26ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VRIJDAG 25 JANUARI 1935
No. 8023
3)e£eid&elve6au/^a/iit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Er is maar één economie.
Wij wezen er gisteren op, dat bij den
opbouw eener nieuwe maatschappij zich
zelf uitsluiten: de klassenstrijders.
De klassenstrijders, zoowel zij die staan
aan de zijde van de S. D. A. P. als zij die
zich bevindèn onder de liberalen.
Onder de liberalen, die...., nog maar
vasthouden aan het monopolie van
gezond verstand en ware wetenschap!
Daarvan hoorden we gisteren weer een
voorbeeld bij de discussies in den Leidschen
gemeenteraad. De woordvoerder van den
Vrijheidsbond verklaarde, dat er geen li
berale oeconomie bestaat; er bestaat een
voudig oeconomie, al is 't waar, zoo zeide
hij, dat in de liberale politiek de economie
tot uitdrukking, tot recht komt.
Ziehier weer een exempel van echte li
berale mentaliteit: Zooals wij, liberalen,
de oeconomie, de wetten der oeconomie
zien, zóó z ij n de wetten. Ons inzicht
daarin is de werkelijkheid!
Ook zulk een mentaliteit van een vol
strekte zelfingenomenheid is niet de meest
geëigende voor een vruchtdragende samen
werking!
Het beheer van de arbeiders
instellingen
Zoo vaak ontmoet men nog het wanbe
grip, dat men in besturen, in instellingen,
waarin geldelijk beheer moet worden ge
voerd, personen moet kiezen van een ze
keren stand arbeiders zijn er niet vol
doende voor ontwikkeld.
Op den laatsten diocesanen Katholieken
dag te Delft wees rector J. Bots op het
uitmuntend beheer van de groote katho
lieke arbeidersinstellingen, waarin zeer be
langrijke geld-bedragen, door de arbeiders.
Ons trof dezer dagen het verslag van een
lezing over het werkloosheidsvraagstuk
voor de Vereeniging Nederlandsch Fabri
kaat in Den Haag. De heer Meyer de
Vries, referendaris bij de afdeeling Werk-
schaffing en Steunverleening van het de
partement van Sociale Zaken, deelde daar
in een en ander mee over het werkloos
heidsvraagstuk.
Toen het instituut der werkloosheidsver
zekering' werd ingesteld, waren ongeveer
62.000 arbeiders georganiseerd.
Thans is dit aantal gestegen tot bijna
600.000. Nu moet men niet denken, dat de
arbeiders deze werkloosheidsverzekering
cadeau krijgen. Niets is minder waar. Van
de 26 millioen gulden wordt ongeveer 8 a
9 millioen door de arbeiders opgebracht.
Dit geld wordt hoofdzakelijk door de vak-
vereeniging beheerd, hetgeen nog wel eens
aanleiding gegeven heeft tot critiek, aldus
spreker. Maar spreker heeft voor deze een
voudige vakvereenigingsbestuurders, die
met groote toewijding de werkloosheids
verzekering administreeren, groot respect.
Het is een uitnemende en daarbij goed-
koope wijze van administratie.
Deze waardeering voor het intellectueel
arbeiders-werk moge worden onthouden!
AUTO IN HET WINSCHOTER-
DIEP
Bestuurder verdronken,
Zijn moeder gered.
Hedenmorgen om tien uur reed een ver
tegenwoordiger van de N.V. Gist- en Spi
ritusfabriek te Sappemeer, de ingeveer 40-
jarige heer Bronda uit Winschoten, met zijn
vierpersoons Chevrolet-auto op den weg
Groningen-Winschoten. Onder. Hoogezand
kwam het rechter voorwiel van de auto in
aanraking met een verhooging langs het
trottoir. De wagen werd hierdoor tegen een
boom geslingerd en geraakte daarna in het
langs den weg loopende Winschoterdiep.
In een ommezien van tijd verdween de wa
gen in de diepte. Direct schoot van alle
kanten hulp toe. Toen het gelukt was den
heer Bronda uit de wagen te trekken, bleek
hij reeds te zijn overleden. Een eveneens
in den wagen gezeten dame, die later bleek
te zijn de moeder van het slachtoffer, de
ongeveer 65-jarige mevrouw Brondae werd
weer bij kennis gebracht. Dr. Blonk uit
Hoogezand, voor wiens woning het ongeluk
gebeurde, verleende de eerste hulp. De auto
is later opgehaald.
BINNENLAND
NIEUWE VERLICHTINGSVOORSCHRIF
TEN VOOR DE WEGEN?
„Het Volk" verneemt, dat de algeheele
verlichting van de voornaamste Rijkswe
gen bij Waterstaat in ernstige overweging
is en dat er wellicht binnen niet al te lan
gen tijd belangrijke voorstellen in deze
richting te verwachten zijn. Gedacht is aan
een verlichting met natriumlampen of een
soortgelijk systeem.
HET PREPAREEREN VAN KAAS.
In de dagbladen is een bericht versche
nen, waarin bekend wordt gemaakt, dat
op grond van het Crisis Zuivelbesluit het
z.g. prepareeren van kaas is verboden.
Het is gebleken, dat hieruit door velen
de onjuiste gevolgtrekking is gemaakt, dat
dit verbod betrekking heeft op de fabri-
katie der z.g. korstlooze of gepasteuriseer
de kaas, hetgeen echter niet het geval is,
daar deze fabrikatie met het prepareeren
van kaas niets te maken heeft.
Heffing op boter.
De heffing op boter en de vervoersver-
gunning voor buitenlandsche boter is voor
de volgende week vastgesteld op ƒ0.90.
R.K. kliniek voor geesteszieken
te Amsterdam
Er bestaan plannen om te Amsterdam
een R.K. Psychiatrische Neurologische Kli
niek te vestigen.
Ter bereiking van dit doel is onlangs te
Amsterdam de „St. Lucas Stichting" opge
richt.
Stichters zijn prof. dr. A. II. M. J. van
Rooy, voorzitter; notaris B. H. Gryseels, dr.
J. J. H. M. Klessens, directeur van het
Gasthuis der Ned. Ver. tegen Vallende
Ziekte; geneesheer-directeur van het Onze
Lieve Vrouwe Gasthuis; mevr. G. A. M.
VroomDreesmann, mr, Th. J. M. A. Wes
terhout, president van het college van re
genten van het Onze Lieve Vrouwe Gast
huis, en H. B. M. Sinnige, secretaris.
Tuindersvakbond L. T. B.
De Diocesane Tuindersvakbond van den
L .T. B. zal op Donderdag 7 Februari, des
morgens 10 uur in het St. Bavogebouw te
Haarlem, de algemeene jaarvergadering
houden.
Na een inleiding door den voorzitter,
den heer Groen, zullen ter belichting van
den noodtoestand in den Tuinbouw en ter
uiting van de wenschen, welke leven onder
de bloembollenkweekers verschillende in
leidingen worden gehouden:
a. door den heer H. A. van Tol te Loos
duinen over den Tuinbouw in Zuid-Holland
-beneden den Rijn:
b. door den heer W. de Groot te Bever
wijk over den Tuinbouw in het midden
gewest van Noord-Holland;
c. door den heer D. W. Lefeber te Lisse
over de Bloembollensaneering;
d. door den heer Joh. J. van der Meer
te Roelofarendsveen over den Tuinbouw in
Zuid-Holland boven den Rijn;
e. door den heer B. Machielse te Groote
broek over den Tuinbouw in Noord-Hol
land.
Na iedere inleiding- zal er gelegenheid
worden gegeven tot gedachtenwisseling.
ADVERTENTIEDAGBOEK.
En ik gist'ren 1 vergeten,
Door de groote drukte toen,
En ik dat vandaag herstellen
Met 1 film van „Altijd groen".
En 1 film in 1 theater,
Als 1 kostelijk bezit
En daardoor 1 prolongatie
Van de mannen in het wit.
En 1 schoolkous voor uw zoontje,
Welke schoolkous niet kapot,
En 1 stokvisch en 1 bokking
En 1 snoekie en 1 sprot.
En 1 prijsvraag tegen vliegen
Prima baaitabak in huis
En 1 bon voor 1 pond lappen,
En 1 heel nieuwe boordenhuis.
En 1 liter spercieboonen
En 1 dansles met 1 pret
En goedkoope heerenhoeden
En 10 Jaffa's, 1 corset
En 1 snoepje op 1 middag
Ais u 1 visite heeft,
En 2 winkels vol restanten,
Waar u dus 1 koopje heeft.
En 1 borrel op 1 Zondag
Of 1 dorst des avonds laat,
Breng dan even 1 visite
Zorg dat ge hierbij op stelten gaat.
AMERIKAANSCH SCHIP IN NOOD
Geen gevaar voor de opvarenden
NEW-YORK, 25 Jan. Het 5896 ton
metende Amerikaansche stoomschip „Mo-
dawk" heeft S.O.S.-signalen uitgezonden
en medegedeeld, dat het met de veerboot
van den Long Island-spoorweg „Talisman"
op 4 mijl afstand van Seagirt in New-Jer
sey in aanvaring was gekomen. De „Mo
hawk" was gistermiddag van New-York
naar Havana en Mexico vertrokken met
107 passagiers aan boord. Twee redding-
booten en de kustwacht hebben zich on
middellijk naar de plaats van het ongeval
begeven.
Volgens nadere berichten schijnt de aan
varing niet zoo ernstige gevolgen te heb
ben gehad als men aanvankelijk vreesde.
Beide scshepen, de „Mohawk" en de „Ta
lisman", die volgens het nadere bericht
van Noorsche nationaliteit is, en 4765 ton
meet, hebben onmiddellijk na de botsing
noodsignalen uitgezonden. Naderhand deel
de de „Talisman" mede, dat de beschadi
ging, die zij had opgeloopen zoo licht was,
dat zij geen hulp noodig had. De „Mo
hawk" die een bemanning van 107 koppen
en 53 passagiers aan boord had, had echter
zware averij opgeloopen en dreigde te
zinken. Derhalve besloot de gezagvoerder
het schip bij Seagirt op het strand te zet
ten. Passagiers en bemanning werden door
de „Talisman" en andere te hulp gekomen
schepen opgenomen, zoodat men aan
neemt, dat geen persoonlijke ongelukken
zijn voorgekomen.
De „Mohawk" was gecharterd door de
Ward Line, dezelfde maatschappij die de
„Morro Castle" had gecharterd toen dit
schip onder ongeloofelijke omstandighe
den door brand verongelukte.
HET WEER OP ZONDAG.
VOORLOOPIG WINDERIG, ZACHT EN
VOCHTIG WEER TE VERWACHTEN.
Terwijl de Nieuwe Wereld lijdt onder de
heftige verschijnselen van een strengen
winter en zware sneeuwstormen is het
weer in West-Europa nog steeds ongewoon
zacht. Telkens wordt een daling van de
temperatuur, die een gevolg is van draai
ing van den wind naar het Noorden, on
derbroken door een nieuwe stijging als de
wind onder den invloed der weerkundige
gebeurtenissen in N.W.-Europa naar het
Zuidwesten terugdraait.
Gedurende eenigen tijd heeft het weer in
ons land en wijde omgeving onder den in
vloed gestaan van een zeer krachtig en
stationnair gebied van hoogen druk over
West-Europa en zoolang dit gebied stand
hield kon men rekenenen op rustig en wei
nig veranderlijk weer.
Daarmede is het nu voorloopig gedaan.
Wel handhaaft het bedoelde gebied van
hoogen druk zich nog in zekere mate over
den Oceaan ten Zuidwesten der Brïtsche
Eilanden en zal het misschien nog eenigen
tijd niet geheel zonder invloed op het weer
bij ons blijven, maar over Noord-Europa
beginnen thans zeer diepe depressies te
loopen, die er bij afwisselend sterk dalen
den en dan weer stijgenden barometer tel
kens zwaar stormweer brengen.
Zeer waarschijnlijk zal dit stormgebied
zich in onze richting uitbreiden, zoodat er
alle kans is, dat het weer gaandeweg win
derig tot stormachtig zal worden. Daarbij
kunnen zich ook verrassende wendingen
voordoen, die bij ons stormweer kunnen
brengen. Daarop moet men dus bedacht
zijn.
Van veel belang is deze algemeene ver
andering voor de temperatuur want voor
loopig zal wel Westelijke wind te verwach
ten zijn en zal dus nog steeds zeer vochtige
en vrij warme lucht worden aangevoerd.
Er blijft dus voorloopig tamelijk zacht en
vochtig weer te verwachten. Eerst zullen
waarschijnlijk nog hoop gevende opklarin
gen voorkomen maar hiervan moet niet te
veel verwacht worden, daar de algemeene
tendens van het weer in West-Europa thans
een geleidelijke achteruitgang beteekent.
De verwachting voor het week-einde is der
halve: zwaar bewolkt, vochtig en zacht
weer met overwegend sterken wind uit
j Westelijke richtingen en waarschijnlijk
eenigen regen. Mogelijke opklaringen zul-
len van weinig beteekenis zijn.
DE LUSTRUMFEESTEN VAN DE V. V. S. L. De lunch'in „In den Vergulden Turk"
360 reünisten, onder wie de Prinses, deelnamen.
Zware fabrieksbrand te
Den Haag
j Papierwarenfabriek, staal-en
j tricotmij. en scheermessen-
fabriek erin gevestigd
Een brand, zooals in lang niet in Den
i Haag heeft gewoed en waarvan de om
vang op dit oogenblik nog niet geheel te
I overzien is, is hedenochtend uitgebroken
in het fabriekscomplex aan de Leeghwa-
j terstraat, hoek Waldorpstraat. Toen wij op
i het terrein van den brand kwamen, enkele
i oogenblikken na de alarmeering, bleek
reeds dadelijk, dat de brand zeer snel in
i omvang toenam en bij de seconde zich uit-
j breidde en heviger werd. De vlammen
.sloegen van alle kanten uit het gebouw,
dat drie verdiepingen hoog is, zoowel uit
het dak als uit alle ramen en deuren. Het
was een fantastisch schouwspel: men zag
de houten balken en deuren binnen en
kele oogenblikken door de geweldige hitte
verzengen, terwijl de losse bladen papier
1 (de brand was aanvankelijk ontstaan in
de papier-fabriek) met groote snelheid en
hevigheid over de straten woeien, daar
bij angst en schrik onder het talrijke pu
bliek verspreidende. De toestand was zeer
ernstig. Van alle kanten kwam politie en
brandweer aangesneld, doch de groote mas
sa materieel en de groote hoeveelheden
water, welke binnen enkele oogenblikken
op het brandende gebouwencomplex wer
den geworpen, konden niet verhinderen,
dat de vlammenzee onverminderd voort
duurde en steeds verder om zich heen-
greep.
In het brandende complex was gevestigd
een papierwarenfabriek, de Rubber La
tex Poeder Company, een staalirtaatschap-
pen, en tricotmaatschappij, een scheermes-
senfabriek en nog enkele andere zaken.
Omstreeks half elf heeft een bediende
van de papierfabriek, de heer A. J. W., den
brand ontdekt, die in de beneden étage
i uitgebroken was. Hij liep dadelyk naar
i buiten en riep om hulp, waarop enkele
personen, die in de nabijheid waren, toe
schoten en den brand trachten te blus-
schen, natuurlijk zonder resultaat. De
vlammen schoten omhoog, gretig voedsel
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIER BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Reorganisatie in Duitschland. (2de blad).
Kabinetsreorganisatie in Italië. (2de bl.)
BINNENLAND.
Een zware fabrieksbrand heeft heden-
denmorgen een groot complex gebouwen te
Den Haag in de asch gelegd. (1ste blad).
Autobestuurder in het Winschoterdiep
verdronken; zijn moeder gered. (1ste pag.)
Geldvervalschers te Rotterdam gearres
teerd. (Gem. Ber., 3de blad).
De daders van vele inbraken te Oegst-
geest voor de Haagsche Rechtbank.
(Rechtzaken, 4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De kampioenschappen ijshockey te Davos
(2de blad).
oe stcrrit von Monte Carlo. (2de blad).
vindende in de rubber- en papiervoorra-
den, welke opgeslagen waren. Het ver
moeden bestaat, gesteund op aanvankelij
ke aanwijzingen, dat de brand is ontstaan
door kortsluiting in de lift, waardoor een
koker werkte tevens als schoorsteen, waar
door de vlammen met ijzingwekkende
snelheid aangewakkerd werden. Het per
soneel, dat in de fabriek aanwezig was,
moest zich hals-over-kop in veiligheid
stellen en vluchtte door de ramen en aan
de achterzijde en door de deuren naar bui
ten. Niemand werd, voor zoover bekend,
gewond; slechts een meisje viel van de
schrik flauw.
Een half uur na het begin van den
brand stortte het dak van het eene fa
briekscomplex reeds in. De toestand werd
ernstiger, omdat naast het brandende fa
briekscomplex een benzinedepot en een
verffabriek zijn gevestigd. Gelukkig was
de hevige wind naar de andere zijde, zoo
dat de brandweer zich er op kon concen-
treeren de aan dien kant staande gebou
wen zooveel mogelijk te beschermen. Ook
was in de onmiddellijke omgeving een ka
belgebouw van het Hoogspanningsnet van
het G.E.B., dat eveneens aan de brandweer
groote zorg baarde. Om even elf uur kwa
men met donderend geraas de machines
van de derde étage naar beneden, angst
en schrik verspreidend bij allen, die in
de omgeving stonden. De Officier van Ju
stitie, mr. Hoekstra, de wnd. hoofdcom
missaris en commissaris Kramer waren op
het terrein van den brand aanwezig, als
mede een groote politiemacht.
Alle spuiten waren uitgerukt en bestre
den het vuur met het grootst mogelijke
aantal slangen.
De brand nam steeds in hevigheid toe.
Om kwart over elf sloegen de vlammen
ook aan de voorzijde van het fabrieksge
bouw aan de Waldorpstraat uit. Ook hier
moest de brandweer haar pogingen om
althans dezen vleugel te behouden, opgeven.
Het was één vlammenzee, waar men zag,
en een angstwekkend geknetter en geloei
van het vuur, dat door den storm opgejaagd
werd en steeds nieuw voedsel zocht.
In wijden omtrek was de brand zichtbaar.
Op den Parallelweg stond het zwart van
de menschen cn ook op den spoordijk wa
ren vele honderden nieuwsgierigen ge
klommen.
Tijdens het blusschingswerk werd een
agent van de motorbrigade door twee leden
van den Geneeskundigen Dienst op hun
armen zittende, uit het brandende perceel
gedragen. Er stroomde eenig bloed langs
zijn beenen, waarschijnlijk tengevolge van
vallende glasscherven.
Omstreeks half twaalf liep een houtop
slagplaats van een meubelfabrikant aan de
Waldorpstraat, gelegen naast het branden
de fabriekencomplex, ernstig gevaar. De
vlammen werden door den wind in de rich
ting van die opslagplaats gestuwd en met
5 stralen trachtte de brandweer de muren
nat te houden. Gelukkig werd zij daarbij ge
holpen door een motregen, welke echter
spoedig overging in een flinke stortbui,
waardoor evenwel het nadeel ontstond, dat