HOE LAAT HET SS i
TWEE Abonnés W
ZATERDAG 8 DECEMBER 193*
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
BAROMETER.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnemingen verricht in den
morgen van 3 Dec. 1934, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. lnst. te De Bilt.
Hoogste barometerst.: 769.7 te Riga.
Laagste barometerst.: 739.2 te Blacksod.
Verwachting tot den avond van 9 Dec.:
Meest matige wellicht
tijdelijk toenemende
Zuidelijke tot Zuid-
Westelijke wind. Half
tot zwaar bewolkt of
betrokken. Waar
schijnlijk nog enkele
regenbuien. Weinig
verandering in tem
peratuur.
Het gebied van hoogen luchtdruk hand-
haait zich in Polen, dat over de Alpen
neemt nog in beteekenis toe. Midderlerwijl
nadert een diepe Oceaan-depressie meer
en meer tot het gebied tusschen IJsland en
Schotland, zoodat het luchtdrukverval over
het geheele Westen weer toeneemt en de
strooming van zachte lucht vanuit den
Oceaan weer wordt versterkt en in Finland
en over IJsland de vorst weer terugtrok
In Lapland is de vorst zeer streng gewor
den, in de Randstaten blijft zij matig. Van
de Azoren tot het Kanaal heerscht storm
weer uit West en nog steeds trekken re-
gengebieden over het Westen. De regen-
hoeveelheden worden echter minder, be
halve dichter bij h>et depressie-centrum.
De rug van hoogen luchtdruk in het Noor
den dreigt door de naderende depressie
weer doorbroken te zullen worden. Voor
eerst is nog te rekenen op aanhouden van
het ongestadige weer, met matige wind en
afwisselend régen en opklaring en vrij
zacht weer.
LUCHTTEMPERATUUR:
9.6 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.
Van Zaterdagnamiddag 4.18 uur tot
Zondagmorgen 7.27 uur; van Zondagnamid
dag 4.18 uur tot Maandagmórgen 7.28 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk: op Zondag 9 Dec. voorm.
3.50 uur en nam. 4.15 uur; op Maandag 10
Deo. voorm. 4.37 urn* en nam. 5.uur.
DIESELTREINEN NOG IN REVISIE.
Grondig onderzoek der motoren.
Reeds maanden lang wordt er thans ge
werkt aan de revisie van de motoren der
Diesel-treinen en nog steeds duurt het on
derzoek voort in dit bedrijf der Nederland-
sche spoorwegen. Het Diesel-electrische
bedrijf immers is nieuw en bij gebrek aan
ervaring op dit gebied wil men voorzichtig
te werk gaan.
Dat is de indruk, welken men krijgt bij
informatie van de bevoegde instanties van
het spoorwegbedrijf. Er rijden op het
oogenblik slechts een zeer beperkt aantal
Diesel-treinen en het valt dan ook nog niet
te zeggen, wanneer er weer meer Diesel-
treinen den E.M.-dienst zullen gaan rij
den. Intusschen is voor het rijdend publiek
in dien dienst zelf niets veranderd en de
stoomtreinen, die den Dieseldienst rijden,
bewijzen de paraatheid van het spoorweg
bedrijf.
Het grondig onderzoek naar de motoren
van de Diesel-treinen duurt nog wel voort,
maar men kan uit alles merken, dat het
onderzoek in de goed richting gaat. Het is
begrijpelijk, dat men zich in spoorwegkrin
gen thans nog niet aan voorspellingen om
trent de Diesel-affaire wil wagen.
Het technisch onderzoek eischt nu vol
ledige zekerheid, opdat straks, wanneer de
Diesels weer in volledig aantal op de lijn
zullen komen, dit Diesel-electrisch mate
rieel geheel naar wensch en verzekerd van
de noodige bedrijfswaardigheid kan wor
den geëxploiteerd. „Tel."
CLEARINGVERDRAG MET
DUITSCHLAND.
Terugwerkende kracht tot 1 Dec.
De Nederlandsche en de Duitsohe regee
ring zijn naar de „Telegraaf' meldt, over
eengekomen het nieuwe clearingverdrag,
voor zoover het gaat om betaling vaar Duit-
sche schuldenaren aan de Deutsche Ver-
reohnungkasse en om betalingen van Ne-
derlandsche schuldenaren in Nederland en
Nederlandsch-Indië aan het Nederlandsohe
clearings instituut vanaf 10 December 1934.
voorloopig toe te passen, zulks echter met
terugwerkende kracht tot 1 December j.L
DE LOONEN IN DE SIGARENINDUSTRIE
De vier werkliedenorganisaties in de si
garen industrie hebben van de beide pa
troonsorganisaties voorstellen ontvangen
voor een loonsverlaging, die loopt tot 12
pet. en meer. A^. Donderdag, 13 Decem
ber, zal te Utrecht de eerste conferentie
over deze voorstellen gehouden worden.
LIJST AANWIJZINGEN VOOR
NIEUWE SPELLING.
Ministerieel schrijven.
In de „Mededeelingen" van het Depar
tement van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen is opgenomen de volgende brief
van den minister dato 1 November, gericht
tot de rectoren der gemeentelijke en bij
zondere gymnasia en lycea, de directeuren
der rijks-, gemeentelijke en bijzondere hoo-
gere burgerscholen en kweekscholen, de
directeuren der gemeentelijke en bijzon
dere handelsdagscholen en handelsavond
scholen en de hoofden der Rijksleerscholen
en rijks-lagere scholen.
Nu de voor eenige examens voorgeschre
ven afwijkingen van de schrijfwijze vol
gens De Vries en Te Winkel reeds op vele
scholen bij het onderwijs worden inacht-
genomen, zijn hier en daar vragen gere
zen omtrent de juiste toepasing in twijfel
achtige gevallen. Hoewel een deel der
moeilijkheden, waarvan men thans een
oplossing vraagt, evenzeer bestond onder
de gewijzigde schrijfwijze volgens De
Vries en Te Winkel, komt het mij wensche-
lijk voor naar aanleiding van de geopper
de vragen eenige aanwijzingen te geven,
welke een eenvormige schrijfwijze kunnen
bevorderen.
Aan deze aanwijzingen is niet de betee
kenis te geven, dat van twee toepassingen
altijd één verkeerd moet zijn en dus op
examens als een fout is te rekenen. Er zijn
vele gevallen, ook reeds in de ongewijzigde
schrijfwijze van De Vries en Te Winkel,
waar men op verschillende wijze juist kan
schrijven. Te eer kan dit geval zich voor
doen onder een regeling, welke hier en
daar verwijst naar het beschaafde taalge
bruik.
Wij ontleenen aan het schrijven voorts
de volgende aanwijzingen:
E of ee
Volgens de eerste regel schrijft men:
dominee. Daarnaast kan men ook de spel
ling: dominé blijven volgen. Zoo ook: hé.
De aangekondigde officieéle lijst van bas
taardwoorden zal op dit punt ook aanwij
zingen geven.
Bij woorden, waaromtrent twijfel bestaat
of zij met e dan wel met ee moeten worden
geschreven, verdient het laatste aanbeve
ling, zooals: leewater, deemoed, meekrap
en sleedoorn. Hetzelfde geldt voor plant
kundige namen: ranunculaceeën.
Voor namen van vereenigingeri kan men
de nieuwe spelling benutten, tenzij de
authentieke benaming dient te worden ge
bruikt.
O of o©
Voor de verkleinwoorden op -tje geldt
dezelfde regel als bij woorden op a, dus:
strootje en vlootje, maar bij afbreking
vervalt de noodzakelijkheid, dus: stro-tje
en auto-tje, evenals: la-tje. Voor vreemde
woorden geldt deze regel evenzeer:
- autootje, pianootje.-
Analoog aan wreedaard schrijve men
ook: bloodaard, hoewel het woord „blood"
niet meer afzonderlijk voorkomt.
S of sch
De uitgang -isch dient algemeen te wor
den geschreven, ook wanneer het grond
woord op ie, ië of i eindigt, dus: historisch,
Belgisch, galvanisch. Bij Nederlandsche
plaatsnamen op ie valt de ch echter weg:
Krommeniese en Overschiese.
„Mijne heren" is als een staande uit
drukking te beschouwen, zoodat de e ge
handhaafd dient te blijven.
Naamvals-n
De naamvals-n, voortaan uitsluitend bij
mannelijke personen te gebruiken, heeft
verschil van inzicht opgleverd. Ook hier
zoeke men aanpassing bij het van ouds be
staande gebruik. De gemeenslachtige woor
den worden derhalve als mannelijke be
handeld, als niet uit het verband blijkt,
dat een vrouw wordt bedoeld; in geval
van twijfel zal de voornaamwoordelijke
aanduiding met hij en zijn de doorslag ge-
Aardrijkskundige namen.
De schrijfwijze van aardrijkskundige na
men zal moeilijkheden blijven geven, zoo
lang een bindend voorschrift dienaangaan
de ontbreekt. Er zijn namen, waarvan de
schrijfwijze officieel is vastgesteld, en na
men, waarvan de schrijfwijze op een zeker
algemeen gevolgd gebruik berust.
De grondwet geeft de naam Nederlandsch
Indië. Waai* dus de naam van het gebied
overzee wordt aangehaald, moet deze spel
ling worden gevolgd; in andere gevallen
kan men schrijven: Nederlands Indië.
Verder zijn officieel vastgesteld o.m. de
namen van Nederlandsche provinciën, ge
meenten, waterschappen enz.
Men schrijft dus als vroeger: Heeren
veen, Grootegast enz. Men kan echter blij
ven schrijven: IJsel, Overijsel, enz., omdat
op deze officieele namen in het gewone ge
bruik reeds lang de spellingsregel van De'
Vries en Te Winkel is toegepast
De regels van de vereenvoudiging passé
men echter wel toe op veelgebruikte bui-
tenlandsche aardrijkskundige namen, b.v.
Wenen, Rode Zee; Duitsland, enz.
Eveneens is er reden in het algemeen op
bijvoeglijke naamwoorden, die van aard
rijkskundige namen zijn afgeleid, de ver
eenvoudiging toe te passen, bijv. Goudse
kaas, Maassluise vissers, De Gooise Post.
Ook in vaste verbindingen als: Hollands
Diep, Nederlands-Indië, Leidsestraat
(-vaart), Dordse Kil.
Daarentegen is het wenschelijk in de bij
voeglijke naamwoorden, waarin een op sch
eindigende plaatsnaam onveranderd voor
komt die sch te behouden, dus: de Ouden-
bossche jeugd, het Bossche carnavaL
ARNHEM EN DE SPELLING.
Vooralsnog geen maatregel tegen
gemeenten, die niet meewerken.
Minister Marchant heeft namens de mi
nisterraad het schrijven van B. en W. van
Arnhem inzake de sohryfwijze der Ne
derlandsche taal beantwoord.
In zijn brief schrijft de minister, dat de
regeering de invoering der nieuwe schrijf
wijze wensoht voor het geheele onderwijs.
Zij meent daarbij op de medewerking van
de gemeentebesturen te mogen rekenen.
De colleges van B. en W. hebben het in de
hand voor het openbaar onderwijs de in
voering voor te schrijven van alle klas
sen. Dat zal verschil in regeling tusschen
verschillende gemeenten op lossen.
De regeering acht het vooralsnog niet
noodig, de niet meewerkende gemeentebe
sturen door een wetgevende maatregel te
dwingen: „Zij zullen binnen korten tijd
inzien, dat die onthouding slechts tot scha
de kan zijn van de leerlingen".
De ervaring heeft reeds geleerd, dat in-
voering bij het onderwijs geenszins aan
leiding behoeft te geven tot verhooging van
kosten.
Vrees voor verwarring en onzekerheid
acht de minister ongegrond.
Van de regeering zijn verder geen an
dere maatregelen te verwachten dan, dat
zij de opneming van de nieuwe schrijfwijze
zal bevorderen in het leerplan, bij K.B.
vastgesteld, voor het middelbaar en voor
bereidend hooger onderwijs. Zij doet dit,
omdat in enkele gemeenten de medewer
king, waarop de regeering had meenen
te mogen rekenen, is achterwege gebleven.
NOORD-BRABANT EN DE SPELLING.
Ged. Staten adviseeren den gemeenten
zich aan de tegenwoordige
te houden.
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant
deelen mede niet voornemens te zijn in
de schrifturen per provincie een andere
spelling in te voeren dan die door de Rijks-
regeering voor haar wetten en besluiten
gebruikt wordt.
Huns inziens zullen de gemeenten goed
doen, indien zij eenzelfde gedragslijn vol
gen.
AMNESTIE VOOR DE MUITERS?
Het voorstel wordt betreurd. Sommige
Kamerleden vinden de straffen
te zwaar.
Volgens het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer verklaarden zeer vele leden
de indiening vart het wetsvoorstel-Roestam
Effendi es. tot het verleenen van amnes
tie aan de muiters van de „Zeven Provin
ciën" te betreuren, hetzij omdat zij de
vermindering van de straffen, opgelegd aan
de opvarenden van de „Zeven Provinciën",
niet wenschelijk achtten, hetzij, dat zij van
oordeel waren, dat het voorstel niet tot
het beoogde doel zal leiden en de belangen
der veroordeelden slejchts zal kunnen scha
den.
Alvorens te komen tot de vraag, of de
opgelegde straffen behooren te worden ver
minderd, willen sommige leden als bun
meening te kennen geven, dat het verlee
nen van amnestie een onderwerp is, dat
zich voor het gebruik van het recht van
initiatief al zeer slecht leent.
Verscheidene leden zouden tegen het ge-
bruiken van het recht van initiatief op zieh-
j zelf en afgezien van andere bedenkingen
in dit geval geen bezwaar hebben, indien
het doel, dat de voorstellers wenschen te
bereiken, n.l. kwijtschelding van het nog
niet ondergane gedeelte van de straffen,
aan de opvarenden van de „Zeven Provin
ciën" opgelegd wegens misdrijven tegen
de discipline werkelijk langs den weg van
amnestie kon worden bereikt. Dit scheen
hun echter niet het geval. Zij meenden,
dat gratie en niet amnestie ter bereiking
van dit doel zal moeten worden toegepast.
Eenige leden meenden, dat het verlee
nen van amnestie alleen kan worden over
wogen, indien na het uitspreken van het
eindvonnis zich nieuwe /eiten hebben voor
gedaan, welke op de zwaarte van de straf
fen van invloed hadden kunnen zijn. Van
zoodanige nieuwe feiten is echter h.L niets
gebleken.
De kwestie van de bom niet
van invloed.
Eenige leden meenden, dat zich wèl een
dergelijk feit heeft voorgedaan, n.l., dat
bekend is geworden, dat de op de „Ze-
ven Provinciën" geworpen bom in strijd
met de instructie gericht is op het schip
j zelf en niet, als waarschuwingsbom, daar-
i naast.
j Dit betoog achtte men vrijwel algemeen
onjuist; immers het feit, dat thans geble
ken is, dat het werpen van de bom is ge
schied in strijd met de daartoe gegeven in
structie, heeft niets te maken met de be
oordeeling van de misdrijven, gepleegd
door de opvarenden; ware dit feit reeds
bij de berechting bekend geweest, dan
zou het op de strafmaat niet het minst
van invloed zyn geweest.
Thans komende tot de vraag, of de straf
fen, opgelegd aan de personen, die bij de
muiterij op de „Zeven Provinciën" betrok
ken zijn geweest, voorzoover zij zich aan
de in het wetsvoorstel bedoelde strafbare
feiten hebben schuldig gemaakt, vermin
derd behooren te worden, gaven vele le
den als hun oordeel te kennen, dat dit niet
dient te geschieden. Zij erkenden, dat deze
straffen zwaar zijn, doch h.i. zijn zij, ge
zien den ernst van de gepleegde feiten,
geenszins te zwaar.
Verscheidene andere leden konden de
meening, dat de opgelegde straffen niet te
zwaar zijn, niet deelen. Zij meenden inte
gendeel, dat er zeker redenen bestaan om
een vermindering van straf voor de veroor
deelde muiters van „De Zeven Provinciën"
in ernstige overweging te nemen. Ten volle
erkennende, dat de handelingen der mui
ters van zeer ernstigen aard zijn geweest
en gestraft moesten worden, oordeelden zij
toch, dat de straffen, waartoe deze sche
pelingen zijn veroordeeld, onmatig zwaar
mogen worden genoemd. Vooral indien
men de straffen, den muiters opgelegd, ver
gelijkt met die, waartoe de officieren van
hetzelfde oorlogsschip zijn veroordeeld, is
de tegenstelling zeer treffend.
Opzet en nalatigheid.
Tegen deze beschouwingen werd door
leden, die de opgelegde straffen niet te
zwaar achtten, aangevoerd, dat men niet
mag spreken van een tegenstelling tusschen
de straffen der muiters en die der officie
ren, omdat hun daden niet voor vergelij
king vatbaar zijn; bij de muiters was opzet
aanwezig, bij de officieren slechts schuld,
nalatigheid. Hadden de officieren aan de
muiterij deelgenomen, dan zouden zij on
getwijfeld nog zwaarder zijn gestraft dan
de schepelingen.
Intusschen waren beide groepen, welke
hier aan het woord waren, het er over eens,
dat dit wetsvoorstel de belangen der ver
oordeelden eerder schaadt dan dat het die
zal dienen. Ook leden, die de opgelegde
straffen te zwaar achtten en die meenden,
dat er alleszins reden bestaat om ten aan
zien van de veroordeelde muiters tot ver
mindering van straf over te gaan, waren
van oordeel, dat dit doel door het voorstel
onmogelijk kan worden bereikt. Het is im
mers ondenkbaar, dat de Staten-Generaal
het voorstel zullen aannemen. Dit is reeds
ten eenenmale uitgesloten door de wijze,
waarop de beide voorstellers en hun part ij-
genooten bij verschillende gelegenheden
over de muiterij en de muiters hebben ge
sproken. Zij hebben de muiterij als een
revolutionnaire daad verheerlijkt.
Enkele leden verklaarden, geheel met
inhoud en toelichting van het voorstel te
kunnen instemmen.
DORSCHEN MET DE HAND.
De minister van sociale zaken stemt toe
in het nemen van proeven in ver
schillende gemeenten van Oost
Zceuwsch Vlaanderen.
De minister van sociale zaken heeft aan
de gemeenten Philippine, Sas van Gent,
Hoek, Terneuzen, Axel, Westdorpe, Over
slag, Zuiddorpe, Koewacht, St. Janssteen,
Clinge, Hulst, Graauw en Langendam,
Hontenissen, Hengstdijk, Stoppeldijk,
Boschkapelle, ZaamsLag en Ossen isse, alle
gelegen in Zeeuw-Vlaanderen, een mede
deel ing gericht betreffende het met de haind
dorschen van graan en peulvruchten.
De minister merkt op, dat men zich uit
Zeeuwsch-Vlaanderen tot hem gewend
heeft met het verzoek het .mogelijk te wil
len maken, om het dorschen van graan en
peulvruchten, voorzoover dit machinaal
geschiedt, dezen winter, voorzoover moge
lijk, in handenarbeid te doen plaats heb
ben.
De minister ontveinsde zich niet, dat in
williging van dit verzoek groote moeilijk
heden met zich brengt, doch is na ampele
overweging van meening, dat het aanbe
veling verdient, gelet op de groote werk
loosheid in het Oostelijk deel van
Zeeuwsch-Vlaanderen, terzake een loyale
proef te nemen.
De minister stelt zich voor, dat onder
deze proef zullen vallen de tarwe en de
peulvruchten, en dat de bijslag, welke door
rijk en gemeenten tezamen wordt gegeven,
wordt uitgedrukt in een bedrag per een
heid van 100 K.G. Deze bijslag per 100
K.G. bedraagt: voor tarwe 0.80; voor peul
vruchten 0.60.
Voorts zal de bijslag slechts berekend
mogen worden over tarwe en peulvruchten,
met de hand gedorsoht door hen, die in
loondienst zijn bij anderen dan familie
leden.
Het ligt voor de hand, dat getracht moet
worden zooveel mogelijk medewerking te
verkrijgen van de werkgevers en de werk
nemers. Uit dien hoofde is het noodzake
lijk, dat, wanneer een gemeente de voren
bedoelde regeling wenscht toe te passen,
een bijzondere commissie voor de uitvoe-
GEMEENTEL. AANKONDIGINGEN.
Hinderwet
B. en W. van Leiden;
Gezien het verzoek van E. Passier om
vergunning tot het oprichten van een on-
aergrondsche bewaarplaats voor benzine
in het perceel Utrechtsche Veer no. 3, ka
dastraal bekend gemeente Leiden, Sectie
D No. 1017;
Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hinder
wet;
Geven kennis aan het publiek dat ge
noemd verzoek met de bijlagen op de Se
cretarie dezer gemeente ter visie gelegd is;
alsmede dat op Zaterdag, den 22 sten
December 1934, des voormiddags te half
elf uren in het perceel Breestraat 125 (Bu
reau Gemeentewerken) gelegenheid zal
worden gegeven om bezwaren tegen dit
verzoek in te brengen, terwijl zij er de
aandacht op vestigen, dat niet tot beroep
gerechtigd zijn zij, die niet overeenkom
stig art. 7 der Hinderwet voor 't gemeen
tebestuur of een zijner leden is verschenen
teneinde hun bezwaren mondeling toe te
lichten.
AGENDA
Dinsdag, De Hanze, „Den Burcht", 8.30 uur
Dinsdag, R. K. Fabrieksarbeidersbond,
Bondsgebouw, 8 uur.
De Zondagsdienst der huisartsen te Lei
den wordt waargenomen door de doktoren:
v. Alphen, Winkler, Kors, Lahr en Simons.
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
te Oegstgeest waargenomen door dr. Hu-
gen hnlz Tel 390.
De avonu-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van M a a n d a g 3 tot en
met Zondag 9 Dec. a.s. waargenomen
door de apotheken: W. Pelle, Kort Rapen
burg, 12 telefoon 594; J. E. M. ten Dijk,
Haven 18, telefaan 85; en C. van Zijp, Wil-
helmiriapark 8, Oegstgeest tel. 274.
ring van deze aangelegenheid in het leven
geroepen wordt.
Teneinde goede controle mogelijk te ma
ken, is het wenschelijk, dat bepaald wordt,
dat landbouwers, die tarwe en peulvruch
ten- met de hand wilden laten dorschen,
van hun voornemen daartoe ten minste
drie dagen voor het begin van het dorschen
aan het gemeentebestuur van hun plaats
van inwoning kennis geven.
Om fraude te voorkomen, is het voorts
noodzakelijk, dat de eventueel op het be
drijf aanwezige dorschmachine gedurende
de periode, dat met de hand gedorscht
wordt, onder plombe verzegeld wordt.
De minister is voornemens een of meer
deskundigen en vertrouwde personen aan
te stellen, die onder rechtstreeksohe leiding
staan van den inspecteur voor de werkver
schaffing te Goes, welke controleurs op on
gezette tijden alles controleeren en tevens
voorlichting geven bij den gang van za
ken.
Deze regeling geldt voorloopig tot einde
Maart.
OUD-WETHOUDERS TE HAARLEM.
De gemeenteraad van Haarlem heeft en
kele maanden geleden een nieuwè veror
dening vastgesteld voor de pensionneering
van wethouders; deze verordening zou ook
van kracht worden voor de reeds gepen-
si onneerden, waarbij een overgangstijd
van vier jaren werden gesteld.
Gedeputeerde Staten hadden aanvanke
lijk eenige bezwaren tegen deze regeling
geuit en den raad ih overweging gegeven
voor de reeds gepensionneerden de maat
regelen niet van kracht te doen zijn. De
raad is er echter niet op ingegaan en thans
hebben Ged. Staten de verordening goed
gekeurd.
ZEG ZE MAAR GERUST
IEDER KATHOLIEK behoort abonné te zijn op een
Katholiek Dagblad, en dit is voor LEIDEN en OMGEVING
„De Leidsche Courant'.
Een ieder die ons drie abonné's (vcor minstens drie maanden)
aanbrengt, zullen wij gelegenheid geven te kunnen zien
hoe Iaat het is.
Aan hem (haar) zenden wij een armbandhorloge als hieronder
afgebeeld.
Vanaf heden tot 15 Januari zenden wij het reeds bij aanbrenq van
