DE SCHAT IN HET
OUDE HOLLAND
DINSDAG 9 OCTOBER 1934
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BUD. - PAG. 9
GEMENGDE BERICHTEN
OP RIJDENDE VRACHTAUTO
GESPRONGEN.
Overreden en gedood.
Gistermiddag wilde de commissionnair
in aardappelen, de heer J. Woldering te
Buinen op een grooten vrachtauto, geladen
met aardappelen springen, terwijl de auto
reeds in beweging was. Hij kwam daarbij
echter zoo ongelukkig te vallen, dat hy on
der het achterwiel van den auto terecht
kwam. Het slachtoffer heeft nog enkele
oogenblikken geleefd, doch overleed spoe
dig na het ongeval. De doktoren van Borger
en Buinerveld verschenen spoedig ter
plaatse, doch medische hulp mocht hier met
meer baten.
Den bestuurder van den vrachtauto treft
in dit geval geen schuld. De overledene
was 35 jaar oud en laat een vrouw en acht
kinderen na.
VRACHTAUTO IN EEN SLUIS
GEREDEN
Bestuurder redt zich tijdig
Gistermorgen in alle vroegte is een
vrachtauto in de Weerdsluis te Utrecht ge
reden. De hellende weggedeelten, die daar
langs de sluis liggen, zijn gevaarlijk ge
noeg, om meer voorzichtigheid te betrach
ten, dan bestuurders van wagens daar dik
wijls doen. Het is niet de eerste keer, dat
onbeheerd staande wagens er aan het rol
len zijn geaan en in de diepe sluiskolk ge
raakten. Bij dit ongeval was het aan een
gelukkigen samenloop van omstandigheden
te danken, dat geen menschenleven -te be
treuren viel. De chauffeur bemerkte tijdig,
dat de wagen begon te rollen en kon nog
juist uit de cabine springen. Later op den
dag is het vehikel met een kraanwagen
uit de sluiskolk opgehaald.
DOODELIJKE VAL
Te Weert is de 37-jarige B. bij het pe-
renplukken uit een boom gevallen. De on
gelukkige was op slag dood.
BLOEDVERGIFTIGING
De 45-jarige arbeider v.- K. te Visvliet
sneed zich dezer dagen aan een der vin
gers bij het rietsnijden. Hoewel het geval
zich eerst niet ernstig liet aanzien, ont
stond later bloedvergiftiging, waarom de
man naar het Acad. Ziekenhuis te Gro
ningen werd vervoerd, waar hij aan de
gevolgen is overleden.
FELLE BRAND TE OUDEHORNE.
Kinderen en oude vader tijdig gewekt.
Vermoedelijk ten gevolge van het omval
len van een petroleumstel ontstond gister
morgen brand in de boerderij en brandstof-
fenhandel van den heer J. Halbertsma te
Oudehorne. De vrouw was naar het land
om te melken, terwijl de man ziek te bed
lag. Deze ontdekte het eerst den brand
en door hard te gillen wist hij den in wo
nenden vader en zes kinderen die allen nog
te bed lagen, op het gevaar opmerkzaam
te maken. Zij wisten de brandende woning
te ontvluchten, waarna zy bij buren on
derdak vonden.
Het vuur, dat gretig voedsel vond in het
in de schuur aanwezige hooi en stroo, greep
zoo snel om zich heen, dit de gebouwen
spoedig één vuurzee waren en tot den
grond toe afbrandden. Het vee wist men
emt behulp van de buren in veiligheid te
brengen, doch verder werd alles een prooi
der vlammen.
Ook 20.000 turven, die juist de vorige
week waren opgeslagen werden door het
vuur verteerd. De schade wordt door ver
zekering gedekt. „TeL"
UITSLAANDE BRAND TE ZAANDAM
Theepakhuis en pinkakaas-fabriek
zwaar beschadigd
Te Zaandam is Maandagmorgen tegen
vijf uur een felle brand uitgebroken in het
perceel in de Peperstraat, dat de heer T.
Swenne, vrachtrijder, in huur had van de
firma G. L. Ter Wee.
De brand nam in korten tijd zulk een
omvang aan, dat ernstig gevaar dreigde
voor de omgeving, wyl ter plaatse alles
van hout en dicht op elkaar is gebouwd.
Toen de brandweer, die spoedig op de
bedreigde plek aanwezig was, het vuur
krachtig aantastte, was het gevaar in kor
ten tijd bezworen.
Het perceel van den heer Swenne is ge
heel verloren gegaan.
De daarnaast gelegen panden, waarin
de firma Ter Wee sedert twee maanden
pinda-kaas fabriceert, heeft aan de boven
verdieping wel belangrijk door het vuur
geleden, maar over het geheel meer door
net blusschingswater.
Gevreesd wordt, dat de nieuwe machines
voor de bereiding van pindakaas geheel
bedorven zijn.
Uit de benedenverdieping kon een groo-
te partij verpakkingsmiddelen worden ge
red.
De brand is ontstaan door het in brand
geraken van een transport-auto, die in het
perceel van den heer Swenne stond en
aan dezen toebehoorde.
Voor het gebouw waren twee menschen
bezig een anderen auto te repareeren,
waarbij zij gebruik maakten van gereed
schappen, die in den verbranden auto la
gen.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
men daarbij niet voorzichtig genoeg met
vuur is omgegaan.
Zoowel de firma Ter Wee als de heer
Swenne zijn tegen brandschade verzekert.
POGING TOT DOODSLAG OP EEN
RIJKSVELDWACHTER
In den nacht van Zondag op Maandag
van vorige week werd op den rijksveld
wachter te Mesch een poging tot doodslag
gepleegd door een bestuurder van 'n auto.
De rijksveldwachter schoot met zijn ka
rabijn op den auto die echter ontkwam.
Hij had het nummer van den auto kunnen
noteeren en stelde zich in verbinding met
den eigenaar van den auto. Van dezen
vernam de rijksveldwachter dat hij den
auto verkocht had aan een hem onbekend
persoon wonende in de buurt van Heer
len of Spekholzerheid. De politie uit Spek-
holzerheide (Kerkrade) deed onderzoek en
kwam te weten dat de bewuste auto in
Geleen stond. In samenwerking met de po
litie aldaar is op den auto beslag gelegd.
De arrestatie van den chauffeur is slechts
een kwestie van enkele dagen.
MISDAAD IN HET SPEL?
Zondagmiddag hebben leden der visch-
club te Weert samen met de gemeentepoli
tie uit de Zuid Willemsvaart bij sluis 16 op
gehaald het lijk van den 43-jarigen onge-
huwden fabrieksarbeider A. Elias. De man
was Dinsdagavond j.L voor het sluiten der
café's te Weert nog op de kermis gezien en
werd sedert dien vermist. De bewoners der
buurt verklaarden in den bewusten nacht
langs het kanaal te hebben hooren ruzie
maken. Een persoon zou een ander daarbij
hebben toegeroepen: „Als je je niet stil
houdt, sla ik je in het kanaal". Bovendien
werd beweerd, dat de man in het bezit was
van ƒ300 ƒ400.
VIER INBREKERS IN ARREST
Diefstallen opgehelderd
De rijks- en gemeente-politie te De Lier,
hebben Zaterdagmiddag drie personen uit
Schipluiden en één uit De Lier in arrest
gesteld, daar deze personen verdacht wor
den van verscheidene gepleegde diefstal
len met inbraak. Dit viertal had den laat-
sten tijd in De Lier en den omtrek fietsen
enz. gestolen. Ook worden zij verdacht
van de inbraak bij den landbouwer Dis
selkoen in de Oostbuurt te De Lier, eenige
maanden geleden gepleegd, bfj welke in
braak een aanzienlijk bedrag aan geld
werd buit gemaakt.
Over deze arrestatie en de redenen er
toe weet de „Telegraaf" het volgende mee
te deelen:
In samenwerking met de politie-ambte-
naren van verschillende plaatsen uit de
omgeving, is het aan de gemeentepolitie te
Schipluiden gelukt, een uitgebreid com
plot van inbrekers en dieven op het spoor
te komen. Twee personen, die wegens rij
wieldiefstal werden gearresteerd, hebben
n.l. bekend zich schuldig te hebben ge
maakt aan een groot aantal diefstallen en
een inbraak, onlangs te Schipluiden ge
pleegd.
Het bleek voorts, dat zij, in samenwer
king met twee beroepsinbrekers uit Den
Haag, voornemens waren binnenkort in
het Westland en omgeving inbraken te
gaan plegen. De eerste ervan zou dezer
aagen te Maasland worden uitgevoerd.
Eenigen tijd geleden werd in het nabu
rige Maasland een rijwiel gestolen, in ver
band waarmede werd gearresteerd zekere
W. V. Voorts werd Donderdag j.l. door de
recherche uit Maassluis en den rijksveld
wachter Huiskes uit Maasland te Den
Haag gearresteerd L. G. M., vermoedelijk
de medeplichtige van V. Bij het eerste
verhoor door den burgemeester van
Schipluiden, bekende V. zich aan den rij
wieldiefstal te hebben schuldig gemaakt.
Voor het plaatsen van vingerafdrukken
en nemen van foto's werd V. Vrijdag naar
Maassluis overgebracht, daar commissaris
Alberti voor dezen dienst een uitstekende
inrichting bezit.
Op het politiebureau te Maassluis werd
V. door de rechercheur Kuntkes nog eens
een stevig verhoor afgenomen, waarbij de
man bekende, een groot aantal diefstallen
te hebben gepleegd, o.a. te De Lier, Maas
land, Naaldwijk en Schipluiden. In De
Lier waren een groot aantal kippen en
eenige varkens buit verklaard, in andere
gemeenten meest rijwielen. Verder be
kende V. de dader te zyn van de inbraak,
welke onlangs te Schipluiden is gepleegd
en waarbij 600 werd buitgemaakt.
Daarna werd M aan een verhoor onder
worpen. Aanvankelijk had deze ontkend,
iets met V. te maken te hebben, doch na
een langdurig verhoor, gaf hij tenslotte
toe tezamen met V. zoowel de inbraak te
Schipluiden alsmede de diefstallen en
kleine inbraken in andere gemeenten te
hebben gepleegd.
Het „werk" zou intusschen op nog inten
siever wijze worden voortgezet. M. deel
de n.l. mede, dat juist dezer dagen hy in
samenwerking met Z. zich in verbinding
had gesteld met twee beroepsinbrekers te
Den Haag, ten einde in den a.s. winter di
verse inbraken te plegen.
Na zijn bekentenis is M. ter beschikking
gesteld van den burgemeester van Schip
luiden voor het verdere onderzoek in zake
de hier gepleegde inbraak. V. is voorts ter
beschikking van den officier van justitie
gesteld en daartoe overgebracht naar het
Huis van Bewaring te Rotterdam.
Als gevolg van de verschillende mede-
deelingen zijn voorts Zaterdag nog gear
resteerd A. v. d. B. en J. V., die beiden
worden verdacht van heling in den buit
bij de inbraak hier gepleegd.
Waarschijnlijk zullen dezer dagen nog
enkele arrestaties volgen. Het is aan de
goede samenwerking tusschen de politie
ambtenaren van Schipluiden, Maasland,
Naaldwijk, De Lier, te danken, dat hier
een prachtige vangst is gedaan, waarbij
niet in het minst de rechercheur A. Kunt
kes uit Maassluis een werkzaam aandeel
heeft gehad. Vooral M. heeft al heel wat
op zyn kerfstok en hij had reeds eerder
een vonnis ondergaan.
DE DEVIEZENSMOKKEL PER
AUTOBUS.
Nijmeegsche ingezetenen nog steeds ln
Duitschc gevangenschap.
De aanhouding van verschillende Nij
meegsche ingezetenen aan het douanesta
tion te Wyler, die allen verdacht werden
van Sperrmarken-smokkelhandel, heeft nog
steeds geen oplossing gebracht, schrijft de
„Msb.". In weerwil van de vele bemoeiingen
van Nymeegsche ingezetenen door middel
UIT DE RADIOWERELD
Programma's van Woensdag 10 October.
Huizen, 1875 M.
NCR V-uitzending. 11.002.00 KRO.
8.00 Schriftlezing en meditatie.
8.159.30 Gramofoonplaten.
10.30 Morgendienst.
11.00 Gramofoonplaton.
11.30 Godsd. half mirt je.
12.15 Orkestconcert en Gramofoonplaten.
2.00 Gramofoonplaten.
2.30 Postzegolhalfuurtje,
3.00—3.45 Zang.
4.00 Orgelspel.
5.00 Kinderuurtje.
6.00 Landbcn.!whalfuurtje.
6.30 Afgestaan.
7.00 Ned. Chr. Persbureau.
7.15 Gramofoonplaten.
7.30 Technische causerie.
8.00 CarillanspeL
8.25 Causerie.
8.35 Arnhemsche Orkestvereeniging. Om
9.00 Causerie en om 9.30 Vaz Dias.
10.35—11.30 Gramofoonplaten.
Hilversum, 301 M.
VAR A-Programma.
8.00 Gramofoonplaten.
9.30 Onze keuken.
10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Voor Arbeiders in de Continubedr.
12.00 De Notenkrakers.
12.30 Orgelspel
12.45 Vervolg Notenkrakers.
1.00 Vervolg orgelspel.
I.151.45 Vervolg Notenkrakers.
2.00 Gramofoonplaten.
2.15 Kruples.
3.00 Voor de kinderen.
5.30 De Flierefluiters.
6.30 RVU. Causerie.
7.00 Sportpraatje.
7.20 OrgelspeL
7.40 Lezing.
8.00 SOS-Berichten.
8.03 Gramofoonplaten.
8.15 Bonte Avond. In de pauze: Vaz Dias.
en VARA-Varia.
II.0012.00 Gramofoonplaten.
Droitwich, 1500 M.*
10.3510.50 Morgenwijding.
11.05 Lezing.
11.20 Gramofoonplaten.
11.50 Voor de scholen.
12.05 Orgelspel.
12.50 Ch. Manning's orkest
I.50 Gramofoonplaten.
2.25 Voor de scholen.
3.15 Pianorecital.
3.35 Sted. orkest Bournemouth.
5.05 Het McArthur kwintet.
5.35 BBC-Dansorkest.
6.50 en 7.05 Lezingen.
7.25 Cembalo-muziek.
7.50 „Old Bannerman", hoorspel.
9.05 „The Musix Box", gevar. concert.
10.20 Het „International" strijkkwartet.
II.30 Voordracht.
11.3512.20 Jack Jackson en zyn Band.
„Radio-Paris". 1648 M.
7.20 en 8.20 Gramofoonplaten.
12.35 Goldy-orkest.
9.05 Symphonieconcert.
10.50 Dansmuziek.
Kalundborg, 1261 M.
11.201.20 Concert uit Rest. „Wivex".
2.20 Opening Euch. Congres te Buenos
Aires.
3.20 Concert uit Rest. „Rits".
4.204.50 Gramofoonplaten.
van Kleefsche Rech tsan wal ten bij de Kleef-
sche justitie gedaan om tegen een tamelijk
hoog losgeld de verdachten op vrije voeten
te stellen, heeft tot nu toe slechts geringe
gevolgen gehad. Slechts een viertal perso
nen werd tegen een losgeld van 300 gulden
in vrijheid gesteld. De anderen, die niet
klagen over de behandeling in de gevan
genis, wachten nog steeds op hun vonnis.
Hoe dat zal uitvallen is nog niet te zeggen,
daar de Duitsche Justitie vaak verbazing
wekkende vonnissen kan vellen. De eene
7.20 Oude Volksdansen.
8.05 Omroeporkest.
8.55 Italiaansche Opera-Ouvertures.
9.35 Zang on Piano.
9.5010.20 Omroeporkest.
K e u 1 e n. 456 M.
5.45 Concert uit Breslau.
11.20 Concert uit Leipzig.
1.202.05 GramofoonpJoten.
3.20 Het Bonner Kamer-orkest en solis
ten.
4.45 Concert (bas en piano).
6.20 Oude Militaire muziek uit Hannover.
7.30 Zie Deutschlandsendex.
8.20 Chn» Columbus, hoorspel.
10.4011.20 De Kapel Farkas Miska.
Rome, 421 M.
7.30 Gramofoonplaten.
8.05 „L'Arlesiana" met muziek van Cileau
Brussel, 322 en 484 M.
322 M.: 12.20 Gramofoonplaten.
1.302.20 Saion-orkest,
5.20 Dansmuziek.
6 20 Gramofoonplaten.
6.35 Viool- en Viola-recital.
7.35 Gramofoonplaten.
8.20 „Het Meilief" van P. Benoit.
484 M.: 12.20 Salon-orkest.
I.302.20 Gramofoonplaten.
5.20 Symphonieooncert.
6.35 Gramofoonplaten.
6.50 en 7.20 dito.
8.20 dito.
8.35 „La Gioeonde" van d'Aimunzkx
10.3011.20 Dansmuziek.
Deutsc hlandsender, 1571 M.
7.30 „Unsere Sa ar den Weg fred zur
Verstand igung".
7.55 Stun de der jungen Nation: Rasse.
8.20 Concert door de Leibatandarte Adolf
Hitler.
9.20 Berichten.
9,50 Radio-technisch kwartiertje.
10.05 Weerbericht,
10.2011.20 Zweedsohe muziek (Gramo
foonplaten).
Wij maken er onze lezers attent op,
dat met ingang van deze week de naam
Daventry veranderd ia in Droitwich.
Gemeentelijk Radlodistrlbatlebedrljf
en de R.O.V. Radio-centrale.
3e Programma.
8.00—11.20 Hamburg.
II.20—12.20 Kalundborg.
12.20—14.20 Brussel (Fr.).
14.2016.50 Kalundborg of Luxemburg.
16.5017.20 Deutsc hl. sender.
17.20—19.25 Brussel (Fr.).
19.2521.20 Weenon of Luxemburg.
21.2022.50 Parijs Radio.
22.50—afloopen Luxemburg.
4e Programma.
8.208.50 Parijs Radio.
11.20—15.15 North. Rog.
15.1518.20 Droitwich.
18.20—20.00 Brussel (VI).
20.0023.00 Loc. uitzending. Nieuwe
Leidsche Orkest ver. oJ.y. don
heer J a c. Blitz 21—22 u.
Mej. N. L u n o w, zang; aan
den vleugel do hoer N.
Turksma. In de pauze:
gramo foonmuzriek
23.00afloop Droitwich.
(Wyzigingen voorbehouden).
K.R.O.-INTERVIEW OVER DE
LONDON—MELBOURNE-RACE.
Hedenavond zal dc heer A. Melhado, een
der deelnemers aan de LondonMelbour-
ne-raoe, den heer K. Parmentier, voor de
K.R.O.-microfoon interviewen.
deviezensmokkelaar wordt vrijgesproken
als hij kan aantoonen volkomen te goeder
trouw gehandeld te hebben, de andore
hoort vaak een vonnis tegen zich van dui
zenden marken boete en maanden gevan
genisstraf. Wij vernamen van bevoegde zij
de, dat de Duitsche douaniers, door de po
litie voorgelicht, consigne hadden een paar
verdachte deviezensmokkelaahs aan te
houden. By de uitvoering van dit bevel,
liepen ook de andere Nymegenaars in de
vaL
FEUILLETON.
(Een geval uit de practijk van
Wil. J. Sanders, detective),
door.
UDO VAN EWOUD.
16)
Uit nagelaten papieren.
Tegen zeven uur in den ochtend arri
veerden wij in Elbing, een stad van onge
veer 70.000 inwoners, ten Zuid-Oosten van
Danzig, op slechts enkele kilometers af
stand van het Frischer Haff gelegen. Reeds
eenige minuten vóór de trein het station
binnenliep, stond ik met de hand aan de
deurknop gereed om de eerste te kunnen
zijn, die uitstapte. Ik had nog steeds de
hoop niet opgegeven, dat ik den ouden heer
uit Berlijn terug zou zien, maar toen ik
op het perron stond en den trein langs
keek, zag ik, dat slechts enkele reizigers
ons volgden. Zij allen werden afgehaald
door familie of vrienden, die hen hartelijk
verwelkomden en er bestond dus voorals
nog geen enkele reden jegens een hunner
ook maar een zweem van wantrouwen te
koesteren.
Wij hadden ongeveer een half uur tyd
vóór ons lokaaltje naar Pr. Holland zou
vertrekken en wy meenden ons dezen tyd
ten nutte te kunnen maken door in de
wachtkamer een kop koffie te gaan gebrui
ken. Hier heerschte de rust van den vroe
gen Zondagochtend. De restauratie bleek
een terras te hebben, dat uitzicht bood op
een plein met oude, zeer bezienswaardige
bouwwerken, waarachter de slanke toren
van de fraaie St.-Marienkerk hoog oprees.
Ebbing is een, waarschijnlijk by slechts
weinige landgenooten bekende oude Han-
zenstad, welke nog duidelijk de kenteeke-
nen draagt van haar respectabeelen ouder
dom. Vooral in het centrum vindt men nog
tal van interessante bouwwerken en gevels
uit de dertiende en veertiende eeuw, ge
flankeerd door moderne scholen, musea,
theaters en andere instellingen van den
laatsten tyd.
Maar al te graag had ik gevolg gegeven
aan een, by mij opkomenden wensch deze
stad in haar rustige Zondagochtend-stem
ming eens wat nader te bezien, maar daar
voor ontbrak helaas de tijd, zoodat ik me
tevreden moest stellen met het oude plein,
waar slechts een enkele matineuze wande
laar of kerkganger passeerde.
Veel te vroeg naar mijn zin kwam een
kellner ons waarschuwen, dat het tyd was
om op te breken en tien minuten later
boemelden wij door de golvende akkers
van het Oost-Pruisische heuvelland, dat in
zyn onafzienbare uitgestrektheid slechts
rust en vrede ademde en alle gedachten
aan misdaad en gevaar onmiddellijk ver
dreef.
Plechtig klokgelui van een kerktoren
verwelkomde ons op het plekje Oud-Hol
land in den vreemde. Onze trein bracht
nogal wat reizigers aan, ongetwijfeld
.Ausflügler" uit Elbing, die dezen Zondag
in de wondermooie omgeving van het voor
stadje wenschten door te brengen. Vaders
en moeders,gewapend met rugzak en
bergstok, welke laatste ook in dit heuvel
land goede diensten zou kunnen bewijzen,
tallooze kinderen, blootshoofds of met de
kleurige studentenmutsen vulden een
oogenblik het pleintje voor het station, op
welks dak, hoog boven alles verheven, een
ooievaarspaar troonde, waarvan het wijfje
met luid geklepper tegen deze ontheiliging
van den vroegen Zondagochtend scheen te
protesteeren.
Door een in Gothischen styl opgetrokken
poort, welke een ringmuur, die het stadje
geheel scheen te omsluiten, onderbrak, be
traden wij de Steintorstrasse, waar tal van
fraaie, beschilderde geveltjes er op wezen,
dat de ingezetenen de typische staaltjes
van middeleeuwsche bouwkunst, waaraan
hun woonplaats zoo ryk ls, in eere weten
te houden. De straat kwam uit op een
marktplein met oude openbare gebouwen
en lommerrijke kastanjeboomen, waarach
ter het door Sanders uitverkoren hotel
„Schwarzer Adler" verborgen lag.
Een kwartier later zaten we achter een
welverzorgd ontbijt en zoowel de aanlok
kelijke omgeving als het heerlyke zomer
weer ten spijt, brachten we de rest van den
ochtend en zelfs een deel van den middag
in onze koele kamer door, waar een ver
kwikkende slaap mij alles, wat met m'n
aanwezigheid hier in verband stond, gedu
rende eenige uren deed vergeten.
Toen ik tegen den tijd van het middag
maal in de eetzaal verscheen, bleken mijn
beide reisgenooten nog niet aanwezig. Ik
informeerde bij den eigenaar van het hotel,
een gemoedelijk mannetje, dat naar den
Poolsch klinkenden naam Jeschonek luis
terde, of de beide andere Hollaiv'ers het
middagmaal reeds gebruikt hadden en
daarop kreeg ik ten antwoord, dat „Herr
Sanders5' al meer dan twee uur geleden was
uitgegaan, doch dat „Herr von Dobben"
Oost Pruisen is immers de geboortegrond
van den landadel xich nog steeds op zijn
kamer bevond.
Ik besloot op hen te wachten en de hote
lier kwam mij daarbij bereidwillig tege
moet door mij eenige boekjes met bijzon
derheden van zijn woonplaats aan te bie
den, waarmee ik mij op het terras in de
schaduw van een machtigen kastanje
boom nestelde.
De inhoud van de boekjes interesseerde
mij, omdat ik mij in een oud-Hollandsche
omgeving wist met een voor ons, Hollan
ders, ongetwijfeld interessant verleden.
De geschiedenis van het stadje vond ik
in een der boekjes opgeteekend en zy leek
mij, mede in verband met de taak, welke
wij hier te vervullen hadden, belangwek
kend genoeg om er een en ander van op
te teekenen.
Uit die notities moge hier nog een kort
apergu volgen.
Het ontstaan van Oost Pruisen, thans
zeker wel een der belangrijkst» Duitsche
provincies, dateert van vóór ongeveer 700
jaar. Vele volkeren zyn langs den ouden
heirweg aan de Zuidkust van de Baltische
Zee gekomen, doch eerst omstreeks 1230
trokken Duitschers van verschillende stam
men naar het Oosten om in het, toen nog
hcidensche land, het christendom te pre
diken.
Onder Winrich von Gniprode (1351
1382) maakte de toenmalige Ordenstraat
een typderk van ongekenden bloei door.
De steeds toenemende beoefening van land
bouw en handel werkte er toe mede, dat in
korten tyd bloeiende steden en dorpen ont
stonden, tot de twisten tusschen de regee-
rende vorsten en de steeds machtiger wor
dende steden de Polen in het land riepen,
hetgeen tot gevolg had, dat in 1410 bij
Tannenberg de adel werd verslagen. Een
lid van het huis der Hohenzollern, Al-
brecht von Brandenburg, maakte van Oost-
Pruisen een hertogdom, dat in 1618 met
Brandenburg werd vereenigd. Nadien is
het land door oorlogen en pest meermalen
geheel ontvolkt, doch de latere Pruisische
Koningen zetten de kolonisatie-arbeid in
het Oosten voort en wisten Nederlanders,
Zwitsers, Salzburgers en Hugenoten te be
wegen zich daar te vestigen.
Tot hen, die als pioniers Oost Pruisen
gemaakt hebben tot wat het nu is, behoor
den dus ook Nederlanders, over wier komst
ik het volgende vermeld vond:
In het jaar 1281, toen weer rust ln het
land heerschte, trok Landmeister Mcinhard
von Querfurt zich het lot van het, door on
lusten en oorlogen zoo zwaar geteisterde
land aan. Meester Meinhard's belangstel
ling ging vooral uit naar de ontwatering
der uitgestrekte vlakten, welke, tengevolge
van den ongeregclden loop van de Weich-
sel, geheel braak lagen. Door den ongel(j-
ken waterstand der andere rivieren, w.o.
de Weeske, had men, vooral in de regen-
periode, herhaaldelijk last van ernstige
overstroomingen. Meester Meiner, zooals
het volk hem noemde, nam nu de noodige
voorzorgsmaatregelen door het lage land
te laten indijken en den loop der rivieren
te regelen. Tot dat doel liet hij Hollanders
overkomen, die in hun vaderland ryke er
varing op waterbouwkundig gebied hadden
opgedaan. Zoo droeg hy ook aan Holland-
sche ondernemers de ontwatering op van
het Weeske-gebied in de omgeving van het
landgoed Pazlok en deze waren het, die
den Molenvliet aanlegden, welke bij Vogel
sang de Weeske verlaat om het water der
rivier langs den Zuidelijken rand van het
dal en om het zich daar nog steeds bevin
dende slot heen, wederom naar de Weeske
te leiden.
(Wordt vervolgt
