HOE LAAT HET IS
DONDERDAG IJ SEPTEMBER HM
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD. PAG. 6
BUITENLAND
VOLKENBOND
Schuschnigg houdt
algemeene beschouwingen.
DOLLFUSS EN ftCIALOJA GEHULDIGD.
Dr Valera over Rusland* toelating.
De vijftiend© volkenbondsvergadenng l*
gisteren toch nog met algemeen© beschou
wingen over den internationalen toestand
begonnen.
De Oostenrijkse he borvd* kanselier
.Schuschnigg verlangde een verklaring af te
leggen en ook de rcgecririg van Argentinië,
die voor het eerst sinds 1920 In de volken-
bondsvergadartng aanwezig is. wilde haar
trouw nan de volkabondeldcalen verkon
digen. Daarom zijn <1® discussies gisteren
begonnen. Het is ochter nog onzeker, of de
gisteren gehouden redevoeringen tot een
algemeen debat zullen worden.
Hij het begin van de vergadering gister
middag bracht Motta uit aller naam eer
biedige hiddc aan de nu gedachten is van
t wee grootc dooden uit het afgoloopcn Jaar:
Doll fuss en Scuiloja.
De Ooatenrijksche en Italiaansche dele
gatie* bedankten hiervoor, waarna alle aan
wezigen zich van hun zetel verhieven ter
nagedachtenis san deze gestorven voiken-
borvdevr U-nden.
De algemeene beschouwingen worden
vervolgen* geopend door Cantillo (Argen
tinië), die een uiteenzetting guf van de ge
hechtheid van Argentinië aan de volken
bond* kic» ten.
Hierna nprok Schuschnigg onder alge
meene belangstelling. HU onderbrak zUn in
het Duitsch uitgesproken redevoering me
nlgmanl door eigen vertalingen ln het
Kransch van belangrUke zinsneden.
HU onthield zich van ieder pathos, sprak
op eenvoudtgen, sympathieken toon over
den OostenrUkschen geest, over den Oos
ten rUkschen atairt, die de schepping van
DollfuM was, over dc beteeken is van de
OostenrUkache onafhankclOkhetd voor den
vrede van Kuropa, over den Oostenrijk-
schen vasten wil om zUn onafhankeiyklheid
te behouden en over den wil van OastrnrUk
om met den volkenbond voor het behoud
van den vrede aamen te werken.
HU deed een beroep op alle landen, om
Oostenruk ln zUn stryd voor zUn onafhan-
kciykhcid te ondersteunen.
Lukle bijval volgde op zU" rede, doch
zulk een ovatie als Dollfuas verleden Jaar
tsn deel viel. was het natuurlUk niet.
Opmerkeiyk wus, dat Schuschnigg zich
van iedere zinspeling onthield op de denk
beelden. die hier zoo druk in de hotelka
mers en ln do wandelgangen vun het val-
kcnbondasccretarisat worden besproken,
namelUk dc gedachte van collectieve maat
regelen van de groote mogendheden en van
de nabuurstaten van Oostenrijk voor do
waarborging der politieke onafhankelUk-
hcld en voor de verbetering van den eco-
nomlachen t'»efltnnd van het land.
VcrmoedelUk wil Schuschnigg op het re-
Aultaat van*deze vertrouwd (Jkr besprekin
gen tc Genèvc niet voorultloopen.
Rusland* toelating.
Na Schuschnigg sprak dc Valera over
sovjet-Rusland* toetreden tot den volken
bond.
Ofschoon de vertegenwoordiger van een
katholiek en godsdienstig land, zou dc Va
lera toch voor de toelating van Rusland
stemmen, nnngczlcn het ln het belang van
den wereldvrede zijn zul, dat een zoo mach
tige .ilu.ii tot «hu Volkenbond toetreedt, al
dus apr.
De Valera hoopte echter, dat de sovjet-
regeering dezcdMe godsdienstvrijheid voort
aan san alk m .voncr* van sovJet-Riuiland
zal toekennen, die het aan de Amerikaan-
sche staatsburgers in dit land heeft toege
zegd.
Dc Valera waarschuwde er togen ln het
belang van den volkenbond en van aovjet-
IIiisland zelf, dut dc geheime beraadalagin
n n de hotelkamers cn elders over dc
wtyzo van ultnoodiging aan sovjet-Rusland
vun den volkenbond langdurig zouden wor
den voortgezet. HIJ gaf den raad, dat dc
kwestie thans openlUk ln don volkorvbonds-
raud zal worden gebracht, opdat dc volken
niet denken, dat hier intriges worden ge
pleegd.
De Valera wenachte in het algemeen be
lang teven*, dat de gewone reglementaire
weg voor dc behandeling van sovjet-Rus
land* toetreding zal worden gevolgd. Kr
moet vermeden worden, dot dc minderheid
over onderdrukking van de vrUheid vsn het
woord zou kunnen klagen. Hij drong ten
olotto nog aan op oen bespreking van de
kwostic ln de zesde, de politieke commissie.
I.itwlnoff heeft bedenkingen.
De Franachc delegatie heeft Litwinoff, die
thans te Evian vertoeft, per telefoon geraad
pleegd over den gisteren opgos lelden tekst
van het uitnoodigingstelograin.
Litwinoff hoeft gcantwoord, dat hij zich
verplicht acht, zijn rogconng te Moskou
hierover te raadplegen, daar hU zelf den
tekst te koel vond, om op grond van dezen
tekst het Russischs volk te kunnen overtui
gen, dat de sovjct-regccring niet mag wei
geren. aan de ultnoodiging gevolg te geven.
Men wacht tc Genèvc thans op antwoord
uit Moskou, doch is reeds er op voorbereid,
dat de tekst hier cn daar zal moeten gewij
zigd worden.
Ten aanzien van de procedure schijnen de
groote mogendheden thAns in to zien. dat
het, overeenkomstig den raad. dien de Va
lera in dc voikenbondsvergadering gegeven
heeft, in ieders belang w ritschel ijk is, niet
af te wijken van de gebruikelijke procedure,
waar Zwitserland op nauwgezette inacht
neming daarvan Aandringt.
De Franschcn schijnen zich dus niet lan
ger tegen een bespreking ln de zesde com
missie te zullen verzetten.
De delegaties der Zuid-Amenkaanschc
staten zijn voornemens Argentinië candi-
daat te stellen voor den zetel ln den vol
kenbondsraad, welke is vrijgekomen door
het periodieke aftroden van Panama.
De mogelijkheid bestaat ook. dat Ecuador
zal toetreden als lid van den volkenbond.
Henderson verlaat Genèvc.
Handerson zou gisteravond Genèvc weder
verlaten. Uit een onderhoud met Engelache
journalisten valt af te lelden, dat hij wei
nig optimistisch is over de naaste toekomst
der ontwapeningsconferentie. Niet alleen
zal het bureau in geen geval vóór Novem
ber weder bijeenkomen, doch men moet
zelfs ernstig rekening houden met de mo-
gelukhexl, vsn een geheel stilliggen vsn de
ontwapeningsconferentie tot het begin van
het volgende jaar.
OO.HTZEEBOND WORDT
BEKRACHTIGD.
Samenwerking EstlandLetlandLltauen
De Litausche Volkenbonds-gedclcgccrdo
Lozoraitis heeft den Franschen minister
van Buitcnlandsche Zaken Barthou mede
gedeeld, dat h(j gistermiddag met dc ver
tegenwoordigers van Estland en Letland
het Oostzccpact zou teckenen, dat op 20
Augustus te Riga werd geparafeerd en een
nauwo samenwerking tusschen de drie
staten voorschrijft.
Men neemt aan, dat Barthou in verband
hiermee zal nagaan wat de consequenties
moeten zUn van Duitschlands weigering
om zich aan te sluiten bu het Oostelijk
pact.
Ook mot den Oostenrijkse hen Bondskan
selier Schuschnigg heeft Barthou MD lang
durig onderhoud gehad. Bevestigd wordt,
dat Schuschnigg hedenmiddag in de Voi
kenbondsvergadering den toestand van
OostenrUk te berde zal brengen.
DUITSCHLAND.
DE DIPLOMATEN BIJ HITLER.
Duitschland als burcht van den vrede.
In het palcis van den rUkspresidcnt heeft
gisteren ccn grootc ontvangst plaats ge
had van alle tc Berlijn geaccrediteerde
buitcnlandsche diplomaten.
Dc belangstelling, welke de BcrlUnschc
bevolking voor deze bijeenkomst toonde,
was zoo groot, dat een groot aantal agen
ten, cn zelfs bereden politic in acite moest
komen, om dc straten in dc omgovlng vrU
te houden.
Een leger van persfotografen en film
operateurs hield den Ingang bezet.
Dc versterkte wacht, bestaande uit sol
daten van de rUkswecr, presenteerde het
geweer, toen de diplomaten het paleis be
troden, onder wie zich ook dc nuntius,
rngr. Orscnigo, bevond.
Mgr. Orscnigo los, namens het corps di
plomatique. een adres van hulde voor aan
den „Flihrcr", begroette hem als het nieu
we hoofd van den staat cn sprak dtn
wcnsch uit, dat de Goddelijke Voorzienig
heid de verwachtingen, welke hU voor het
heil van zUn vaderland koestert, zal ver-
wczonlükcn.
Hitier hield ln antwoord hierop ccn kor
te rede, waarin hU dank zegde voor de goe
de wcnschen, welke hem ln naam van het
corps diplomatique waren uitgesproken.
„Het is mUn wcnsch cn mUn taak. aldus
Hitler, dc goede verhouding van Duitsch
land met de buitcnlandsche staten te be
vorderen cn zoo de grondslagen te leggen
voor ccn wcderzydsch begrijpen. Ook
thans, hoeren vertegenwoordigers van
vreemde staten, verklaar ik, dat het mijn
streven Is, Duitschland tot een vasten
burcht van den vrodc te maken. Niet het
geweld leidt tot den vrede, doch het her
stel der rechtsgelijkheid en de achting voor
het werk cn dc prestaties van ieder ander
volk".
Toen dc diplomaten het gebouw weder
verlieten, was de menigte nog meer aan
gegroeid. Vol enthousiasme verlangden dc
mcnschcn den „Führer" te zien, die later
dan ook op het balcon van het palcis ver
scheen.
RUkskansclicr Hitier verliet later ln ge
zelschap van Frcihcrr von Ncurath het pa
leis onder de jubelende toejuichingen van
het volk.
SPANJE.
DE GISTING IN SPANJE.
Vrijdag beslissende Kabinetszitting?
Salazar Alonzo, minister van binncnland-
sche zaken, heeft een verklaring afgelegd,
waaruit blijkt, dat dc politieke toestand
zeer kritiek is.
Dc kabinctszitting van Vrijdag as. be
looft zeer belangrijk tc worden. De radi
cale ministers zullen Donderdag met Lcr-
roux dejcunccrcn en daarbij zal aook de
politieke toestand worden aangesneden.
In politieke kringen beschouwt men de
woorden van den minister dan ook als de
aankondiging van 'n ministericclc crisis op
Vrydag as.
AMERIKA.
TEXTIELSTRIJD IN DE V.S. DUURT
VOORT.
Gorman's ultimatum door werkjeevers
verworpen.
Het tot gisteravond 6 uur verlengde ul
timatum der stakende katocnarbciders,
waarbü werd geëischt, dat alle fabrieken
dezer branche gesloten zouden worden,
zulks als voorwaarde voor het doen van
arbltragevoorstellen door het stakingsco
mité, is afgeloopcn, zonder dat het door de
werkgevers is aanvaard.
„De strijd duurt voort", werd dan ook
heden door Gorman, den leider van het
stakingscomité, verklaard.
Intusschen heeft de bemiddelingsraad,
die door president Roosevelt ter beslech
ting van het conflict was ingesteld, beslo
ten, zUn werkzaamheden ook uit te strek
ken tot de zude- en de woündustne, zoo
dat ook uit deze beide takken van bedryf
werkgevers en werknemers door de com
missie gehoord zuilen worden.
Nachtelijke botsingen.
De bloedige botsingen tusschen ongeveer
4000 stakende textielarbeiders en 250 man
der nationale garde te Saylesvilie in den
staat Rhode bland hebben den geheelen
nacht van Dinsdag op Woensdag voortge
duurd.
Tot hevige gevechten is het ook gekomen
te Central Falls in denzelfden staat. Daar
hadden dc stakers zich op een kerkhof
verschanst, waar zU dekking vonden ach
ter de grafstcenen; de soldaten der natio
nale garde werden met een hagel van stee-
ncn ontvangen. Ten slotte slaagde men er
in de stakers van het kerkhof te verdrij-'
ven, doch de strijd werd met onverminder
de verbittering voortgezet in de met traan
gas gevulde straten. De stad ligt volkomen
in het duister, daar de stakers alle straat
lantarens hebben vernield. Het aantal ge
wonden is zoo groot, dat een speciaal ver-
bandstation moest worden ingericht.
BUITENL. BERICHTEN.
CRITIEK OP „MORRO CASTLE"
BEMANNING.
Brandstichting door communisten?
Een oud-lid van dc New Yorksche brand
weer, die zich als passagier aan boord van
de „Morra Castle" bevond, is door de com
missie verhoord.
In een Interview verklaarde hij dat de
bemanning onbekend was met de elemen
tairste voorschriften bU het blusschen van
een brand cn dat dc discipline onder dc
bemanning slecht was, dat niemand de pas
sagiers instrueerde hoe zO in de reddings
booten moesten plaats nemen en hoe zU
overboord moesten springen; nu sprongen
zU allen over elkaar heen. Hij zag 15 per
sonen de reddingsgordeLs verliezen, omdat
zU die niét wisten om te doen. Volgens hem
was de brand veel eerder uitgebroken dan
de tud die door dc officieren aangegeven
werd. Reeds om kwart voor één rook hu
brandlucht.
Het hoofd van dc havenpolitie te Havan
na heeft verklaard overtuigd tc zyn dat
men te doen heeft met brandstichting door
communisten, wier terreur daar zeer hevig
is. Naar zijn mcening is de brand gesticht
door een der opvarenden, die brandbare
stoffen in het bagageruim verborgen had.
Vreemde geruchten over den dood van
kapitein Willmott doen de ronde en dc
verschillende getuigenissen over hetgeen
voorviel tgdens den brand spreken elkaar
dusdanig tegen dat men kan aannemen dat
de ware toedracht nog onbekend is.
Aantal dooden volgens de
jongste opgaaf 135.
De hoofdmachinist van de „Motto Cast-
Ie", heeft aan de commissie van onderzoek
verklaard dat men alle passagiers had kun
nen redden.
De ramp heeft volgens de laatste gege
vens den dood van 135 menschen veroor
zaakt. Uit het onderzook is gebleken, dat
er ten minste ccn reddingboot met enkele
leden der bemanning vertrokken is.
Daar zUn verklaringen in strijd waren
met die van den chef-marconist is de twee
de marconist in hechtenis genomen; hij
schijnt het S. O. S -sein tc laat te hebben
uitgezonden.
Roosevelt wenscht maatregelen.
Roosevelt heeft uiting gegeven aan den
wensch dat het congres een wet zal aanne
men, waardoor het gebruik van brandbaar
hout bU den bouw van schepen, bestemd
voor passagiersvervoer, verboden wordt
Bu scheepsbouw moet het gebruik van on
brandbaar materiaal verpl/cht worden
voorgeschreven.
Roosevelt verklaarde eveneens dat hU
het departement van justitie gevraagd
heeft een onderzoek in te stellen naar de
communistische bedrijvigheid te New York
n te Havana in verband met d? ramp van
de „Morro Castic".
PARATYPHUS-EPIDEM1E IN
STIERMARKEN.
Zestig gevallen te Donawitx.
De directeur van ccn ziekenhuis te Dona-
witz heeft in een telefonisch onderhoud
met United Press over een epidemie, welke
in Stiermarken is uitgebroken, medege
deeld. dat er te Donawitz 40 personen met
paratyphusverschynselcn in het ziekenhuis
z(jn opgenomen. Bovendien worden nog
twintig parathypuspatiënten in hun eigen
woning verpleegd. Tot dusver is slechts
een der zieken gestorven; in de meeste ge
vallen had dc ziekte een goedaardig ver
loop.
NIEUWE TREINOVERVAL
IN CHINA.
Door trelnbandieten.
Op de spoorweglijn naar Sipinan hebben
Chineesche bandieten een trein tot ontspo
ring gebracht en daarna beschoten.
Talryke passagiers werden gedood of ge
wond.
STAKENDE GEVANGENEN IN
BRITSCH-COLUMBIA.
Zij elschen hooger loon en erkenning
hunner vakvereeniglng.
In de federale gevangenis te New West
minster (Britsch Columbia) schijnen zon
derlinge toestanden te heerschen. Een hon
derdtal gedetineerden is nL in staking ge
gaan, omdat zij erkenning eischen van hun
vakvereeniging en bovendien een hooger
loon verlangen. Verder willen zy het recht
byeenkomsten te organiseeren en om ver
schillende kwesties, die zu ander» geregeld
willen hebben, met de gevangenisautoritei
ten te bespreken. De gevangenis-directeur
heeft thans bevolen, dat de ontevreden ge
detineerden tot nader order in hun cel moe
ten blyven. Volgens den directeur, Warden,
zijn de gevangenen wel luidruchtig, doch
de heer en gaan niet tot gewelddaden
over.
PLOTSELING KRANKZINNIG TE
NEURENBERG.
Maandagavond is te Neurenberg een sol
daat plotseling krankzinnig geworden. Hy
heeft twee zuner kameraden gedood en
enkele anderen gewond.
Slechts na veel moeite gelukte het, den
krankzinnige te overweldigen en naar een
gesticht te voeren.
LITAU8CH STADJE DOOR BRAND
VERWOEST
Het in het Noorden van Litauen, nabij
Telsche gelegen stadje Lucke, staat sedert
gisteren in brand.
Het plaatsje bestaat slechts uit houten
huizen.
Gistermorgen was het stadje, ondanks
het energiek optreden van alle brandwe
ren uit de naburige plaatsen, reeds voor
driekwart verwoest. Ook dc Joodsche sy
nagoge is totaal afgebrand.
Eerst gistermorgen slaagde de brandweer
erin, het vuur, tot staan te brengen.
De oorzaak van den brand is nog niet
bekend.
ONTVOF.RINGSCOMPLOT TEGEN
CANADA'S PREMIER.
Naar gemeld wordt, heeft de Canadce-
sche poLitie een plan ontdekt, om den Ca-
nadceschen minister-president Benett na
zyn terugkeer in Canada te ontvoeren, ten
einde hem slechts tegen betaling van los
geld weer in vrijheid te stellen.
Verschillende personen in Ottawa zyn
gearresteerd.
PACHTEN EN KOOPPRIJZEN.
(Ingezonden).
Er Is ln Nederland ongetwijfeld gebrek
aan voldoende cultuurgrond. Dit is de re
den. waarom de koopryzen van landerijen
hier hoog zijn en waarom ook de pachten
niet tot een noodpeil zyn aangeland. Enke
le Jaren geleden was het noodig om wette
lijke voorzieningen togen de hooge pachten
te treffen (pachtwet Ebels) terwyl nu be
hoefte bestaat om hypotheekboeren te vry-
waren voor de vele dreigende c-xecuties.
Niettegenstaande de nood waarin de boeren
nog steeds verkeeren. is het typeerend. dat
pachten en kooppryzen van grond weer aan
het stijgen zün. Voor eerste kwaliteit cul
tuurgrond (goede tuinen voor de bloembol
lenteelt natuurlijk buiten beschouwing ge
laten) betaalde men in 1929 circa f 3000.
per HA., terwyl de pachtpryacn ervan de
180.overschreden. In de crisis zijn deze
prijzen niet onbelangryg ingezakt., goede
gronden kwamen niet veel boven de 1.500
per HA. uit en de pachten werden geterti-
eerd. Sommige, slechtere terreinen brach
ten zelfs in het geheel geen pacht meer op.
Onder invloed van de verschillende land
bouw en melkvee-steunmaatregelen zyn de
ze pryzen weer aan het sty gen. terwyl de
neiging van kapitalisten om hun geld weer
in grond te beleggen, mede aansprakelijk
is voor de hoogere noteer:ngen, die men den
laatsten tijd weer voor landerijen bemerkt.
Voor het moment kan goede grond weer
een prys van circa 2.000 per HA. bedin
gen. De pachten beginnen weer in de buurt
van 100 per HA te komen.
Dit is aan den een en kant een bedenke
lijk verschijnsel.
Zy, die grond pachten om er hun levens
onderhoud in te viridden - jonge boeren byv.
staan voor de kans. dat zy die pacht niet
zuilen kunnen door beulen en voor nieuwe
pachtcontracten geldt de pachtwet Ebola
niet. De toestand in den landbouw is vooral
nog niet zoo rooskleurig om hooge iand-
pryzen en hooge pachten verantwoord te
vinden. Men begint weer in goed vertrou
wen op de toekomst te speculeeren, want
anders dan speculeeren kunnen wy derge-
lyke transacties niet vmden. Degenen, die
land koopen, zuiver en alleen uit geldbe
legging. kunnen zich met een lage rente te
vreden stellen, desnoods ook met eenig ka
pitaalverlies, indien de landpryzen tydelyk
zouden gaan dalen. Elke andere belegging
geeft grootere risico's, temeer, daar men
met de volle zekerheid heeft, dat de om
standigheden ook Nederland niet zouden
dwingen den gouden standaard te verlaten.
In dat geval is een styging der landpryzen
met onmogelijk, zelfs zeer waarschynlyk.
Ir. Dyt, een bekend landbouw-econoom
heeft in een doorwrocht artikel, betoogd,
dat de tarwe-productae de eerste jaren on
voldoende zal zyn om de urwe-behoeften
te dakken. WU zullen in dit verband niet op
het genoemde artikel ingaan; wij kunnen
volstaan met de eindconclusie van Ir. Dyt
te vermelden, die verwacht, dat de tarwe-
pryzen, minstens tot 1936 scherp zullen
gaan stygen. Indien dit waarheid mocht
worden, dan hebben wij uit dien hoofde met
sterk stijgende landpryzen en dus mei veel
hoogere pachten rekening te houden. Het is
natuurlijk evengoed mogeiyk, dat Ir. Dyt's
redeneering in de practijk niet opgaat
steeds geschiedt het minst verwachte
maar het neemt met weg. dat vermoedelyk
het zwaarste punt der crisis voor den land
bouw voorbij is. De droogte, welke dezen
zomer heeft geheerecht, heeft do statistische
positie van verschillende akkerproducten
beduidend verbeterd zonder dat en dit
geldt speciaal voor ons land dc oogst er
onder geleden heeft. Voor de weide gronden
is het iets anders; daar heeft de droogte wei
funest gewerkt maar op het bouwland is
weinig van de droogte te bemerken.
Juist door de scbaarschte aan goeden
grond in Nederland kan een styging den
landbouwproducten dc oorzaak worden van
een nieuwe landbouwcrisis. Immers men zal
alsdan weer opnieuw té hooge prijzen voor
den grond gaan betalen en t-Z.L. zuilen do
boeren, die daartoe zijn overgegaan, de las
ten niet kunnen dragen. Men zal leering
moeten trekken uit hetgeen achter ons ligt
on wanneer de boeren zélf zidh niet kunnen
beheerschcn door de onderlinge concurren
tie om exorbitance prijzen voor grond te
gaan betalen, dan dient de Regeering een
weg te zoeken om een nieuwe evenwichtx-
verstoring in den kiem te smoren. Of dit zal
kunnen geschieden en zoo ja, hoe, is een
aangelegenheid welke nader onder de oogen
moet worden gezien. Voorloopig kan men
slechts waarschuwen: besteedt geen te hoo
ge bedragen voor den grond pacht niet voor
•ommen, die niet uit de opbrengst kunnen
worden opgebracht.
Het lijkt ons verstandig, dat de Regee
ring de inpoldering van de Zuiderzee gaat
voortzetten. Al mogen wij voor het moment
geen afzetgebied voor onze agrarische pro
ducten hebben, er komt een tijd, dat die
;eriode tot de geschiedenis behoort. Hoe
meer cultuurgrond-reserve wij alsdan be
zitten, hoe beter het voor de welvaart van
«>ns land zal zyn. Na regen komt zonne-
,-chijn. mits wij de lessen der crisis in prac
tijk brengen.
ZEG ZE MAAR GERUST
IEDER KATHOLIEK behoort abonné te zijn op een
Katholiek Dagblad, en dit Is voor LEIDEN en OMGEVING
„De Leldsche Courant".
Een leder die ons drie abonné's (voor minstens drie maanden)
aanbrengt, zullen wij gelegenheid geven te kunnen zien
hoe laat het is.
Aan hem (haar) zenden wij een armbandhorloge ais hieronder
afgebeeld.
