GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1M4
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD. PAG. 6
nrT AMBTENAREN- EN WERK LIEDENREGLEMENT EINDELIJK
VASTGESTELD. DE SCHO OLGELDHEKFING BIJ HET L. O. EEN
AVOND OVER ONVERVULBARE WEN8CHEN. VUURWERK, DAT
SLECHTS ROOK ACHTERLAAT. EEN VERWORPEN MOTIE EN
EEN VERWORPEN VOORSTE L.
Redenen van ontslag.
De heer Ver weg 'SDAD zegt. dat
deze bepalingen op aandrang van de re
giering in de verordening zijn opgenomen.
Wat moet worden verstaan onder revolu
tionaire gezindheid? Dat zal afhangen van
de overheid, die op een gegeven moment
aan het roer is. De houding van het Leid-
sche personeel wettigt een dergelijke be
paling niet. Spr. wenscht niet mede te
werken aan bepalingen, die in de richting
van de dictatuur gaan. Spr. vindt zulke
bepalingen gelegenheids-wetgeving. Ver
der is spr. van meening, dat ongeschikt
heid moet blijken uit een offlcicclc uit
spraak.
Mevr. Bragg aarde Does (S.D.A.
I' t ki-Tt /.i'-h l«-gen h-t fii i -
den van ontslag. De overheid heeft zich
niet te bemoeien met de wijze, waarop de
vrouw en daar gaat het hier om
haar huwelijksleven wil Inrichten. Wil
men de vrouw in nuis houden, dan moet
men ook consequent zijn en by werkloos
heid van den man de vrouw niet uit huis
sturen, omdat zy nog wel wat verdienen
kan.
De heer Vos (V.D.) Is het met het
amendement eens De gewraakte bepalin
gen bevorderen allerminst de eenheid van
ons volk.
De heer v. Wel zen (C.P.) verwacht
van een ontslag bU concubinaat geen en
kele verbetering van de zeden. Integen
deel zal deze bepaling leiden tot allerlei
ontduikingen. Afgezien daarvan heeft z.l.
de overheid niet het recht hier het zede
lijk leven der ambtenaren te regelen. Ont
slag wegens revolutionaire gezindheid acht
spr. vanzelfsprekend ongeoorloofd. Hier
komt een fascistische tendenz tot uiting
Spr. wil geen uiteenzetting geven van het
verschil tusschen de eene dictatuur en de
■natt»
(Stemmen: Waarom niet? Willen we
graag hnoren')
Spr. verheerlijkt de Sovjet-dictatuur,
welke natuurlijk een heel andere dictatuur
is dan overal elders. Dwangmaatregelen als
de voorgestelde zullen op den duur onhoud
baar blijken.
De heer Wilbrink (C.H) ziet In de
huwelijksbcpaling slechts dit, dat de over
heid wil beletten, pat één gezin tweemaal
uit de overheidskus put.
Ontslag by revolutionaire gezindheid en
bij lidmaatschap van een verboden ver-
ronlging vindt spr. niet sympathiek. Hier
beslissen wi^nlet meer. wat al of niet scha
delijk is voor de gemeente, maar de mi-
nistor.
't Is een gelegenheidsmaatregel, zegt de
lieer VerweiJ. mnar was het Pnnichcongres
van de S.D.A.P. (waar do S.D.A.P. hnnr
revolutionaire gezindheid verloochende)
(■■•en gr|fgi-iilii-i-l-.--<.iiKn-.? Spr. i. rr nut
van overtuigd, dat de S.D A P. minder re
volutionair is dan b.v. de N S B.
Wothoudcr Te pp (R.K.) gaat niet meer
In de op kwestie van de gehuwde ambte
nares. De bepalingen inzake de revolutio
naire gezindheid moeten toch worden op
genomen, ook al zou de Raad ze verwerpen.
Overigens zijn ze zeer redelijk, omdnt niet
de Stnnt er is ter wille van den ambtenaar,
maar juist omgekeerd, de ambtenaar is er
ter wille vnn den Staat. Wat dc vaststel
ling van dc arbeidsongeschiktheid betreft,
geeft spr. in overweging dit gedeelte var»
het amendement in te trekken, omdat het
onuitvoerbaar is.
Reeds Is aangenomen een artikel, waarin
aan B. en W. de bevoegdheid wordt gege
ven een herkeuring aan te vragen, na een
uitspraak vnn den Centr. Raad v. Beroep.
De heer Verwed (S.D.A.P.) trekt dit
laatste gedeelte van zyn amendement In.
De rest van het amendement wordt ge
splitst In stemming gebracht.
Het ontslag bij huwelijk wordt gehand
haafd met 20 tegen 11 stemmen.
Tegen: de S.D.A.P. en de hccren Vos en
v Wtlstn
De revolutionaire gezindheid wordt ge
handhaafd met 20 tegen 11 stemmen.
Tegen: de S.D.A.P. en de hecrcn Vos en
v. Wel zen.
Het lidmaatschap van een verboden ver-
cenlging wordt eveneens gehandhaafd met
19 tegen 13 stemmen. Tegen: de S D A P
en dc hccren Vos, v. Wolzen en Tobó.
Ontslag wegens leeftijd en
Invaliditeit.
By art. 87 (ontslag op 63-jarigen leeftyd)
verdedigt de heer Wilmer (RKi een
amendement-W ilmcr. Bcekenkamp
cn Wilbrink om dc vryheid van B. en
W om het ontslag op te schorten, te bc-
rerken tot 2 Jaar (het ontwerp stelt 5 jaar
voor). Spr. verdedigt dit amendement met
het oog op de tegenwoordige tydsomstan-
dighcden, waarin zoovele jonge menschen
staan te wachten.
Bgzonderc omstandigheden kunnen een
afwuking rechtvaardigen, maar 5 jaar is
te lang.
Wethouder Tepe (RK is het met den
lieer Wilmer in principe eens, doch ont
raadt desniettemin het amendement. Z.L
moet men vryheid hebben voor een rui
meren termyn dan 2 Jaar.
Het amendement wordt aangenomen met
23 tegen 9 stemmen.
Tegen: de hoeren Vos. de 4 wethouders.
Meunen. Bosman, v. Weizen en v. Krcki
By art. 90 (pensioen) komt aan de orde
een amendement Wilbrink.. Eiker-
bout en Bergers, om aan een ambte
naar, die wegens invaliditeit wordt gepen
sioneerd. ren uitkccring te geven van 6
weken salaris.
Dc heer Wilbrink (CH) verdedigt
dit amendement op billijkhcicbgrondcn.
omdat niemand wegens invaliditeit wordt
gepensioneerd, als hy van te voren niet
geruimen tyd ziek i» geweest, wat zyn
spaarpotje geheel heeft verslonden, ter
wijl hij gewoonlijk 3 maanden moet wach
ten vóór hy zyn pensioen krygt uitge
keerd
Dc heer Beekenkamp (AR) vindt
de redactie wel erg royaal, omdat dit
amendement nu ook van toepassing Is op
de hoogste ambtenaren. Z. 1. ia er voor de
gemeente geco aanleiding om voor Sinter
klaas tc spelen. De gemeentelijke hulp
bank is er ook nog.
De heer Bergen (RK.): Dat is Juist
een argument vóór het amendement.
Want dc menschen komen nooit meer van
hun afbetalingen af.
Wethouder Tepe (R.K.) heeft aanvan-
kciyk veel voor dit denkbeeld gevoeld,
maar heeft zich later aangesloten by de
argumenten, welke de heer Bcekenkamp
heeft ontwikkeld. Zich wenden tot de ge
meentelijke hulpbank ia absoluut niet on
eervol.
Wethouder Gosllnga (AR) verzet
zich eveneens tegen het amendement, voor
eerst omdat de redactie veel te ruim is,
maar vervolgens ook, omdut hy de royali
teit veel te groot en onnoodig acht. wat in
dc practyk tot verkeerde gevolgtrekkingen
aanleiding zal geven.
De heer Wilbrink (C.H.) beperkt zyn
amendement tot salarissen beneden f 3.000
De heer M anders (R. K.) verdedigt
het amendement. De overgang van salaris
naar pensioen kan op zeer pyniyke wyze
geschieden en dit amendement helpt die
overgang verzachten. De gemeenteiyke
hulpbank is er niet om er zooveel moge-
lijk menschen naar toe te sturen, maar
om zc af te houden van nog erger crediet-
instellingen,
Het gewyzigde amendement-Wilbrink
wordt aangenomen met 25 tegen 7
■temmen.
Voor de S. D. A. P. en de heeren Scho-
nevcld, v. Tol, Vos. Bergers, Wilmer, Bce
kenkamp, dc Reede. Meynen, v. Rosma
len, Wilbrink, v. Welzcn, v. d. Reyden,
Mandcrs cn Lombert.
Het Reglement wordt daarna In zyn ge
heel z. h. at. aangenomen.
30o. Voorstel tot het geven van namen
aan verschillende straten en een tweetal
bruggen.
Goedgekeurd.
Schoolgeldhefflng.
31o. Voorstel tot vaststelling van een ver
ordening. regelende de heffing van school
geld voor het gewoon lager- en uitgebreid
lager onderwijs tc Leiden.
De heer v. Stralen (S D.A.P.) vraagt
welk bezwaar B. en W. hebben tegen hoo
ger beroep by den ^Raod v. Beroep voor
dc directe belastingen. Verder vraagt spr.
Inlichtingen omtrent dc reclames by dc
vaststelling van het schoolgeld. Ook maakt
spr. er aanmerking op, dat de mogclyk-
heid ontbreekt om dc schoolgeldhefflng
totaal kwyt te schelden op grond van on
vermogen.
De heer Bcekenkamp (A. R,) ziet
ook niet In. waarom de gemeente Leiden
zich verzetten moet tegen dc mogclykheid
van hooger beroep, aldus ingaande tegen
•cn algemeen aanvaarde opvatting.
De heer dc Re ede (C. H.) is het In
dit geval geheel eens met B en W. Het
schoolgeld zit vast aan de belasting-aan
slag. Ieder belastingplichtige kan van zyn
aanslag in beroep gaan. Waarom moet de-
zelfdo belastingplichtige nog eens in be
roep voor wat betreft zyn schoolgeldaan
slag. die aan zyn belastingaanslag onver-
brekciyk vast zit.
Wethouder Goal in ga (A. R) noemt
de bezwaren van de hccren v. Stralen en
Beekenkamp absoluut theoretisch. Openen
wy nogmaals de mogclykheid van hooger
beroep, dan gaan allerlei menschen noo-
deloos In hooger beroep, wat veel romp
slomp meebrengt om niets.
Dc heer v. Stralen heeft gcUjk wat be
treft dc invordering van het schoolgeld
bij onvermogen. Doch spr. ziet geen kans
een anderen gang van zaken in dc veror
dening op te nemen. Het ecnige is, dat
spr. den ontvanger, verzoekt zijn practyk
te wyzigen en spoediger tot oninbaar ver
klaring over tc gaan.
De heer v. Stralen (S.D A P.) merkt
nog op. dat er ook schoolgeldaanslagen
zyn, die niet gebaseerd zyn op dc belas
tingaanslag Ook daar ontbreekt de be-
rocpsmogelykheid.
Wethouder Gosllnga (A. R.): By B.
en W. Dat ls ook een heel fatsocniyk col
lege
De heer Groeneveld (S D.A.P.):
He. schoolgeld zit automatisch vast aan de
belasting. Maar bu onvermogen raakt die
automaat biykbaar defect.
Wethouder Gosllnga (A. Rgeeft
toe, dat sommige schoolgelden niet ge
baseerd zyn op de belasting. Dat komt
sporadusch voor en daarvoor is geen be
roepsinstantie noodig. De oorzaak van dc
„defecte automaat" van den heer Groene
veld ligt in het pcrsooniyk inzicht van
den ontvanger.
De verordening wordt daarna z. h. at.
aangenomen.
32o Voorstel tot vaststelling van een
verordening, regelende dc Invordering van
.schoolgeld <>or het gewoon lager- en uit
gebreid lager onderw-ys te Lelden.
Goedgekeurd.
33o. Voorstel tot vaststelling van een ver
ordening. regelende de hefftrrg van school-
geld voor het buitengewoon lager ondcrwys
tc Leiden.
Goedgekeurd.
34o. Voorstel tot vaststelling van een ver
ordening. regelende de invordering van
schoolgeld voor het buitengewoon lager on-
derwys te Leiden.
Goedgekeurd.
33o. Praeadviea op de adressen van de
Nederlandache Centrale Reddingsbrigade
te Rotterdam en van de Koninklijke Ver
bonden Nederlandache Wateraportverecni-
gingen, van den A. N. W. B. Toeristenbond
voor Nederland, afd. Watertoerisme, en van
den Nederlandschen Kanobond, inzake het
in het leven roepen van een verordening
ter voorkoming van verdrinking by beoefe
ning van de watersport.
Goedgekeurd.
De vergadering wordt daarna geschorst
tot 8.13 uur.
AVONDZITTING.
Inperking der werkloosheid.
Na heropening der zitting la aan de orde:
36o. Praeadviea op het voorstel van den
heer van Eek ex, inzake inperking van de
werkloosheid.
Hierby komen in behandeling het Peti
tionnement van de S. D. A. P. en twee
voorstellen-v. Stralen om dc regeering
te verzoeken maatregelen te treffen voor
gedwongen huurverlaging en wederom
huurcommiaaie in te stellen en om de pre
mie-betaling der werkloozen voor hun
ziekteverzekering voor rekening van dc ge
meente te nemen.
De v o o r z. stelt voor, het laatste voor
stel niet in behandeling te nemen, daar een
voorstel van B. en W. te dier zake reeds
in ver gevorderden staat van voor
bereiding verkeert en binnenkort zal wor
den ingediend.
Aldus wordt besloten.
Het petitionnement.
De heer v. Eek (S. D. A. P.) bespreekt
het petitionnement dat hy schitterend ge
slaagd noemt. De S. D. A. P. is daarmee
niet getreden in de rechten van den raad;
het petitie-recht is een recht, dat aan ieder
toekomt en grondwetteiyk is gewaar
borgd.
Het volk wendt zich daarby tot de be
voegde macht om zyn wenschcn kenbaar tc
maken. De A.-R. kieaverecniging noemde
het petitionnement een politiek spelletje.
Daartegen kan men zich niet verdedigen;
dat is beneden peil. Op 't petitionnement
hebben vele menschen geteckcnd, die geen
lid van de S. D. A. P. zyn en ook geen
geestverwanten zyn. Men heeft geteekend
om den inhoud. Men heeft het cyfer van
14.000 handteekeningen niet bijzonder
hoog genoemd, maar zóó gemakkelijk gaat
het niet. Het cijfer van 14.000 bewijst, dat
de bevolking nog wat verwacht van dc de
mocratie.
Het voorstel van «pr. baseert zich op den
huldigen cconorqischen toestand; de werk
loosheid breidt zich nog steeds uit; dc uit-
keeringen dalen met het gevaar voor mas
sale ondervoeding. Naast de stoffelijke ont
bering komt dc moedeloosheid en dc wan
hoop. Onder die omstandigheden meent de
S. D. A. P. eenige voorstellen te moeten
doen. In de kapitalistische maatschappij
zal de werkloosheid niet meer verdwyncn,
maar men kan eenige verbetering in den
toestand brengen. Op onze voorstellen is
een soort praeadvics uitgebracht, maar dat
is zoo mager, dat het geen praeadvies mag
heeten.
Daaruit blijkt de hulpeloosheid uit bur
gerkringen tegenover de werkloosheid. Men
wil afwachten en lntusschen de eindjes
aan elkaar trachten te knoopen. Van dat
afwachten.wordt het proletariaat de dupe.
Wy moeten integendeel aanpakken, ook al
maakt men daarby fouten. Wy stellen de
uitvoering van verschillende werken
voor
Wethouder Splinter (C.-H.): waarvan
sommige roeds aangenomen.
De heer v. Eek (S. D. A. P.): Daaruit
blijkt
Wethouder Splinter (C.-H.).... dat
er wordt aangepakt.
De heer v. Eek (S. D. A. P.): Toen wU
het voorstel deden, waren ze nog niet aan
genomen.
Wethouder S p 11 n t e r (C.-H.): Maar
u wist, dat ze zouden worden aangeno
men.
De heer v. E c k (S. D. A. P.): In ieder
geval moet er werk geschaft worden. Van
.werk komt werk. Maar niet in werkver
schaffing doch tegen behooriyk loon.
Loonsverleging leidt tot ondergang.
Men zou het vroeger voor on-
mogelyk hebben gehouden, dat men mll-
liocnen zou gaan uitgaven alleen om dc
menschen in he tleven te houden zonder
dat er ecnigen arbeid voor verricht wordt.
De loonen moeten op peil biyven, maar
als dat onmogelyk is omdat anders dc
werkloosheid te ontgaan. Publieke licha-
dan zullen wy dat kleinere kwaad aan
vaarden om het grootere kwaad van dc
werkloosheid te ontgaan. Ppubliekc licha
men hebben ook een ethische plicht On
danks de mocilykc financiccle toestanden
heeft dc overheid de plicht te toonen. dat
zy doet wat zy kam. Kan Leiden niet wat
meer doen?
B. en W. hebben ecnige werken oa. het
tunnelplar. opgesomd cn gezegd, dat zy
steun van het Ryk zullen vragen. Maar
als het Ryk geen steun geeft, wat ge
beurt er dan? B. en W. weten biykbaar
niet wat zy moeten doen. Wy hebben niet
eens het groote tunnclplan willen voor
stellen. wegens de groote kosten, maar heb
ben alleen die werken voorgesteld, welke
voor de hand liggen. Kan men die daden
niet verrichten, dan vreest spr. groote
schade voor het parlementarisme. Niet pra
ten maar doen
De heer Wilmer (R.-K): Juist, u zegt
het precies.
De heer v. E c k: Het gemeentebestuur
kan niet alles.
Wethouder Splinter (C.-H): U ziet
dat toch in.
Dc heer v. Eek (S. D. A. P.): Met ener
gie moet gestreefd worden Ln een rich
ting welke eenige verlichting kan bren
gen. Men moet breken roet de aleur van
afwachten.
Aandrang op de regeerlng.
De heer v. S t r a 1 e n (S. D. A. P.) meent
dat uit het praeadviea een soort gering
schatting blykt voor de pogingen, welke
van de zijde der S. D. A. P. worden onder
nomen. Er wordt niet ingegaan op de ont
stellende gevolgen van de werkloosheid.
Deze gevolgen zijn zoo groot, dat slechts
buitengewone middelen kunnen helpen.
Het aantal werkloozen was nimmer in de
zomermaanden zoo groot als nu. Daaruit
blykt, dat B. en W. niet met volle kracht
streven naar werkverruiming. Er wordt nu
een krachtiger politiek van het college
verwacht. Welke werken zyn in het laatste
Jaar uitgevoerd en hoeveel arbeiders heb
ben daarby werk gevonden? Hoe staat
het met de uitvoering van het Levendaal-
plan?
Wethouder Romyn (V. B.): Ja, wy
traineeren expres.
De heer v. Stralen (S. D. A. P.): Ik
mag toch wel belangstelling toonen.
Wethouder Romyn (V. B.): Ik JaegrUp
niet, hoe u zich nog interesseert voor een
werk, waar u zelf tegen hebt gestemd.
De heer v. Stralen S. D. A. P.Hoe
staat het met de gevraagde uitkeering uit
het 60 millioen-plan? Wat de bouwvoor-
schottcn van het Ryk betreft, wacht men
ook maar lijdelyk af. Spr. heeft voorge
steld, om bij dc regeering aan te drin
gen op wettelyke maatregelen tot verla
ging der huren, en speciaal op de instel
ling van een huur commissie Het komt
voor, dat meer dan een derde van de on
dersteuning der werkloozen aan den huis
baas moet worden afgedragen. Wy weten
wel, dat de gemeente geen wetten kan ma
ken om de particuliere huren omlaag te
drukken, maar de houding van het col
lege kan toch krachtiger zyn.
Een politieke debatingclub.
De heer Bosman (V. B.) zegt, dat de
S. D. A. P. wel groote critiek oefent, maar
niet bereid is om zelf in het stadsbestuur
zitting te nemen. De S. D. A. P. blijft al
tijd een debatingclub, oefent druk uit op
anderen, maar blyft zelf buiten den strijd.
Een dergclyk praeadvics had spr. niet
anders verwacht. Het is technisch en fi
nancieel niet doenlyk om aan alles maar
direct uitvoering te geven van hetgeen
imen wenscht. Wil men het geld daarvoor
leenen, dan zal de belasting weer ver
hoogd moeten worden, die toch al veel te
hoog is.
De heer v. Eek wil werken laten uitvoe
ren, maar niet tegen de lage loonen der
werkverschaffing. Spr. meent, dat het bit
ter weinig is, wat de gemeente kan doen.
De werkloosheid zal pos verminderen wan
neer de industrie tot bloei komt. Als mid
del daartoe acht spr. het eenige: zuinig
zyn, hard werken en tegen een karig loon.
Dat staat diametraal tcg«-novcr het stand
punt van de S. D. A. P. Het vaA spr. motn-
lyk om in het petitionnement iets anders te
zien dan een politiek spelletje. Want hy
kan niet gelooven, dat de heer v. Eek wer
kelijk gelooft daarmee iets tc kunnen be
reiken.
De oorzaken liggen dieper.
De heer M anders (R.-K.) zegt, dat
thans twee antipoden hebben gesproken,
en dat deze toch veel met elkaar gemeen
hebben. Zy leggen beide den nadruk op de
kosten.
De oorzaken van de werkloosheid lig
gen veel dieper dan by het geld. Men durft
niet meer te leven en vernietigt zelfs zyn
eigen geslacht. By een normale verdeeling
van dc productie is er genoeg voor allen.
Er moet een heel andere ordening komen
cn anders komt men er niet uit. Het stre
ven van de S D. A. P. stelt spr. op prijs,
maar hy geeft den heer Bosman gelyk,
dat de gemeente bitter weinig kan doen.
Het verwijt van den heer v. Eek. dat B. en
W. niet voldoende doen, is onjuist. De re
medie van den heer Bosman kan spr. niet
aanvaarden. Alle maatregelen welke thans
genomen worden, acht spr. volkomen ver-
koerd. Onderwysinkrimping byv. is on
juist;, wy moeten juist het ondcrwys zoo
veel mogclyk uitbreiden.
Ondoordachte voorstellen.
Dc heer W 11 m c r wil niet gaarne onaan
genaam zyn, maar hy vreest van deze ver
gadering niets anders dan weerzin tegen
dc democratie, omdat er niets anders ge
daan wordt dan gepraat. Onder „praten"
verstaat spr. niet het doen van uitvoerbare
voorstellen. De voorstellen van dc S.D A P.
zyn echter niet doordacht. De S D.A.P. heeft
maar een greep gedaan uit eenige werken,
zonder aan te toonen dat zy financieel cn
technisch uitvoerbaar zyn. Wat het peti
tionnement betreft, stond voor spr. van te
voren vast. dat daarop druk geteekend zou
worden. Iedereen is voor huurverlaging cn
voor bestryding der werkloosheid. Spr. is
het niet eens met den heer Bosman, dat cr
een behoorlyke maatschappy te verkrygen
is alleen door lage loonen. Het vooretel-
v. Eek is zoo vaag. dat geen ernstig raads
lid er vóór kan stemmen. Het voorstel-
v. Stralen wil adressecrcn, maar dat ligt
niet op den weg van dc gemeente. De raad
moet niet parlement je gaan spelen. Dat
wordt de ondergang van dc parlementaire
democratie.
Het is het kapitalisme.
De heer v. Wel zen (CP.) spreekt zUn
teleurstelling uit over het feit. dat dc raads
fracties het probleem van dc werkloosheid
niet willen bespreken op het peil. dat cn
dergelyk vraagstuk eischt. Daaruit blykt
z-i. «ie onmacht van het kapitalisme. Spr.
geen tegenstander van een petitionne
ment, maar dan moet dat petitionnement
meer inhouden dan dat van dc S.D.A.P.
Er had meer actie by moeten komen,
met name tegen de loonsverlaging. Ln dezen
tyd moet de raad zyn grenzen verbreken
en ligt het op zyn weg om te adresseer en
aan de regeering. Hy spreekt van „verzet
van breedt volksmassaa", „vertrouwen in
eigen stryd" enz. Het voo:stel-v. Stralen
inzake de huurverlaging acht hy onvol
doende. H uurstaking had gepropageerd
moeten worden.
Laat het nageslacht betalen.
De heer Ver we U (S.D.A.P.) wil op de
geuite iminuaties niet ingaan. Ieder raads
lid heeft het recht van initiatief en daarvan
heeft de S.D.A.P. gebruik gemaakt. Spr. is
er van overtuigd, dat de heer Wilmer nim
mer een goed woord heeft over gehad voor
welk voorstel van de S.D.A P. ook, geen
enkel onzer voorstellen is ooit goed door
dacht.
(Stemmen: Dat is niet waar).
Spr. herinnert er aan, dat wy thans nog
betalen voor schulden door het voorge
slacht gemaakt. Daarom is er geen bezwaar
tegen, dat wy leenen en het nageslacht
laten mee betalen. De regeering gaat ons
voor, zie het 60 millioen fonds.
Wethouder Goslin ga (A.R.): Een soort
Leidsch 6 millioen fonds dus?
De heer Verwey (SD.AP): Ik zou
daar niet tegen opzien, als wij daardoor
Leiden tot «.-en stad konden maken, waar
het goed wonen is.
Wot houder Romyn (V.B.): Voor de
werkloozen!
De heer Verwey (S.DA.P.) verdedigt
verder de voorstellen der S.D.A.P.
Pronken met andersmans veeren.
De heer Wilbrink (C.H.) heeft wei
nig waardeering voor de voorstellen der
S.D.A P. Ieder raadslid weet. dat de voor
gestelde werken reeds besproken zyn in
het college van B. en W. en m de commis
sie. De S.D.A P. prykt thans met ander
mans veeren. Er ligt dus weinig initiatief
aan deze voorstellen ten grondslag. Daar
voor verzamelt men handteekeningen. Ieder
weldenkend mensch ie voor huurverlaging
en voor werkverruiming. Geen wonder dat
er druk geteekend is. Men heeft er echter
niet by verteld, welke moeilykhedcn er
tegen de verwezenlyking daarvan bestaan.
Men moet niet vergeten, dat vroeger hon
derden Leidenaars werk hadden in de bui
tengemeenten. Thans vallen zc op Leiden
terug. Zelfs komen arbeiders van buiten
het werk in Leiden wegnemen omdat ze
tegen lager loonen willen werken. Daar
tegen kan de gemeente Leiden niets doen.
De' oorzaken der werkloosheid liggen op
internationaal terrein. De S.D.A.P. wil
werken doen uitvoeren, maar hoeveel pro
cent der werkloozen zou daarby arbeid
kunnen vinden? Zeker niet meer dan 10%.
wanneer al de voorgestelde werken direct
zouden worden uitgevoerd. In plaats van
zich te verbazen over het cijfer van 14 000
handteekeningen is spr. integendeel ver
baasd. dat cr zoovele Leider.aars zooveel
gezond verstand getoond hebben, dat zy
niet geteekend hebben. De S.D.A.P. os bly
met het resultaat, maar het is een doode
muach. Wat baat ons een huurcommissie?
Dergclyke commissies kunnen slechts wa
ken tegen huurverhooging en dat is tegen
woordig niet te vreczcn. Huurverlaging zal
er vanzelf komen, wanneer er maar vol
doende gebouwd wordt en daartoe moet
men de particuliere bouwers vry laten.
Maar daar is de S D.A.P. tegen Het ryk
kan maar niet zonder meer deerctoeren dat
de huren verlaagd moeten worden. Maar
de verhuurder heeft ook zyn lasten, byv.
door hypotheek ed. De S.D.A.P. heeft op
die moeiiykheid niet gewezen. Is dat het
werk van een ernstige party Spr. kan in
het petitionnement niets anders zien dan
een grootsche demonstratie ten bate van dc
S.D.A.P. Juist in deze tijden moeten wij
dubbel oppassen voor elke onvoorzichtige
uitgave.
Geen Juiste toepassing van het
petitie-recht.
De heer Schoneveld lA.R.) herin
nert er aan, dat dc voorstanders van het bij
zonder onderwijs ook wel eens gebruik
hebben gemaakt van het petitie-recht. Maar
dat was een ander geval, omdat deze voor-
s'andere niet voldoende vertegenwoordi
gers hadden om gehoord tc worden. De
S D.A.P. beschikt hier over niet minder
dan 11 vertegenwoordigers. De raad kan
inzake de huurverlaging weinig doen. Wij
zijn evenzeer overtuigd, dat cx' wat gedaan
moet worden, maar wat er gedaan moet
worden kan de raad van Leiden niet doen.
Wat de gemeente voor de werkloozen kan
doen is bitter weinig. Spr. herinnert er aan.
dat er een commissie is. waarvan de heer
Kooistra (S DA.P.) voorzitter is. welke het
vraagstuk der huren in Leiden onderzoekt.
Doet d:c commissie ook niet genoeg' Waar
om heeft de S.D A P. geen kostenberekening
by het petitionnement gevoegd? De heer
v. Eek heeft gewaarschuwd tegen de moe
deloosheid onder de werkloozen. Daartegen
over vraagt spr.. of het socialistisch begin
sel alleen maar kracht heeft bij een opgaan
de conjunctuur. Onze Christelijke actie ver
liest by deze toestanden het vertrouwen in
de toekomst niet. Wa$ de actie voor huur
verlaging betreft, verwacht spr. meer van
den invloed van de vakbeweging.
Niet meer dan een vuurwerk.
Wethouder Splinter (C.H) acht de
voorstellen van dc S.DA.P. louter vuur
werk, waarvan het petitionnement het slot
stuk vormt. Aanvankelyk bestond de mee
ning in het collego. dat de voorstellen van
de S.D.A P. eigenlijk geen praeadvics waard
waren. Wil men weten, wat er dit jaar ge
beurd is. dan wijst spr. op een cijfer van
31 werken tot een totaal-bedrag van
852.079. waarbij 229 arbeiden werk heb
ben. Verder zijn er nog verschillende wer
ken in voorbereiding, tot een bedrag van
729.600, welk geld reeds door den raad ls
toegestaan. Het gemeentebestuur zit dus
