DE SCHAT IN HET
OUDE HOLLAND
HONIG'S BOUILLONBLOKJES th ans 6 vcor IQ cl
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1934
DE LE'DSCHE COURANT
VIERDE BLAD. - PAG. 13
DE AFGELOOPEN WEEK IN HET BUITENLAND
•s WERELDS MALLEMOLEN. DOUMERGUE, DE ONVERVANG.
BARE PREMIER, VERVANGEN DOOR FLANDIN. JAPANSCUE
VLOOTEISCHEN. AMERIKAANSCHE VERKIEZINGEN EN AMK
RIKAANSCHE EXPERIMEN1EN.
ZDO ÉEN
ALS DEZE!
Ja, zoo'n élegante Mantel
met rijke pelsgarneering,
zou U bijzonder flattee-
^rend Ideeden Mevrouw!
Kom toch eens spoedig
onze Herfstcollectie be
zichtigen, die zoo ruim
gesorteerd is dat U mak
kelijk een goede keuze
kunt doen.
En U weet het: nergens
koopt U deze chique mo
dellen voordeeüger dan bij
HAARLEMMERSTRAAT 114
Mallemolen. De wereld draait
altijd maar door, onverstoorbaar, eeuw na
eeuw.
Maar soms lijkt zij veel op een malle
molen, waar misselijk makende kleine mo
lentjes tegen den keer in draaien, zoodat
je er duizelig van wordt.
Zoo draait het in Spanje, waar de roode
revolutie ieder oogenblik weer den kop
opsteekt en een heksendans begint met
staking en terreur.
Dito in Mexico, waar men van hooger-
hand de deuren der katholieke kerken
dicht smakt en de bisschoppen en, de pries
ters het land uitjaagt. In Frankrijk heb
ben de politici de ministers van hun hob
belpaard geworpen en is het een telkens
terugkeerend spelletje van stuivertje-ver
wisselen. De vlootconferentie te Londen is
een hopelooze worsteling om Japan er on
der te houden, waar elke gedachte aan de
oorspronkelijke opzet bewapeningsbe
perking verdwenen is.
In Duitschland zitten de Evangelischen.
georganiseerd in een kerk van Duiische
Christenen en een Belijdeniskerk, elkaar
in de haren, alles terwille van de eenheid.
Frankrijk en Duitschland kijken elkaar ais
roofdieren aan over het Saargebied en
Joego-Slavië scheldt Hongarije den huid
vol over den moord op koning Alexander.
Het gaat er vreemd naar toe in deze we
reld. En toch draait zij maar door on
verstoorbaar.
Doumergue gaat weer. In de
dagen van de Stavisky-relletjes in Frank
rijk, toen de verontwaardiging van het pu
bliek, dat opeens een geweldige stinkpoel
van pariij-gekonkel en corruptie ontdekte,
zich uitte in bloedige straatdemonstraties,
in die woelige dagen, toert" het kabinet-
Chautemps ondanks het feit, dat het over
een meerderheid in het parlement beschik
te, werd weggevaagd door de volkswoede,
toen werd Doumergue, nu negen maan
den geleden, uit Tournefeuille geroepen,
waar hij zich in welverdiende rust had te
ruggetrokken.
Hij, de goedmoedig glimlachende „papa
Doumergue", die zich de laatste jaren ab
soluut uit de politiek had teruggetrokken,
werd de eenige man geacht, die voldoen
de het vertrouwen van alle partijen genoot
om Frankrijk uit het moeras te helpen.
Was Doumergue de rechte man op de
rechte plaats; iemand, geschikt om met
ijzeren vuist in te grijpen?
Negen maanden lang heeft hij gesust en
plooien plat gestreken, maar zoodra hij
wilde gaan doen, wat men van hem ver
wacht had, n.l. eens flink ingrijpen, joeg
men hem weg.
Zooals men weet, wilde Doumergue stel
ling nemen tegen het groote euvel van den
parlementairen toestand in Frankrijk, n.l.
de machtspositie van de afgevaardigden,
als gevolg van het feit, dat de regeerir.g
in feite niet beschikt over het middel tot
Kamerontbinding. In zijn streven om ayn
FEUILLETON.
(Een gevaJ uit de practijk var
Wil. J Sanders, detective)
door
UDO VAN EWOUD
43)
Tot dusver heb ik nog geen geleij
genheid gehad te onderzoeken hoe deze
zaak zich heeft toegedragen het verhoor
van Nieuwenhuis zal daarover wel meer
aan het licht brengen maar ik vermoed
dat Nieuwenhuis zich achter den auto
heeft schuil gehouden en zich onmiddel
lijk van zijn vermomming heeft ontdaan,
zoodat Van Dobben hem in zijn ware ge
daante ontmoette. Dezen zal hij waar
schijnlijk hebben verteld aldus op last van
mij te handelen. Uit het feit, dat het lijk
van Van Dobben in de onmiddellijke na
bijheid van het slot gevonden is, maak ik
op, dat hij, onder voorwendsel zich in de
omgeving te moeten verbergen, daarheen
gereden is, aldus vrij gemakkelijk de moge
lijkheid scheppend de misdaad, welke hij
zoo gruwelijk had voorbereid, ten uitvoer
te brengen.
Dit vermoeden, dat, naar ik stellig ver
wacht, door de verklaringen van Nieuwen
huis tegenover den rechter-commissaris
zal worden bevestigd, kwam natuurlijk
eerst bij mij op, toen mij de omstandighe
den, waaronder Van Dobben als het ware
ontvoerd was, volledig bekend waren. Op
het moment, waarop ik mij slechts bewust
dien toestand een eind te maken, ontmoet
te hij krachtig verzet van de groote meer
derheid van de radicale partij, die welis
waar inzag, dat deze toestand fnuikend is
voor eiken behoorlijken arbeid van het
parlement, doch aan den anderen kant hui
verig was mede te werken tot het invoe
ren van een regeling, welke h.i. door een
al te ambitieuze regeering misbruikt ZuU
kunnen worden. De zes radicale ministers
in de nationale regcering weigerden daar
om hun handteekening te zetten onder net
betreffende rggeeringsontwerp tot grond
wetswijziging.
In zijn ontslagbrief schreef Doumergue:
„De steun van de radicaal-socialistische
partij is mij ontnomen. Ik kan niet denken
aan het vormen van een ministerie, waar
van alle leden tot een parlementaire min
derheid zouden behooren. Mijn trouwe ge
hechtheid aan de regelen van het parle
mentaire stelsel en de democratische in
stellingen verbiedt mij een minderheden
regeering te vormen. Ik heb derhalve mijn
demissie en die mijner medewerkers inge
diend".
Aldus is de onmisbare, de onvervang
bare Doumergue heengegaan en hij is noch
onmisbaar noch onvervangbaar gebleken.
Flandin is hem opgevolgd en hij heeft
de volgende verklaring aan de pers gege
ven:
„De Godsvrede duurt voort. Het is mij
gelukt persoonlijkheden om mij heen te
verzamelen, die naar ik overtuigd ben met
ijver Frankrijk en de republiek zullen die
nen en alles doen om de scheidende par
tij verschillen te vergelen en slechts één
doel hebben: Strijd tegen ellende en werk
loosheid, herstel van het bedrijfsleven,
handhaving van het gezag, verjonging en
hervorming van den staat. Ik hoop, dat het
land een regeering die ik getracht heb in
den kortst mogelijken tijd te vormen en
die onmiddellijk aan het werk zal gaan,
met sympathie zal begroeten".
Wij zullen afwachten, hoelang deze nieu
we hoopvolle regsering het uithoudt.
Japan. Op het oogenblik is te Lon
den nog steeds de Londensche vlootconfe
rentie aan den gang, doch de situatie is
onveranderd hopeloos. Het struikelblok is
de verhouding 5:5:3, welke vroegere
vlootverdragen hebben vastgesteld voor «ie
Engelsche, Amerikaansche en Japansehe
vloten. Japan wil niet langer die achter
stelling bij Engeland en Amerika en wil
een even groote vloot hebben. De beide
anderen "willen daar niet aan en van hen
is Amerika de grootste tegenstander. Ame
rika redeneert aldus: Japen heeft niet de
zelfde behoeften als Engeland, dat zyn
vloot gebruiken moet ter bescherming van
verbindingswegen over de heele wereld;
en ook niet als Amerika, dat uitgestrekte,
open kusten aan twee Oceanen te verde
digen heeft.
De Japansehe antwoorden, dat Amerika
in ieder geval niet zoo'n groote vloot noo-
was, dat Van Dobben in levensgevaar ver
keerde en Nieuwenhuis daaraan wel eens
debet zou kunnen zijn, dacht ik niet ver
der na over de wijze, waarop de uitvoering
zou kunnen hebben plaats gehad; il^ sneJ-
de terug naar het hotel en trachtte mij van
Nieuwenhuis' afwezigheid te overtuigen.
Mijn herhaald kloppen op de deur van zijn
kamer bleef onbeantwoord; de deur was
op slot. Maar mijn geduld werd niet ai te
lang op de proef gesteld, want ruim een
kwartier later hoorde ik Nieuwenhuis in
het hotel terugkeeren. Toen was ik van zijn
schuld overtuigd. Ik had hem op dat oogen
blik misschien reeds kunnen arresteeren
vermoedelijk zou hij door het verrassen
de van een dergelijke gebeurtenis door den
mand gevallen zijn maar ik gaf er de
voorkeur aan daarmee nog even te wach
ten tot ik meerdere bewijzen in handen
had. Bovendien wenschte ik alle formali
teiten aan een uitlevering verbonden, te
vermijden en zoo besloot ik dus dezen man
nog eenige dagen vrijheid te gunnen, al
was het slechts om hem in de gelegenheid
te stellen naar ons land terug te keer en,
terwijl ik dan intusschen de mazen van
het net, dat ik bezig was om hem te span
nen, nog wat nauwer zou kunnen aanha
len.
Ik deed het voorkomen, alsof ik nog
steeds in de schuld van prof. Christiansen
geloofde en vertrok, na mijn zaken met de
politie in Pr. Holland te hebben geregeld
het spreekt van zelf, dat ik die niet
van mijn verdenking jegens Nieuwenhuis
in kennis stelde met jullie naar het
Westen. Aanvankelijk lag het in m'n be
doeling tot Berlijn mee te reizen om daar
een vliegtuig te nemen naar Amsterdam,
maar toen Nieuwenhuis ook in den trein
zijn liefhebberij voor hst schrijven van
dig heeft als Engeland en toch een even
groote vloot voor zich opeischt, omdat hel
niet de mindere wil zijn.
Welnu, Japan wil ook niet de mindere
zijn. En nu mogen de gedelegeerden te
Londen nog zoo glad zijn als een aal, zij
mogen manoeuvreeren zooveel als zij wil
len, maar Japan drijft zijn eigen zin door
En als Japan opnieuw gaat bewapenen is
de vicieuze cirkel weer uitgevonden en be
gint de bewapeningswedloop van voren af
aan. Engeland ziet de nadering daarvan
niet angst tegemoet en doet z'n best om al
thans nog iets met Japan te bereiken. Beter
een slechte overeenkomst dan heelemaa,
geen overeenkomst.
Men weel, dat Japan reeds bezig is, om
op de eilanden in den Stillen Oceaan,
waarover het na den oorlog een mandaai.
heeft gekregen, vlootbases aan te leggen.
Zoodat het er niet bepaald gunstig uit ziet.
Amerika. Amerika heeft weder
om verkiezingen gehad en deze hebben een
geweldige overwinning voor de democraten
opgeleverd. Men kan dat beschouwen als
een votum voor de politiek van president
Roosevelt, die een partijman der democra
ten is. De president kan dus nu met den
wind in de zeilen voortgaan met zijn po
litiek van experimenten en codes om de
welvaart te herstellen. Of een dergelijke
vaart met volle zeilen in zoo'n gevaarlij
ke en onbekende zee vol klippen gunstig
zal afloopen voor het nationaal herstel, is
een vraag, welke de toekomst zal moeten
beantwoorden.
In Maart 1932 moest Roosevelt een bij
na ineenstortenden economischen boeoel
overnemen, en met wellicht onvermijdelij
ke paardemiddelen tot nieuwe levenskraent
wekken. Na anderhalf jaar van diep in
grijpende experimenten, van wisselende
leiders der „brain trust", van wisselende
„reconstructie-dictators", van enkele zeer
ernstige stakingsconflicten, en van toren
hoog op schietende uitgavencijfers, vraagt
men zich hier en daar af wat nu per sal
do is gewonnen.
Het antwoord is even onzeker als ver
deeld. Tegen bemoedigende oplevingen in
sommige bedrijfstakken, staan ontmoedi
gende verslappingen elders. Tegenover de
groote prestatie dat het aantal werkloozen
met enkele millioenen is verminderd, staat
het even onmiskenbare feit, dat de in
dustrie door nieuw opgcleg-de lasten en be
lemmeringen aan -natuurlijk aanpassings
vermogen en natuurlijke rentabiliteit heeft
ingeboet. Een duidelijk beeld van dit alles
te verkrijgen is moeilijk zoolang de regee
ring blijft klaar staan om met de milliar-
den van haar belastingbetalers of geld
schieters steeds weer nieuwe stimulansen
te bedenken of gaten te stoppen en wan
kelende elementen te camoufleeren. De
vraag is hoe lang dit alles kan voortduren.
Ongetwijfeld in een rijk en bijna zelfge
noegzaam land als Amerika met een enor
me binnenlandsche markt, langer dan el
ders. Maar ook daar ligt ergens de grens.
Misschien dat zij in 1936, wanneer Roose
velt bij de verkiezingen werkelijk zichzelf
en zijn politiek moet inzetten als hoofd
punt op het strijdprogram, duidelijker
waarneembaar zal zijn.
raadselachtige briefjes nog eens meende
te moeten demonstreeren, achtte ik dit
een schoone gelegenheid mijn schijnbare
verdenking jegens den professor nog wat
te accentueeren door een even raadselach
tige handelwijze, waarover Nieuwenhuis
zich innerlijk zeker kostelijk zal hebben
geamuseerd.
Bij mijn aankomst in Amsterdam,
Woensdagmiddag, ben ik onmiddehijk
doorgereisd naar Haarlem om mij daar
in verbinding te stellen met den boekhou
der van het Woningbureau Hermes, eten
heer Schaafsma. Je zult je herinneicn,
dat ik Dinsdagochtend in het hotel twee
telegrammen ontving. Een daarvan was,
zooals ik reeds verteld heb, afkomstig van
de politie te Oslo, het andere echter van
de Haarlemsche politie, die mij mede
deelde, dat haar onderzoek, hetwelk zich
immers tot den kennissenkring en het per
soneel van de beide makelaars uitstrekte,
geen enkel resultaat had opgeleverd. Over
Nieuwenhuis werd hierna evenwel niets ge
meld. Ik informeerde daarom eens bij den
boekhouder, dien ik thuis opzocht en ver
nam daar, dat de jongste firmant ook Za
terdagochtend niet op het kantoor was ge
weest, hetgeen bevreemding had gewekt,
daar dit nog nooit was voorgekomen.
Nieuwenhuis placht n.l. hteeds Zater
dagsochtends den boekhouder te assistee-
ren bij het afrekenen der dan binnenko
mende weekhuren en het gevolg van de
afwezigheid van den chef was dan ook ge
weest, dat de boekhouder eenige uren had
moeten overwerken.
Deze mededeelingen bewezen mij echter,
dat mijn veronderstellingen juist waren.
Nieuwenhuis was vorige week Vrijdag
avond per vliegtuig naar Berlijn vertrok
ken om Zaterdagochtend, vermomd als
SPORT
UIT HET KATHOLIEKE KAMP
ZAL S. J. C. DE LEIDERS WEERSTAAN?
De strijd om de leiding in 2 A
Het programma voor morgen is voor da
eerste klasse van West II niet zoo groot,
wijl de Rotterdamsche en Haagsche spe
lers een oefenwedstrijd spelen tegen het
Zuid-Limburgsche elftal.
Er blijven nu voor deze afdeeling slechts
iwee wedstrijden over, maar die zijn be
langrijk genoeg om het gemis van die an
dere te vergoeden.
In de eerste plaats is daar de wedstrijd
S.J.C.H.B.C., resp. een middelmatige
club en een superklasse club. Zoo al
thans spelen beide elftallen momenteel. De
itracht van H.B.C. werd Zondag j.l. ook
door Santpoort gevoeld en nu is de beurt
aan de Noordwijkers om te toonen wat
zij dit seizoen van plan zijn. 't Is voor
waar geen gemakkelijke opgave voor S.J.C.
maar toch achten we 'n overwinning niet
uitgesloten, juist cmdat S.J.C. vooral tegen
sterker tegenstanders steeds het beste
beentje voorzet en omdat het nu juist iets
voor S.J.C. zou zijn den a.s. kampioenen
in hun overwinningsroes te doen struike
len. S.J.C.-ers, gij hebt het gehoord! Maakt
ons vertrouwen niet beschaamd!
Ook de tweede wedstrijd, T.IJ.B.B.
Santpoort, is niet van belang ontbloot. Of
ae Yellow-lacks zich hun stadgenooten van
liet lijf zullen kunnen houden, lijkt ons 'n
moeilijke vraag, 't Zou anders de spanning
aan den kop wel eenigermate doen toene
men, indien de Santpoorters beide punten
binnenhaalden.
In de 2e klasse A gaat Blauw Zwart op
bezoek bij Geel Wit. De wedstrijd van
Zondag j.l. tegen A.D.O. heeft den Wasse-
naarders ongetwijfeld geleerd, dat oppas-
professor Christiansen, onze aankomst aan
het station Friedrichstrasse te kunnen
afwachten. Zaterdagavond vertrok hij
mét ons naar Pr. Holland, doch onmiddel
lijk nadat hij zijn voorbereidingen voor
den gasaanval in den slaapwagen had ge
troffen, heêft hij den trein verlaten om,
gedeeltelijk per trein, deels per vliegtuig
naar Haarlem terug te kesren. Daar arri
veerde hij Zondag omstreeks het middag
uur en teneinde ons van zijn aanwezigheid
aldaar te overtuigen, zond hij onmiddellijk
Van Dobben een telegram, waarin hij zijn
spoedige overkomst aankondigde, om di
rect daarna weer per vleigtuig naar El-
bing te vertrekken, waar hij tegen mid
dernacht aankwam, juisj op tijd om den
laatsten trein naar Pr. Holland te halen.
Je zult je herinneren, dat Van Dobben
het telegram Maandagochtend ontving."
Ik knikte, maar bij deze verklaring van
Nieuwenhuis' gedragingen gedurende het
tijdstip, dat wij hem rustig in Haarlem
waanden, drong zich plotseling de vraag
aan mij op, hoe hij er in geslaagd was het
te doen voorkomen, alsof de professor na
het plegen van den aanslag op Van Dob
ben, Dinsdagochtend vroeg naar Danzig
was vertrokken. Ik bracht deze puzzle
onder worden en de detective gaf onmid
dellijk te oplossing.
„Je weet, Miel, dat ik Nieuwenhuis, na
dat wij het lijk van Van Dobben gevonden
hadden, naar de politie zond. Van die ge
legenheid heeft hij handig gebruik ge
maakt om tevens naar het station te gean
en daar, nadat hy de vermomming van
den professor zoo goed mogelyk had aan
gelegd, een kaartje te nemen naar Dan
zig. Er stopte ongeveer op dat tijdstip in
Pr. Holland een D-trein voor Danzig, zoo
dat deze handelwijze geen verwondering
sen de boodschap is. Houden zij hiermede
rekening, dan behoeft ook van Geel Wit
niet verloren te worden.
Teijlingen en Leiden spelen op Sport-
noff een voor beide partijen belangrijken
wedstrijd. Teijlingen toch mag geen punt
•neer verliezen om den strijd met de lei-
cers te kunnen volhouden, Leiden daaren
tegen moet alle zeilen bijzetten om van de
laatste plaats weg te komen. Dus is er
strijd en spanning genoeg, maar 't moet al
raar gaan, indien den Sassenheimers mor
gen niet aan 't langste eind trekken.
Lisse krijgt thuis bezoek van V.V.E.,
welke club voldoende bewezen heeft haar
plaats waard te zijn. Alleen bij uiterste
krachtsinspanning kan Lisse de punten
thuis houden.
De Santpoort-reserven tenslotte winnen
van Wilhelmus.
In de 2e klasse B kan V.E.P. eindelijk
weer twee punten binnenhalen op Lenig
en Snel en Donk op Graaf Floris, maar wat
de strijd tusschen de twee leiders, Excel
sior en Celer zal brengen, valt moeilijk te
zeggen.
Wedstrijdprogramma voor a.s. Zondag
Zuid A f d. I: VolhardingKimbria;
ChèvremontK.N.V.
Zuid A f d. II: DongenGennep; Best
VooruitKolping; MuloS.V.B.; VenL
BoysBrabantiaWilhelminaR.K.T.V.V.
Oost Afd. I: EmosAltior; QuickDe
Zweef; TreffersVosta.
West Afd. I: H.M.S.—De Meer; V.V.
Z Volendam; WilskrachtS.D.O.; V.V.Y.
D.E.M.
West Afd. II: T.Y.B.B.Santpoort;
S.J.C.—H.B.C.
West 2e kl. A: Santpoort IIWilhelmus;
TeylingenLeiden; Geel WilBlauw Zw.;
Lisse—V.V.E.
West 2e kl. B: ExcelsiorCeler; D.O.
N.K.Graaf Floris; V.E.P.L. en Snel.
baarde. De ambtenaar, wien ik later op
den ochtend inlichtingen vroeg, kende
prof. Christiansen niet en wist mij dan
ook slechts mee te deelen, dat een oude
heer te omstreeks half vier een kaartje
naar Danzig had gekocht.
„Begrepen?" besloot hij deze uiteenzet
ting en toen ik hardop bevestigend ant
woordde, vervolgde hij: „Om nu echter op
den boekhouder terug te komen, het
spreekt vanzelf, dat mijn ondervraging
diens nieuwsgierigheid in hooge mate op
wekte, zoodat ik hem wel over mijn ver
denking moest inlichten. Ten einde te voor
komen,, dat de man zich den volgenden
dag door zijn houding zou verraden hij
was natuurlijk geheel overstuur door het
schokkende nieuws dwong ik hem de be
lofte af, dat hij zich ziek zou melden en
zich niet buitenshuis zou begeven vóór wij
tot de arrestatie waren overgegaan. Je be
grijpt, dat wij sindsdien Nieuwenhuis geen
moment uit het oog hebben verloren. Van
af het oogenblik, dat hij in Amsterdam op
het Centraal Station arriveerde tot zoo
ver had jy keurig op hem gepast. Miel. al
wist je daar, naar ik meen, zelf niet veel
van! tot vanmiddag, toen de beide re
chercheurs hem meenamen, heeft hij voort
durend onder bewaking gestaan en daar
door zijn wij er dan ook ten slotte nog vrij
gemakkelijk in geslaagd de attributen,
waarvan hij bij zijn vermomming geLruik
heeft gemaakt, in handen te krijgen. Ik
duidde daar al even op tijdens het laatste
onderhoud, dat wij met den pseudo-profes
sor hadden.
Wordt vervolgd'
