25ste Jaargang
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1934
No. 7908
S)e £ekUeli£0oii/fca/rit
A DAGBLAD VOOR LEIDEIN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedriegt b, voonkbetaling
▼oor Lelden 19 cent per week2J9 per kwartaal
By onze Agentaa 39 cent per week 2.M per kwartaal j
fnoco per post S 2-** P*r kwartaal
Het Geïllustreerd Zocvio^sbisd ia roar de Abonné's rer-
krygbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bg
og. Afzonderlijke nummert i cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS Na. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
CtVone Adrertentién 30 c«nt per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TTT.EFTVONTJEH van ten hoogste 90 woorden, waarin bo
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop m verkoop:
V De z.g. cumulatie.
Wy herhalen, wat we reeds meermalen
hebben geschreven: inzake de z.g. cumu
latie wordt overdreven, vaak verschrik
kelijk overdreven.
Eerstens, niet alle cumulatie van in
komens is uit den boo ze. Ook in het nlet-
ambtelijke. in het gewone dagelgkache le
ven komt deze voor, zonder dat er iemand
over denkt, zich er aan te ergeren.
Vervolgens, de ergerlijke gevallen van
cumulatie, die overblijven, rijn niet zóó
talrijk!
Dit, ter juister beoordeeling en ter recht
zetting van rond-zwevende demagogische
voorstellingen, vooropstellende moet
erkend, dat de werkelijk bestaande erger
lijke gevallen van cumulatie behooren te
worden uitgesneden uit ons staatsleven, uit
het ambtelijke leven.
En wy kunnen ook niet tegenspreken,
dat van regeer in gswege weinig of nieta
wordt gedaan, om aan de hier bedoelde
gevallen een einde te maken.
Onze aandacht werd weer gericht op
deze cumulatie, toen wc volgend bericht
lazen:
Op 21 September as. hodpt de heer
mr. J. E. W. Duys een-dubbel jubileum
te vieren. Op dien dag zal het 25 jaar
geleden zijn, dat hij voor de S.D.A.P,
zijn intrede deed in het parlement Bo
vendien zal het dan een kwart-eeuw
geleden zijn, dat hij adjunct-commies
bij de Rijksverzekeringsbank op ver-
lofclractement werd!
Mr. Duys is een S D A.P.'er. Maar niet
alléén in de S.D.A.P. zijn personen, die op
deze manier genieten van een inkomen,
waarvoor zU niets doen; dat zij opstrijken
in strijd met de bedoeling, waarmede het
eigenlijk is bepaald en wordt uitgekeerd.
Dit en meerdere soortgelijke gevallen
van cumulatie moeten worden onmogelijk
gemaakt.
't Ia geen afgunst, maar gezond gevoel
voor wat rechtvaardig en billijk is, als het
volk de afschaffing daarvan, zooveel mo
gelijk, eiacht
BINNENLAND
HET KONINKLIJK BEZOEK AAN
NOORWEGEN.
Naar wij vernemen zjjn H. M. de Ko
ningin en H. K. H. Prinses Juliana heden
uit Aasgaardstrand naar Oslo vertrokken
om aldaar een dag te verblijven, alvorens
zich naar Nederland terug te begeven.
Keuring van Zaalzaad
Te Den Haag had dc installatie-vergade
ring plaats van dc commissie van den Tuin-
bouwkeuringsdienst Zuid-Holland. Voorz.
van deze commissie is ir. Ricmcns. Rijks-
tuinbouwconsulent te Naaldwijk, terwijl bIr
leden zitting hebben genomen dc heeren J.
Middelburg te Naaldwijk. M. Vlctcr te
Loosduincn. W. Ph G. Nowé te Delft. C.
Huigsloot tc Roclofarcndsvccn, H. J. dc
Backer tc Poeldijk. H. Rcmmc te Delft, J.
Velekoop te Rockanjc cn H. M. Flinter-
man te Veur. zijnde dc vertegenwoordigers
v d. Kath. Boeren- cn Tuindersbond, Chr.
Boeren- en Tuindersbond. Ned. Tuinders-
bond. Proeftuin Z.H. Glasdistrict cn dc
Prov. Commissie voor dc Veilingen in Z -
Holland.
Als secretaris van den Keuringsdienst
treedt op dc heer Frcmouw. controleur van
den Plantenziektcnkundigcn Dienst te
Naaldwijk.
Het doel van den Tuinbouwkcurings-
dienst Zuid-Holland is in de eerste plaats
aan de tuinders grooterc zekerheid te ver
strekken omtrent de raszuiverheid en ge
zondheidstoestand van hun zaaizaden. Tal
rijk zijn de voorbeelden, dat men door ge
bruik van ondeugdelijk zaad diep teleurge
steld werd. wat niet het geval zou geweest
zun. ingeval men zaad had gekocht van ge
wassen. welke gedurende den groeitijd op
al deze factoren waren gekeurd cn men
door aanwezigheid van een officieel plom
be op de zakken, zekerheid had, werkelijk
zaad van deze goedgekeurde planten te
ontvangen.
HOE GAAN WU NU SPELLEN?
Van verschillende kanten bereikt ons het
verzoek om. nu de minister z|jn spelling* -
wijziging in de scholen gaat doorvoeren,
nog eens den inhoud van die veranderin
gen weer te geven.
Zij komen dan hierop neer:
I. De E wordt aan het eind van open
lettergrepen niet verdubbeld.
Men schrijgt dus niet meer teeken, maar
leken niet meer deelen, maar delen. Zoo
wordt fluweelen: fluwelen; 1 eeraar wordt
leraar. In gesloten lettergrepen blijft de ee
staan. In leeuwen bijvoorbeeld én eeuwig.
Of m 'geel en geel-achtig. wreed en wreed-
achtig, spreekuur enz. Het verschil is ons
duidelijk in dit voorbeeld: men moet schrij
ven: de verbrede straat doch: men ver
breedde de straat, omdat in hot eerste ge
val de e in een open. in het tweede de ee
m een gesloten lettergreep staat.
Vervolgens blijft de ee gehandhaafd aan
het einde van een woord en in afleidingen
van zulke woorden, die op ee eindigen.
Het woord see bijvoorbeeld blijft onver
anderd; (tor onderscheiding van ze) als
ook zijn samenstellingen: see-straat, zee
waardig. zee-sluis enz. Zoo ook do woor
den mee (en samenstellingen: mee-geven,
mee waardig enz.), twee. vee enz.
Vreemde woorden Wijven intusschen in
dezelfde spelling als thans.
Het woord abonné bijvoorbeeld. Hetzelf
de is het geval met aardnjkakundige namen,
die hun oude schrijfwijze behouden: „Wet-
nen" bijvoorbeeld blijft onveranderd.
II. De O wordt aan het einde van open
lettergrepen niet verdubbeld.
Men schrijft dus niet meer beloonen,
doch belonen, groter inplaats van grooter.
Ook aan het eind van oen woord vervalt de
dubbele o; het wordt dus: zo inplaats van
zoo (cn ook zoals, enzovoorts), stro in
plaats van stroa.
De gesloten lettergrepen houden dus de
oo: Oor bijvoorbeeld en mooi en groot. Men
•ehrijft dus: „de grote doos", doch ,.de
grootte van de doos". Uitdrukkelijk is een
uitzondering op dezen regel gemaakt voor
de woorden goochelen, goochem en looche
nen cn hun samenstellingen cn afleidingen,
waarin de dubbele oo gehandhaafd blijft.
Aardrijkskundige namen Wijven even
eens onveranderd: Hindeloopen bijvoor
beeld.
III. De 8CH wordt alleen daar geschre
ven. waar de CH gesproken wordt. Het
arhlervoegvl ISC II behoudt echter zijn
oude spelling.
Men schrijft dus niet meer menseh doch
mens en zoo ook: fris, tussen, vla. De ach
blijft in de woorden als: schip, schalt,
scheef, schoen enz. Het wordt dus „de
Chinese bevolking". Bredase kerken enz.
aardrijkskundige namen ondergaan ook
hier geen verandering: het blijft: 's-Herto-
genboseh enz. De uitzondering beteekent
dat bijvoorbeeld Russisch blijft staan
tegenover Frans, Egyptisch tegenover Duits.
IV. De verbuigingsuitgangen E en EN
bij de woorden EEN. GEEN. MIJN.
I\S /IJS. Ill N en HAAR. worden
weggelaten, wanneer zij bevoegd uk
zijn gebruikt, behalve in staande uit
drukkingen. waarin zij ook worden ge
sproken. (Hare Majesteit bijvoorbeeld).
Deze vereenvoudiging behoeft weinig toe
lichting. Dc regels van dc Vries cn te Win
kel worden op dit punt al lang niet meer
gevolgd. Men schrijft toch niet meer eene
cn zijnen.
V. De naamvalsuitgang N bij lidwoor
den bijv. naamwoorden enz. wordt
alleen gebruikt in het enkelvoud bij de
namen van mannelijke personen en
namen van dieren die een mannelijk
individu aanduiden.
Men lette erop. dat de nasmvals-n uit
sluitend in het enkelvoud nog gebruikt
wordt. In het meervoud niet.
Ik heb dus niet meer „den Jongens", doch
„de Jongens" iets gegeven. Ook schrijft men
met meer „wee dengenen, die kwaad doen",
doch „wee degenen".
Op de tweede plaats vervalt het onder
scheid tusschcn mannelijk en vrouwelijk,
•waar dit niet wezenlijk bestaat. De tafel
onderscheidt zich dus niet meer door zijn
behandeling als vrouwelijk van den als
mannelijk beschouwden stoel. Alleen waar
het geslacht duidelijk ia. handhaaft de
nieuwe spelling de n. Bijvoorbeeld in
woorden als man. smid. haan. kater, hengst.
*ter. bok enz. In figuurlijken zin gebruikt,
verliezen echter deze woorden weer hun
geslachtsaanduiding. De bok als plaats var
•len koetsier krijgt geen n.
Bij deze regels kan men er nog een voe
gen. die even mm commentaar behoeft als
dc vierde omdat hij reeds algemeen wordt
toegepast: hij betreft het gebruik van vor
men als: drs avonds, dezer dagen, des Hee-
ren enz. Men richt z^ch hierbij geheel naar
het beschaafde spraakgebruik. „Tijd"
DE NIEUWE BANKBILJETTEN
N i§._.
„Ten allen tijde Inwisselbaar".
Sedert langen tijd worden door de Ne-
derlandsche Bank N.V, nieuwe bankbil
jetten van 10 in omloop gebracht. Het
zal menigeen zijn opgevallen, dat op deze
biljetten niet de woorden „Aan Toonder"
voorkomen .Dit geeft, naar ons gebleken
is. aanleiding tot allerlei veronderstellin
gen, die grootendeels op pure fantasie be
rusten. doch niettemin by een gedeelte van
het publiek de meeaing doen postvatten,
dat de Nederlandachs Bank bg aanbieding
met bereid zou zijn de biljetten in te wis
selen.
Dit is volkomen onjuist. Ten overvloede
hebben wy ons nog eeru met de Directie
van de Ncderlandsche Ban* Bijbank Rot
terdam gewend om inlichtingen.
Deze verklaarde, dat het weglaten van
de woorden „Aan Toonder" nieta te ma
ken heeft met de al of niet inwisselbaar
heid der biljetten.
Immers de art. 17 en 18 van de wet op
de Nederlandschc Bank luiden als volgt
Art. 17. De vorm cn dc hoegrootheid
der uit te geven bankbiljetten worden
door dc Dirocuo der Bank ter kennis van
het pubhek gebracht.
Art. 18. De biljetten der Bank zgn dage-
lijks betaaibaar bij de Hoofdbank, de Bo
bank, en de agentschappen, met uitzonde
ring van dc dagen, vermeld in art. 171a
van het Wetboek van Koophandel.
Hieruit blijkt, dat de Directie van de
Ncderlandsche Bank geheel vrg a in het
bepalen van vorm cn inhoud der biljet
ten. Zg is alleen verplicht mededecling
te doen aan het publiek weiko biljetten in
omloop zullen wordon gebracht. In den
regel geschiedt dit door middel van de
Staatscourant.
Wanneer dus maar aan deze voorwaarde
is voldaan, zgn de biljetten ten allen tgds
inwisselbaar, behalve op de Zon- en feest
dagen. bedoeld in art. 171a van het Wet
boek van Koophandel. Dat de woorden
„Aan Toonder" thans voor 't eerst op de
biljetten zgn weggelaten is zuiver een
kwestie van „goeden smaak". Wie er meer
achter zoekt is er naast. In 't buitenland
circuleert al geruimcn tgd geen bankpa
pier meer. waarop de woorden „Aan Toon
der" zgn vermeld. „Rotterdammer".
DE ECONOMISCHE POLITIEK VAN DE
REG!I HIN
In de heden gehouden vergadering van
de Chr. Werkgevers Vereeniging heeft dr.
H. vsn der Valk een rede gehouden over
de economische politiek van de regeering,
waaraan het volgende is ontleend.
Spreker begon met te wyaen op de ver
antwoordelijkheid. die men op zich neemt
om over do politiek van de rcgccnng een
oordeel te vellen. In de eerste plaats is dc
toestand op het oogenblik zoo gecompli
ceerd. dat alleen degenen, die een nauw
gezette studie van de regeeringsmaatrege
len maken tot een objectief oordeel in
staat zgn. Daarom waarschuwt spreker
voor de z.g. pseudo-economic, <Lw z. de
economie van degenen, die voor alles een
oplossing weten, maar die nog nooit een
dergelijke studie over de economie heb
ben doorgewerkt.
Doch ernstige critick is dc regeering
volgens haar eigen mededeelingen welge
vallig cn deze wil spreker dan ook geven.
Bovendien heeft dr. van der Valk reeds
een jaar geleden gewaarschuwd voor dc
ernstige gevolgen van dc rcgeenngspoli-
tiek cn uit den toestand blgkt, dat deze
gevolgen niet zyn uitgebleven.
Spr. wees er op. dat het aandeel vsn En
geland en Zweden in den wereldhandel na
1931 ia gestegen. Dit komt, omdat zg in
vele gevallen er in gcalaagd zgn. dc renta
biliteit van het bedrijfsleven tc herstel
len.
In Nederland is dc toestand vsn het
bedrgfslcven zeer slecht Alleen op een
deel van de kapitaalmarkt achgnt hcht.
Doch de hypotheekrente blgft nog hoog
en dc regeeringspolitiek (druk op de hu
ren) werkt hier een verdere verlaging te
gen. Ook de toestand van de Overheidsfi
nanciën is slecht. Op pspier is een sluiten
de begrooting verkregen, maar In werkc-
igkhcid is de situatie veel ongunstiger.
Frankrijk is sedert 1929 het duurste en
Nederland het één na duurste land van de
wereld. Als resultaat van een economische
politiek van de regeering. die voortdurend
op verlaging van het prijs- en kosten pc il
aandringt, acht spr. drt buitengewoon te
leurstellend. In ons land houden de ver
schillende regeeringsmaatrcgelen de prijzen
te hoog.
Hierdoor wordt extra-nsdeel toege
bracht aan de uitvocrbcdrgven. Daarbij
komt, dat de landbouw ongeveer 200 mil-
lioen krggt. de scheep-, aart ongeveer nieta
en sommige uit voer bed rijven in het geheel
niet, terwyl zU er op zgn minst even slecht
voor staan.
Deze politiek is niet alleen Inconsequent,
doch tevens nadeelig voor onse volkshuis
houding Met het oog op de bevolkingsver
meerdering zal ons land zich in industrie*-
ie richtingen moeten ontwikkeien. En dan
moet vooral de uitvoer bevorderd wor
den. De regeeringspolitiek werkt dez* ten
dens gedeeltelijk tegen.
De regeering overweegt thans ook een
ordening van de industrie Verschil met de
landbouw ia, dat de verantwoordelOkheid
vsn de regeering op industrieel gebied
kleiner zal zgn. De regeering wil de orde
ning in de industrie uit de ondernemers
zelf laten opkomen en hun daarbij de
helpende hand reiken. Spreker kan zich
met hel ingediende wetsontwerp vereeni
gen. doch wgst daarnaast op de groot* ge
varen waartoe het kan leiden.
Het deflatieproeee in Neder
land is vastgrloopcn llrl
vraagstuk van loonsverlaging
tc eenzijdig belicht.
De regeering heeft bg voortduring de
noodzakelijkheid van verlaging van kosten
en prgzen betoogd, maar aangezien dit in
hoogst onvoldoende male is geschied, Is 't
<!«-f Ui tie proces in Nederland op het oogen
blik vastgeloopcn.
Van verschillende zijden wordt herhaal-
del uk aangedrongen op verdere loonsver
laging. Hoewel de noodzakelgkheld hier
van in vele gevallen erkennende, meent dr.
van der Valk. dat hiermede de oorzaken
van het hoog* kostenniveau te eenzgdig
worden gezien. De landbouwsteun werkt
pr ijs ver hoo ge nd spreker is voor steun-
verkening. doch dan op geheel andere
grondslagen en vooral de minst draag-
k rachttgen worden het meesct getroffen,
maar ook hier Is liet foutief de landbouw
steun tot uiUluilenr mikpunt van criuek
te maken. De grootste moeilgkhedrn zit
ten op het oogsnbllk in de vaste lasten,
hetgeen met verschillende voorbeelden
wordt toegelicht.
Twee mogelijkheden, die het
evenwicht in oase volkshuis
houding kunnen herstellen.
Indien de regeering het vraagstuk van de
vxste lasten niet tot een oplossing brengt,
zullen. afgezien van een verlaging van
den landbouwsteun, die absoluut noodza-
kclgk is loonsn en salarissen nog aan-
zicnigk naar beneden moeten Er zal dan
nog een zeer hevige loondruk moeten wor
den uitgeoefend. Dit achtte spreker econo
misch niet Juist, en bovendien sociaal onge
rechtvaardigd.
Indien dc regeering echter een conse
quente en rechtvaardige economische po-
bliek wil volgen, zgn er slechts twee mo-
gelijkheden, die het evenwicht tusschcn
prgzen en kosten kunnen herstellen In
dien dit evenwicht hersteld is, is ook het
werkloosheidsvraagstuk voor oen groot
deel opgelost.
Hel hquidsUeprocos moet niet worden
geremd door prijspolitieke maatregelen,
d.w.x. dal er geen rente en geen pacht mag
worden uitgekeerd, indien deze economisch
niet bestaat. De Vaste lasten moeten ver
minderen In dc eerste plaats door een ver
laging van de kapitaalrente over de ge-
hcelc linie, afschrijving van die kapitalen,
welke verloren zgn, maar door kunstma
tige prijsopdrijving en belastingen nog on
aangetast blyven cn verlaging van alle
verdero vaste lasten. Dit moet gepsArd
gaan met var Laging van don landbouw
steun, verlaging van wcrkloosrn uitkeer In-
gen en verlaging van loonen cn sslaruwcn.
cn tenslotte verlaging van belastingen,
waarby het geheel in harmonisch verband
moet worden gebracht. Dit veronderstelt
natuurlijk tevrns een groole bezuiniging
op de Staatsuitgaven. Dan is een aanzien
lijke verlaging vsn de kosten van levens
onderhoud te verkrygen. Met hel mindere
inkomen kan dan meer worden gedaan dan
vroeger. Dus niet alleen wat de rente,
maar ook wat dc hoofdsom betreft. Spreker
w ijst erop. dat dit proces met groot* moei-
lykheden gepaard zal gaan.
De tweede mogelijkheid ziet spreker Ui
monetair* maatregelen
Als het eerste alternatief echter niet
door te voeren is, zal tot monetaire maat
regelen moeten worden overgegaan. Daar
mede is het evenwicht dan nog niet geheel
hersteld. Andere maatregelen zul In, de
monetaire politiek moeten aanvullen. Doch
het voordeel ia. dat alle crisismaatregelen
dan een juist uitgangspunt kunnen vinden
in het in goud verlaagde kostenpeil. Be
vreesd voor ern stijging van de kapitaal
rente behoeft men niet te zgn. In geen
enkel land ter wereld heeft depreciatie
daartoe geleid Bovendien zal de toestand
van dc openbare financiën zonder twijfel
verbeteren.
Hoewel dr. van der Valk da economische
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De poging van Rooaevelt o«n In het te*,
tlelconfllct te bemiddelen te mtelukl. (Ida
bled).
Ruantechr Mratoafeerballon ontploft.
Luchtv. 3de blad).
BINNENLAND.
Geheimzinnige brand te Haarlem, waar-
bU ren II Jarig meteje te omgekomen. De
brand voorafgrgaan door misdaad. waarbij
het mei*je te geworgd (Gem. Berichten.
3de blad en Laatste Ber).
In de DrenUrhe lloofdvasrt te A**rn
reed een grootr vrachtauto te water, tenge
volge waarvan dr twee Inzittenden .ver-
dronkrn. (Laatste Berichten).
Bolalng tuwhrn motor en auto Ie Kas
van Gent. De motorrijder Ie water ge
raakt en verdronken. (Gein. Berichte:*, 3de
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
liet 3de lustrum van den D. II. V. II
(3de blad).
De Klad ion wielerwedstrijden te Amster
dam. (3d* blad).
De nationale tenniskampioenschappen te
Amsterdam. (3de blad).
politiek van de regeering niet kan verde
digen. maant hg lot voorzichtigheid in «!q
hecordcelmg van de crtetemaaticgcler. De
regeering staat voor een Herculestaak en
om deze te voleinden verdient zij Ieders
medewerking De regoertng hoeft in hel
afgeloopen jaar roette voel lol stand ge
bracht. Doch hd te eveneens In het be
lang van de regeering, om te luisteren naar
de adviezen van die kringen uit proctyk cn
wetenschap, die door nauwgezette studie
tot dc overutlglng zgn gekomen, dat do
economische politiek van ons land zich op
den verkeerden weg bevindt
DE BANEERING DER KLAGERS-
BEDRIJVEN.
Een belangrijke bediming. Dc M.V.V. in het
gelijk gesteld.
Zooala r<-«ds eerder werd gemeld, heb
ben in Utrecht grossiers en slagersver-
eetiigingen onderling een saneernigsoom-
mtestc gevormd („Commiaste der Samen*
werkende Vereenigingcn voor den Vleeach.
handel te Utrecht"), by verkorting aange
duid als S V V.
De/*- 8 V V. heeft ten doel. maatregelen
l* treffan tot beteugeling der ongebrei
delde cn vaak oneerlijke concurrentie, als-
mode tot herstel van het economisch even
wicht in de betrokken bedryven.
Teneinde geldmiddelen te vinden om
Ó9M saneer mg te bekostigen, waren de sa
menwerkende vereentgingen overeen ge
komen. dat elke aangesloten verkooper van
grof vlceach van den kooper, onverschillig
of dez* aangesloten te of niet, een vaatgo.
•leid bedrag te bodingen ten bate der S.
V.V.
)>nigc buiten het «ancerlngaplan staande
slagers weigerden echter dc/* bedongr.i
gelden aan dc 8 V.V. te voldoen Op 23
Augustus LL publiceerde de V V bij
rondachryven, uitsluitend gericht aan haar
leden, de namen dezer weigerachtige sla
gers onder mededeeiing. dal het dc aar.gr.
sloten grossiers krachtens overeenkomst
vc boden was. aan deze weiger acht igen
vleeach te leveren, zoolang zg de verschul
digde bedragen niet zouden hebben vol
daan.
Een der slagers, de heer Dorresteyn,
achtte de maatregelen der SVV onrecht-
matig cn etechte m kort geding slaking der
bedoekte handelingen.
Zaterdag 2 September werd deze zaak
In kort geding behandeld voor drn waar
nemend president der rechtbank te Utrecht,
mr. vsn der Meuten, waarna de uitspraak
werd bepaald op 8 September dav
Voor etecher trad op mr. J P. Sic burgh
en voor gedaagde mr. C. H. J. W. vir
Soest.
Bij <J» op September gevallen beat»-
