, dat alle aan
dacht verdient.
Met nog een paar kleinere kwesties was
de behandeling van deze begrooting afge-
loopen. Zoo werd erkend, dat de consulaire
dienst onvoldoende is, maar geld om die
te verbeteren is er niet. Streng toezicht zal
worden gehouden op de particuliere wa-
penfabricage.
De begrooting werd z.hs. aangenomen.
Binnenlandschc zaken
Vijf sociaal-democraten voerden nog
het woord over deze begrooting. De heer
W i b a u t (SDAP) hield zijn bij de Alg. Be
schouwingen aangekonigde rede tegen het
ingrijpen der Regeering in de gemeente
lijke autonomie. Nieuws is hierbij niet ver
kondigd, het bleef bij het protest tegen de
manier waarop de Regeering pressie uit
oefent op de financieele beschikkingen van
vele gemeenten, zonder daartoe eenig
recht te hebben.
De heeren Hermans (SD.A.P.) en M e n-
d e ls (SDAP) spraken hun diepe afkeuring
uit over 't optreden van sommige burge
meesters in den lande, die door het grofste
misbruik van allerlei hun gegeven be
voegdheden de wettelijk, ja grondwette
lijk gewaarborgde vrijheden beperken; zoo
worden b.v. vergunningen ingehouden om
ongewenschte vergaderingen te voorko
men; ook het Larensche geval is een ty
pisch voorbeeld van deze tyrannieke en
dictatoriale houding. Mevr. Pothuis
Smit (S. D. A. P.) verdedigde het goed
recht van deze gehouwde vrouwen op een
onafhankelijk bestaan en laakte het ver
vangen van deze ontrechten door manne
lijke krachten. Ten slotte betoogde de
heer P o 1 a k (S. D. A. P.)) de nutte
loosheid van verdedigingspogingen en
-oefeningen tegen luchtaanvallen en beval
de Regeer in g aan maar open kaart te spe
len en den volke te verkondigen, dat te
gen zulk een aanval geen kruid gewassen
is. Het natuurschoon van ons land heeft
het hart van dezen spreker veroverd; de
streekplannen wekken evenzeer zijn toorn
op, als bedervende dit natuurschoon.
Tusschen deze lawine van sociaal-demo
craten door, leverde de heer Heerkens
T h ij s s e n (R.-K. S. P.) een pleidooi 'voor
een spoedige wettelijke regeling van het
verhaal van kosten van ziekenverpleging
van armlastige familie-leden; een uitbrei
ding van de toepassing van de Armenwet
is hier onvoldoende.
Een duidelijker formuleering van het
standpunt der Regeering in hoeverre deze
toezicht houdt op de financieele gedragin
gen der gemeenten, vormde het onderwerp
van een betoog van~den laatsten spreker,
de heer van Asch van Wijk (A.-R.).
Dinsdag om half twee volgen de overige
sprekers over deze begrooting.
BINNENLAND
RIJKSMIDDELEN.
De opbrengst in de maand Januari is bijna
twee millioen beneden de raming
gebleven.
In de maand Januari hebben de Rijks
middelen opgebracht ƒ31.199.530, het
geen 1.979.636 minder is dan de raming,
doch 5.645.455 meer dan de opbrengst
over Januari 1934.
De inkomsten ten bate van het Ver-
keersfonds waren 1.710.486.
De zuivere opbrengst voor het dienst
jaar 1934 en wel over het tijdvak yan I
Januari 1934 tot en met de maand Ja
nuari 1935 bedroeg f 452.633.789, welk be
drag ƒ41.113.702 beneden de raming bleef.
BEZUINIGINGSPLANNEN
Opheffing van een universiteit en een
gerechtshof in overweging genomen
Nadat de ministerraad eenige malen ter
bespreking van de verschillende bezuini-
gings-mogelijkheden was bijeen geweest,
is, naar ,Het Volk" verneemt, de verdere
voorbereiding van het bezuiniginsplan op
gedragen aan den minister-president, dr.
H. Colijn, en den minister van Financiën,
mr. P. J. Oud. De beide ministers laten
zich bjj dezen arbeid bijstaan door den
thesaurier-generaal, mr. dr. A. van Door-
ninck.
De regeering overweegt ernstig over te
gaan tot opheffing van een van de rijks
universiteiten. Voor deze opheffing wor
den zoowel de Groningsche als de Utrecht-
sche universiteiten in aanmerking gebracht
De keuze is nog niet bepaald. Voorts ligt
het in de bedoeling, de gemeente Amster
dam te bewegen tot aanzienlijke inkrim
ping van het hooger onderwijs aan de
gemeentelijke universiteit over te gaan.
Gedacht wordt aan combinatie van fa
culteiten met die van de elders gevestig
de rijksuniversiteiten.
Bij „Justitie" denkt men de uitgaven
te beperken door opheffing van het ge
rechtshof te Arnhem. Daarbij komt dan de
(reeds gemelde) opheffing van de recht
banken te Zutfen en Dordrecht.
Vervolgens zijn vijf Raden van Arbeid
op de nominatie gebracht om te worden
opgeheven. Ook overweegt men verminde
ring van de jaarlijksche stortingen in de
fondsen der sociale verzekering.
Een aanmerkelijke bezuiniging op de
krankzinnigenverpleging (die reeds eerder
in studie genomen was) zal thans even
eens in het bezuinigingsontwerp worden
ondergebracht.
Het verstrekken van rentelooze voor
schotten aan de gemeenten via Staats-
boschbeheer van dienste van de bebos-
sching zal worden beperkt.
Tenslotte werd medegedeeld, dat voor
opheffing in aanmerking zullen worden
gebracht: het Rijksbureau voor de Ontwa
tering en de Centrale Commissie voor
Ruilverkaveling.
REVOLUTIONNAIR GEZIND
ONDERWIJSPERSONEEL.
Ook bij gesubsidieerde bijzondere
nijverheidsscholen dient het
ontslagen te worden.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft aan de besturen van
de gesubsidieerde bijzondere nijverheids
scholen het volgende schrijven gericht:
Het is mij gebleken, dat bij sommige be
sturen van gesubsidieerde bijzondere nij
verheidsscholen misvattingen bestaan over
de te nemen maatregelen ten opzichte van
directeuren, leeraren en beambten die van
een revolutionnaire gezindheid zijn, of die
jid zijn van een vereeniging, van welke
de voorzitter van den Raad van Minis
ters heeft verklaard, dat zij, om de doel
einden, welke zij nastreeft, of de midde
len, die zij aanwendt, de behoorlijke ver
vulling van hun plicht in de vorenge
noemde functies in gevaar kan brengen of
schaden, of die op eenigerlei wijze mede
werking of steun verleen en aan een zoo
danige vereeniging of van haar uitgaan
de actie.
Men meent n.l. van mij maatregelen te
moeten verwachten ter voorkoming of be
strijding van de bovenbedoelde toestan
den, terwijl de besturen inactief blijven.
Een andere onjuiste gedachtengang is,
dat ten aanzien van personen, die niet
Rijksambtenaar zijn, ook al wordt hun be
zoldiging geheel uit de publieke kassen
betaald en al zijn zij verbonden aan onder
wijsinrichtingen, in het geheel geen maat
regelen dienen te worden getroffen, indien
de geschetste omstandigheden zich voor
doen.
Ik meen in verband met het vorenstaan
de uw aandacht er op te moeten vestigen:
1. dat het uw bestuur vrijstaat in de
instructies voor het personeel de verbods
bepalingen op te nemen, die het wensche-
lijk acht (art. 7 van het gewijzigd K. B.
van 31 Mei 1926, Staatsblad no. 159).
2. dat art. 15 onder f ontslag wegens
gewichtige redenen mogelijk maakt, en
dat ontslag ingevolge het tweede lid van
art. 22 der Nijverheidsonderwijswet door
uw bestuur, den inspecteur gehoord, dient
te worden gegeven.
Ter voorlichting heeft de minister bij de
circulaire een lijst van voornoemde ver
een igingen gevoegd.
RUSSISCHE ORDER IN NEDERLAND
Naar wij vernemen heeft de Nederland-
sche Scheepsbouw Mij. van Rusland op
dracht gekregen tot den bouw van twee
motorschepen met een draagvermogen van
3500 ton elk, welke schepen speciaal zul
len worden ingericht voor het transport
van hout. De schepen zullen in afwijking
van de bestaande typen worden gebouwd
volgens een geheel nieuw systeem, dat een
patent is van de Nederlandsche Scheeps
bouw Mij. en door haar „Amsterdam-type"
is gedoopt. Elk der schepen zal worden uit
gerust met een motor van 1500 P.K., welke
motor zal worden geleverd door de firma
Stork te Hengelo. De snelheid der schepen
zal in den gewonen dienst 11 knoopen be
dragen. Het bijzondere van het nieuwe ty
pe is, dat het laden en lossen veel gemak
kelijker zal gaan, terwijl de schepen door
hun bijzonder model een groote deklast
zullen kunnen dragen zonder dat zij daar
voor te weinig stabiliteit zullen krijgen.
Daarnevens zullen zij door een bijzondere
opstelling van de waterballast-taules in le
digen toestand niet het bezwaar hebben
van te groote stabiliteit. De zoon van den
heer D. Goefikoop Dzn., directeur van de
werf, de heer P. Goedkoop Dzn., die ge-
ruimen tijd te Moskou heeft vertoefd,
keert thans naar Nederland terug.
KATHOLIEK-LEI DEH
Cap. te Helmond.
Donderdag 21 Febr., 8.15 Stadsgehoorzaal
BEGRIJPT GIJ UW TIJD
Kaarten: Wed. Huibers, Haarleramerstr.
Graalhuis Hooigracht - Langeyeld
Aloëlaan 20 - Plaatsbespreken Zondag
11—2 i
in de vestibule.
OVEREENSTEMMING BEREIKT DOOR
PARTIJEN IN HET AMSTERDAMSCHE
BAKKERSBEDRIJF.
C.A.O.-1935 wordt geteekend.
Mr. C. van Rij, voorzite rten Sal. C. Ro-
drigues, secretaris van de plaatselijke be
drijfscommisie voor het bakkersbedrijf
deelen mede:
Op voorstel van mr. G. C. J. D. Krop
man, wethouder voor de Levensmiddelen
voorziening, is in de conferentie van Maan
dag 11 dezer een kleine commisie benoemd,
gevormd uit contracteerende partijen, die
tot taak had, het tot stand brengen der C.
A. 0.-1935 en die voor te bereiden.
Deze commissie is tot overeenstemming
gekomen, op den volgenden basis:
De C. A. O. wordt voor den duur van
1935 vastgesteld, Als grondslag voor de ar
beidsregeling blijft het contract van 1934
gehandhaafd. Eenige technische wijzigin
gen, waaronder art. 8, sub( art. 40 en art.
3 van het mantel-contract, werden als aan
hangsel van het contract geconcipieerd en
partijen ter teekening voorgelegd. Nopens
de kindertoelage zal in Juli 1935 een be
spreking gevoerd worden. Tot dien tijd
blijven de bepalingen met betrekking tot
het kindertoeslag-fonds buiten werking.
Firma's, die in bijzondere omstandigheden
verkeeren, kunnen bij de plaatselijke be-
drijfsoommissie een verzoek indienen, ge
wijzigde bepalingen tijdelijk te mogen toe
passen, onder voorwaarde, dat zij een ac
countants-onderzoek, door de commissie in
gesteld, voor hunne zaken ^toestaan, De C.
A. O. wordt geacht te zijn ingegaan op 15
en 16 Februari 1935, resp. voor het Joodsche
en het overige bedrijf en duurt tot 31 De
cember 1935. De eerste loonsverlaging gaat
in op 22 en 23 Februari, terwijl de tweede
loonsverlaging in de eerste loonweek van
de maand zal ingaan.
ARBEIDSCONTRACT IN DE BOLLEN
STREEK.
Voorloopig voor 2 maanden verlengd.
Naar wij officieel vernemen is heden in
een vergadering in de „Nachtegaal" te Lis-
se tusschen de drie patroonsorganisaties en
de drie arbeidersorganisaties in de Bloem
bollenstreek besloten, het bestaande con
tract voor 2 maanden voorloopig te con-
tinueeren. Door de crisis-omstandigheden,
welke zoo op het bloemibollenbedrijf druk
ken, kon men van patroonszijde vooralsnog
niet overgaan tot het sluiten van een con
tract voor het tijdperk van een jaar.
DE NEDERLANDSCHE MARINIERS
NAAR HUIS.
SAARBRUCKEN, 16 Febr.. (V.D.). He
denmorgen is het Nederlandsche troepen
contingent, dat deel heeft uitgemaakt van
de internationale volkenbondsmacht in het
Saargebied, uit het Saargebied vertrokken.
Reeds om 7 uur vanmorgen was op het goe
derenstation te Saarbrücken het materiaal
der Hollandsche Mariniers in een specialen
trein geladen, die korten tijd later naar
Holland vertrok. Tegen 9 uur verzamelde
zich voor het station te Saarbrücken een
groote menigte om bij het vertrek der ma
riniers aanwezig te zijn.
Voor het station stond de militaire band
der Engelsche troepen en een Engelsche
eere-compagnie opgesteld. Op het station
verschenen de opperbevelhebber der inter
nationale troepen, de Engelsche generaal
Brind, en vele officieren van de drie ove
rige troepencontingenten. Onder het spelen
van het Nederlandsche volkslied vertrok de
trein om 9 uur precies uit Saarbrücken.
De Nederlandsche mariniers hebben door
hun gereserveerde houding en hun tactisch
en correct otpreden in het Saargebied een
zeer goeden indruk gemaakt en ieders
sympathie verworven.
BUITENLAND.
Afscheid van de mariniers van het Saar
gebied (2de blad).
Bisschop van Trier begroet de terug-
keerende Saarlanders (2de blad).
Het antwoord van Berlijn op de Londen-
sche voorstellen (2de blad).
Groeiende spanning in München (2de
blad).
BINNENLAND.
De Rijksmiddelen hebben ongerekend de
directe belastingen, in Januari 31.199.530
opgebracht, tegen 25.554.075 in de eerste
maand van 1934. (1ste blad).
Een mededeeling van den minister van
onderwijs aan de besturen van bijzondere
gesubsidieerde nijverheidsscholen inzake dc
deelneming van hun personeel aan verbo
den vereenigingen. (1ste blad.)
In het Amsterdamsche bakkersbedrijf is
overeenstemming bereikt over een nieu
we arbeidsovereenkomst. (1ste blad).
ARTIKELEN.
Buitenlandsch Weekoverzicht (2de blad)
Uit het leven van Paus Pius XI (3de
blad).
Cultuur en „leeren juichen". (2de blad).
Huwelijk en gezinsleven. (1ste blad).
Strijd tusschen een eiland en de golven.
(4de blad).
HILLEGOM.
PASTOOR J. J. A. M. KROOK.
Naar wij vernemen is door den Zeereerw.
heer J. J. A. M. Krook, Pastoor der St.
Martinusparochie alhier, wegens gevorder
den leeftijd, aan den Bisschop met ingang
van 15 Mei a.s., ontslag uit zijn ambt ver
zocht.
Pastoor Krook, die 70 jaar oud is, is sinds
1920 pastoor der St. Mar thuisparochie. On
der zijn pastoraat verrees de mooie nieu
we kerk, een uiterlijk bewijs van het
godsdienstig leven, dat hij in de 15 jaren
van zijn pastoraat tot grooten bloei bracht.
Men zal zich nog herinneren het feest van
zijn 12 -jarig pastoraat alhier, waarop
hem door jong en oud, v?n alle rang en
stand een hartelijke en sppntane hulde
werd bereid.
De parochianen van St. Martinus zul
len dan ook met groot leedwezen hun be
minden herder zien vertrekken.
Zijn hartelijkheid, zijn medeleven met
een ieder zullen allen echter ongetwijfeld
als een dierbare herinnering aan hem be
waren.
Moge hem nog vele rustige en gelukki
ge jaren gegeven zijn.
In zijn emeritaat zal de Pastoor zich
vestigen te Heemstede.
