De West-Indië vlucht van de K.L.M.
26ste Jaargang
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1334
No. 7967
S)e £eki&clreSoti/Ya/iit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toonntbetaling:
▼oor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
▼ooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, FOSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
kat dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin bo
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur mm
verhuur, koop en verkoop: 8.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIJF BLADEN WAARONDER GE
ÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD.
TWEEDE KAMER
Staatsloterij
Buitenlandsche zaken
Wie zou het de loterij-ondernemingen
kwalijk nemen, dat zij de Staatsloterij ge
bruiken voor hun trekkingen, zoodoende
de kosten van organisatie en publicatie
uitsparend? Dit spelletje heeft echter ook
een grens, en het is zelfs zoover gekomen,
dat de collecteurs van de Staatsloterij met
hun loten bleven zitten. Aan de orde was
heden een wetsontwerp om te voorkomen,
dat de Staatsloterij aan dit parasiteeren
zou bezwijken: het gebruik maken van de
trekkingen der Staatsloterij moest straf
baar gesteld worden.
Aan het argument van den heer Wes
terman (N.H-), dat eenige duizende
menschen aan dit bedrijf hun brood-ver
dienden, en dat het dus beter zou zijn die
menschen iets te laten betalen," voegde de
heer Drop (S.DA..F.) nog toe, dat het
onbillijk zou zijn deze menschen broode
loos te maken, waar zij zoo dapper tracht
ten aan de steun te ontkomen.
De Minister van Financiën
vond dat voorstel heel mooi, maar kon het
toch niet accepteeren. Vooreerst zou de
Staat in moeten staan voor de betrouw
baarheid van al deze. loterijen, en boven
dien zou men trachten de retributie op
het toch al niet te zwaar betaalde perso
neel te verhalen. De vrees van werkloos
heid van die menschen is ongegrond, om
dat er alleen wat meer inspanning noodig
zal zijn, willen zij hun bedrijf staande
houden.
Hiermede was de heer Ter Laan
(S.D.A.P.) het eens. Hij vond ook dat de
Regeering moest zorgen voor de gezond
heid harer eigen loterij-organisatie. Maar
hij vond, dat, aangezien de uitbreiding der
particuliere loterijen, de staat zijn eigen
loterij moest uitbreiden. Dat is geen ver
sterking van de speelzucht des volks, want
er wordt nu in die particuliere loterijen
tóch gespeeld. Het zou alleen met meer
waarborgen van betrouwbaarheid ge
schieden, als de staat de gelegenheid uit
breidde en de loterij monopoliseerde.
Misschien zat daar wel iets waars in;
maar èn de heer Zandt (St. Ger.) èn
Sm e enk (A.R.) toonden door hun ver
zet al spoedig aan, dat de heer J o e k e s
(V.D.) gelijk had, toen hij zeide, dat dit
voorstel des heeren Ter Laan lag buiten
den grondslag van het Kabinet, dat geen
principieele tegenstellingen wil toespitsen
en dus nooit het contra-sign der Regee
ring zou verwerven.
Op dien grond zou de heer Joekes te
genstemmen met zijn fractie. En blijkbaar
gold dezelfde reden voor de Katholieke
fractie, die eenparig tegenstemde, zoodat
het ontwerp des heeren Ter Laan werd
verworpen met 49 tegen 20 stemmen. Het
Regeeringsontwerp werd daarna aangeno
men met 11 stemmen tegen.
Daarna begon onder zeer weinig belang
stelling de behandeling van Buitenland
sche Zaken.
In verband met de toelating van Rusland
in den Volkerenbond vond de heer L i n g-
beek (Herv. Ger.) het noodig te waar
schuwen tegen de evehtueele toelating
van den Paus. Een vrij wat verstandiger
woord sprak de heer Snoeck Henke-
m a n s (Chr. Hist.), die graag gezien had
dat Nederland zich vereenigd had met het
bezwaar van de Valera, die de indivi-
dueele groepsbegeerlijkheid als grondoor
zaak van oorlog en als grondslag van de
Sovjet-Unie aanviel. De heeren Wester
man (N. H.) en Sneevliet (R.S. P.)
wedijverden met elkaar in het kleineeren
van den Volkenbond. Laatstgenoemde ver
klaarde het toetreden van Rusland tot dit
instituut als een teeken, dat het bolsje
wisme de wereldrevolutie had opgegeven,
om samen te gaan werken met het Fran-
sche imperialisme. Scherp hekelde de heer
Westerman (N. H.) de slappe houding
van Nederland tegenover België, waar
door het laatste land met het Albertkanaal
een voorsprong had gekregen. De Neder-
landsche Souvereiniteit op de tusschenwa
teren is niet voor discussie vatbaar; daar
schijnt men op Buitenlandsche Zaken nog
wel eens aan te twijfelen. De heer Vlie
gen (S.D.A.P.) voegde daaraan toe, dat
men voor '27 nog niet aan een Albertka
naal dacht. Door ons aarzelen met de een
voudigste oplossing een kanaal Ant-
werpen-Moerdijk is het er nu gekomen.
Bijna alle sprekers klaagden over de wei
nige mededeelingen, die het Dep. v. Bui
tenlandsche Zaken verlieten. De heer van
D ij k (A. R.) achtte het aanleggen van
vliegvelden voor Engeland aan onze Oost
grenzen ondenkbaar, pleitte voor het aan
vaarden van de controleverplichtingen van
wapenfabrikanten, die te Genève ontwor
pen worden, juichte het stemmen tegen de
toelating van Rusland in den Volkenbond
toe en betreurde met de heeren Snoeck
Henkemans en Bongaerts dat Nederland
zijn stem niet beter had geargumenteerd.
Met dat al was het hoog tijd geworden
om te sluiten; de vergadering werd dan
ook tot Dinsdag verdaagd.
Binnenlandsche zaken
In de avondvergaderingen van Dinsdag
en Donderdag heeft de Kamer de begroo
ting van Binnenlandsche Zaken afgehan
deld. Niet minder dan 26 sprekers hebben
aan de debatten deelgenomen; de verga
deringen duurden dan ook onderscheiden
lijk tot kwart voor een en tot by half
twee in den nacht.
Verreweg het voornaamste, men kan
welhaast zeggen: het eenige werkelyk be-
langrijke punt van beraadslaging was de j
kwestie van de autonomie der gemeenten.
Van meerdere zyden werd de Minister op
dit punt aangevallen, nu eens op gema- i
tigde, dan weer op zeer felle wyze.
Van Katholieke zijde werd door den
heer Steinmetz betoogd, dat het in- j
grypen van Minister De Wilde in de Am-
sterdamsche Gemeentesalarissen ongemo
tiveerd was, omdat deze veelal niet hooger,
ja, zelfs lager waren dan die van het Ryk.
Ook de heeren Wendglaar (V. B.) en
Krijger {C. H.), die overigens wel met
het algemeen beleid van dezen Minister
mede kon gaan, lieten toch zacht-gevooys-
de vermaningen hooren, om. bij het ingry-
pen in gemeentelijke aangelegenheden,
niet te ver te gaan. Het uiterste der critiek
op dit gebied werd geleverd door den heer
Sneevliet (Rev. Soc.) die de circulai
res van den Minister aan de gemeenten be
titelde als „oekasen" uit Den Haag.
Minister De Wilde heeft ontegen
zeggelijk zijn beleid krachtig verdedigd.
De korte inhoud dezer verdediging is deze:
de gemeenten, die tot het Rijk hunne toe
vlucht nemen, omdat zij het met hare fi
nanciën niet kunnen bolwerken, moeten
dan ook de rijksvoogdij aanvaarden; en ik.
Minister, moet daarby voor de uiterste
zuinigheid zorg dragen, omdat ik voor 's
Rijks gelden verantwoordelijk ben tegen
over de Kamer. De autonomie aantasten
doe ik echter niet; want, zoodra het eens
uit zou zyn met de werkloosheid, zouden
ook de gemeenten weer geheel vry komen
te staan.
Het is duidelijk, dat de zaak op deze
wijze gereduceerd wordt tot de vraag of
het Ryk dan wel de gemeenten primair de
taak hebben in de lasten der crisiswerk
loosheid te voorzien. Indien dit primair de
taak van het Rijk is, houdt de stelling van
den minister geen stand tegen de daarop
uitgebrachte critiek; is het echter primair
de taak der gemeenten, dan lijkt de stel
ling van den Minister vrijwel onaantast
baar.
Natuurlijk had ook weer het gewone de
bat plaats over den vry willigen Landstorm
en de Burgerwachten, waarbij de heer
Schalker (C. P.) zich zelfs het woord
ontnomen zag. Iets nieuws werd daarby
echter niet ter tafel gebracht.
Van Katholieke zijde heeft de heer
T e u 1 i n g s een amendement ingediend
om den begrootingspost, waarbij vergoe
dingen worden uitgetrokken voor de vuur-,
licht- en watervoorzieningen der ambts
woningen van de Commissarissen der Ko
ningin, te doen vervallen.
Over dit amendement werd gistermorgen
gestemd. Het werd aangenomen met 53 te
gen 7 stemmen.
Vervolgens werden de begrootingen van
Binnenlandsche Zaken en de daartoe be-
hoorende bedrijven enz. aangenomen z.
h. st.
V Lofprijzing en Critiek.
In beide richtingen kan men overdrijven
en verkeerd handelen.
En onder ons wordt in beide richtin
gen nog al 'ns gezondigd ten opzichte van
eigen geloofsgenooten.
In de laatste aflevering van de „Ge
meenschap" wordt onder den titel „Byzan-
tisme" een artikel geciteerd uit een katho
liek dagblad, waarin de hierover zijn al
len het eens: voortreffelijke directeur
van het Katholiek Onderwijsbureau te
's-Gravenhage wordt „opgehemeld" zóó,
Het 300-jarig jubileum van het Neder-
landsch gezag over Curasao was voor de
K.L.M., die een wekelijkschen dienst tus
schen Nederland en Nederlandsch-Oost-
Indië onderhoudt, een welkome aanleiding
om de vleugels, naar West-Indië uit te
slaan.
Door verschillende omstandigheden kon
de vlucht niet in de feestweek plaats heb
ben.
Aanvankelijk lag het in de bedoeling,
den 12.200 K.M. langen weg Amsterdam
CasablancaDakerNatalParamaribo
Curagao te volgen, met het Oceaantraject
Daka-—Natal van 3038 K.IVL De Oceaan is
hier op zyn smalst. De K.LuM. had dus in
haar oorspronkelijke reisplan de klassieke
oversteek DakarNatal opgenomen, doch
later was er aanleiding om dit plan te wij
zigen. De Air France richtte namelijk
vliegvelden in op enkele der Kaap Verdi-
sche Eilanden. Dit heeft de K.L.M. ertce
gebracht, een nieuwe, kortere route te kie
zen, n.l. onmiddellijk van Porto Praia naar
Paramaribo. De reis wordt daardoor 1760
K.M. korter en de oversteek over zee
wordt weliswaar 3612 K.M:, doch l\et vlieg
tuig zal voortdurend wind mee hebben.
Want er heerscht hier gedurende den win
ter een constante Noordoost passaart, by
een wolkloozen hemel.
Hoewel Paramaribo niet over een eigen
lijk vliegveld beschikt, is er op 45 K.M. ten
Zuiden van de stad een uitgestrekte sa
vannah, de z.g. Zanderij, welke door en
kele, zeer weinig kostbare voorzieningen,
tot een zeer behoorlijk landingsterrein ge
maakt kan worden. De verbinding met de
stad is uitsluitend per trein.
dat hem geen aureool meer om het hoofd
geplaatst behoeft te worden.
Met de critiek op die te uitbundige lof
prijzing zyn wij het eens.
Evenzeer zijn wij het eens met de opmer
king, die wy lazen In een orgaan van de
N. S. B., dat onder ons de critiek op rede
voeringen van pater Henricus de perken te
buiten is gegaan!
De goede zaak wordt noch met het een
noch met het ander gediend.
Overtollige lof versterkt ten slotte niet
de waardeering voor een persoon en voor
de zaak, die hy vertegenwoordigt. En
overdreven critiek heeft de nadeelige ge
volgen, welke vastzitten aan alle uitingen
van liefdeloosheid.
Met de waarheid en met de waarheid
alleen kan de goede zaak gediend zijn.
De waarheid, niet opgesmukt en niet toe
getakeld!
Curagao bezit sinds eenige jaren een
goed vliegveld, Hato, waarvan ook de Pan
American Airways, toen deze Curacao
nog aandeden, geruimen tijd gebruik heb
ben gemaakt.
De kruissnelheid van de „Snip" (F. 18),
bedraagt 215 K.M. per uur. Ten behoeve
van deze vlucht over den Oceaan wordt
de Snip voorzien van zes extra tanks. Zoo
doende kan een hoeveelheid van 4900 liter
benzine medegevoerd worden en de wer
kingssfeer van het vliegtuig, welke by een
normale F 18, 1700 K.M. is, wordt daardoor
tot ongeveer 4600 K.M. vergroot. Het
Oceaantraject is 3612 K.M., er is dus ter-
wille van de veiligheid een ruime marge.
Een merkwaardigheid van de Snip, op deze
wijze uitgerust, is, dat het vliegtuig nog
steeds aan de eischen van het normale ver
keer voldoet en zelfs op twee motoren vlie
gend nog kan stjjgen.
De bemanning van de Snip zal bestaan
uit de heeren Hondong (gezagvoerder), Van
Balkom,(tweede bestuurder), Van der
Molen, (marconist) en Stolk, (werktuig
kundige). De heer Hondong, een zeer be
kend gezagvoerder op de Indië-route, is
reeds negen jaar in aienst der K. L. M.
Het vliegtuig zal naar alle waarschijn
lijkheid uitgerust worden zoowel met lan
ge- als met korte golf radio-installatie.
De K. L. M. heeft bij de ontwikkeling van
haar plannen van vele zijden steun onder
vonden. De K. N. S. M. heeft er in toege
stemd, dat een van haar schepen, de „Stuy-
vesant" op den datum van de Oceaanvlucnt
(1920 December) den koers zal verleg
gen, zoodat deze samenvalt met dien van
de Snip. De „Stuyvesant" heeft radiopeil-
installatie aan boord en het contact, dat de
Snip met dit schip kan onderhouden, is
dus van zeer groot belang voor de goede
navigatie van het' vliegtuig.
Dank zy de medewerking van het De
partement van Defensie zal de onderzee
boot van de Koninklijke Marine K XVIII,
welke een wereldreis maakt met Prof. Ve
iling Meinesz aan boord, gedurende de
vlucht van de Snip halverwege de Kaap
Verdische Eilanden en Paramaribo gesta-
tionneerd worden. Dit is niet alleen van
belang in verband met eventueele hulpver
leening, doch het radiopeilstation van de
K XVIII is eveneens een belangrijke hulp
bij de navigatie van de Snip.
Ook het Comité Vliegtocht Nederlandsch-
Indië steunt en werkt mede.
Het vertrek uit Amsterdam zal den 15en
of uiterlijk den 16en December; de start
van de Kaap Verdische Eilanden eenige
uren voor zonsondergang op den 19en of
20sten December plaats hebben. Er zal ge
legenheid bestaan, post met de Snip mee te
geven. De K. L. M. hoopt in staat te zijn
nog vóór Kerstmis de post uit het moeder
land in het bezit te stellen van de ge
adresseerden in Suriname en Curagao.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Met de kabinetsformatie in België wil
het niet vlotten. (3de blad).
Aanklacht van president Knox tegen de
leiders van het Duitsche front in het Saar-
gebied. (3de blad).
BINNENLAND.
Treurig familie-drama te Den Haag:
door gasverstikking kwamen een vader en
vier kinderen om het leven. (Gem. Ber. 3de
blad).
Moord te Oss opgehelderd. (Gem. Ber.
3de blad).
Plannen tot luchtverkeer in
West-Indië.
In 1932 heeft de Pan American Airways
zich uit Curagao teruggetrokken en op aan
dringen van de Standard Oil, haar lijn ver
legd langs de kust van Venezuela. Het
eerste werk van de K.L.M. zal zyn, die ver
binding met het wydvlakte net der P.A.A.,
dus met Noord- en Zuid-Amerika en de
voornaamste eilanden der Caraibische Zee,
te herstellen. Door van Curagao naar Cu-
marebo te vliegen zal deze verbinding reeds
tot stand gebracht zijn. Voorts voorziet de
K-L.M. dat er zal blijken behoefte te be
staan aan een dienst, welke de verschillen
de Nederlandsche bezittingen onderling
verbindt, in het by zonder Curagao met
Aruba.
De Snip zal dan ook onmiddellyk na aan
komst op Curagao ingericht worden voor
het normale vervoer van passagiers, post
en goederen.
Hoewel de economische factoren op het
oogenblik voor een zeer voorspoedige ont
wikkeling niet al te gunstig zyn, hoopt de
K.L.M. toch, gezien de overal ter wereld te
constateeren enorme vooruitgang van het
luchtverkeer, dat binnen korten tyd een
basis geschapen zal kunnen worden, waar
op geleidelijk een West-Indische afdeeling
der maatschappen kan worden opgebouwd.
BINNENLAND
DE SPOOR WFGONTVANGSTEN.
Ruim een half millioen minder.
De staat der definitieve ontvangsten over
de maand Juli geeft te zien, dat in die
maand ontvangen is: voor Reizigers en Ba
gage 6.136.459.43 (vorig jaar 6.597.641.43)
voor Goederen en Levende Dieren
ƒ4.405.642.14 (vorig jaar ƒ4.570.791.44) en
voor Diversen 280.236.11 (vorig jaar
ƒ270.872.29).
De beidé eerste hoofden vertoonen dus
weer een achteruitgang en wel van resp-
461.182.en 165.149.30, terwijl de Diver
sen 9,362.82 meer opbrachten dan in de
zelfde maand van het voorafgegane jaar.
In totaal zijn de ontvangsten 616.968.48
gebleven beneden die van Juli 1933.
Bezien we de totaal-ontvangsten van de
eerste zeven maanden van dit jaar, dan
zijn deze ƒ4680.171.25 minder dan die over
dezelfde periode van 1933.
HERCLASSIFICATIE.
Adres van den Ned. R.-K. Bond voor
Groote Gezinnen.
Door het hoofdbestuur van den Ned. R.K.
Bond voor Groote Gezinnen is een adres
gericht tot den Minister van Binnenland
sche Zaken, waarin het hoofdbestuur ver
zoekt de voorgenomen herclassificatie niet
in te voeren.
Het hoofdbestuur grondt zijn verzoek op
de overweging:
dat de bestaande classificatie reeds op
aanvechtbare gronden gerust;
dat zij die categorieën van ambtenaren
in het bijzonder gevoelig treft, die voor het
voortgezet onderwijs hunner kinderen op
scholen buiten hun standplaats zijn aange
wezen;
dat verscherping der classificatie naar
zijne overtuiging, voor de kinderrijke ge
zinnen onder hen vooral, de bezwaren van
behoorlijk onderricht en passende opvoe
ding buiten verhouding zal vergrooten; en
dat dit aan de ontwikkelingskansen der
hier bedoelde gezinnen, de jeugd ten plat-
telande zoodanig afbreuk zal doen, dat
daartegen de financieele voordeelen der
herclassificatie niet opwegen.
