26ste Jaargang
DONDERDAG 10 JANUARI 1935
No. 8010
DAGBLAD VOOR LEDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
VOORNAAMSTE NIEUWS.
Wij beginnen in dit
nummer een nieuw
Feuilleton.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bü
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
V Werklooze jeugd.
In een artikel in de bladen der S.D.A.P.
wordt geconstateerd, dat wèl in een be
langrijk aantal plaatsen iets voor de werk
looze jeugd wordt gedaan, maar dat 't bij
lange na niet voldoende is.
En het resultaat van de werkloosheid
onder de jeugd, is, constateert bedoeld
artikel:
dat jonge mannen en jonge vrou
wen geen toekomst voor hun leven
zien, geen uitzicht hebben ooit nog
hun handen en hun hersenen (want
ook de afgestudeerde jeugd van het
middelbaar en voorbereidend hooger
onderwijs wordt zeer zwaar getroffen)
productief te kunnen maken, niet we
ten hoe ze eens een eigen gezin o
christelijke partijen! kunnen vor
men, ten prooi vallen aan de doffe
wanhoop, die geestelijke ontreddering
met zich brengt.
Jeugd in nood!
Het aantal jeugdige veroordeelden
was in het tweede kwartaal van 1934
drie-en-twintig procent hooger dan in
hetzelfde tijdvak van 1933.
Typeerend voor de materialistische op
vatting van den socialistischen schrijver is,
dat hij er zoo'n beetje mee spot, dat de
werklooze jongelui „niet weten hoe ze
eens een eigen gezin kunnen vormen". Dat
moeten wel de christeijke partijen heel
erg vinden! Ja dat vinden w ij inder
daad wel haast het ergste voor vele jonge
mannen! Maar wij onderschatten laardoor
geenszins den ernst van de ramp, wel
ke de werkloosheid voor de jeugd is, door
dat haar daardoor de levensvreugden van
een zonnige, betrekkelijk-onbezorgde le
vensperiode worden onthouden; doordat
zij haar opbruischende levenslust niet kan
uitvieren in arbeid, maar voelt verslappen
en ontzenuwen in het niets-doen en altijd
maar weer opnieuw niets-doen
Voor de jeugdige werkloozen moet door
de Overheid méér worden gedaan, dan er
tot nu toe gedaan wordt. Het algemeen
belang van heden en in de toekomst recht
vaardigt ten volle alle uitgaven, welke
worden besteed, om jeugdigen werkloozen
werk te verschaffen! Productief werk het
liefst; anders werk, dat hen leert en ont
wikkelt. De jonge menschen moeten, zoo
veel mogelijk, worden weggehaald uit
hun lediggang!
De Overheid moet meer doen! Maar ook
de particulieren, de organisaties hebben
hier een taak, om den ledigen tijd van de
jeugdige werkloozen te vullen met ontwik
kelende, opheffende bezigheid. Alle krach
ten moeten zich inspannen, om gezamen
lijk speciaal voor de jeugdige werkloozen
zooveel mogelijk te bereiken. Er hangt
zooveel vanaf voor de betrokkenen en voor
de geheele maatschappij-in-de-toekomst.
EERSTE KAMER
Dit onderwerp hield Dinsdag de gemoe
deren van den Senaat ongeveer twee uren
bezig. Evenals aan de overzijde rezen ook
hier groote, ja zelfs principieele bezwaren
•tegen dit voorstel, voornamelijk van de lin
kerzijde.
Weer was het dezelfde hachelijke toestand
voor Minister Marchant, die van zijn geest
verwanten het verwijt te hooren kreeg, dat
hij hier een principieele fout had begaan
door de vrouw zonder voldoende reden ach
ter te stellen bij den man. Als het een cri
sis-ontwerp geweest was, zou het nog iets
anders zijn en had men zijn stem voor dit
ontwerp kunnen verdedigen met te zeggen,
dat het hier een kwestie van opportuniteit
was, n.l. dat men eenvoudig te kiezen had
tusschen twee soorten werkloozen: de on-
gehuwden of de gehuwden en dat het dan
verkieslijker zou zijn de gehuwde vrouw
van arbeid uit te sluiten dan ongehuwde.
Maar nu het ontwerp geen tijdelijk karak
ter heeft, ja zelfs dit karakter door den
minister er expresselijk aan onthouden is,
is het onmogelijk de opportuniteit er van
te erkennenweshalve de vrijzinnig
democraten tegen zouden stemmen, zeide
de heer van Embden.
Minister Marchant trachtte
het principieele karakter te bestrijden, maar
liet toch het zwaartepunt vallen op het ar
gument van de cumulatie, waarvan dit ont
werp een bestrijding was en waartegen de
vrijzinnig-democratische partij zich una-
nimo had uitgesproken. Dit vliegertje bleek
echter niet op te gaan; zij stemden toch
tegen.
De sociaal-democraten konden het ont
werp ook niet aanvaarden. De manier waar
op de heer Ossendorp (s.d.a.p.) de ar
gumenten voor dit ontwerp bestreed, was
niet erg verheffend; wij zullen er dan ook
niet diep op ingaan. Wel signaleeren wij
even zijn argument, dat het moederschap
voor de onderwijzeres een groot voordeel is.
De heer Nivard (r.k.s.p.) draaide de za
ken om en bewees, dat het onderwijzeres
schap zeer nadeelig is voor een goed huwe
lijk. In Rotterdam b.v. is 65% van de hu
welijken van onderwijzeressen onvrucht
baar, terwijl het normale percentage 15 is.
Mevrouw Pothuis-Smit vond het ontwerp
een sprekend voorbeeld van machtsmis
bruik: van de 51 voorstemmers in de Twee
de Kamer waren slechts twee vrouwen!
De rechtsgrond voor dit ontwerp, zoo be
toogde de heer Nivard, was, dat het al
gemeen belang eischt, dat zooveel mogelijk
gezinnen aan een bestaan worden geholpen;
daarom geldt hier ook het argument van
de cumulatie. Het zou zeer wenschelijk zijn,
dat het leven in concubinaat in ieder geval
tot ontslag zou leiden, maar de practische
moeilijkheden zijn hier zeer groot. Een
desideratum, dat door den heer de Jong
(r.k.s.p) naar voren werd gebracht was het
ontslag van de gehuwde onderwijzeres, die
niet kostwinster is. Dit zou volgens spr. een
bezuiniging van ongeveer 1 millioen teweeg
brengen en bovendien gelden hiervoor de
zelfde argumenten als voor het ontslag van
de huwende onderwijzeres. Minister
Marchant was ditmaal eens niet zoo op
timistisch en meende, dat de meeste ge
huwde onderwijzeressen tevens kostwin
ster zijn.
Summa summarum: de uitslag vertoonde
een stemming van links tegen rechts, 26
voor en 17 tegen, zoodat die onderwijzeres
sen zich voortaan zullen moeten bedenken
voordat zij gaan trouwen.
Daar de ongesteldheid van den Minister
van Waterstaat aanleiding was de overblij
vende, overigens zeer onbelangrijke, ont
werpen van de agenda af te voeren, was
hiermede de vergadering ten einde.
GED. STATEN VAN GELDERLAND
G. W. J. van Koeverden eenoemd.
In de gisteren gehouden vergadering van
de Provinciale Staten van Gelderland is
in de vacature, ontstaan door het aftre
den van den heer W. B. Kronenburg, die
benoemd is tot burgemeester van Didam,
tot lid van Ged. Staten van Gelderland ge
kozen de heer G. W. H. van Koeverden te
Buren. De heer Van Koeverden behoort
tot de R.-K. Staatspartij.
De Provinciale Staten hebben verder een
aanvang gemaakt met de algemeene be
schouwingen over de provinciale begroo
ting voor 1935.
Provinciale Staten van Zuid-Holland.
Mr. S. J. Hogerzeil, lid van de Staten
van Zuid-Holland, heeft aan de C.-H.
Kiesvereeniging te 's-Gravenhage medege
deeld, dat hij zich bij de a.s. Statenverkie
zing niet meer beschikbaar stelt.
Naar wij vernemen hebben ook de hee-
ren P. J. Brunt te Woerden en Ant. van
Egmond te Koudekerk, aftredende leden
van de Staten van Zuid-Holland, zich niet
meer als candidaat voor de a.s. Statenver
kiezing beschikbaar gesteld.
„Ned."
REGELING UITVERKOOPEN
Wetsontwerp wordt ingediend
Naar het „Volk" verneemt, is binnen
kort de indiening te wachten van een
wetsontwerp inzake de regeling van uit-
verkoopen. De inhoud zal in groote lijnen
overeenstemmen met die van het vooront
werp, dat destijds aan de Kamer van Koop
handel is toegezonden.
BOUW VAN ARBEIDERSWONINGEN
Tweede hypotheek
Naar de „Vooruit" verneemt, heeft de
regeering zich gewend tot de gemeente
besturen, die niet bereid bleken, hun me
dewerking te verleenen tot het verstrek
ken van een tweede hypotheek aan parti
culieren voor den bouw van arbeiderswo
ningen. In den brief van de regeering
wordt erop aangedrongen, dat alsnog tot
medewerking worde besloten. De bezwa
ren, door gemeentebesturen tegen de re
geering aangevoerd, worden in de brief
aan een beschouwing onderworpen
R.K. GEMEENTEPOLITIEK
Leidraad van de R.K. Staatspartij
De R.K. Staatspartij heeft ten behoeve
van de leden der Partij in de Gemeente
raden, reeds sedert jaren de behoefte ge
voeld aan een betrouwbaren leidraad op
het steeds meer eischende gebied van de
gemeentepolitiek.
Toen eenige jaren geleden een aanvang
werd gemaakt met het gewestelijk orga-
niseeren van R.K. Raadsleden, leden der
Partij, en tevens werd overgegaan tot het
organiseeren van een federatieve samen-
•wërkig tusschen deze gewestelijke Bon
den en Centrales van katholieke raadsle
den, werd in het Reglement van die Fe
deratie onder haar doelomschrijving o.m.
opgenomen.
door in samenwerking met de R.K.
Staatspartij in het bijzonder met het
Centraal Adviesbureau voor Gemeente
politiek dier Partij op te ellen principi
eele richtlijnen, volgens welke, overeen
komstig de katholiek-staatkundige begin
selen, het bestuur en de huishouding van
de gemeente behoqren te worden ge
voerd
De hierbedoelde samenwerking, met na
me tusschen de Commissie van Toezicht
en Bijstand van het Centraal Adviesbureau
en het Federatiebestuur, in deze Commis
sie vertegenwoordigd, heeft thans, gelijk
we reeds belichtten, geleid tot de samen
stelling van een „Leidraad voor R.K. Ge
meenteraadsleden, leden der Party", wel
ke werd opgenomen in de jongste afleve
ring van het orgaan „De Gemeenteraad".
Uitgaande van de algemeene Katholiek-
staatkundige en maatschappelijke beginse
len, kan de bedoeling van dezen leidraad
niets anders zijn, dan richtlijnen aan te
geven volgens welke zeer in het algemeen
ten gemeentelijke politiek overeenkom
stig die beginselen behoort te worden ge-
overd, maar waarbij het oordeel over de
verwezenlijking moet worden overgelaten
aan hen, die met het bestuur en de huis
houding der gemeente zijn belast.
Niemand hanteere dezen leidraad zonder
zich terdege rekenschap te geven van» het
karakter, dat een gemeenteprogram heeft
en noodzakelijk moet hebben, wil men
aanspraak kunnen maken op een leidraad,
welke in alle Nederlandsche gemeenten
moet kunnen worden gehanteerd.
Een algemeen beginselprogram moet
juist, omdat het algemeen is, alle grond
vragen van het staatkundig leven beroe
ren, maar afdalendt tot het bijzondere zal
men er nimmer in 'slagen de groote ver
scheidenheid des levens in programpunten
samen te vatten.
Het is onmogelijk in een gemeentepro
gram al de onderwerpen van gemeente
beleid samen te brengen, en niets heeft
den samenstellers verder gelegen dan de
gedachte, om het raadslid als het ware
een vademecum te verschaffen, waarnaar
hij slechts zou behoeven te grijpen om,
gesteld voor 't nemen eener beslissing, het
antwoord te vinden op de vraag, of hij
zijn stem vóór of tegen moet uitbrengen.
Afgezien van de vraag of het mogelijk zou
zijn een concreet te volgen gedragslijn
voor te schrijven, is de zelfstandigheid van
den volksvertegenwoordiger 'een tè kost
baar goed, dan dat ze op die wijze zou
mogen worden beperkt.
In den vorm van punten geeft deze lei
draad na enkele uiteenzettingen over de
gemeente, haar positie in den Nederlaad-
schen Staat en de functie van den raad,
een zeer beknopt overzicht over de vol
gende punten: openbare orde en veilig
heid, Zondagsrust en Vastentijd, openbare
2edelijkheid, onderwijs en volksontwikke
ling. volksgezondheid, volkshuisvesting en
stedenbouw, verkeer, handel en nijver
heid, armenzorg, werkloozensteun, rechts
positie en salaris van het gemeentep^rso-
ncel: en de gemeentearbeiders, gemeente
en middenstand, gemeente en boerenstand,
financiën, bedrijven en administratie.
Deze Leidraad is ook afzonderlijk ver
krijgbaar. Toezending van de handige
brochure geschiedt na storting van 35 ct.
op postrekening no. 239455 van den secre-
'aris der Federatie van R.K. Gemeente
raadsleden, Mauritskade 25, 'sGravén-
hage,
DE KWESTIE VAN DEN
MIDDEN-EUROPEESCHEN TIJD.
De Algemeene Nederlandsche Vereeni-
ging voor Sociale Geneeskunde heeft een
adres doen toekomen aan de Eerste Kamer
naar aanleiding van de aanneming door de
Tweede Kamer van het wetsontwerp ter in
voering van den Midden-Europeeschen tyd
over het geheele jaar.
In dit adres betuigt de vereeniging haar
volle instemming met het streven tot in
voering van dezen tijd wait het zomerhalf
jaar betreft,, maar invoering voor het win
terhalfjaar acht zij verbonden met zoo
groote hygiënische bezwaren, dat de Eerste
Kamer verzocht wordt, het ontwerp te ver
werpen.
KINDERUITZENDING.
Wijzigingen in de subsidie-voorwaarden.
In de voorwaarden, gesteld ter verkrij
ging van een subsidie in de kosten van de
kinderuitzending, opgenomen in de Neder
landsche Staatscourant van 17 Januari
1934, No. 12, worden de volgende wijzigin
gen gebracht:
1. In art. 5, le lid, worden de woorden
„3 jaar" vervangen door „1 jaar". Het laat
ste lid van dit artikel vervalt.
2. Art. 10 wordt gelezen als volgt:
Ieder lid van het personeel moet in het
bezit zijn van een verklaring, afgegeven
door een geneeskundige, verbonden aan een
van Rijkswege gesubsidieerd Consultatie
bureau, dat door middel van een Röitgeno-
logisch onderzoek is komen vast te staan,
dat hij of zij niet lijdende is aan een vorm
van tuberculose, welke besmettingsgevaar
voor de kinderen oplevert. Deze verklaring
mag niet ouder zijn den twee jaar. Perso-
neer, dat op 1 Januari 1935 in dienst is,
moet vóór 1 Maart 1935 in het bezit zijn
van die verklaring. Personeel, dat na 1
Januari 1935 in dienst komt, moet op den
dag van indiensttreding zoodanige verkla
ring bezitten.
De inspecteur moet bij zyn bezoek aan
het koloniehuis ten alle tijden inzage van
de verklaringen kunnen men, waarbij hem
dan tevens overlgelegd moet worden een
door het bestuur gewaarmerkte lijst, waar
op vermeld zijn de namen van alle leden
van het personeel en de datum van hun in
diensttreding.
De verklaringen, hiervoren bedoeld, moe
ten telken jare in de maand Mei of in
dien het koloniehuis alsdan nog niet ge
opend is, binnen een maand na den datum
waarop het is geopend worden ingezon
den bij den geneeskundig inspecteur van
de Volksgezondheid in wiens ambtsgebied
het koloniehuis ligt, onder bijvoeging van
een lijst als bedoeld in het vorige lid.
Het bestuur bevordert, dat op een hier-
tie van den inspecteur ontvangen ver
zoek, de verklaring van een lid van het
personeel binnen den door den inspecteur
aangegeven termyn bij dezen wordt inge
zonden en dat het betreffende lid van het
personeel zich aan een onderzoek op een
Consultatiebureau onderwerp, ter verkrij
ging van een nieuwe verklaring. Deze nieu-
verklaring of de mededeeling dat gen ver
klaring is uitgereikt kunnen worden, moet
vóór den door den inspecteur aangegeven
datum aan hem worden toegezonden.
3. Art. 16 wordt gelezen als volgt:
„De vereenigingen, die kinderen uitzen
den naar gezinnen moeten uiterlijk van 1
Maart 1935 af als inspectrice in dienst heb
ben een verpleegster, wier benoeming aan
de goedkeuring van den Minister is onder
worpen. De vereenigingen, die reeds vóór
1 Januari 1935 een in spectrice in dienst
hebben, moeten alsnog de goedkeuring van
den Minister aanvragen.
De inspectrice is belast met de hygiëni
sche keuring der nieuwe gezinnen en met
het hygiënisch toezicht op de verzorging
der kinderen, waartoe zy ten minste één
maal de gezinnen, gedurende het verblyf
van eenzelfde kind, bezoekt.
Vóór den 15den van iedere maand brengt
de inspectrice zoowel aan haar bestuur als
aan de(n) inspecteur(s) in wiens (wier)
ambtsgebied de gezinnen, welke zij in de
afgeloopen maand bezocht heeft, woonach
tig zijn, volgens een door de Geneeskundi
ge Inspectie vastgesteld model, verslag uit
van haar werkzaamheden en bevindingen.
Wanneer aan de inspectie blykt, dat een
gezin niet aan behoorlijke eischen, zoo
wel wat betreft den aard der verpleging
als wat betreft het aantal kinderen, vol
doet, wordt voor de veruleging in derge-
lijenke gezinnen geen subsidie toegekend."
Aanvragen om subsidie, geschreven op
gezegeld papier, moeten vóór 1 Maart wor
den ingediend.
NIEUW ZENDSTELSEL
Onlangs ingevoerd systeem maakt twee
gesprekken od één radio-zender mogclilk
Sedert geruimen tijd maakt prof. dr. iz
N Koomans proeven met radio-uitzending
„met één-zijband". Naar het „Handels
blad" verneemt, heeft Kootwijk het sys
teem nog weer vervolmaakt en wel in de
radiotelefonische verbinding met Indië,
toegepast bij de jongste Kerst- en Nieuw-
jaarsgesprekken.
Ook uit economisch oogpunt biedt het
nieuwe systeem belangrijken vooruitgang,
want door de afwezigheid van de draag-
golf is de benoodigde electrische energie
veel geringer en bovendien kunnen beide
zijbanden gebruikt worden, elk voor een
ander gesprek, zoodat één zender twee ge
sprekken tegelijk kunnen worden gevoerd!
Hierdoor is 't mogelijk geweest, om op
1 Januari niet minder dan 67 gesprekken
met Indië op één zender af te wikkelen.
De telefoonverbinding NederlandIndië
is ter wereld de éénige kortegolf-verbin-
ding of grooten afstand, welke van het
éénzijband-systeem met onderdrukte
draaggolf gebruik gemaakt.
BUITENLAND.
Weinig kieskeurige propaganda-metho-
den in het Saargebied (2de blad).
Italië heeft groote verwachtingen van
het accoord met Frankrijk (2de blad).
De Zeppelin-verbinding van Nederland
met Indië (Luchtvaart, 2de blad).
De geweldige malaria-epidemie op Cey
lon neemt af (Buitenl. Ber., 2de blad).
ONGESMOLTEN DIERLIJK VET.
Nieuwe contingenteering in werking
getreden.
De Stichting Crisis-Zuivel-Centrale te
's Gravenhage maakt bekend, dat met in
gang van 1 Januari 1935 een nieuwe con
tingenteering voor ongesmolten dierlijk vet
in werking in getreden, waarvoor een per
centage ad 25 pCt. van het jaargemiddel
de van den invoer gedurende de basisjaren
1929, 1930 en 1931 voor de periode van I
jaar is vastgesteld.
Aanvragen' ter verkrijging van een ver
gunning voor invoer van ongesmolten dier
lijk vet welke na 31 Januari 1935 worden
ingeleverd, kunnen niet meer in behande
ling worden genomen.
BESTELLING VAN DE NED. SPOOR
WEGEN
Teneinde een belangrijke opdracht van
de Ned. Spoorwegen te kunnen uitvoeren,
heeft de firma Beynes haar personeel met
twintig man uitgebreid. Het betreft hier
een order voor den bouw van een trein-
rijtuig en drie treinstellen, elk bestaande
uit twee wagons, ten behoeve van de
nieuwe geëlectrificeerde lijn Rotterdam^
Hoek van Holland.
De levering dient te geschieden voor het
begin van den a.s. zomerdienst der Spoor
wegen. De rijtuigen zullen uit aluminium
vervaardigd worden en dus lichter zijn
dan de tegenwoordige in gebruik zijnde,
in verband met de besparing die dit ge
ven zal op electrische stroom.
Voorts zullen de nieuwe rijtuigen voor
zien worden van ten automatische koppe
ling. Men hoopt de order tegen eind April
gereed te hebben voor aflevering aan de
Ned. Spoorwegen.
„Volk"
MILITIEPLICHTIGEN.
Zij, die een dienstplichtigen-retraite heb
ben meegemaakt, zullen niet alleen zelf
goed blijven, als zij soldaat geworden zijn,
maar voor vele anderen, waaronder zwak
kere broeders, in het Godsdienstig leven
een steun wezen. Zij zijn in het algemeen
de geregelde bezoekers der R.K. Militaire
Vereeniging, de trouwe deelnemers aan de
maandelijksche Godsdienstoefening van
den Aalmoezenier, zij zijn de jonge man
nen, die zich niet schamen, hun gebed te
verrichten en het kruisteeken te maken.
Een dienstplichtigen-retraite, die u voor
dit alles klaar maakt, zal gehouden worden
van 58 Februari te Noord wij kerhout.
Men gelieve zich daarvoor op te geven
bij ondergeteekende. De kasten bedragen
6.50 en kunnen tijdens de retraite wor
den voldaan of vóór de retraite worden
toegezonden aan den Aalmoezenier. Na
aanmelding ontvangt men een toegangs
kaart met verdere inlichtingen.
Aalmoezenier J. J. BROUWER,
Huijgensstraat 6, 's-Gravenhage.
Telefoon: 116534. Giro: 92320.
PEDEL VAN DE R. K. UNIVERSITEIT
OVERLEDEN.
Gistermiddag werd de heer J. Smulders,
pedel van de R. K. Universiteit te Nijme
gen in de hall van het Universiteitsgebouw
plotseling onwel. Hij sloeg achterover en
kwam met het hoofd op de steenen vloer
terecht en bekwam een zware schedelfrac
tuur. Dr. Woldering was spoedig aanwezig
om den pedel hulp te verleenen. Kort na
het ongeval is het slachtoffer overleden.
Minister Kalff.
Naar wij vernemen is de toestand van
minister Kalff, die lijdende is aan griep,
nog onveranderd; de hooge temperatuur
van den patiënt blijft aanhouden.
