Tentoonstelling„De Abdij van Egmond"
25ste Jaargang
MAANDAG 3 SEPTEMBER 1934
No. 7904
3)e Geid^eh^Coii/tamt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
M ABONNEMENTSPRIJS b*dr..|t b, voonitbeUJui
Voor Leiden IS cent per week2-SC per kwartaal
B«j onze Agenten 24 cent por week S 2.60 per kwartaal
Franco per poet 2.SS per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonni's ver
krijgbaar tegen betaling ven 54 cent per kwartaal, bg
Afzonderlijke nummers cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad S cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 11
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per reg*l
Voor Ingezonden Modedeolingvn wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 90 woorden, waarin bo-
belrekkingm worden aangeboden of gevraagd» huur en
verhuur, koop en verkoop: 114
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V De Juiste toon.
In Amsterdam is een Joodseh meisje op
afschuwelijke wijze vermoord. Wy schre
ven hier niet over dat misdrijf; na derge
lijke misdrijven wordt er o.L veel te veel
over geschreven en gesproken. Stilzwijgen
zou ten slotte veel beter zijn. Of: de uiting
van een gedachte, als vertolkt doof den
rabbijn, die sprak in het Reinigingshuis,
op de Begraafplaats der Nederl. Israëlie-
tische gemeente te Amsterdam.
Hoe zal ik uiting geven, namens de
Joodsche gemeente, aan hetgeen leeft in
de harten van duizenden, aldus rabbijn
Saarlouis. De mensch is als een damp. Zie
daar het beeld van het leven, waarvan wij
afscheid nemen. Op onbegrijpelijk wreede
wijze is een engel naar God teruggevoerd.
Zij was een goed kind, bemind door ieder,
die haar zag. Zij is ter ruste gegaan. Haar
is veel leed bespaard, doch die overgeble
ven zijn, dragen de smart Ons hart gaat
uit naar de ouders. Een trilling van mede
leven, een stroom van medegevoel trekt
naar hen, die zoo werden beproefd. Op weg
naar dit Reinigingshuis zag ik honderden
schreien om een kind, dat zij niet hebben
gekend. Zoo diep trof het leed der ouders.
Ons zijn de zorgen gebleven, ging rab
bijn Saarlouis voort Ons ook de plicht om
tot inkeer te komen, beginnende bi) ons
zelf. Als iedere Joodsche man en Joodsche
vrouw zichzelf scherp beziet gebonden
door den slag, die hier gevallen is, dan
leed dit kind niet tevergeefs.
Ziet die laatste gedachte is waarlijk
groot en mooi!
Dat is de juiste toon, welke past bij zulk
'n begrafenisDe zonde van een an
der moet ons brengen tot inkeer en zelf
beschuldiging. Deze gecstes - h o uding is
moeilijker, dan het optreden van dengene,
die zich in 1 os-bars lende verontwaardiging
neerstort op den zondaar.... Zeker, die
verontwaardiging, die afkeer en afschuw
kunnen redelijk en gezond zijn. Maar de
ze gevoelens moeten worden neergedrukt
door de over-heerschende overtuiging, dat
ook wij zondaars zijn en dat de maatschap
pij zooveel beter zou zijn. als iéder onzer
in eigen omgeving zou verspreiden de
welriekende geur der heiligheid, zou be
zitten de boeiende aantrekkingskracht van
de deugd.
,,Ons ook de plicht om tot inkeer te ko
men, beginnende bij ons zelf". Deze woor
den van den Rabbijn, gesproken op die
plaats onder dié omstandigheden, zijn tref
fend door hun eenvoudig-ware levensbe
schouwing.
AUTO MET VIJF PERSONEN TE
WATER
Een dame verdronken
Hedenmorgen te ongeveer elf uur reed
een personen-auto, afkomstig uit Amster
dam, door tot nog toe onbekende oorzaak
in de Schalkwijksche Wetering. In de auto
waren, behalve de chauffeur, vier dames
gezeten. Door onmiddellijk toegeschoten
hulp werden de chauffeur en drie dames
op het droge gebracht Een der dames is
echter verdronken
Nader vernemen wij, dat de auto, af
komstig uit Amsterdam, op weg was naar
Grave. Het was een gehuurde wagen. Be
halve de chauffeur zaten vier zusters in
den wagen, nl. mevr. C. Wessing, mevr.
Siemering en mevr. S. Borghols, allen uit
Amsterdam en mevr. A. de Kruyf uit Baarn
Een der dames is bij het ongeval om het
leven gekomen, doch het was hedenmiddag
nog niet bekend, wie der zusters het onge
luk heeft getroffen. Een der andere dames
is er thans tengevolge van het ongeval vrij
slecht aan toe.
Hedenmorgen door Minister
Marchant geopend
Hedenmorgen is in de Tréveszaal van
het departement van Waterstaat de, in het
gemeentemuseum aan den Korte Vijver
berg ingerichte, tentoonstelling „De Abdij
van Egmond" geopend, in tegenwoordig
heid van vele autoriteiten.
Deze plechtige opening in de fraaie Trè-
ves-zaal van het Ministerie van Waterstaat
word bijgewoond door een groot aantal ge-
noodigden, o.w. de leden van het comité
,,De Abdij van Egmond" als Z.Exc. Jhr.
Mr. Ch. Ruys de Becrenbrouck, burgemees
ter Wiegman van Wassenaar, pater Dalma-
tius van Heel, pastoor Nolet uit Amster
dam, e.a. Voorts waren aanwezig H H. Exc.
Minister H. P. Marchant en Minister J.
Kalff, Mgr. H. J. M. Taskin, president van
het Groot-Semnaric te Warmond. Mgr. Dr.
van Gils, Mr. J. S. de Monchy, burgemees
ter van Den Haag en de Haagsche wethou
ders, Snoeck Henkemaius, de Vries, Ir. Fe-
ber en Prof. Ir. van der Bilt, Prof, van
Poelje, dir.-gen. van het Onderwijs, Z.
Exc. Mr. van Karncbeek, Dr. Japikse, di
recteur van het Kon. Huis-archief, Dr. v.
Gelder, directeur van het Gemeente-mu
seum te Den Haag, Prof. Dr. Byvanck, de
sup-prxor van de St. Paulua-Abdij te Oos
terhout, Dom. Huyben, Prof. J. Henneman,
van het Groot-Som mar ie te Warmond, Mr.
Dr. J. W. Verburgt, gemeente-archivaris te
Leiden, Mr. J. Drcsch, gemcente-archivaria
te Alkmaar, Architect A. J. Kropholler,
burgemeester van Hellenberg, Hubar van
Rijswijk, de heeren G. Bon en F. Schnei
ders namens de R.-K. J ournalistanver.
Zuid-Holland, de heer J. Hulsman namens
de Ned. R.-K. Journalistenvereeniging,
Mevr. J. MandorsVermeulen en Mevr.
Verschrieck namens het comité „Vrienden
van Egmond", Mr. J. van Bolhuis en mej.
Emmy Belinfante namens de Haagschc
Journalistenvereeniging en vele onderen-
Rede Prof. Byvanck.
De voorzitter van het ten toonstcll in ga-
comité, prof. dr. A. R. Byvanck, heeft de
aanwezigen welkom geheetcn cn dank be
tuigd aan den minister van Waterstaat,
die de Tréveszaal voor de opening van de
tentoonstelling heeft beschikbaar gesteld,
In het bijzonder verwelkomde spr. den
minister van Onderwijs, Kunsten cn We
tenschoppen. ccrcvoorzittcr van het comité,
die de tentoonstelling zou openen, den
burgemeester en andere leden van het ge
meentebestuur van Den Haag, dat locali-
tcitcn voor de tentoonstelling heeft afge
staan. cn den subprior van de Bcnedic-
tijncrabdij te Oosterhout, vertegenwoordi
ger van den abt
Spr. verklaarde, dat het belang, dat de
abdij van Egmond heeft voor dc oudste
geschiedenis van Holland, algemeen be
kend is. In dit gewest is de abdij geduren
de de middeleeuwen het geestelijke cn cul-
tureelc centrum geweest. Het is dus zeer
begrijpelijk, dat allang van vele zijden de
wensch is geuit, dat de abdij zou herrijzen
Het comité, dat, met den ccrcvoorzittcr,
jhr. mr. Ch. Ruys dc Becrenbrouck, zich
ten doel stelt, gelden te verzamelen voor
den bouw van een Bcnedicttjncrklooster
te Egmond, heeft ook het initiatief voor
deze tentoonstelling genomen. Het denk
beeld hiertoe was gekomen van mgr. dr.
van Gils. Ter tentoonstelling zal men de
plannen van den architect Kropholler voor
een nieuwe abdij kunnen bcstudecrcn.
Maar overigens heeft het tcntoonstcllings-
comité zijn belangstelling uitsluitend ge
richt op de abdij, die in dc jaren 1372 cn
Historische documenten In het
Gemeente-Museum In den Haag
1573 is te gronde gegaan. Het comité heeft
zich ten doel gesteld, zooveel mogelijk
voorwerpen te verzamelen, die op de oude
abdij betrekking hebben, en de tentoon
stelling zoo in te richten, dal de bezoeker*
een eenigszins sprekend beeld krijgen van
de abdij, van haar geschiedenis en van
haar beteeken is voor de oude historie van
ons vaderland.
Hierna gaf spr een overzicht van het
geen er vun de AbdJ en haar kunstschat
ten bewaard en bekend is gebleven.
Spr. eindigde met een woord van dank
aan de velen, die door bun medewerking
deze tentoonstelling tot een feit hebben
helpen maken, aan de inzenders, in de
eerste plaats aan H M. de Koningin, aan
den Aartsbisschop van Utrecht t-n den
Bisschop van Haarlem, die kostbare voor
werpen hebben beschikbaar gesteld, aan
het gemeentebestuur van Alkmaar, dat uit
archief en museum een zeer groot aantal
documenten heeft afgestaan, aan mr.
Bijlsma, den algemeen Rijksarchivaris, aan
den bibliothecar.s der Rijksuniversiteit te
Leiden, dr. Wieder, en aan de leden van
het comité, die het meeste werk voor dc
tentoonstelling hebben verricht, aan dr.
P. C. Molhuysen, dr. H. E. van Gelder en
den secretaris pater Dalmatius van HccL.
Rede Dom Huyben.
Hierna voerde het woord Dom Huyben,
supprior van de St. Paulus-AbdiJ te Ooster-
hout, die zcide, dat -ie Benedictijnen met
vreugde de belang*'.^-mg voor Egmond be
groeten. Gaarne had d«* Abt zelf hier zijn
dank betuigd aan hen, die voor de totstand
koming van deze tentoonstelling hebben ge
arbeid cn nan hen. die hier van hun belang
stelling blijk geven. Het is gebleken, aldus
spr., dat Egmond bij onze landgcnooicn een
nationale klank heeft, waarvan de opening
dezer tentoonstelling door Minister Mar
chant een sprekend bewijs is. De Benedic
tijnen brachten in Nederland hel Christe
lijk geloof en de Christelijke beschaving,
welke voor ons vaderland onschatbare ge
volgen hadden. Allen voelen en erkennen
dat. Egmond was een haard van hoogcr
leven, dat niet in cijfers la vast te leggen.
De Benedictijnen waren cultuurdragers om
dat zü Godzoekers waren.
Dc naam van Egmond is aan de geschie
denis van het Hollandschc Gravenhuis on
verbrekelijk verbonden.
Dc Graven van Holland hebben de Abdij
gesticht, beschermd en verrijkt en zijn daar
ook begraven. De Abten van Egmond wa
ren hun raadgevers cn zU hebben het san-
zien van Holland verhoogd.
Moge deze tentoonstelling bU velen de
gedachten wakker roepen aan de geestelijke
rijkdom en beschaving, waarvan dc Abdij
van Egmond de groole Noderlondschc
draagster was.
Rede van minister Marchant
Minister Marchant, het woord nemende,
verklaarde, dat de regeering het verzoek,
om haar belangstelling te 'oonen in wat
hier wordt ondernomen, door de tentoon-
riclling te openen, met ingenomenheid
heeft begroet
Spr. merkte op, dat wij by de lectuur
van dc historische gegevens, ons geboden
door hen. die voor dc abdij van Egmond
de belangstelling hebben gewekt, toen zy
na de belangrijke ontdekkingen van dr.
Holwerda aan den herbouw de hand gin-
HET NIEUWE STATION TE BOSKOOP. DAT 6 OCTOBER A S. LN GEBRUIK
WORDT GENOMEN.
BRUTALE ROOFOVERVAL TE
ALKMAAR
f 900.gestolen
Zaterdagavond heeft te Alkmaar een
brutale roofoverval plaats gehad, waar
van de 70-jarige landbouwer W. H.. wo
nende aan het Zeglis, aldaar, het slacht
offer is geworden.
Nadat de zoon en de knecht van H. ter
kermis gegaan waren, had de man zich
icr ruste beg ven. Te kwart over elf schrok
hij wakkei door tuitengerlnkel. Een on
bekend gebleven individu kroop door hel
verbrijzelde raam de slaapkamer van den
ouden man binnen om vervolgens diens
pantalon, welke onder zijn hoofdkussen
lag, weg te nemen en daarmede door hel
raum weg te vluchten. In de pantalon be
vonden zich twee portemonnaies met to
taal ƒ000.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
gen leggen, treffend ervaren, dat er niets
nieuws onder zon is.
De minister herinnerde eraan, dat dc
president der bijeenkomst heeft geschre
ven, dal het het kerkfort was. symbool
van de gtrydende Kerk, dat by giftbrief
van den Frankiochcn koning Karei den
Eenvoudige, van 15 Juni 922 al» Christe
lijk bolwerk tegen de invallen der heiden-
sche Noormannen en West-Friezen aan
den grondvester van onzen Staal, Dirk I,
geschonken werd. Dc bewindsman ver
volgde: „Zeshonderd Jaren later scheen
men het gevaar, van heidensche barbaren
dreigende, voorgoed overwonnen te ach
ten De Christenen meenden, dat 't Chris
tendom wat onderlinge vernietiging wel
kon lijden, In 1574 werd het kerkfort. te
gen de heidensche barbaren gebouwd,
vernield en aan zjjn inkomsten werd een
andere bestemming gegeven. Thans Is het
weer zoo gcloopc», dat do behoefte aan
kerkforten tegen het gevaar van heidenen
weer Is gaan nijpen. Nieuwe stormen zijn
tegen hel Christendom opgestoken De
taak van de Noormannen en West-Friezen
is door anderen overgenomen. Hel is zaak.
dat de Christenen uil de gevolgen der on
derlinge vernietiging leering trekken
De minister voegde erbu. dat de Abdij
van Egmond is als dc omgrhoudci boom-
die frissche loten schiet; zij zal opnieuw in
kracht verrijzen „Het is een historische
kringloop, leerryk in onze dagen. Adel-
bertus kwam cn beschaafde de Nederlan
ders. HU deed haal verkecren in liefde
Maar wnt hy in goddelijke Inspiratie had
opgebouwd, werd door andere Nederlan
der» vernield. Alleen de bron bleef haar
heldere water geven.... Hier is gebouwd
en gezaaid; hier is liefde cn wUshcid ge
kweekt; hier is vernield en hier zal straks
weer worden opgebouwd.
Dit is de geest, die ons moet bezielen.
wy zien het thans in. allen tezamen: wie
één waren als christenen, hadden niet, om J
verschil van meening. opgelaaid tot haat,
moeten gnan dooden en branden en ver
nietigen. Zy hadden het hoogste doe), door i
allen In samenwerking te dienen, niet moe-
ten verligeen uit hel og. ..Hadden moe-
ten" zyn vrecsclijkc woorden. Maar het j
besluit, waartoe zy dwingen, is inkeer en
herstel".
De bewindsman eindigde met den wensch
uit te spreken, dat de tentoonstelling, wel-
ke hij geopend verklaarde, en alwat zal
opbloeien uit het hier ondernomen Initia
tief, materiaal en geestelijk, zal doen her
winnen, wat miskend en neergeslagen was,
Jhr. mr. Ch. J M Ruys de Becrenbrouck
heeft een korte toespraak gehouden. waar-
In hy o.m zcide: „Ten tweeden male In
een kort tijdjbeftek mag ons land zich
verheugen In een krachtige uiting van na
tionale saamhoorlghcld. Verleden Jaar
toch gold het voor ona volk In nationaal
verband te herdenken den stichter der
Nedrrlandache onafhankelijkheid, te eeren
Willem van OranjeEn thans heeft Ne
derland zich opnieuw opgemaakt om het
bewijs te leveren, dat het zich bewust is
van zijn plicht, zijn vaderlandachc geschie
denis te kennen in al de rijke uitingen van
de voorafgegane ecuwen".
Spr. merkte op, dal de tentoonstelling
en de voordrachten, welke een keur van
deskundigen In den loop dezer maand zal
houden, een middeleeuwsche aangelegen
heid van historischen aard als een natio
naal feit erkennen. Hij uitte os. den
wensch, dat in alle dcclcn des land de be
langstelling in het verleden én heden van
Egmond zou worden verhoogd. Namens 't
R K. Comité tot inzameling van gelden
voor den bouw van een Benedictijner-
klooster te Egmond. dankte spr. allen
voor hun medewerking, den minister van
Onderwys, het gemeentebestuur van Den
BUITENLAND.
Rusland* toetreding tot drn Volkenbond
vrijwel vrrsekrrd. (2de blad).
De groote textielstaking ln de Vrrrrnig-
de Malen begoiinrn. <2de blad).
BINNENLAND.
De tentoonstelling „De Abdij van Ff-
mond" hedenmorgen te drn ILiag door
Min. Marchant geopend Ic blad).
Te Ems op de Vrluwe sljn gistermorgen
bij een boerdrrljbrand drie susJes om het
leven grkomrn. (Gem. Lier. 3de blad).
Te Schalkwijk reed hedenmorgen een
auto te water, waarbij een der vier inzitten
de dames verdronk, (late blad).
RIJ een roofoverval te Alkmaar werd
999 buitgemaakt, (late blad).
Fabrieksbranden te Rotterdam en l'trrchl
(Gem. Ber. 3de blad).
RIJ een veldslag In het woonwagenkamp
Ie Grave vielen verschillende gewonden.
(Gem. Bcr. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Voetbal: liet derde lustrum van den
II V II I r lil r nDrn Blgf ril N.iiml
Holland w innen de districtawrdstrljdrn. (2e
blad).
Opening van het nieuwe sportterrein te
Nieuw veen. (2da blad).
Het Internationaal programma van den
K.N.V-B. (2de blad).
Gymnastiek: Nationale wedstrijden
van E.b.T.O. te Bodegraven. <2de blad).
I, a w n t e n n I s: Nederland ver!iaat den
«•Mvffi IcgM MfM
Motorsport: De N'ederlandsrhe mo
torrenner Toldervaart ln Tsjerho Slowakije
doodrlljk verongelukt. 2de blad).
WOI IID) N.
Aankomst Pater J. Boratsoom. wel-
eerw. Pater Joseph us Borsboom, die Zondag
0 September as. zijn plechtige eerste H
Mis opdraagt ln onze parochiekerk, zal Za
terdagmiddag daaraan voorafgaande op
feestelijke wijze worden ingehaald.
De parochianen worden verzocht de
vlaggen uit te hangen als leeken van mede
leven.
Haag en het ten toons lel 11 n gscom i té afzon
derlijk noemende.
De tentoonstelling
De bedoeling van deze tentoonstelling Is
de beteekeni# van dc Abdij van F.gmond
voor de Nederlandsche cultuur In de her
innering terug te roepen en aldus te pro-
pageeren de bouw van een nieuw cultuur
centrum op dezelfde plaats.
De grootste moeilijkheid bij de inrirh-
ting dezer expositie was zoo vertelde
ons dr. van Gelder, directeur van het Ge
meentelijk Museum in den Haag (fat er
van de Abdij en haar kunstschatten zoo
v/einig bekend is. Toen In 1372—'74 de
Abd|) grondig werd verwoest, «eerden d»-