Verruiming van Zondagsverkoop Een gesticht voor achterlijke kinderen te Nieuwveen Z5ste Jaargang WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1934 No. 7883 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN D£ ABONNEMENTSPRIJS b«dru(t bij voor*bcUlk| Voor Leiden 19 cent per week 2.59 per kwartaal Bij onze Agenten 29 oent per week J 2.69 per kwartaal Franco per poet i 2.95 per kwartaal Bet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, b{j ng. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededecllngen wordt het dubbele van het tarief berekend. TCI.FfOONTJM van ten hoogste 90 woorden, waarin be- bctrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en eerkoop: 9.S9 De verplichte arbitrage in sociale contlicten Het zal aan velen wellicht ontgaan zijn, dat onze nieuwe Minister van Economische Zaken in zijn korte ambtsperiode reeds een nieuw element in onze sociale verhou dingen heeft weten te brengen. Wij hebben hierbij het oog op de toepassing van Art 1 van de Crisis-organisatiebeschikking 1934 II, waarbij de mogelijkheid van ver plichte arbitrage in sociale conflicten in het landbouwbedrijf geopend werd. Deze mogelijkheid is nu tol werkelijk heid geworden. Het zijn de Zuid-Holland- sche en Zeeuwse he eilanden geweest aan wie deze eer te beurt is gevallen. Ongetwijfeld is hiermede een nieuwe fase in den socialen strijd bereikt, al kan de draagwijdte daarvan momenteel niet overzien worden. De crisis heeft veel kwaads op haar ge weten, doch zij blijkt desondanks onmis baar in de voortschrijdende ontwikkeling, r is ook merkbaar bij dit kleine onder deel. Met de crisiswetten in de hand en met de inhouding van den steun als stok ach ter de deur heeft de Minister van Econo mische Zaken weten te bewerkstelligen, dat de sociale conflicten in den landbouw, die geen oplossing konden vinden langs den weg van vrijwillige arbitrage via de Rijks bemiddeling, thans aan verplichte arbi trage zullen worden onderworperf door een arbiter, die de Minister aanwijst. Het is merkwaardig, om in groote lijnen de ontwikkelingsgang der sociale verhou dingen eens na te gaan. Jarenlang hebben deze feitelijk berust op macht. Het behoeft geen nader betoog aan wiens zijde de macht was, toen werkgever en werknemer nog individueel tegenover el kander stonden. De arbeider was volko men overgeleverd aan de willekeur van den werkgever. Daarin kwam verandering, toen do organ isatiegcdachtc ging doorwer ken en de arbeider via de vakbeweging voor zijn rechten opkwam. Typisch is het echter, dat terwijl het eigen recht zoeken practisch overal tot het verleden behoorde, dit op het sociale ter rein met het opkomen der vakbeweging juist hoogtij begon te vieren. De staking was het middel, waarmede de arbeider zyn rechten meende te moeten veroveren en te verdedigen, terwijl het volkomen begrij pelijk is, dat de werkgever eveneens een wapen ging smeden en dit in de uitsluiting vond. Wij willen over deze beide rechtsmidde len op zichzelf niet spreken, doch meencn er toch wel even op te moeten wijzen, dat het vaak machtsmiddelen in plaats van rechtsmiddelen zijn geweest. Indien alle plaats gehad hebbende conflicten eens voor het forum van het recht zouden komen; zou zeker blijken, dat nu eens de werkge ver en dan weer de werknemer in de rich ting van conflicten dreef, waar aan een feitelijken rechtsgrond ontbrak, doch die men slechts doordreef, om eigen machts positie te toonen. Ook daarin kwam van lieverlede ver andering en 't is de collectieve arbeidsover eenkomst geweest, die deze verandering in velerlei opzicht bewerkstelligd heeft. In een groot aantal C. A. O.'s toch was en is een procedure van rechtspraak vastgelegd, zoodat partijen als het ware vrijwillig af stand hebben gedaan van het zoeken van eigen recht Daar is dan nog bijgekomen de instel ling van de Rijksbemiddeling, die tus6chen beiden treedt, wanneer een staking dreigt en wier hulp door party en ten allen tijde kan worden ingeroepen. Wel zijn partijen in geen enkel opzicht gebonden bemiddelingsvoorstellen van den Ryksbemiddelaar te aanvaarden, doch men gevoelt, dat de partij, die deze voor stellen niet aanvaardt, reeds by voorbaat een moreel zwakke positie inneemt. Doch met dit alles was wel een zeker ordening van de sociale verhoudingen ver kregen. maar een volledige rechtsbasis, voor zoover dat ten minste bij mensche- lykc verhoudingen mogelyk is, was nog niet gevonden. Wy zouden haast zeggen, daarvoor moest eerst de crisis alles onder graven. en moesten de verhoudingen zoo worden, dat het eigen recht zoeken tege- lykertyd beteek end c eigen ondergang zoe ken. Het moet dan ook zonder meer als een stap in de goede richting beschouwd wor den, dat thans het clement van verplich te arbitrage in de sociale verhoudingen is in gebracht, al u het dan nog gebrekkig. Het berust toch feitelijk nog slechts op een crisistoestand, terwijl als dreigement voor het aanvaarden van die verplichte arbi trage het intrekken van den steun moet gebezigd worden. Doch Keulen en Aken zijn niet op éèn dag gebouwd, zuilen wij ook hier maar peggen. Er is een opgaande lijn te bespcu- RICHTLIJNEN VOOR DE GEMEENTEN. Een behoorlijke meerderheid der geraad pleegde winkeliers moet voor verruiming zijn. De jongste wijziging van de Winkelslui tingswet zal zooals men weet in werking treden twee maanden na het tijdstip van afkondiging der wet In die periode van twee maanden moeten de gemeenteraden verklaren, dat zij van oordeel zyn, dat de tegenwoordige omstandigheden aanleiding geven tot verruiming van de verkoopgele genheid op Zondag ten aanzien van de in de wet genoemde winkels: (banketbakkers, sigarenwinkeliers, slijteryen, verkoopers van visch, fruit, brood en consumptie-ijs). Na dit tijdstip van inwerkingtreding zal het niet meer mogelyk zyn de in art. 4 der Wijzigingswet opgenomen regeling van toepassing te verklaren. De verklaring zal voorts moeten inhouden opgave ten aan zien van welke der ii#de wet genoemde categorieën winkels de verruiming van toepassing zal zijn. De minister van Econ. Zaken heeft thans een circulaire aan de gemeentebesturen gericht, waarin wordt medegedeeld welke gedragslijn in dezen moet worden gevolgd. Een verklaring zal door den gemeente raad slechts kunnen worden afgelegd, na dat belanghebbenden uit het betrokken bcdryf ter zake zijn gehoord. In de eerste plaats zullen dit uiteraard zyn de winke liers uit het betrokken bedrijf, voor zoover hun belangen inderdaad rechtstreeks met de verruiming gemoeid zijn. Zulks be tee kent, dat daaronder niet vallen die win keliers. t.a.v. wie de regeling van art. 4 der wijzigingswet practisch geen beteekc- nis zal hebben uit hoofde van het feit, dat voor hen op grond van plaatselijke bijzon dere omstandigheden thans reeds voor het geheelc jaar een afwijkende re geling voor den Zondag geldt, welke ver der gaat dan die, welke het genoemde wetsartikel inhoudt. Zy die slechts voor een gedeelte des jaars van een dergelijke afwijkende regeling profitee- ren, zullen wel als belanghebbenden zijn aan te merken, aangezien de verruiming van art. 4 voor hen voor het overige deel van het jaar beteekenis kan hebben. Het zal, aldus schrijft de minister, aan beveling verdienen om. ioo mogelyk met de betrokken winkeliers Individueel con tact te zoeken, b v. door informatie ter plaatse. Mochten hiertegen óverwegende praclische bezwaren blyken te bestaan, dan zouden, na voorafgaande aankondi ging, ter secretarie of elders In de ge meente lijsten ter tcekening kunnen wor den ncdergelegd. waarop zy zich vóór of tegen de verruiming kunnen verklaren. Voorts zal. voorzoover noodig. nog het oordeel van plaatselijke organisaties van winkeliers uit de betrokken branche, zoo mede dat van de Kamer» van Koophandel, onder welker gebied de gemeente behoort, kunnen worden ingewonnen. Ook wijst de minister op het belang, dat er, in verband met de concurrentie-ver- houdingen tusschen winkeliers in aangren zende gemeenten, in gelegen kan zijn om, alvorens een beslissing te nemen, in daar toe leidende gevallen met de besturen dier gemeenten contact t« zoeken, Voorta dient er de aandacht op te wor den gevestigd, dst ook het winkelperso neel als belanghebbende moet worden aangemerkt. In hoeverre er aanleiding bestaat ook aan dit personeel uit de be trokken branche ccnigen invloed op den gang van zaken toé: te kennen, zal afhan gen van de vraag. gf daarin In ecnigszins bcteekenende male bedienden werkzaam zyn. Wellicht kunnèn de personeelsorga nisaties in voorkomende gevallen inlich ten omtrent wat men In de kringen dezer bedienden zou wenschen. De nadruk wordt er bok eens op gelegd, dat het de bedoeling b dat toepassing van de regeling van art. 4 der wijzigings wet alleen dan plaats vindt, Indien de noodzakelijkheid Juanv ui voor de winke liers inderdaad duidelijk gebleken U. Deze noodzakelijkheid dient naar de meening van den minister als vaststaand te wor den beschouwd. Indien de overtuiging b verkregen, dat een behoorlijke meer derheid der geraadpleegde winkeliers vóór de loepajndng der regeling b. De inrichting en de werk wijze van „Sassenoord' EEN PLAATS IN HET LEVEN Het buitengewoon lager onderwas voor achterlijke kinderen heeft zich de laatste tien jaar voortdurend ontwikkeld. In plaatsen met een groot of middel-groot in wonertal treft men thans veelal een inrich ting aan, waar het geestelijk misdeelde kind onderwijs geniet Plaatsen van klein formaat, ja alle plattelandsgemeenten mis sen echter een dergelijke school, omdat z|j slechts een miniem of een enkeling van deze geestelijk minderwaardigen herber gen. Velen van hen gaan een ellendige toe komst tegemoet, worden ontijdig naar oen krankzinnigengesticht gestuurd, waar zij dikwijls heelcmaal tot het peil der wezen lijke patiënten afzakken. Om twee rede nen ia er daarom alles voor, dat er voor achterlijke kinderen moer gestichten ko men, waaraan scholen voor buitengewoon lager onderwijs, verbonden zijn. Eerstens om geestelijk misdecldcn uit kleine gemeenten op te nemen, maar daar naast om de opvoeding dezer stumperds meer tot haar recht tc doen komen. Op dc gewone lagere scholen gaan onderwys cn opvoeding hand aan hand, waarby dc op voeding thuis van diepgaande invloed is. Dc geestelijke vorming van het achterlijke kind stelt echter veel zwaarder eischcn, wil het resultaat ecnigszins merkbaar wor den. Een voortdurend contact met den op voeder, aan wicn zeer hooge cischcn ge steld worden, is hier noodig. Het achter lijke kind wordt thuis dikwyls verwend of verwaarloosd, hetgeen den ouders moeilijk ten volle kan worden aangerekend. Met ren en dat heeft op zichzelf reeds veel te betcc kenen. De basis, waarop dc sociale verhoudin gen gebouwd worden, begint ongetwijfeld voortdurend zuiverder te worden en zal zeker aan veel gewroet, waar zich juist dit terrein zoozeer voor leende, oen einde ma ken. volwaardige broertjes er zusjes kan hij niet meedoen, U hinderlijk, begrijpt niets, verstoort het spel en dc anderen laten hem liggen. De kleine, die juist extra aanhanke lijkheid behoeft, voelt zich intuïtief tekort gedaan, vervreemdt van zijn huisgenooten en leeft ten slotte voort In zijn stompzin nig wereldje. Wat zijn vader en moeder, zijn broertjes en zusjes voor hem niet zijn, dst kan de Zusters. Broeder of leeke-op- voeder voor hem worden in een gesticht. ZU trekken met hem op, begrijpen hem, snauwen niet af. en door hun opofferende liefde en Gods genade weten zij voor den stumperd een wereld te openen, die mis schien niet direct volwaardigcn. maar wel aan hem bevrediging schenkt en levens blijheid. En groot geworden leert hij een vak. Zelf kan hij zich met dc steun van anderen tot oen maatschappelijk peil op werken, dat hij, aan zijn lot overgelaten in het gunstigste geval nimmer zou hebben bereikt. „fluize Angela" en „Saaaen- oord" een twee-eenheid. Z H Exc. de Bisschop van Haarlem heeft de Eerw. Zusters Ursulinen van Bergen belast met de opvoeding en het onderwijs van het katholieke, achterlijke kind in Zijn Diocees. Een verheven maar zware taak. Voor wat de voogdijkinderen betreft, dit geschiedt door de Eerw. Zusters van de Voorzienigheid tc Leiden. Voor het ver dere zullen wy het uitsluitend hebben over de eerstgenoemde kloosterorde, daar deze in December as. in Nieuwveen haar tweede gesticht zal betrekken, namelijk dc be kende buitenplaats ..Sassenoord", waar de uitbreidingswerken in volle gang zijn. Dc zeereerw. heer G. v. d. Burg. rector te Ber gen en tevens belast met het toezicht op de overige ondcrwijs-innrhtingcn der orde, vonden wij onmiddellijk bereid voor ons blad alle inlichtingen te verstrekken om trent de bestemming van het buiten tot ge sticht voor schterlyke kinderen. De Rector vertelde over „Huize Angela" In Den Haag, tot voort kort het eemgste gesticht van dien aard in ons bisdom, waaraan een groote school van B L. O. verbonden is, die ook door externen be zocht wordt. „Huize Angela" is echter haast overbevolkt. Het grootste bezwaar is evenwel een tekort aan speelruimte. De aankoop van „Sassenoord" neemt dit euvel weg en opent belangryke perspectieven. Beide gestichten staan in zoo'n nauwe ver houding tot elkaar, dat wij wel haast van een twee-eenheid mogen spreken, hetgeen wy hieronder hopen aan te toonen. Voor een goed inzicht zullen wij systematisch te werk gaan. Een viervoudige dienst. „Sassenoord" wordt het „voorgebochte" van „11. A.", een vast tehuis voor de meest •chterlyken, die zelfs het B. L. O. niet kun nen volgen, verder nazorg-inrichting voor meisje en ten slotte uitspanning»- en va- cantic-oord voor de liaagsche „bleekneus jes"! Een viervoudig doel dus. Een kind, dat ter verzorging wordt op genomen. gaat eerst naar Den Haag. Daar geschiedt onder leiding van dr. Bouwdyk Bsstiaanse, den psychiater, het medisch- paedagogisch onderzoek. De geestelijke af- wyktngen worden gezocht en daarnaar de methode bepaald, die gevolgd moet wor den om tot de beste resultaten te komen. Hoe eerder de patiëntjes onder dvkun- dige behandeling komen, hoe grooter de kans op slagen u. Vandaar dat reeds kin deren vsn 3 i 4 jaar worden opgenomen. Na dit onderzoek komt het kind, als het nog te Jong of onbekwaam is voor B. L O. naar Nieuwveen. Ook hier geregeld psychiatrisch onderzoek, en krijgt het kind onderwys volgen* de Montcasori-metho- de. Deze methode van zelfwerkzaamheid werkt de ontwikkeling der zintuigen in de hand Het kind" mag zelf keus maken en al spoedig blijkt de Zusier weer het de mees te aanleg voor heeft. In die richting wordt verder gewerkt. Kinderen met overeen komstige kenmerken worden in clubje* gedeeld en speclaliscercn zich In bepaal de vakken: teekenen. handenarbeid, naaien enz. Zyn ze rijp voor B. L. O. dan gaan ze naar Den Haag, tenzij er geen plaats mocht zijn. In dat geval blijven ze in het „voorgeborchte" en wachten hun UJd af. Nazorg. Zijn de verpleegden op een leeftijd ge komen, det zij „H. A." kunnen verlaten, dan gaan de jongena in een vak, waar zij de meeste aanleg voor blijken te hebben. De meisjes worden b.v. als tweede meisje geplaatst in een dienst. Voor zelfstandige huishoudelijke arbeid zijn ze als regel niet geschikt. Anderen worden nasister. De Rector vertelde van verpleegden, die het diploma lingerie behaalden. Is er voor de meisjes geen betrekking open en hebben ze geen goed ouderlijk huls, dan mogen ze In hei gesticht blyven cn helpen de Zus ters in het huishouden. Voor zoover niet in Den Haag van noode komen zij naar Nieuwveen. „Ra enoord" varanllr-oord. Het gesticht !n Nieuwveen zal tevens een vacantieverblyf worden. Uit Den H«*i ko men regelmatig per bus patiënten, die voor een dagje, voor een paar dagen, ja soms voor eenige weken komen, om zich te ver maken cn te wandelen in het bosch ach ter het gesticht, dat in de toekomst nog belangrijk wordt vergroot. Ook In de gure jaargetijden en op regenachtige dagen zul len dc kinderen volop kunnen genieten in den wintertuin, een onderdeel van de wes- tljke vleugel. Deze wintertuin, in feiten een bak met wit zand, wordt 18 M. lang en krijgt een glazen dak. Langs dc wanden komen bakken met teelaarde, waarin planten en bloemen. Bovendien zal dc vo gelwereld in een drietal volières worden ondergebracht. Voor de kinderen dus vol doende vertier. Nu wij toch de nieuwbouw hebben aan gesneden. behalve de wintertuin omvat de westelijke vleugel eenige leslokalen, die aan het hoofdgebouw grenzen, voorts een laboratorium en dokterskamer, een linnen kamer en eenige badkamertjes. Het hoofd gebouw staat hoofdzakelijk ten dienste vsn de Zusters en van het huishouden. Op de bovenste verdieping komt een kapel. Dc slaapzalen komrn in de oostelijke vleugel, die slechts 10 M. lang wordt; de andere 30 M Met J November moet de verbou wing klaar zijn. In December zal het ge sticht pas in gebruik genomen worden. Bij volledige bezetting kunnen er zestig kin deren verpleegd worden. Wat het in de verre toekomst kan worden? De uitbrei- dmgsmogclykheden zijn groot. Een boer derij met ruim 20 I1.A. land behoort ook aan het gesticht. DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De terugtocht der tienduitenden van het Tannenberg-monument. (2de blad). Bekende DulUehe Katholieke Journalist in „SchuUhaft" omgekomen. (2de blad). Von Papen gaat naar \V renen. (2de blad) Twee doodvonnlaarn In Oostenrijk. (2de blad). De hongersnood In Rutland. (2de blad). BINNENLAND. Circulaire van den Minister Intake ver- ruiming verkoop-gelegenheid op Zondag. (lste blad). Sigarenfabrieken wenschen verbod van Invoering van machine», (lste blad). Ernstige bocrderljbrand te Roosendaal. (Gem Bee. 3e blad). Verschillende vrrdrtnklngsongevallen. (Gem. Ber. Sc blad). ArroUtlr» |n verband met de cafébrand te Amsterdam. (Geen Her 3e blad). Ernstige verkeersongevallen. (Oem. Ber. 3e blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. De Internationale Alpenrit begonnen. Twee Hollander» reed» uitgevallen. (3« blad). De Sociale Studieweek te Rolduc. (2de blad). Verplichte arbitrage in sociale ge schillen, (lite blad). Een nieuw gesticht tc Nieuwveen. (1ste blad). Schoon. doch utlcrmi swaar liefdewerk. De taak der Zuster», met de opvoeding van de geestelijk mUdeclden be laat. moge schoon zijn. zy is tevens erg zwaar. Zich zelf wrgnjfercn. kind met deze kinderen. zich in hun wereldje verplaatsen, hen met moederlijke liefde omringen en een schier- bovenmenachclljk geduld beoefenen U hun d*gelyk*che regel Maar daarnaast, welk een arbeidsvreugde verschaft hun deze verheven roeping, als zij wee» een kind geestelijk gezonder aan de ouders en de maatschappij kunnen afleveren! De kinderen mogen veelvuldig bezoek ontvangen èn om hen niet van ouders en familieleden te vervreemden, èn om de ouder» te leeren hoe zij de ontwikkeling van hun kind. na vertrek uit het gesticht, verder kunnen bevorderen. De opvooding en het onderwijs tn „Sas senoord" zooals wij de nieuwe inrich ting voorloopig nog maar noemen - ge schiedt zonder eenige subsidie Slechts het B. L. O. wordt gesubsidieerd. De inrich ting moet zich dus bedruipen ven hel kostgeld der patiënten, die uit milieus met verschillende financieele draagkracht afkomstig zijn, en voor het overige vsn eventueele giften en legaten. Deze belangryke. nieuwe katholieke on derwijs instelling zal op Nieuwveen een apart stempel drukken. AAN HET STRAND Uit een artikel in de „Maasbode". -Aan het s'rand te Scheveningendst wij kenneni» het z/»ó. dat in onze onmiddellijke omgeving herlc ge/innen weigeren «w nog een voet te zciten Ons zjjn pcrsocmlyk ge- vallen bekend, dat df-natmeiajea. nette, doodeenvoudige art«<;dcr»kiz>derrn, aan hun mevrouwen verzochten, haar niet moer met kleine kinderen naar het strand te sturen. Zy konden mot verdragen, wat zU er zagen en raaktrn verlegen met de vragen en op merkingen der kleine kinderen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1