26ste Jaargang
VRIJDAG 1 FEBRUARI 1935
No. 8029
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
VOORNAAMSTE NIEUWS.
3)e £eid4eli£(3oii/ttMit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V JHet Arisch gesol.
De rassen-waan, die in het Duitsche volk
is gecultiveerd als „cultiveeren" niet een
heel ongelukkig gekozen uitdrukking is,
waar we willen constateeren een opzette
lijke afdwaling naar het heidendom! dat
Arisch gesol vindt één zijner uitingen in
het anti-semietisme.
De „Avondpost" van gisteravond drukt
v/eer 'ns af een stukje uit het fel-anti-
Joodsche blad „Der Stürmer".
„In de derde Januari-editie van de „Stür
mer" (het weekblad van Streicher) komt
o.a. een foto voor met het onderschrift:
,,Men zou het niet mogelijk achten". Deze
foto vertoont tien meisjes van naar schat
ting zeven tot negen jaar, die feestelijk
gekleed op een ver jaarspartijtje bijeen
zijn Onder haar bevindt zich ook een Jo
dinnetje, Edith Rosenfeld. De „Stürmer"
merkt hieromtrent op: „Dat een ingenieur,
S.A.-leider (in wiens huis klaarblijkelijk
het partijtje plaats vond) zoo weinig ras
sen-trots bezit, om tot den verjaardag van
zijn dochter een Jodenkind uit te noodi-
gen, moch men welhaast onmogelijk ach
ten".
Wij, Katholieken, staan principieel,
krachtens onze beginselen, afkeerig tegen
over het anti-semietisme.
En de rassen-trots of rassen-waan is
veel te k 1 e i n-zielig, om te passen in het
breeden raam der christelijke leer over
menschen-waarde en naasten-liefde,!
Alle menschen moeten één zijn in
Christus! Dat is de christelijke leer,
waarmede de door ons bedoelde rassen
waan lijnrecht in strijd is!
Niet het verschil in ras bepaalt de kwa
liteit der menschen! Een gehéél ande
ren waarde-meter gebruikt de christelijke
moraal!
De laatste aflevering van het voortreffe
lijk maandblad „Het Schild" doorlezend
viel ons op onder de „Vragenbus" een ant
woord van pater Otten die antwoorden
worden altijd met evenveel elegance als
scherpte gegeven, waardoor de lezing er
van ook om den vorm een genoegen is.
Pater Otten schrijft naar aanleiding van
een vraag: „Was Christus een Ariër? o.m.:
,En tot slot, niet door arisch of semietisch
bloed op de eerste plaats zijn we voor God
gerechtvaardigd en verlost, maar door
G o d-m enschelijk bloed, wat als
zoodanig met ras niet veel te maken heeft.
Wat we van sommige „rasachte" Ariërs
zien en hooren, wettigt de vraag, of het
arische ras in alles zoo superieur is en het
semietische zoo vér overtreft! Ik meen,
dat het semietische ras genoeg hooge en
edele kwaliteiten getoond heeft, naast
minder edele. Maar die laatste vinden we
elders ook".
Dat is fijn opgemerkt.
Wij moeten die eng-hartige r assen-ver-
goding verafschuwen.
ZONDAGSHEILIGING
Over de concrete toepassing van
de Zondagsheiliging, over de middelen,
waarmede de Zondagsheiliging moet wor
den bevorderd of beschermd is ver
schil van meening onder hen, die
gelijkelijk staan op het standpunt, dat de
Zondag geheiligd moet worden in het pri
vate leven aller Christenen, terwijl de
Overheid moet zorgen, dat het publieke
leven die heüiging niet noodeloos bemoei
lijkt en belemmert.
Onder de antirevolutionairen blijkt de
zer dagen van dat verschil van meening
in eigen an tire v. kring.
In de antirev. pers en op vergaderingen
van antirev. is gecritiseerd op en gepro
testeerd tegen de handelwijze van burge
meesters, die op Zondag diensten hebben
bewezen bij de verkiezingen in het Saar-
gebied.
De antirev. prof. mr. V. H. Rutgers, het
vroegere Kamerlid, die Nederland vaak in
Genève vertegenwoordigde, komt nu in de
„Standaard" krachtig op tegen deze critiek.
De schrijver blijkt ernstige twijfel te koes
teren, of een veroordeeling van verkiezin
gen op Zondag wel zoo stellig uit de calvi
nistische leer voortvloeit.
Instellingen van
weldadigheid
EN EIGENBELANG.
De Minister van Binnenlandsche 5$aken
heeft een niet door kernachtige kortheid
uitmuntende uitvoerige circulaire ge
richt aan de gemeentebesturen, waarvan de
aanvang aldus luidt:
„Van verschillende zijden is in den laat-
sten tijd de vraag aan de orde gesteld, of
het toelaatbaar is te achten, dat bestuurs
leden van instellingen van weldadigheid
voor hun werkzaamheden salaris ontvan
gen, en in het bijzonder, welk standpunt
de Overheid te dien aanzien dient te ne
men. In verband hiermede is dit vraagstuk
vanwege de daarbij meer in het bijzonder
betrokken Departementen die van Bin
nenlandsche Zaken, Justitie en Sociale Za
ken onder de oogen gezien, terwijl ik
ter zake het advies heb ingewonnen van
de Nederlandsche Vereeniging voor Armen
zorg en Weldadigheid.
Naar aanleiding hiervan deel ik U het
volgende mede:
Naar mijn meening dient het beginsel
voorop te blijven staan, dat bestuursleden
van philantropischen en sociaal-hygiëni-
schen aard hun functie zonder vergoeding
behooren te verrichten. Ik voeg hier echter
terstond aan toe, dat gewaakt dient te
worden tegen de voorstelling, als zou,
wanneer in een bepaald geval wél hono
rarium worden genoten, dit steeds ver
keerd zijn. Er zijn gevallen denkbaar,
waarin afwijking van dezen regel alles
zins aanvaardbaar is; in andere gevallen
ook betreft het historisch gegroeide ver
houdingen, waarin soms geen verandering
kan worden gebracht, zonder de betrok
ken instelling in groote moeilijkheden te
brengen, zulks uiteraard tot schade van de
door deze gediende belangen.
Om deze reden acht ik optreden door
een algemeen verbod van salarieering van
bestuursleden bijv. op straffe van ont
houding van subsidie in zijn algemeen
heid niet juist. Daarbij komt, dat ernstige
misbruiken voorkomen, niet al'leen waar
het gaat of rechtstreeksche bezoldiging,
maar evenzeer in gevallen, waarin in ande
ren vorm, bijv. door bemiddeling of leve
ranties, voordeel van de bestuurspositie
wordt getrokken. Uit dat oogpunt bezien,
is het stellen van een algemeenen regel
onvoldoende.
Er bestaat echter voor de Overheid in
het algemeen en dus ook voor de gemeen
tebesturen in het bijzonder alle aanleiding
tot een scherper optreden, tegen misstan
den, als hier in het geding zijn".
Zeer terecht wijst de minister er op, dat
er ook andere misstanden kunnen
zijn in instellingen van philantropischen en
sociaal-hygiënischen aard, dan betaalde
bestuursfuncties.
Wij denken aan een vriendje s-p o 1 i-
t i e k bij aanstellingen van personeel en
gunningen aan leveranties. Dit zijn in de
geschiedenis geen onbekende mis
standen!
Op deze en dergelijke misstanden moet
de Overheid letten, aldus de minister, in
zijn hier-geciteerde circulaire.
Werkverruiming en
W erkverschaffing
HET STANDPUNT DER S. D. A. P.
De socialistische Leidsche Bestuur-
dersbond heeft in een vergadering de werk
verruiming en werkverschaffing bespro
ken.
Aan een verslag van deze vergadering in
de „Vooruit" ontleenen wij het volgende:
Het eerst krijgt Van Stralen het woord,
die met voldoening de ernstige behande
ling door B. en W. en de rechterzijde van
de s.d. voorstellen vaststelt. Dat spr. van
meening is, dat in bepaalde gevallen werk
verschaffing aanvaard zal moeten worden,
vindt zijn oorzaak in de groote ellende,
waarin momenteel een groot deel der ar
beidersklasse verkeert.
Op de bestaande wijze door te gaan is
niet langer mogelijk.
Spr. standpunt is, dat we krachtig voor
werkverruiming moeten blijven strijden
waar het productieve werken betreft, maar
daarnaast werkverschaffing niet langer
zullen mogen afwijzen.
Als voorbeelden van werken, in werk
verschaffing uit te voeren, noemt spr. de
aanleg van sport- en speelvelden, afgra
ving van het Bolwerk, het graven van een
kanaal voor de Leidsche Duinwater Maat
schappij, het bouwrijp maken van gron
den.
Op de lijsten van Sociale Zaken komen
honderden aanvragen door „cxnze men
schen" voor om by de werkverschaffing te
werk gesteld te worden.
Hierna is het algemeene standpunt t.o.v.
werkverruiming en werkverschaffing, zoo
als dat reeds in 1931 in een rapport van
den Algemeenen Raad uit S. D. A. P. en
N.V.V. tot uiting komt, behandeld door J.
A. Bergers, assistent hoofdstuurder van het
N.V.V. Spr. begint met er op te wijzen, dat
arbeid een eerste voorwaarde is om gees
telijk staande te blijven.
In Leiden zullen we daarvoor de werk
verschaffing moeten gaan aanvaarden.
Elders is in werkverschaffing veel goeds
voor de gemeenschap tot stand gebracht.
De aanvaarding hiervan heeft het groote
gevaar der contra-prestatie kunnen keeren.
De practijk is bovendien zoo, dat arbei
ders, die jarenlang werkloos zijn, nu graag
aan het werk zouden gaan voor inkom
sten, die toch tien procent boven het steun
bedrag liggen. Spr. noemt belangrijke wer
ken, vooral in de nooidelijke provincies, in
werkverschaffing uitgevoerd. Daar zouden
de duizenden, die in de werkverschaffing
arbeid vinden, niet voor een steunregeling
willen ruilen.
Hierna volgde een uitvoerige discussie,
waarbij werd vastgesteld, dat van een con
flict in de raadsfractie over dit onderwerp
niet gesproken kan worden. De vergade
ring besloot unaniem, een uitspraak te for-
ceeren, maar de zaak naar de Plaatselijke
Raad te verwijzen.
Tot zoover het verslag in de „Vooruit".
Wij gevoelen er heelemaal geen behoefte
aan, om „een conflict in de Leidsche raads
fractie" der S. D. A. P. te phantaseeren of
een in dien kring bestaand meeningsver-
schil tot een conflict op te blazen!
Maar iedereen zal moeten toegeven, dat 't
meeningsverschil over dit onderwerp tus-
schen den heer van Stralen (S.D.A.P.) en
de sociaal-democratische fractie in den
Leidschen Raad toch wel door en namens
die fractie héél scherp is belicht! Herhaal
de malen en ook mpt feilen nadruk is door
den voorzitter der fractie verklaard, dat de
fractie het niet eens is met de meening
van den heer v. Stralen ja, dat zelfs
diens standpunt, om door de gemeente werk
in werkverschaffing te laten uitvoeren, in
de fractie niet eens een onderwerp van
ernstige bespreking had uitgemaakt!
Intusschen, als men hierin geen conflict
in de Leidsche raadsfractie der S. D. A. P.
wil zien wij aanvaarden die verklaring
met genoegen!
VERKEERSVLIEGTUIG VAN DE
„DERULUFT" VERONGELUKT.
Elf dooden.
Gisteravond is een. vliegtuig van de
Luchtvaart Maatschappij „Deruluft" op de
lijn Koningsbergen—Berlijn verongelukt
doordat het bij een poging een tusschen-
landing te maken op het vliegveld van
Stettin ter hoogte van Podejuch ontijdig
met de aarde in aanraking kwam.
Hierbij zijn behalve de drie leden van de
bemanning, bestaande uit kapitein Wes-
töhel, den radiotelegrafist Kuehne en den
werktuigkuidnge Zimmerman, acht passa
giers om het leven gekomen.
De slachtoffers zijn Freiherr Maarschalk
von Bieberstein, Dr. Lang uit Danzig, Mej.
Gleitz uit Danzig, de heer Sonntag uit Dan
zig, de heer Von Schulz uit Zoppott, de heer
Rohde uit Koningsbergen, de heer Rudels-
dorff uit Berlijn en de heer Vietor uit Bre
men.
Het vliegtuig was gisterenmiddag te 16
uur op den vastgestelden tyd van Danzig
naar Berlijn vertrokken.
Tengevolge van het slechte weer zag de
bestuurder zich genoodzaakt een tusschen-
landing te maken te Stettin, vanwaar ra
diopeilingen waren ontvangen. Het vlieg
tuig meldde te 18.17 uur een vlieghoogte
van 400 Meter. Achttien minuten later
meldde een radiobericht, dat de vlieghoogte
220 meter bedroeg. Tegelijkertijd deelde de
radiotelegrafist mede, dat het vliegtuig zich
in de wolken bevond en dat de antenne met
ijs beslagen was.
DE CENSUUR IN DUITSCHLAND.
LEIPZIG, 1 Febr. (VD.). Wegens het
verspreiden van „Gruwelberichten" in een
naar het buitenland gezonden brief, die
geopend werd, heeft de groote strafkamer
te Leipzig een 25-jarigen man tot zeven
maanden gevangenisstraf veroordeeld.
DE REIS VAN DR. DE VLUGT NAAR
RUSLAND
De burgemeester van Amsterdam dr. de
Vlugt is als president-commissaris der Ne
derlandsche Scheepsbouw-Mij. naar Rus
land geweest om eens te trachten, daar
voor genoemde maatschappij een groote
order te krijgen (waardoor voor 1500 men
schen, zoo lazen we, werk zou worden ge
schapen).
Van vele zijden is felle critiek uitge
oefend op deze daad van den Amsterdam-
schen magistraat.
Ons inziens ten onrechte.
En wij nemen met instemming over wat
door den „Tijd"-redacteur L. v. d. B. in de
„Tijd" van gisteravond werd gescb -even:
„We weten dat de burgemeester met de
regeering voeling heeft gehouden, dat mi
nister Colijn niet onkundig is geweest van
het reisplan. Trouwens er moet immers
nog een tegenprestatie van Rusland ver
langd worden voor zekere houtafname!
En nu behoeft men nog niet eens op het
standpunt te staan dat Nederland niet op
'n eilandje kan blijven leven ten aanzien
van de handelsbetrekkingen met Rusland
waar de meeste andere landen door de
erkenning directe officeele onderhandelin
gen kunnen voeren, terwijl wij alles langs
'n omweg moeten doen nu behoeft men
niet eens dit standpunt in te nemen om
toe te geven dat Amsterdam's burgemees
ter er wijs aan deed om, geheel als pric:é
persoon gaande op eigen risico, dit te doen
in het groot belang van de stad zelf.
De kost gaat nu eenmaal voor de baat
uit. Zoo hebben onze vooruitstrevende re
geerders er steeds over gedacht. De eer
ste koopmansstad des rijks heeft in het
verleden roemruchte burgervaders gehad
die groot waren als kooplieden en door
hun aanzien in den vreemde hun stad
grootelij ks dienden.
Waar belangrijke Amsterdamsche be
langen als de betreffende op 't spel ston
den begint het principienreiterei te gelij
ken te theoretiseeren dat de onderhande
lingen met het burgemeesterschap onver-
eenigbaar waren, alsof ook maar in iets
met deze louter persoonlijke aangelegen
heid ware gepraejudiceerd op de houding
onzer regeering.
Hoe of ook 't resultaat moge zijn
zelfs indien dit teleurstellend is de daad
van dr. de Vlugt heeft recht op erkenning,
niet op critiek, omdat hij er door poogde
zijn stad te dienen".
FILMAVOND KON NIET DOORGAAN
Directeur van Ned. Bioscoopbond verzette
zich tegen een voorstelling te Roermond
In het Royal-Theater te Roermond zou
Donderdagavond een füm vertoond wor
den ten bate van „De Gezinsfilm".
Deze avond was georganiseerd door de
R.K. Vereeniging voor Groote Gezinnen
en het Katholiek Filmront. Deze filmavond
is echter niet door kunnen gaan, nadat de
heer De Hoop, voorzitter van den Neder-
landschen Bioscoopbond, telefonisch aan
de directie van het theater te kennen had
gegeven, dat de filmavond verhinderd
moest worden.
De directie nam daar geen genoegen
mede, waarop de heer De Hoop mededeel
de, dat dergelijke filmavonden door den
Bioscoopbond verboden moeten worden.
De theaterdirectie verzocht daarop een
telegrafische beslissing van den Bond, wel
ke inderdaad kwam en inhield, dat voor-
loopig dergelijke voorstellingen niet mo
gen plaats hebben, omdat de vraag, of
gratis fümvertooningen kunnen worden
gegeven nog een onderwerp van overleg
uitmaakt.
De heer De Hoop stelde zich op het
standpunt, naar hij verklaarde aan een
der leden van het plaatselijk werkcomité,
„dat het tijd wordt, dat er een einde wordt
gemaakt aan actie, om te komen tot een
katholieke filmproductie".
HAGELRAMP TE NIEUWVEEN.
Maximum-vergoeding aan tuinders.
De Minister van gconomische Zaken heeft
bepaald, dat aan de producenten van ge
wassen van den tuinbouw voor zoover deze
hun bedrijf uitoefenen te Nieuwveen, Ter
Aar en Uithoorn, en voor zoover het be
treft door hen in 1934 geteelde boonen- en
augurkenplanten, waarvan de opbrengst
door bijzondere omstandigheden niet ter
veiling is aangevoerd steun verleend zal
worden tot een maximum van 17.500.
Bepaald is, dat steun wordt verleend
over de hierna vermelde hoeveelheden van
de hierna vermelde producten tot de daar
bij vermelde bedragen per eenheid, deze
eenheden berekend naar een opbrengst van
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIER BLADEN.
BUITENLAND.
De Belgische minister-president beant
woordt de socialistische interpellatie over
de bestrijding der werkloosheid. (2de blad).
De besprekingen te Londen met de Fran-
schen zijn heden begonnen. (2de blad).
Verbeterde verstandhouding tusschen
Spanje en het Vaticaan. (2de blad).
Een resolutie van senator Borah tegen de
kerkvervolging in Mexico. (2de blad).
BINNENLAND.
De bij den brand te Den Haag vermiste
timmerman is inderdaad in het vuur om
gekomen. Zijn lijk is gisteren gevonden.
(Gem. Ber., 3de blad).
Faillissement van notaris te Langweer
(Fr.) dupeert vele spaarders (Gem. Ber.,
3de blad).
14.000 kg. per HA. voor augurken en van
12.600 kg. per H.A. boonen by een stand
van het gewas 70.
a' Augurken 398.575 kg. 1.80 per 100 kg.
b Boonen 334.356 kg. 3 per 100 kg.
DE KON. HOLL. LLOYD.
Inkrimping van het bedrijf.
Naar wij vernemen is binnenkort een be
langrijke inkrimping van het bedrijf van
den Kon. Hollandschen Lloyd te verwach
ten. Zooals bekend,, is het passagiersver
voer reeds eenigen tijd stopgezet, zoodat
deze maatschappij thans alleen nog vracht
schepen in de vaart heeft.
Donderdag is aan het geheele personeel
van den Kon. Holl. Lloyd medegedeeld, dat
de directie tot haar leedwezen door om
standigheden gedwongen is, het bedrijf zeer
aanzienlijk in te krimpen en als direct ge
volg daarvan het overgroote deel van het
varend en kantoorpersoneel in de naaste
toekomst te ontslaan.
Nader vernemen wij dat het besluit tot
inkrimping van het bedrijf genomen is in
overleg en na besprekingen met de bevoeg
de autoriteiten in Den Haag. Nog Woens
dag heeft te Den Haag een bespreking
plaats gehad, wel'ke tot direct gevolg heeft
gehad het besluit van de directie van den
Kon. Hol'l. Lloyd om aan het personeel de
bovenvermelde mededeeling te doen.
Het ligt in de bedoeling, dat tusschen
Amsterdam en Zuid-Amerika op bescheiden
schaal een vrachtdienst zal worden ge
handhaafd, waarvoor concentratie en re
organisatie van het bedrijf van den Kon.
Holl. Lloyd noodiig is. De regeering wenscht,
dat handhaving van den dienst en inkrim
ping van het bedrijf op zoodanige wijze
geschieden, dat er samenwerking bestaat
tusschen Rotterdam en Amsterdam.
Ten slotte vernemen wij nog, dat door
het aangekondigde ontslag waarschijnlijk
ongeveer 200 leden van het personeel van
den Kon. Holl. Lloyd zullen worden ge
troffen.
DE WEDDEN VAN GED. STATEN VAN
NOORD-HOLLAND
Bij K. B. is goedkeuring onthouden aan
het besluit der Staten van Noord-Holland
strekkende tot verlaging van de bezoldi
ging van de leden van Ged. Staten door
middel van heffing, met ingang van 1 Ja
nuari 1935, van een pensioenpremie ad 10
pet. hunner jaarwedde, zulks onder gelifk
tijdige intrekking van de besluiten tot toe
passing van een tijdelijke korting op hun
bezoldiging.
Overwogen is hierbij, dat dit besluit ten
doel heeft, de tijdelijke-korting ad 10 pet.
om te zetten in een blijvende verlaging,
doch dat dit doel door middel van heffing
eener pensioenpremie niet volkomen zal
worden bereikt, aangezien hierbij de
grondslag der wedde intact blijft.
Waar in verband met het voortduren
van de ongunstige economische toestanden
de bezoldidingen niet slechts dienen te
worden verminderd in den grondslag die
nen te worden aangetast, kan aan het be
sluit geen goedkeuring worden verleend.
De heeren waren te welwillend geweest,
hadden te goed gerekendvoor zich
zelf!