De algemeene middenstands
tentoonstelling (De Almitento)
te Amsterdam
25ste Jaargang
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1934
No. 7901
S)e
DAGBLAD VOOR LEIDEIN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS t,
Toor LoóVn M cont po vookS LM por k-oortaol
B« mt Apokr. 2* corn p«r work LM po knnul
Franco pa poot LM por kwtrUol
Hot Oüliauaerd Zondogrtdod roer do Abomt'o »w-
k^gboor Irgoa battling ran M coot prr kaorUtl. b«
•anoioa i lal BK. Afzondcrlipko nianmrrt t ctot, mat
GrnSaotreerd Zondogtbltd cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE IS 9
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
GiTobi Adroitrntüti 30 colt por rrgol
▼oor ln|wond« M«l«*lc*l!i»|wi wordt
het dubbel* van bet tarief berekend.
TH-rFOONTJM van ten hoogste 90 woorden, waartn be
betrekkingen worden aangeboden at gevraagd, buur en
verhuur, koop en verkoop: IJ#
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
DE KERK EN DE
SOCIALE KWESTIES
door Prof.
Dr. Fr. MUCKERMANN S J.
Op de Jaarlijksche Sociale Studiedagen
te Scppe is dit jaar ook een rede gehou
den door dr. Friedrich Muckermann SJ.
een rede, spannend door haar inhoud,
pakkend door de welsprekende wijze,
waarop ze werd voorgedragen, maar meer
nog door den ondergrond, die door het
stramien kwam doorkijken: de weten
schap, dat hier een man aan het woord
was die het beste van zijn leven aan zijn
vaderland gegeven heeft, welk vaderland,
verstrikt in een warnet van dwalingen,
hem thans in ballingschap heeft doen
gaan. Prof. Muckermann toch vertoeft
reeds geruimen tijd in ons land, omdat
verder verbluf In Duitschland gelijk zou
staan met zelfmoord.
De voorzitter van de 'Sociale Studieda
gen, de heer A. B. Michielsen, heeft Prof.
Muckermann SJ. met een zeer byzonder
woord ingeleid en een vergeluking ge
trokken met de ballingen van de Kultur-
kampf en met dezen voorvechter van de
Katholieken, de algemeen christelijke
raak Nederland's Katholieken zijn er
echter trotsch op een dergelijke balling in
hun midden aanwezig te hebben.
Wij geven hier een verslag van deze
actueele rede.
Het sociale vraagstuk is niet alleen een
arbeiderskwestie, zooals vele ook heden
ten dage nog meenen, maar zy raakt te
vens de belangen van boeren, middenstan
ders en intellectueelen, kortom de men-
schen van iederen rang en stand. De ge
weldige crisis, die dc tegenwoordige we
reld teistert, is wel het beste bewys dat
de sociale kwestie nog steeds niet is opge
lost De politieke crisis in haar diepste
wezen is niets anders dan het resultaat
van een maatschappelijke ontwrichting,
die op haar beurt weer haar oorzaak
vindt in een cultureele en godsdienstige
inzinking.
Wy staan voor het ontstellende feit dat
noch het liberalisme noch zyn strijdlus
tige telg, het bluffende Fascisme, evenmin
als het Socialisme of zijn brutale erfge
naam, het proletarisch Bolsjewisme, in
staat zijn een cultureele en geestelijke on
dergrond te vinden voor een maatschap
pelijke ordening, die bevrediging schenkt
en die ook in de praktijk is te verwezen
lijken. De diepste oorzaak voor deze mis
lukking is daarin gelegen, dat al deze
wereldbeschouwingen geen juiste voor
stelling en opvatting hebben van den
mensch. Zy weten niets meer van den
mensch, omdat zy God niet kennen, en ze
kennen God niet, omdat ze dc Kerk en
de bovennatuurlijke orden hebben prijs
gegeven.
Daarom loopen al deze systemen uit op
een staatscollectivismc, onder wiens vree-
selijke heerschappy er geen mcnschcn
meer zyn, maar slaven, waar gcerv vrij
heid meer heerscht maar een ondragelijke
knechting.
Dienovereenkomstig neemt de Katho
lieke Kerk bij de oplossing van het maat
schappelijk vraagstuk de natuur van den
mensch als uitgangspunt, zooals God het
gewild en gemotiveerd heeft De Kerk ziet
niet eerst den economisch en mensch. maar
den mensch die een kind Gods is, dst door
Christus' bloed werd vrijgekocht en dc be
lofte draagt van de hemclsche erfenis. Kr
is geen enkele wijsbegeerte of levensbe
schouwing, die zoo'n verheven opvatting
heeft van dc vryheid en waardigheid van
den menach als de Katholieke Kerk.
Uit het samenstel van deze natuurlijke
en bovennatuurlijke wezens-eenheid ont
wikkelt de Katholieke Kerk haar sociaal
program. Het draagt het kenmerk van
Rechtvaardigheid en liefde Maar dat moet
een levende gerechtigheid zyn. die niet
sur vasthoudt aan een bepaalden maat-
•chappclijken vorm, die wellicht vroeger
bestaan heeft, maar thans niet te bespeu
ren valt Mot de wisseling van politieke
en economische systemen wijzigen zich
ook de maatschappelijke verhoudingen.
Honderd jaar geleden was er nog niet die
ma*sa arbeiders en lagere ambtenaren, die
thans hun aanspraken op bepaalde maat
schappelijke rechten doen gelden. Daarom
weet nok een levende gerechtigheid, dat
te vrije mensch, het vrije kind Gods.
nocut een slaaf mag worden noch van den
grond, noch van het kapitaal. De liefde
moet echter een daden wekkende liefde
zyn, een liefde die zich wegschenkt van
mensch tot mensch. Nooit zal de recht
vaardigheid in slaat rUn, om orde te bren
gen in de maatschappelijke verhoudingen,
als niet de geest der liefde in haar woont,
die niet op belooning let en niet eindigt
by de grenzen der plichten. maar die
grootmoedig is en zich om Godswil over
de menschen ontfermt. Een dergelijke
liefde is van Christus uitgegaan, van Sint
Franciscus, Sint Vincentius a Paulo, van
Don Bosco en zoovele andere heiligen der
Katholieke Kerk. Volgens het woord van
Christus blyft deze liefde het voornaam-
ete kenteeken van een christelijke maat-
schappy. Onwillekeurig dringt zich echter
de vraag op, hoe we tot een maatschap
pelijke ordening moeten komen, waa'rin
de geest van het Christendom weer levend
geworden is. Een tweevoudige taak is
daarvoor noodig en wel op een tweevoudig
terrein. Op de eerste plaats moet de geest
van geloof en godsdienst weer vernieuwd
worden, waaruit de nieuwe mensch uil
een betere wereld zal ontwaken. Wat li
beralisme, socialisme, fascisme en bolsje
wisme niet eens trachten te bereiken dat
moet op de eerste plaats door ons wor
den volbracht. Alleen in het genadeleven
der Kerk heeft men een helder inzicht in
de groote vraagstukken des levens be
waard en daarin schuilt ook de kracht om
nieuwe offers te brengen. Daarom ligt in
de vernieuwing van het werkelijk orga-
niame ook Juut het diepste geheim der
hernieuwing van het aanschyn der aarde.
Daarom ook juist heeft de H. Vader de
leekenwereld opgeroepen om deel te ne
men aan het pneaterlyk, aan het hièrar-
chuch apostolaat Maar op de tweede
plaats moet ook op maatschappelijk ge
bied iets gebeuren Het is noodzakelijk,
dat alle groepen, die nog katholiek zyn,
zich aaneensluiten, om zoo mogelijk het
ideaal van een christelijke maatschappe-
lyke ordening te bereiken. Dat geschiedt
vooral door de Fondsorganisatie» met hun
kern van Credo-Pugno-groepcn. Daar zyn
de menschen niet gegroepeerd volgens
rijkdom of armoede, naar mindere of
meerdere verdiensten, maar alleen naar
het standpunt van het absoluut mensche-
10kc, zooals het tot uitdrukking komt in
de afzonderlijke standen, die cultureel-
religieus opgevat moeten worden. Om de
noodzakelijkheid van deze organisatie in
te zien moet men zich telkens weer hel
1-eeld der tegenwoordige wereld voor
oogen stellen. Er zyn byna geen christe-
lyke landen meer: in tal van landen is 'l
zelfs niet meer mogelyk om op de basis
van een wereldbeschouwing een party-
groepeering te vormen. Een materialisti
sche en zelfs een heidensche geest be-
heerscht een groot deel der huidige samen
leving Dat is ook een groot beletsel voor
de Kerk zelf. die weerloos is prijsgege
ven aan de machten dezer wereld. Hel is
nog een veel grooter beletsel voor de we
reld die tevergeefsch uit eigen kracht
naar een betere ordening streeft. De ka
tholieke standsorganisaties betreden hier
het strijdperk en leven in mantschappelyk
verband het leven van een christelijk lid
der gemeenschap. Zy vertegenwoordigen
Gods belangen op wereldlijk terrein, der
halve moeten ze ook bestuurd worden
door leeken die ieder naar zijn vermo
gen volgens christelijk geweten zullen
handelen.
Wanneer wjj heden een blik slaan op
de Kerk worden we met een byzondere
begeestering vervuld. Alle pleitbezoregr*
der menschelijke persoonlykheid. van hun
vryheid en waardigheid hebben zich over
gegeven aan den geest van den modernen
tijd. Niemand verzet zich meer tegen de
macht van den totalen staat, die «I» een
tpran de menschen onder zijn ijzeren
voeten vertrapt Men heeft vaak groote
woorden gebruikt en gesproken van de
humaniteit van liberalisme en socialisme,
maar zy zijn laf teruggeweken, toen het
er op aan kwam deze humaniteit te ver
dedigen in een stryd. waarin men ook
martelaar kan worden De Katholieke
Kerk i« thans de goddelijke pleitbezorger
der vryheid en naast haar is er in dc zee
van ongerechtigheden en gruwelen, geen
andere macht meer die zich over de on
gelukkige menschheid ontfermt
Daarom moeten wij de henier van
Christus met nieuwe geestdrift in onze
vuist nemen om haar uit te dragen in het
stryd perk van het meest edele en heilige
mensch dom Fier en toch deemoedig zeg
gen wy met Mgr. Dr. Poel* de Katho-
lieke Kerk alleen weet dc weg naar een
nieuwe maatschappelijke ordening. Zeker
zij is er zich van bcfust. dat deze weg
moeilijk ia en steil dat niet het radicalis
me dezen weg bewandelt maar allem dr
gnudigr arbeid. Maar zy is er van over- 1
tuigd. dat drre weg ter overwinning voert
als de Katholieken haar slechts bewande
len als trouwe zonen der Kerk.
Na een langdurige en Intensieve voor
bereiding. waarbij talryke moeilykheden
eo oen veelheid van problemen op geluk
kige wyze werden opgelost a vandaag in
den vroegen middag de Algemeene Mid-
denstandstentoomtclling. welke onder den
goed in het gehoor liggend en naam Almi
tento reeds burgerrecht had verkregen, of
ficieel geopend door den commissaris van
de Koningin in Noord-Bolland, Z Exc Jhr.
tor. dr. A. Roeli.
De plechtigheid van de opening voltrok
zich. lerwyl buiten vóór het RA I -gebouw,
dat deze tweede Algomeene Middenstands-
tentoonstelling 'Un uitgestrekte exposi
tieruimte onderdak verleent, reeds velen
het oogenbhk afwachtten, dat do poorten
ook oor hen zouden opengaan.
„EEN GROOT NATIONAAL
G KB LUREN".
Vóór Jhr. Röell hei woord werd verleend,
hield de voorzitter van het Uitvoerend Co
mité. de heer C. F. J. V r b e k. die daar
bij de aandacht had van een talrijk gezel
schap genoodïgden, een inleidende rede,
waaraan het volgende is ontleend.
Spr. zeide, dat de opzet van het comité
om deze tentoonstelling tot een groot na
tionaal gebeuren te doen uitgroeien, volko
men ia geslaagd. Spr. wee* in dit verband
op do spontane deelnonung uil alia oor
den van Nederland.
De Almilenu- zei demonstreerm. waar
toe oen goed geer ioniseerde Middenstand
in staat is; wmv. nij door organisatie tot
stand heeft gebracht, welke zedelijke en
stoffelyke waarden door gemeenschappe
lijk handelen zijn te winnen, niet alleen
voor den middenstand zelf, maar ook voor
dc gehccle gemeenschap.
Maar ons pogen aldus spr. met
deze tentoonstelling heeft nog een tweede
doel dat is: don gezonden ondernemings
geest en durf b(j den middenstand san te
wakkeren. Juist nu. in dezen tyd van de
pressie, nu duizeoden zakenmenschcn moe
ten worstelen voor hun beslaan, kan de
Almitento een aansporing zyn om vol te
houden.
Wy hebbon bij de voorbereiding opnieuw
ondervonden, dat er in den Nederland-
echcn middenstand nog rm gezonde kern
aanwezig is, die onlwyfdbaar het tempo
van dc toekomst zsl weten by le houden,
omdat hij toegerust is met moed, vakken
nis en inzicht. Daarom hebben ook wy
kunnen volharden by het ideaal. Wy zyn
versterkt in onze overtuiging, det het de
moeite waard is om voor dc consoltdee-
ring van oen gezonden middenstand te
vechten.
Spr. herinnerde aan den toestand, waar
in de middenstand in dc ons omringende
landen verkeert De middenstand la daar
verarmd en dientengevolge lydt het gc-
heele bcdryfsleven aan bloed-armoede. Ook
in Nederland vallen slachtoffers door de
slechte tijden, die wy thans beleven, msar
toch zal deze tentoonstelling getuigenis af
leggen van de kracht en den ondernemings
geest, die in ons land nog aanwezig ia en
hier tot uiting komt
Talryke groepen uit den middenstand
hebben ons raar dc Almitento willen vol
gen en ai hebben wy in ons enthousiasme
nog hoogcr gemikt, wy mogen toch tevre
den zijn.
Met ccnige trots wilde epr. hiervan ge
tuigen, dat deze groote tentoonstelling door
den gcorganiseerdm middenstand is tot
stand gebracht zonder cenige subsidie van
wien dan ook. Wy hebben ook hier hel
devies willen hooghouden „ons zelf te hel
pen" en daarin zyn wy ten volle geslaagd!
Niet genoeg te waardecrcn is de mede
werking. fenolen van dc Ncdcrlandach*
Middenstand* Bank. die haren Amster-
damschcn directeur heeft willen afstaan
om mede te werker, aan het reuzenwerk,
dat hier te doen vieL
Spr. dankte allen, die op en of andere
wyze hebben medegewerkt om deze ten
toonstelling te doen slagen, in het byzon-
der dc architecten, den aannemer en de
pers. De architectonische verzorging dezer
tentoonstelling behoort aldus spr. tot
de fraaiste, die ooit in het RA.L-gebouw
te zien was.
Spr. bracht vervolgens den Commissar is
der Koningin van dit gewest, de dank over
van den georganiseer'Sen middenstand vair
Nederland, dat deze door zijn tegenwoor
digheid luister heeft willen byzetlen by
hare tentoonstelling.
De heer Verbeek eindigde met het uit
spreken van den wenach. dat de Almitento
zich niet alleen zal mogen verheugen in
groote belangstelling van het publiek, maar
dat zy tevens een uitgezocht trefpunt
zal zyn voor den handel en weder-
zyds tot goede relaties zal voeren.
OPENINGSREDE.
De heer Verbeek noodigde vervolgens
den commissaris van de de Koningin in
Noord-Holland, h r. m r. d r. A. R o e 11
uit, de tentoonstelling te openen, hetgeen
deze deed met een rede, waaraan wy hel
volgende ontlecnen
De krachtsontwikkeling en de levens
moed. aldus sprhebben gezegevierd Bin
nen enkele oogenblikken zullen wy aan
schouwen en ervaren wal bekwame lei
ding cn doeltreffende organisatie hebben
weien lot stand te brengen.
grlldg hukle brengen aan allen zon
der onderscheid, die voor de Almitento
hunne beste krachten hebben ingespan
nen. daaraan al hun gaven van verstand
en kennis, van beleid en doorzettingsver
mogen hebben besteed, er hun onverdroten
arbeid van hoofd en handen aan hebben
ten koste gelegd, die kortom voor deze
ten toonstelling hunne volle persoonlykheid
hebben ingeuL Zy allen, van hoog tot
laag. hebben aanspraak op dc crkcnlelyk-
held van den middenstand in al zyne scha-
keeringan en niet minder van zeer velen
daarbuiten, aan wie zy een voorbeeld heb-
uan gtfeen van weerstandsvermogen en
strydvaardlghctd. van durf en veruouwen,
een voorbeeld dst bezielend heeft gewerkt.
Moge deze bezieling, aldus spr., zich
verder voortplanten en zich ook modedoe
len aan hen, wien de moed Ln de schoenen
is gezonken en die de trage handen en de
slappe kniirtn nog niet hebben weten op te
lichten, opdat ook tU zich aangorden met
den mood en het vertrouwen, die onmis
baar zyn, wil de Noderlandsche midden
stand dc geharnaste ridder blyven. wiens
beeld als embleem voor deze tentoonstel
ling is gekozen, en krygshaftig weerstand
bloden aan alle aanvallen van den slech
ten tyd. om ten slotte als overwinnaar uit
den stryd te treden en paraat te zyn, wan
neer een betere toekomst een nieuw ver
schiet voor handel en bedryf opent.
Met myn oprechten wenach, dat het eer
lang zoo ver moge komen, verklaarde spr.
de Almitento voor geopend.
DE TENTOONSTELLING.
Als slagzin voor de Almitento gelden de
woorden. „De Daad van den Middenstand'.
Groote woorden oogenachynlyk, doch die
In werkelykheid voor deze manifestatie
volkomen op hun plaats zyn. Weinigen
builen hel Uitvoerend Comité het is
hierboven reeds gezegd! zullen zich oen
voorstelling kunnen maken van de moei
lykheden, de veelheid van problemen en
hel volume werk, die moesten worden ver-
ze v vóór men zeggen kon wy zyn er!
By de besprekingen, die de organisato
ren voerden met de vakgroepen, hadden
zy te doen met voltallige besturen, waarin
n:et onmiddeliyk ledereen overtuigd ge
raakte van het groote belang der Almi
tento.
Een groot belang. Inderdaad. Het belang
om den consument te tooncn. dat, dank iy
de voortreffeiyk werkende Inkooporgani
satie* de concurrentiestrijd tegen de fi-
haal bedrijven, verbruiks-coöprratlaa en
warenhuizen met auccea wordt gevoerd.
Hel belang om den consument te tooncn,
dat qua waarkennia en kwaliteit den torts
der cnUek glansryk kan worden doorstaan.
Een belang tenslotte om te demon aireer rn
dc eenheid in den middenstand cn de
kracht der organisatie.
Toen wy guleren san deze ten too ru tai
ling een vóórbczoek brachten, klonk nog
alicrwege hel tradilioneele geklop en ge
hamer cn bleek, zooaU immer met der ge-
lyke reuzen exposities bet geval is, dat de
laatste spijker nog lang niet was geslagen.
En toch vestigde zich. tijdens den rond
gang langs de gereed gekomen cn nog in
v-urding zond*- stands, by den bezoeker
den indruk, dat de verdienste, dia deze
tentoonstelling in xiohzclf heeft wel deze
ia, dat den middenstander* een prachtige
gelegenheid geboden wordt, eikaar U- run
en van gedachten te wisselen en zelf aan
te voelen wat er in eigen kring leeft aan
energie.
De voorlichtingsdienst, sU men tenmin
ste de landelijke Middenstandsbonden, de
Kamers van Koophandal, bet Economisch
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nieuwe vonnlsnrn in Oostenrijk. (3de
bied).
Print George van Kagrlaed verloofd net
een Grtcktrkr prtntes. 2de bled).
liet lljk van den verongelukten «port-
vlieger v. d. Leeuw gevonden. (Luchtv.
9de bled).
BINNENLAND.
De thuitkomst van IIAI. dv Koningin.
1ste blad).
De nieuwe tpelllngtzegeling than» In de
programma t voor de eindexament opgeno
men. (late blad).
Nieuwe en verlengde contigenteei Ingrn
(late blad).
De monopolie product en van dr Ned.
6lertell-centrale, date blad).
De Almitento te Amsterdam geopend.
(le bledi.
De dadrr van den moord op het t-Jarlg
meisje te Amtlrrdam heeft ren volledige
bekentent» afgelegd (Laatsti
Wervelwind richt le Aoeel tchadr aan.
(Gcm Ucr. 3de blad).
Instituut en de Nederlandarhe Midden,
standsbank aoo mag noemen, geven leder
In eigen af deeling oen kijk op het be-
dryfaleven in grooi verband.
Daarnaast de belsngrykste Inkoopcombl-
naties op manufacturen-gebied, waarven
de grootste met een ultra-moderne be-
dryfsvoering, die reepect afdwingt.
By den rondgang valt het vertier op, hoe
ds vakorganisaties naar voren zyn geko
men. De verkooporganisatie* zyn verte
genwoordigd door het Sper werver bond en
de Cebu-organisatie De laatste heeft een
groote lotery op touw gezel, waarvan het
succes niet zal uitblyven.
De electro-technisch o werkgever* orga
niseer en kookdemonstraties op eleririsrhe
toestellen, zy propsgeerm het eleciruch
koken en stellen mooie pry zen beschikbaar.
Het is uil den aard der zaak ondoentyk,
thans reeds een beeld te geven van wat op
alle stands te zien is. De catalogus zal dit
beeld san/lcnlyk v er gemak kol y ken en
Iedere standhouder Is uiteraard gaarne be
reid. over zyn stand de gewenachte inlich
tingen te verstrekken.
BcJangryke stands zyn die vsn „Cen
traal Beheer", welk lichaam de administra
tie voert voor een groot aantal onderlinge
organisaties, die alle ten doe) hebben,
voor haar loden een of ander bedrijfsrisico
te dragen, van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken te Amsterdam, ven den Ned.
RK Middenstandsbond, enz. enz.
In hooge mal* interessant u ook de
stand van de Stichting „Het Nederlander)»
Peramuarum", welke naast de expositie ven
een groot aantel mlddenstaruls-organen.
dl* by men)gen middenstander bijzonder*
herinneringen zullen wakker roepen, een
zeer overzichtelijk beeld geeft vsn den
groei der advertentie In den loop der
eeuwen.
Uiteraard zijn mede de attracties voor
het publiek niet vergeten. De heer Max
van Gelder heeft de verzorging van een
cabaret op zich genomen, waarvoor ojil
geëngageerd is een marionet ten -theater.
BINNENLAND
Kernen.
Uit een circulaire, door den voorzitter
der R K Staatsparty tot de kernleidrra
gericht, blijkt, dat er thans 164 kernen in
ons land bestaan m dat da kern leider»
hun niet gemakkelijke laak met groote
toewijding vervullen
Ir. d«m loop van elf maanden heeft het
partybureau ruim II 000 brochures onder
de kernleden verspreid.
Van den anderen kant heeft het bureau
In den loop van tien maanden circa 700
maandrapporuri van de kernlelder» ont
vangen en behandeld.
