De „Uiver" vannacht te Melbourne geland.
ALS TWEEDE GEËINDIGD ONDANKS
PECH BIJ ALBURY.
26ste Jaargang
No. 7947
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De Boeing van Turner zat hem op
z'n hielen.
WOENSDAG 24 OCTOBER 1934
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voormtbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bjj onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I!
GIRONUMMER 103003, FOSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
G W o n e Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrek kingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
PRACHT PRESTATIE
VAN K.L.M,
MACHINE
BETROUWBAARHEID, REGELMAAT,
ZEKERHEID.
Hoogspanning.
Wat hebben we in spanning
Boven heel Nederland stond gisteren een
sfeer van hoogspanning, van „Uiver"-
koorts, een geladen atmosfeer, waarin
slechts één gedachte mogelijk was: Waar
is de „Uiver"? Is hij nog niet aangekomen?
Inophoudelijk ging de telefoon en steeds
weer klonk hetzelfde antwoord: De „Uiver"
is neg niet aangekomen. Hij is uit Charle-
ville vertrokken, maar nog steeds niet te
Melbourne gearriveerd. Zelfs in de dagen
van de meest beslissende momenten in de
wereldgeschiedenis hebben wij niet zooveel
inlichtingen moeten geven.
Op straat ving men in het passeeren tel
kens de woorden: „Melbourne" en „Uiver"
op. Op de trambalcons besprak men de
kansen van Parmentier en Mol, of zij
Roscoe Turner vóór zouden blijven. Wie in
de trein een krant opensloeg, had direct
de heel coupé als medelezer. Voor de bul
letins verdrong men zich,. Heel Nederland
vloog mee met zijn K. L. M. machine en
kende de kaart van Australië op een wijze,
zooals sinds de schoolbanken niet voor mo
gelijk zou zijn gehouden.
Aanvankelijk scheen de grootste span
ning geweken, toen 's morgens bekend
werd, dat de Engelschen Scott en Campbell
Black als eersten te Melbourne waren ge
land. De mooie Douglas van de K. L. M.
zou eenige uren later binnenkomen als
tweede en weer eenige uren later zou de
„Boeing Transport" van Roscoe Turner
wel arriveeren.
Ja, die Turner? Hij zou de „Uiver" toch
niet inhalen? Men had toch graag geweten
of de „Uiver" er al was. Een telefoontje
naar de redactie gaf echter geen bevesti
gend antwoord; de bulletins al evenmin.
Het duurde lang, langer dan men gedacht
had; en opeens kwam 's middags het be
richt, dat de „Uiver" de koers kwijt was.
Eenigen tijd later: de Uiver heeft een nood
landing moeten maken op de renbaan van
Albury, 250 km. van Melbourne.
De spanning steeg toen tot het toppunt?
Zou er wat aan mankeeren? Zou die dek-
selsche Turner ze nu toch inhalen? De
uren verliepen. Men vernam in den avond,
dat de Douglas starten zou, zoodra de och
tend over het Australische land zou gloren.
Als het maar niet te laat was! Het werd
middernacht vóór de tijding kwam: De
Uiver vliegt verder en eindelijk diep in
den nacht kon de radio melden: De „Uiver"
is geland te Melbourne. Hoera!
Schitterende prestaties.
De groote race was volbracht. Een pracht-
prestatie van de vliegende Hollandes. In
drie-en-een-halven dag van Engeland naar
Australië; drie werelddeelen doorvlogen in
iets meer dan drie dagen.
De Engelschen hebben de groote vlucht
gewonnen, in een schitterend tempo en met
een bewonderenswaardig uithoudingsver
mogen. Zij hebben ons geklopt met niet
minder dan 20 uren en wie een dergelijke
topprestatie naar haar waarde weet te
schatten en dat kunnen wij, Hollanders,
die trotsch zijn op onze Indië-vluchten, als
weinig anderen die zal hun de overwin
ning van harte gunnen.
Maar dan vergeten wij niet, dat deze
overwinning is behaald door een speciaal
voor dezen wedvlucht gebouwde machine,
een echte race-luchtwagen, die voor de
practijk, voor het luchtvaartverkeer niet
deugt. Een overwinning van deze machine
brengt de luchtvaart niet vooruit. De En
gelschen hebben uit hun machine gehaald
wat eruit te halen was; zij hebben haar
op volle toeren laten draaien met het ge
volg, dat een der motoren warm geloopen is
en zij een gedeelte van den tocht op één
motor hebben moeten vliegen. Meer geluk
dan wijsheid dat zij heelhuids aankwamen.
Door de bijzondere constructie van hun toe
stel hebben zij uren en uren in een nauwe
cockpit moeten zitten, zonder eenig com
fort, onafgebroken achter hun als razend
loeiende motoren. Hun tocht is een helsche
tocht geweest. Scott verklaarde na zijn aan
komst te Melbourne: „We hadden een zeer
moeilijke vlucht. Geen van ons beiden heeft
op de vlucht een oog dicht gedaan. We
hadden voortdurend wat te doen in het toe
stel, voelden ons nu en dan wat ellendig,
maar nu gaat het beter. Toen we straks nog
in het toestel zaten kwam het ons soms
voor, dat we een eeuw geleden uit Enge
land waren vertrokken en het scheen, dat
we bij iedere mijl, die we aflegden, er
twee teruggingen. Het was een vlucht als
een nachtmerrie. Boven de Golf van Ben
galen hingen de wolken het laagst en 1400
mijlen lang bleef het regenen. Ik heb nog
nooit zulk een slecht gezicht gehad. Uren
waren we gedwongen op een paar voet bo
ven de oppervlakte van het water te vlie
gen. Het was een stikdonkere nacht."
Uit dat alles blijkt wel, dat hun tocht
geen pleiziertocht is geweest. Des te groo-
ter waardeering kunnen wij hebben voor
de persoonlijke prestatie der vliegers.
Veiligheid vóór roem.
Daarentegen hebben Parmentier en Mol
getoond wat een K. L. M.-machine kan
presteeren. Smirnoff c.s. hebben datzelfde
reeds eenmaal op schitterende wijze aan
getoond met hun beroemde Pelikaan-vlucht
Toen de snelle Postjager het moest afleg
gen, nam het gewone lijntoestel zijn taak
over en hoe het deze taak volbracht heeft
ligt nog versch in het geheugen.
Thans heeft een verkeersvliegtuig met
post en passagiers zwaar beladen de race
beëindig als tweede; het heeft de gewone
K. L. M.-route gevolgd, tot Batavia: aller
lei tusschenstations aangedaan, zonder ri
sico's te willen loopen, getrouw aan het
devies der K. L. M. „safety first", en toch
heeft het betrekkelijk weinig uren later
dan de winnaar het einddoel bereikt. De
Hollanders hebbén andere lauweren willen
behalen en zij hebben die behaald. Zij vlo
gen hun machine alsof het een gewone lijn-
vlucht was. Leest maar het verschil in ver
klaringen tusschen Scott en Parmentier.
Toen deze laatste ie Port Darwin aankwam,
zeide hij tegen een Engelschen journalist:
„We maken ons niets bezorgd over deze
race. De bemanning zal laten zien, wat ver-
keersmachines kunnen doen. Alle passa
giers zijn fit en in de beste conditie. Ze
hebben juist een uitstekend maal gehad.
Hoewel de Douglas drie passagiers en post
vervoert, bereikte ze Australië in twee da
gen en 16uur, terwijl Scott er twee da
gen en 4% uur over gedaan heeft. Het is
het eerste verkeerstoestel, dat van Enge
land naar Australië vloog.
De betrouwbaarheid van de Hollandsche
luchtvaart heeft zich in deze /lucht een
stralend gedenkteeken opgericht. De
..Uiver" heeft gevlogen met een rustige re
gelmaat en een stoere zekerheid, welke
nauwelijks minder bewondering van de we
reld moet afdwingen dan de snelle race
der Engelschen. Eén oogenblikje slechts
was er een hapering, toen de piloten de
koers kwijt waren en zich te Albury op
nieuw moesten orienteeren. Hieruit blijkt
weer het nut van een goede grond-organi
satie, daar het vooral de gebrekkige radio
verbinding was, die hen in de steek liet.
Op de Indië-route was hun zoo iets niet
overkomen. Daar vlogen zij naar Batavia in
twee etmalen, de helft van den tijd, welke
de Pelikaan noodig had. Welke perspectie
ven opent dat voor de toekomstige ver
binding van Indië met het Moederland!
DE „UIVER", DIE GISTERMORGEN OM
10 UUR (A.T.) VAN HET VLIEGVELD TE
CHARLEVILLE WAS VERTROKKEN GE
RAAKTE IN DE BUURT VAN ALBURY
IN HET DUISTER VAN DEN NACHT DE
KOERS KWIJT TENGEVOLGE VAN EEN
ONWEERSSTORM. TE 3.37 UUR (A.T.)
LANDDE HET TOESTEL OP DE REN
BAAN VAN ALBURY, WAAR HET UREN
WERD OPGEHOUDEN, OMDAT BEN
ZINE MOEST WORDEN AANGEVOERD
VAN MELBOURNE. TE MIDDERNACHT
(A.T.) VERTROK DE „UIVER" MET ACH
TERLATING VAN POST EN PASSA
GIERS EN LANDDE TE 1.11 UUR (A.T.)
OP HET VLIEGVELD TE MELBOURNE.
HIERMEDE HEEFT HET DE TWEEDE
PLAATS VEROVERD IN DE SNELHEIDS
RACE.
ROSCOE TURNER, DIE TE 11.20 UUR
(A.T.) WEGENS MOTORPECH TE BOUR-
KE MOEST LANDEN, ARRIVEERDE TE
3.56 UUR TE MELBOURNE, DUS Zy3 UUR
LATER DAN DE UIVER.
DE AANKOMST VAN DE UIVER" TE
ALBURY.
EEN PERFECTE LANDING ONDER
MOEILIJKE OMSTANDIGHEDEN.
De Uiver zakte weg in den weeken bodem.
De Nederlandsche bankier Gilissen, die,
zooals men weeit aan boord van de „Uiver"
den emotioneelen tocht naar Melbourne
meemaakt, verklaarde in een onderhoud
met den United Press-agent te Albury, over
de onverwachte daling het volgende:
„Wij kwamen terecht in een geweldigen
onweersstorm ten gevolge waarvan wij uit
onzen koers werden geslagen. Wij konden
daardoor niet meer vaststellen of wij ons
in de richting naar Melbourne bewogen,
terwijl wij ook geen radio-berichten ont
vingen. Bijna twee uur lang hebben wij
in dit afschuwelijke weer rondgezwalkt
waarbij wij verscheidene malen in de nabij
heid van Albury waren.
De piloten besloten toen zoo mogelijk te
landen".
Zij zagen de lichten van rijen auto's, die
op weg waren naar een racebaan en met
behulp van dit lichtschijnsel konden zij een
geschikt landingsterrein opzoeken. De kop
lampen der auto's stelden Parmentier in
staat op prachtige wijze te landen".
De landing van de „Uiver" gesohiedde op
volmaakte wijze.
Langzaam cirkelde de machine boven het
veld om geleidelijk de racebaan te naderen.
In het duister zagen de enkele aanwezigen
hoe de prachtige machine volkomen be-
hesrscht neerkwam. Als gevolg van den
zachten bodem liep de „Uiver" ten slotte
in de modder vast, maar bij onderzoek bleek
onmiddellijk, dat er in het geheel geen
schade was aangericht. De „Uiver" had nog
120 gallon benzine aan boord toen zij land
de, de bemanning was wel zeer vermoeid,
maar bevond zich overigens in uitstekende
conditie.
S.O.S. SIGNALEN.
Parmentier, de gezagvoerder van de
„Uiver", verklaard, dat hij op de laatste
etappe naar Melbourne was, toen hij ge
noodzaakt werd westwaarts te vliegen ten
gevolge van een hevig onweder tusschen
de plaats Yarrawonga en Beechworth. Hij
zond S.O.S.-signalen uit en vroeg hem de
positie op te willen geven. De radio-stations
adviseerden hem daarop westwaarts te vlie
gen om de bergen te vermijden en daarna
weer zuidwaarts te gaan.
Al de plaatsen langs de North Eastern
Railway werd verzocht licht te ontsteken
om de Hollandsche machine als gids te die
nen. De postbeambten van Albury gaven
door middel van licht-morseteekens den
naam van deze plaats op aan de vliegers.
De rehbaan van Albury was eveneens
verlicht door middel van koplampen van de
automobielen. Den eigenaars van de auto
mobielen was n.l. verzocht daar bijeen te
komen en de koplampen te ontsteken. Na
verscheiden malen boven het veld te heb
ben gecirkeld kwam de „Uiver" neer en
landde veilig. De machine was bij het lan
den eenigszins in den grond gezakt en moest
zooveel mogelijk ontlast worden, ten ein
de het mogelijk te maken bij het aanbre
ken van den dag op te stijgen.
Parmentier verklaarde, dat hij na Charle-
ville te hebben verlaten in een hevig on
weer geraakte. Hierdoor functionneerde ook
de radio niet meer normaal. Als zij niet te
Albury konden landen, waren zij van plan
in Cootamandra neer te komen. Verder ver
telde hij, dat toen de „Uiver" over de plaats
Boarki vloog er zich ijs op de vleugels be
gon te vormen. De bemanning was zeer ver
moeid.
Slechte organisatie te Charleville.
Toen de „Uiver" in Charleville aankwam,
was het vliegveld in duister gehuld. Par
mentier moest zes maal over het vliegveld
cirkelen alvorens de officials de lichten
ontstaken.
Parmentier's houding tegenover de offi
cials was zeer koel. Moll vooral was zeer
verstoord en zeide, dat het vliegveld ge
reed had moeten zijn voor de landing. Toen
hij de cantine van het vliegveld binnen
kwam, aldus Moll, waren er niets dan leege
stoelen en de aanwezige journalisten slaag
den er met moeite in, een flesch bier te be
machtigen voor de bemanning van de
„Uiver".
HET VERTREK UIT DEN MODDER.
Passagiers en post achtergelaten.
Ondanks het feit, dat de Britsche krui
ser „Sussex", die in de haven van Mel
bourne ligt, met zijn zoeklichten felle
bundels licht den nacht inzond en men er
toe was overgegaan, den spoorweg Albury
Melbourne te verlichten, hebben Par
mentier en Moll het toch raadzaam geacht,
de vlucht uit te stellen tot het aanbreken
van de dageraad.
Bij de K. L. M. is hedenmorgen het vol
gende telegram van Parmentier uit Mel
bourne ontvangen:
„Tengevolge van voortdurenden regen
was het zeer moeilijk de renbaan van Al
bury te verlaten. Ik moest daarom alles
achterlaten ten einde het opstijgen moge
lijk te maken en ben behouden in Mel
bourne aangekomen. Alleen Moll bij mij.
De overige leden der bemanning, de pas
sagiers en de post volgen per auto.
Het Douglas-vliegtuig, de Cycloon-mo
toren en de geheele uitrusting bevonden
zich nog steeds in zeer goeden toestand,
dank zij de uitmuntende organisatie der
K. L. M. Ik werd hier zeer geestdriftig
ontvangen door sir Mac Pherson Robertson
en verdere overheidspersonen. Ik dank u
zeer voor de telegrammen en bloemen en
wij zijn zeer erkentelijk voor de onder
scheiding, welke ons door H. M. de Konin
gin verleend werd."
ONDERHOUD MET DEN HEER
PLESMAN.
De pers had gisternamiddag in verband
met de omstandigheid, dat de „Uiver"
Melbourne niet op den gehoopten tijd
heeft kunnen, bereiken, een onderhoud met
den heer A. Plesman, directeur der K. L.
M., alsmede met enkele der leiders der di
verse K. L. M.-afdeelingen.
De heer Plesman deelde ongeveer het
volgende mede:
„Toen ik het bericht kreeg, dat de„Uiver"
op de renbaan van Albury was geland,
heb ik mij dadelijk in verbinding gesteld
met den chef van het vliegwezen in Mel
bourne, den heer Armstrong. Ik heb met
hem een radio-telefonisch gesprek gehad,
dat buitengewoon goed overgekomen is en
waarin de heer Armstrong mij verschillen
de bijzonderheden heeft medegedeeld.
Volgens hem is het ongeluk te wijten
aan een samenloop van ongunstige facto
ren. De „Uiver" kwam recht op Melbourne
afvliegen en "bevond zich op eenige hon
derden kilometers afstand, toen hij over
het randgebergte in het Zuiden van Austra
lië moest vliegen. Dit gebergte is berucht
in de vliegerswereld in verband met de
ongunstige weersomstandigheden, welke
daar vaak heerschen en welke den piloten
dikwijls de grootste verrassingen berei
den.
Het was middernacht, toen de „Uiver"
dit gebergte naderde. Dit was al een zeer
ongelukkige samenloop, omdat dan door
het zoogenaamde nachteffect de radiopei
lingen afwijkingen geven. En dit zou nog
niet het ergste geweest zijn, waneer de
„Uiver" daarbij niet in een donderbui te
recht was gekomen.
DE BEMANNING GERIDDERD.
H. M. de Koningin heeft alle vier
leden der bemanning van de Uiver
benoemd tot ridder in de Orde van
Oranje-Nassau.
De Nederlandsche consul-generaal
te Melbourne, heeft hun bij de lan
ding deze welverdiende onderschei
ding medegedeeld.
Al deze dingen maakten het den bestuur
der van de „Uiver" onmogelijk, koers te
houden. De machine dreef naar het Oos
ten af. Dit bracht haar in een buitengewo
ne precaire positie, daar naar schatting
de „Uiver" voor slechts nog 11/2 uur ben
zine aan boord had. Ongetwijfeld zal de be
manning dan ook wel eenige benauwde
oogenblikken hebben doorgemaakt, toch
wist de piloot weer zijn koers terug te vin
den en zag kans, Albury op te zoeken.
Toen heeft de bestuurder een staaltje
van navigatiekunde gegeven, waarover de
heer Armstrong niet genoeg lof kon betui
gen en waarover alle vliegautoriteiten in
Australië stom verbaasd staan. Het was
hol, stikdonkere nacht, zonder maanlicht
en in een volkomen onbekende streek en
toch heeft de bestuurder kans gezien, door
middel van zijn eleetrische schijnwerpers,
zich boven Albury te oriënteeren, de ren
baan op te zoeken en de machine daar vlug
zonder eenige schade aan den grond te zet
ten.
De heer Plesman heeft zich onmiddellijk
met de Shell in Londen in verbinding ge
steld. Hij heeft hem verzocht, aan hun
vertegenwoordiger te melden, al het mo
gelijke te doen, om de Douglas verder te
helpen en haar van benzine te voorzien.
Het werd door den heer Plesman uitgeslo
ten geacht, dat de bestuurder van de
„Uuiver" op de kleine hoeveelheid ben
zine, welke hij nog had, zou starten.
Deze benzine-voorziening zou echter
eenigen tijd duren. Er zat niets anders op,
daar de Douglas met een speciaal soort
benzine vliegt, welke alleen op de moder
ne vliegvelden te verkrijgen is. De ben
zine moest van Melbourne per tankauto
naar Albury gebracht worden. Dit is een
afstand van 250 K.M. en het sprak van
zelf, dat een tankauto midden in den nacht
daar eenige uren voor noodig had.
EEN UIYER-AVOND VOOR DE RADIO.
Minister Colijn spreekt hedenavond.
Hedenavond na 8 uur zal de minister
president dr. H. Colijn over de beide zen
ders in den zendtijd van N. C. R. V. en de
V. A. R. A. een radio-telefonische toespraak
houden tot de bemanning van de „Uiver"
in Melbourne, zoo mogelijk zal het ant
woord van de bemanning eveneens worden
uitgezonden. Ook zullen de vrouwen van
de vier leden van de bemanning voor de
V. A. R. A.-microfoon worden geïnter
viewd, terwijl overigens het geheele pro
gramma voor dezen avond aan de presta
tie van de „Uiver" zal zijn gewijd.
GELUKWENSCHEN.
Een van de eersten, die van zijn belang
stelling deed blijken, was de minister-pre
sident dr. H. Colijn, die na het ontvangen
van het bericht van de behoude naankomst
van de Uiver te Melbourne het volgende
telegram heeft gezonden aan Parmentier:
„Vol bewondering voor schitterende
prestatie bie dik u en de verdere beman
ning mijn hartelijke gelukwenschen aan
met geslaagde overkomst en met uw aller
benoeming tot ridder Oranje Nassau-orde.
w.g. COLIJN"-:
RONDVLUCHT VAN. DE „UIVER" OVER
AUSTRALIë EN INDIë.
Naar wij vernemen, ligt het in de be
doeling dat de „Uiver" na aankomst in
Melbourne een bezoek aan Sydney en
Canberra brengt.
Na ruim een week verblijf in Australië
zal de Douglas naar Ned.-Indië terugkee-
ren, waar het toestel eenigen tijd blijft om
bezichtigd te kunnen worden.
Op 12 November zal de „Uiver* dan uit
Medan naar Nederland vertrekken.
