DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPE1NGRACHT 32, LEIDEN
Opstand en rebellie in Spanje
ALPHEN-GOUDA GEOPEND
26ste Jaargang
MAANDAG 8 OCTOBER 1934
No. 7933
£eicbelve 6oii/fcant
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.90 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regal
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 9.50
Separatistisch bewind in
Catalonië ten val gebracht
De regeering te Madrid weet zich te handhaven
MARXISTISCHE STORMLOOP
AFGESLAGEN.
De uitroeping der Catalaansche republiek.
Companys, president der Catalaansche
Generaliteit, had Zaterdag te Barcelona
ter kennis gebracht, dat de regeering van
Catalonië den „staat Catalonië der Spaan-
sche federale republiek" had uitgeroepen.
De proclamatie was voorafgegaan aan de
instelling eener voorloopige regeering,
welke door Azana werd gepresideerd.
Een groote agitatie heerschte in het pa
leis der generaliteit, waar Azana en Com
panys confereerden.
Over het verloop der gebeurtenissen te
Barcelona meldt United Press het vol
gende:
Na afkondiging van den nieuwen vrij
staat was de toestand te Bercelona aanvan
kelijk vrij rustig. Groepen burgers, die
door de Catalaansche regeering waren be
wapend, hielden de wacht op de toegangs
wegen tot de stad. De guar<jia civil hield
zich afzijdig; zij sloot zich op in de kazer
nes en nam niet aan de beweging deel.
Aanvankelijk scheen het of ook de com
mandant der Spaarische troepen van Ca
talonië, generaal Batet, die zelf een Cata
laan is van gehoorte, voor de beweging zou
zijn te' winnen. Hij vroeg althans een uur
bedenktijd, toen Companys hem vroeg of
hij bereid was het nieuwe regiem te aan
vaarden. Voor echter een uur was verloo-
pen maakte een incident aan dezen twijfel
een einde.
Een peloton soldaten maakte n.l. tus-
schen elf uur en halftwaalf onder trom
petgeschal bekend, dat de centrale regee
ring voor geheel Spanje den uitzonderings
toestand had uitgeroepen.
Uit het gebouw der socialistische vak-
vereeniging werd plotseling door gewapen
de burgers op de soldaten geschoten, met
het gevolg, dat een hunner getroffen werd
en ineenzakte. Generaal Batet besloot hier
op tot krachtdadige actie over te gaan.
Krachtige tegen-actie.
Hij liet ettelijke afdeelingen infanterie
en artillerie aanrukken en gaf bevel den
aanval op het gebouw te openen. Een tijd
lang werd het met geschut en machinege
weren bestookt; daarna bestormden de sol--
daten het gebouw, welks verdedigers, murw
geworden door het bombardement, zich
zonder slag of stoot overgaven.
Per radio werd daarop bekendgemaakt,
dat thans het paleis van de Catalaansche
generaliteit zou worden bestormd, waar
zich de Catalaansche regeering bevond en
nog steeds haar radio-oproepen tot hard
nekkig verzet tegen de centrale regeering
uitzond. Ook het ministerie van Binnen-
landsche Zaken zou worden bezet om defi
nitief een einde te maken aan het bestaan
van de separatistische regeering.
De opstandelingen, die het ministerie van
Binnenlandsche Zaken bezetten, boden
meer weerstand. Zij bleken in het bezit te
zijn van machinegeweren en handgranaten
en na een half uur van verbitterden strijd,
deden zij de regeeringstroepen onverrich-
terzake terugdeinzen.
Veel rust kregen zij echter niet, want
slechts korten tijd later werd de aanval
hervat en eenigen tijd golfde de strijd heen
en weer tot op een gegeven moment de
verdedigers hun geweervuur plotseling
staakten. De soldaten, die voorzichtig het
gebouw binnendrongen, wachtte een groo
te verrassing: zij vonden het gebouw volko
men leeg. De verdedigers waren door een
onderaardsche gang ontkomen.
Om de Catalaansche generaliteit.
De strijd m de Catalaansche generaliteit
was niet minder verwoed. De omgeving
van het gebouw was volkomen in het don
ker gehuld, hetgeen voor de aanvallers
geen gunstige factor was. Bovendien had
den zich op de daken van het gebouw,
evenals op de huizen in den omtrek, op
standelingen opgesteld, die een hagel van
kogels op de regeeringstroepen liet neer
dalen.
Een tijdlang zag het er voor de soldaten
niet zeer gunstig uit. Zij hielden echter
moedig stand en drongen zelfs meer en
meer op, tot zij ten slotte, dank zij het de-
moraliseerende effect van het zware ge
schut en het voortdurende geratel der ma
chinegeweren, den weerstand der beleger
de opstandelingen konden breken. O.a.
werd ook gebruik gemaakt van mijnenwer-
pers, welker uitwerking stellig zeer groot
moet zijn geweest, want nadat deze in ge
bruik waren genomen was het met het ver
zet spoedig gedaan. De straten rondom het
gebouw werden met behulp van traangas-
bommen schoongeveegd; de regeeringstroe
pen waren den toestand weer meester.
In het gebouw, in hoeken en gaten ver
scholen, bevonden zich een groot aantal
separatisten en marxisten, onder wie ook
de president der Catalaansche generaliteit
Luis Companys en het nieuwe Catalaansche
kabinet. Toen zij zagen dat verder verzet
vruchteloos was, besloten zij zich over te
geven om verder bloedvergieten te voorko
men. Zij zonden een afgezant met een wit
ten doek naar de naderende soldaten, doch
in de hitte van het gevecht zagen deze het
vredesteeken niet en bleven zij op den af
gevaardigde vuren.
Ernstig gewond zakte de man ineen.
Daarop zond Companys een tweeden onder
handelaar die door de soldaten werd door
gelaten en aan generaal Batet de boodschap
overbracht, dat de belegerde opstandelin
gen zich wilden overgeven. Batet gaf daar
op bevel de wapens te strijken en de op
standelingen gevangen te nemen. Naar ge
meld zijn echter ongeveer 450 personen in
hechtenis genomen. Generaal Batet heeft
te kennen gegeven, dat men tegen de sepa
ratisten geen wreedheden zal begaan. De
militaire leider der opstandelingen zal
echter standrechtelijk worden neergescho
ten. Een der leiders, Conté, heeft zich toen
de soldaten in de generaliteit binnendron
gen, zelf van het leven beroofd.
De leiders voor de rechtbank.
Volgens een besluit van de regeering te
Madrid zullen Companys en zijn mede
plichtigen terechtstaan voor de rechtbank
der oonstitutionneele waarborgen en niet
voor den krijgsraad verschijnen. De oud
premier Azana, die de leiding op zich had
genomen van de nieuwe revolutionnaire re
geering, welke te Barcelona tegelijk met
den Catalaanschen vrijstaat is gevormd, be
vindt zich niet onder de gevangenen. Hij is
klaarblijkelijk tijdens de verwarring in het
gebouw der vijandelijkheden ontkomen. De
Catalaansche minister van Binnenlandsche
Zaken Dencas en de minister van Financiën
Bardera zijn er volgens een United Press-
bericht in geslaagd met een groep aanhan
gers de wijk te nemen naar de bergen in
de omgeving van Barcelona. Zij worden
door militairen vervolgd. De regeering te
Madrid zal onderzoeken welk aandeel Aza
na in dezen opstand heeft gehad. Wat de
links-republikein Miguel Maura betreft,
deze schijnt niet rechtstreeks bij de bewe
ging betrokken te zijn. Tijdens de gevech
ten bevond hy zich op zijn landgoed bij
Madrid.
Hoeveel personen bij den strijd van de
zen nacht om het leven zijn gekomen kan
nog niet worden gezegd. Reeds zouden 23
lijken zijn geïdentificeerd, andere berich
ten spreken echter van veertig dood en.
Daar nog steeds in verschillende deelen van
Barcelona wordt geschoten, zal het aantal
slachtoffers vermoedelijk nog stijgen. Het
aantal gewonden bedraagt naar schatting
ongeveer 150.
HEVIGE STRIJD TE MADRID.
Poging om ministerie te bestormen.
Even voor negen uur Zaterdagavond was
Madrid het tooneel van een bloedigen
strijd. De rebellen, die gewapend waren
met geweren, machine-geweren, bommen
en handgranaten, ondernamen een aanval
op het aan de Puerta del Sol gelegen mi
nisterie van Binnenlandsche Zaken. In een
oogenblik waren de straten met dooden en
gewonden overdekt. De opstandelingen be
stormden onophoudelijk het gebouw, doch
zijn er niet in geslaagd zich van het ge
bouw, dat door machine-geweren en bom
menwerpers wordt beschermd, meester te
maken.
UITZONDERINGSTOESTAND
AFGEKONDIGD.
De centrale regeering te Madrid heeft
Zaterdag voor geheel Spanje den uitzonde
ringstoestand afgekondigd.
300 DOODEN, 1000 GEWONDEN BIJ
OPSTAND.
Gemeld wordt, dat bij de omwentelings
poging 300 personen zijn gedood en 1000
gewond.
Gisteravond scheen het, alsof de regee
ringstroepen den toestand meester waren,
hoewel de gevechten voortduurden, in het
bijzonder in het Noordelijk deel des lands
en te Madrid.
Company en eenigen zijner vrienden
worden thans aan boord van een in de ha
ven van Barcelona liggend schip gevangen
gehouden. 7000 op non-activiteit gestelde
monarchistische officieren, zyn thans weer
in werkelijken dienst gekomen. De minister
van Landbouw Fernandez, reed in zijn
auto door Madrid. Op den wagen werd ge
schoten. De minister bleef ongedeerd.
MADRID HULDIGT LERROUX.
Geestdriftige tooneelen.
Zoodra men te Madrid vernam, dat de
separatistische opstand te Barcelona door
de krachtige maatregelen der regeering
was onderdrukt, begon te Madrid aldus
United Press de normale toestand lang
zamerhand terug te keer en. Wel wordt er
nog in verschillende wijken van de stad
gevochten, maar ook hier schijnt de tegen
stand te worden gebroken.
Toen Lerroux gisterochtend zijn woning
verliet om zich naar het ministerie van
Buitenlandsche Zaken te begeven, werd
zijn rijtuig door tienduizenden enthousiaste
betoogers omringd, afkomstig uit alle la
gen van de bevolking. De menigte bracht
den premier een dolle ovatie en slechts met
groote moeite slaagde bij er in het ministe
rie te bereiken.
Toen hij reeds lang naar binnen was ge
gaan, verdrongen zich de duizenden nog op
de Puerta del Sol en de straten in de om
geving en zij kwamen niet eer tot kalmte,
dan nadat de leden der regeering op de
balkons verschenen en de ovatie der me
nigte in ontvangst namen. Lerroux deelde
de menigte mede, dat de regeering uit
verschillende deelen van het land het ver
zoek had ontvangen om de onderdrukking
van den Catalaanschen opstand te vieren
door een nationalen feestdag.
RUSTIG IS HET NOG NIET.
Krijgsraad bijeengekomen.
Zondagavond hebben anarchistische en
jong-socialistische groepen in verschillen
de deelen van Madrid opnieuw tal van
overvallen gepleegd op politiepatrouilles
en militairen. Daarbij is het tot hevige
vuurgevechten gekomen. Er zyn opnieuw
eenige personen gedood en zeer veel per
sonen gewond. Ook de woning van den
minister-president is onder vuur genomen.
Uit Catalonië wordt gemeld, dat tal van
botsingen hebben plaats gehad tusschen de
opstandelingen en de politie. De politie kon
overal in korten tijd de orde herstellen. In
het bijzonder te Lerida schijnt weer krach
tige tegenstand te zijn geboden. Ook daar
zijn tal van personen om het leven geko
men. In de buitenwijken van Barcelona
wordt eveneens nog voortdurend gescho
ten.
In de provincie Leon zouden revolution
naire mijnwerkers verscheidene kerkge
bouwen in brand hebben gestoken. Vol
gens een verklaring der regeering zijn door
oorlogsschepen in de haven van Apules
thoepen aan land gezet, die de orde heb
ben hersteld. Hoe groot het aantal slacht
offers is, is niet bekend.
In de provincie Galicië zou op verschil
lende plaatsen een poging zijn gedaan een
Galicische Republiek uit te roepen. De
orde kon evenwel hersteld worden.
Te Barcelona is aan boord van het
stoomschip Urugay Zondagmiddag een
krijgsraad bijeengekomen ter berechting
van de leden der vroegere Catalaansche
regeering, die zich aan hoogverraad heb
ben schuldig gemaakt.
Hoewel de Spaansche grondwet de dood
straf niet kent, komt deze straf wèl voor
in de krijgsartikelen, die bij den staat van
oorlog kunnen worden toegepast.
Een feestrit over de nieuwe lijn Vele
toespraken in Boskoops goederenloods
In het kort is reeds verslag gegeven van
de plechtige opening van de spoorlijn
GoudaWaddinxveenBoskoopAlphen.
Hieronder zullen eenige uitvoeriger mede
deelingen volgen.
Onder de talrijke genoodigden, die zich
Zaterdagmiddag aan het station te Gouda
verzamelden, merkten wij op mr. H. J. Siil-
vergieter Hoogstadt, hoofd van de afdee-
ling vervoer en mijnwezen van het departe
ment van Waterstaat, als vertegenwoordi
ger van den minister; iir. W. H. F. van
Rijokevorsel, chef van den dienst van het
vervoer, als vertegenwoordiger van de di
rectie der Ned. Spoorwegen. Voorts tal van
andere spoorwegautoriteiten en -ingenieurs.
Ir. J. G. Raveneck vertegenwoordigde het
rijks toezicht op de spoorwegen. Wij noe
men voorts nog: jhr. Van Fisenne en mr.
Bolsius, leden van Ged. Staten en jhr. Sand-
berg, griffier van de Prov. Staten van Zuid-
Holiland; ir. Van der Wal, hoofdingenieur
van den provincialen waterstaat; de voor
zitters van de K. v. K. voor Rijnland en
van Gouda; de dijkgraven van Rijn- en
Schieland; de heer Jac. Smits, voorzitter
van den Ned. Bond van Plantenhandelaren;
leden van de gemeenteraden van Gouda,
Waddiinxveen, Boskoop en Alphen aan den
Rijn.
De feestrit.
Een met bloemen kwistig versierde loco
motief sleepte het feestelijk gezelschap in
een viertal wagens langs den nieuwe spoor
baan.
Na een groote omweg te hebben gemaakt,
kwam de trein te Waddinxveen, waar
een muziekkorps het Wilhelmus speelde,
gevolgd door.Sari Marijs.
Waddinxveen heeft zich steeds tegen de
aanleg verzet, doch had voor deze gelegen
heid „de hand over het hart" gestreken en
enkele vlaggen uitgestoken.
Van Waddinxveen vertrok de feesütrein,
na enkele minuten, in de richting Boskoop.
Hier was de ontvangst vroolijk en opge
wekt. Vlaggen wapperden aan alle zijden,
bloemen waren rijkelijk langs gevels en
langs afscheidingen aangebracht. Evenwel
de Boskoopers en ook de genoodigden
moesten nog even geduld oefenen, want de
trein reed door naar ALphen aan den Rijn,
waar op het perron ook het Wilhelmus werd
Hier werd de locomotief gedraaid, waar
na de terugweg werd ondernomen naar Bos
koop.
De ontvangst te Boskoop.
De ontvangst had plaats inde goe
derenloods, die met bloemen en dundoek in
de Boskoopsche kleuren tot een feesthal
was opgefleurd.
De burgemeester van Gouda, de heer
Gaarlandt, heette de aanwezigen namens
het openingscomité welkom. De streek heeft
gemeend de opening van dezen nieuwen
spoorweg niet Maandagochtend vroeg te
moeten overlaten aan den stationchef te
Gouda, maar zelf iets te moeten doen. Dat
de nieuwe lijn de spoorwegtekorten zal
overbruggen, gelooft spr. niet. (Groote hi
lariteit), maar hij hoopt, dat de lijn zal by-
dragen tot een grooteren bloei van de streek
die omgekeerd de rendabiliteit van den
spoorweg ten goede zal komen. Spr. herin
nert aan de belangrijke verkeersverbeterin
gen om Goud«a. De spoorweg voltooit die
verbetering en vier gemeenten zullen zich
oprecht verheugen over den bloei van de
nieuwe lijn.
Vervolgens sprak mr. H. J. Silver gieter
Hoogstadt, namens den Minister van Wa
terstaat.
Spr. zeide o.a.: Rijk aan teleurstellingen
voor de betrokken streek is de lange lij
densgeschiedenis geweest van de verbin
ding van Boskoop met het spoorwegnet.
Van het oogenblik af dat in de jaren van
70 de lijn Leiden-Alphen-Woerden werd
aangelegd is er steeds ernstig sprake ge
weest van een spoorweg Alphen-Boskoop-
Gouda-Schoonhoven-Gorinchem. Vele con
cessies zijn daarvoor aangevraagd, maar by
de behandeling van de wet van 1875 werd
een amendement voorgesteld om deze lijn
aan het Staatsspoorwognet toe te voegen,
doch dit werd verworpen. Sedert dien heeft
men Boskoop met tram verbindingen trach
ten te helpen. Van alle pogingen is niets
tot stand gekomen, dan, na heel veel ellen
de. de lijn Gouda-Schoonhoven. Spr. be
handelde vervolgens de wordingsgeschiede
nis van de spoorlijn en het verloop tot aan
den afbouw. Voorloopig zal de spoorweg
het wel voornamelijk van het personenver
voer moeten hebben. Hier zijn de auto en
de autobus gepaard aan de gemakzucht en
de haast van het tegenwoordige mensohdom
leelijke factoren. Daarom zou spr. vooral
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLAnEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Spaansche regeering heeft het hoofd
kunnen bieden aan de Marxistische revo
lutie en de opstandige Catalaansche regee
ring gevangen genomen (1ste blad).
Een Duitsch-Katholieke Kerk gesticht.
(4de blad).
Rede van Mussolini over het buitenland.
(4de blad).
BINNENLAND.
Overleden Is de hoogeerw. heer Deken
A. Guillonard van Schagcn (2de blad).
Hagelschade te Beverwijk. (Gem. Bcr. 3e
blad).
Slachtoffer van den moordaanslag te
Gouda overleden. (Gem. Ber. 3de blad).
UIT DE OMGEVING.
Aan den Veenweg bij Nootdorp zijn twee
personen door een trein gegrepen en ge
dood. (Omgeving, 3de blad).
Klachten over de spoorlijn GoudaAl
phen (Rijnstreek, 1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Zeilen: Geslaagde wedstrijden van de
Na-Brasem. (3de blad).
Voetbal: Verrassende uitslagen bij alle
competities. (2de blad).
A t h I e 11 e k: Ned. record 20 K.M. ver
beterd. (3de blad).
Zwemmen: Scheffer verbetert zijn
100 M. rugslag record. (3de blad).
de jeugd van Boskoop en Waddinxveen wil
len toeroepen: Reist per spoor, reist veilig.
Vervolgens spr. jhr. W. F. II. van Rycke-
vorsel, die zeide eerbied te hebben voor
allen, die hun offervaardigheid hebben ge
toond om trots alle moeilijkheden 1.000.000
op te brengen. Spr. was echter weemoedig
gestemd over het feit dat deze lijn juist in
dozen crisistijd wordt geopend. De directie
van de N.S. zal haar volle medewerking
vorleenen, ten dienste van het publiek, den
handel en de industrie.
De burgemeester van ALphen aan den
Rijn, de hoor P. A. Colijn, gewaagde van
zijn eerbied voor de HoLlandsche ingenieurs,
die dien spoorweg hebben gebouwd in het
land van veen en water. In het bijzonder
bracht hij den heer Van Straten van Nes
dank, die zooveel jaren voor den lijn heeft
gevochten. Een levensdoel hoeft hij nu be
reikt en er zal bij hem weemoed zijn nu de
strijd is gestreden, nu by na het achtste
lustrum is bereikt. Maar, herdoopt u uw
commissie voor den aanleg van den spoor
weg in een comité tot behoud daarvan en
u zult een nieuw arbeidsterrein scheppen
adviseerde burgemeester Colijn den hoer
Van Straten van Nes. (Groote hilariteit).
De nieuwe spoorweg was voor Waddinx
veen geen afgebeden kindeke volgens bur
gemeester Troost. Toen het besluit tot af
bouw echter was gevallen heeft zijn ge
meente haar volle medewerking verleend.
Zelfs in dezen tijd bloeit in Waddinxveen
de industrie en landbouw, die gebaat zyn
met een snelle en regelmatige verbinding.
Spr. hoopt, dat de pessimisten in het onge
lijk zullen worden gesteld.
In den zelfden geest sprak de hoer H. A.
vSchrouder, voorzitter der K. v. K. te Gouda.
Toen Stephenson zijn eerste looomotief
bouwde en het ding niet wilde loopen, zed
zyn moeder: „George, het zal niet gaan".
En toen het wel ging riep zij: „Hij kan niet
meer stoppen". Moge dit dan de horoscoop
zijn van dezen nieuwen spoorweg, zei spr.
De voorzitter van de K. v. K. voor Rijn
land, de heer D. ten Cate Brou wer, had ver
trouwen in de welvaartsbronnen van de
streek.
De burgemeester van Boskoop, mr. P. E.
Verkerk, sprak met trotsch van den dag
