Wil Hitier vrede met Oostenrijk? Von Papen als buitengewoon gezant naar Weenen De houding van den Duitschen gezant Dr. Rieth SINÏ CLEMENS-RETRAITENHUIS 25ste Jaargang ZATERDAG 28 JULI 1934 No. 7874 DAGBLAD VOOR LEIDENEN OMSTREKEN D£ ABONNEMENTSPRIJS bedril* bij roonitbeUfiiic ▼oor Leiden It oen* per week2-54 per kwartaal Bij «nze Agenten 24 cent per week 2.64 per kwartaal Franco per po6t 2.95 per kwartaal Bet Geïllustreerd Zondagsblad is toot de Abonné'i ver krijgbaar tegen betaling ran 94 cent per kwartaal, bq Afzonderlijke nummers S cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT i G w o n Ad verten tien 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES ran ten hoogste 90 woorden, waarin ba betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: lil V Matelooze critiek. Critiek kan nuttig en noodig zijn. Zwijgen is lang niet altijd goed en goud. Als er één spreekwoord is, waarop de uitzonderingen talrijk zijn, dan is het dat, waarin wordt gesproken over het zilver van het spreken en het goud van het zwijgen. Maar de critiek moet beantwoorden aan eischen van redelijkheid. In inhoud en in vorm. Zij moet maat houden! Uit den booze is de matelooze critiek. Dat is deze week nog geconstateerd op de bondsvergadering van de R.K. Politie mannen te Arrfsterdam door den voorzitter van „St. Michael". En Z. H. Exc. de Bis schop van Haarlem wilde later onderstre pen die opmerking van den voorzitter, dat het publiek, voor welks veiligheid, orde en rust de politiemannen paraat staan, zich onthoude van matelooze critiek. Zich onthouden van matelooze cri tiek. Deze raad moet worden gevolgd by de beoordeeling van het optreden der politie. En..., bij de beoordeeling van de ge dragingen van regeerders en bestuurders, van leiders, van al onze mede-menschen, met wie wij samenwerken en samenleven. Wij wezen er gisteren nog op, dat wjj zoo gelukkig zijn inonsland, dat het recht op critiek, op het uiten van meeningsver- schil, op het propageeren van eigen in zicht en overtuiging niet verboden is. Wij leven, gelukkig, niet onder een dictatuur. Maar ook van dit recht geldt, dat het gebruiken ervan onrecht kan worden. Onrecht wordt die critiek, als zy mate loos is. Onrecht, wanneer critiek wordt uitge oefend in gevallen, waarin deze in strijd is met den plicht van gehoorzaamheid. Onrecht, wanneer critiek wordt uitge oefend in gevallen, waarin deze op zich ge oorloofd is, in „vrije kwesties", maar wan neer zy wordt uitgeoefend op een wijze, die getuigt van ondeskundigheid, die is ondoordacht en geen maat kent. Critiek kan zoo ontzaglijk veel goed doen. En critiek kan zoo onberekenbaar veel schade veroorzaken. Daarvan moet ieder zich doordringen, die zich geroepen mag of moet achten, om critiek uit te oefenen. Deze algemeene opmerkingen kunnen op tientallen concrete gevallen worden toegepast. Wy geven hier slechts een aanwijzing. Ieder moet ten deze zich van zyn verant woordelijkheid bewust zyn. Opwinding te Weenen gistermiddag Een nieuw geluid De opzettelijke vernietiging van pro ducten 't is een economie, die wy nooit hebben kunnen bewonderen, die ons vaak met ontstelling sloeg, als wy er van hoor den. Er kunnen omstandigheden zijn, waar in een vernietiging van dit of dat product noodzakelijk en dus geoorloofd is, ter wille van het algemeen belang. Maar by ons is er herhaaldelijk twyfel gerezen, of zulk een dringende nood zakelijkheid wel bestond by al die geval len van vernietiging van voor duizenden begeerenwaardige producten, welke wy in ons land hebben moeten aanschouwen. Minister Steenberghe schijnt nu echter niet te willen betreden den weg ten deze bewandeld door zyn voorganger. Hy zeide deze week in de Eerste Kamer, toen de wijziging der Crisiswetten in het debat was: „Destructie (vernietiging) van produc ten zal pas in het alleruiterste geval wor den toegepast". „Het is een paardenmid del", zoo ging de minister voort en met vlijmscherpe, maar verdiende ironie ver volgde hy: „en het zal bijgevolg niet op varkens worden toegepast"! Wy noemen dit, met de „Geld.", een bijzonder sympathiek geluid. SCHRIJVEN VAN HITLER AAN VON PAPEN. Rijkskanselier Adolf Hitler heeft aan vice-kanselier von Papen het volgende schrijven gericht. BAYREUTH, 26 Juli 1934. Zeer geachte heer von Papen! In verband met de gebeurtenissen te Weenen, heb ik mij gedwongen gezien, den heer rykspresident de terugroeping van den Duitschen gezant te Weenen. dr. Reith. van zijn post voor te stellen, wyl hy op verzoek van Oostenrijksche bondsministers resp. Oostenrijksche opstandelingen, zich bereid heeft laten vinden, om tot een tus- schen deze beide partijen getroffen over eenkomst betreffende vrijgeleide en af tocht der opstandelingen naar Duitschland zonder overleg met de Duitsche ryksregee- ring zijn toestemming te geven. De gezant heeft daarmede zonder «eni gen grond, het Duitsche rijk in een interne Oostenrijksche aangelegenheid betrokken. De aanslag op den Oostenrijkachen bondskanselier, welke door de Duitsche rijksregeering ten scherpste wordt veroor deeld en wordt betreurd, heeft den op zich toch reeds labielen politieken toestand van Europa zonder onze schuld nog verder ver scherpt. Het is daarom mijp wensch, zoo mogelijk tot een ontspanning van den algemeenen toestand bij te dragen en inzonderheid de sinds lang vertroebelde verhouding tot den Duitsch-Oostenrijkschen staat weer in nor male en vriendschappelijke banen geleid te zien. Op dezen grond richt ik tot u, zeer ge achte heer von Papen, het verzoek, deze gewichtige taak op u te nemen, juist, wijl u sinds onze samenwerking in 't kabinet mijn volste en onbeperkte vertrouwen be zat en bezit. Ik heb daarom den heer rykspresident voorgesteld, dat u, met uittreding uit het rijkskabinet, en met ontheffing van het V Het bloed kruipt... Het bloed kruipt, waar het niet gaan kan. De Nationaal-Socialistische Beweging ten onzent beweert herhaaldelijk, dat men haar met moet beoordeelen naar het Nationaal- Socialisme in Duitschland; dat zy geheel en ad op zichzelf staat, met eigen program, zelfstandig streven. Maar, waarom dan toch altijd gewezen naar de Nazi-regeering in Duitschland en waarom steeds dóe regeering beschermd en verdedigd? Nu weer in heit laatste nummer van „Volk en Vaderland". Enkele bladen (ook ons blad dezer dagen) hebben geprotesteerd tegen, hebben gesignaleerd als een grie vende bejegening het feit, dat de Duitsche regeering aan zyn onderdanen het reizen naar Nederland speciaal bemoei lijkt. Heel begrijpelijk, zegt „Volk en Vader land", heed begrijpelijk, als men in aanmer king wil nemen „de boycot-aotie en de ge- heele sociaal-democratische scheld campagne tegen Duitschland". Duitschland betaalt dit optreden met gelijke munt. Maar.... is dan België en Frankrijk vriendelijker gezind tegenover Duitschland. hoe dan ook? Is daar met name dc S.D.A.P. anders gestemd tegenover dc Duitsche Nazi-regeering? Geenszins. En toch wil „Volk en Vaderland' het goed pralen, dat Duitschera, die naar België en Frank rijk gaan, 700 mark mogen meenemen, ter wijl zy, die naar Nederland reizen, slechts 200 mark op zak mogen hebben! Als „Volk en Vaderland" dat wil goed praten, dan moeten we denken aan het spreekwoord van het kruipende hloed. ambt als Saar-commissaris, voor een be perkten tyd in speciale missie op den post van den Duitschen gezant te Weenen wordt aangesteld. In deze positie zult u onmiddellijk onder mij staan. Terwyl ik u ook thans nog eens dank voor alle*, wat u hiervóór voor de gezamen lijke leiding der regeering der nationale verheffing en sindsdien gemeenschappelyk met ons voor Duitschland hebt gedaan, verblijf ik Uw zeer toegedane (w.g.) Adolf Hitler. Von Papen aanvaardt de opdracht Van officieele zijde vernemen wij, dat von Papen, nadat hij den brief van den rijkskanselier had ontvangen, telefonisch heeft geantwoord, dat hu de benoeming tot buitengewoon gevolmachtigde der rijksre- geering te Weenen zal aanvaarden. Klaar blijkelijk heeft Hitier zijn vice-kanselier ruimschoots volmachten gegeven om ver schillende Oostenrijksche wenachen te ver vullen. Weenen heeft genu bezwaar. In Weensche politieke kringen heeft men niet het minste bezwaar tegen den persoon van von Papen en de Oostenrijksche re geering is dan ook bezield met het oprech te verlangen, zoo spoedig mogelijk de nor male betrekkingen met Duitschland te her stellen. Zy zal er evenwel nauwlettend op blyven toezien, dat er van Duitsche zij de, noch direct, noch indirect eenige in menging in Oostenrijks binnenlandsche po litiek plaats vindt. ONTBINDING LEGIOEN DER OOSTENRIJKERS? Naar verluidt zullen de organisaties der Oostenryksche nationaal-socialisten in Duitschland, o.a. ook het z.g. Oostenryk sche legioen, worden ontbonden. Ook zal de verplichting voor de Duit- schers tot betaling van 1000 mark bU het overschrijden van de grens naar Oostenryk worden opgeheven. Hitier houdt de legionnairs In bedwang. De Oostenrykscht legionnairs zyn gele gerd in Freilassing^Laufen en Passau. Zij stonden gereed om op bevel van hun hoofd kwartier te Miinchsn een inval in Oosten rijk te doen. Dit bevel bleef echter uit. In plaats van de order om voorwaarts te trek ken, zagen de nationaal-socialisten in de buurt van Freilassing plotseling 500 Duit sche S.S.-mannen opduiken, die 's ochtends tusschen twee en drie uur in vliegende vaart uit München naar hier waren geko men, om de Oostenrijkers te overreden hun plannen te laten varen. In verscheiden an dere plaatsen verschenen detachementen Duitsche S.S.-mannen om te verhinderen, dat de legionnairs .uit den band zouden springen. Er wordt verteld, dat verscheiden dui zenden stalen helmen en geweren door de Rijks weer in beslag zijn genomen. HET OPTREDEN YAN DEN DUITSCHEN GEZANT. Dr. Rteth's lezing. Ten aanzien van de gebcurteniasen te Weenen, heeft dr. Rieth. de teruggeroepen Duitsche gezant te Weenen, de volgende authentieke verklaring afgelegd: „Over myn bedoelingen bij de gebeurte nissen. die zich in de bondskanselary te Weenen hebben afgespeeld, zijn in Oosten rijk en in het buitenland zoovele verschil lende berichten verschenen. dat ik my ge noodzaakt zie zuiver zakelijk een uiteen zetting te geven van de gebeurtenissen, zooals zy zich inderdaad hebben afge speeld. Zooals bekend, kad de in de kanselarij binnengedrongen groep, nadat dr. Dollfusa gewond was en drie andere leden der re geering met ongeveer 150 ambtenaren wa ren gevangen genomen, gedreigd, dat deze gevangenen zouden worden doodgescho ten, indien de troepen, die het gebouw be legerden, tot den aanval zouden overgaan. Na verscheidene uren. waarin van regce- ringszyde was onderhandeld met de bin nendringers, stelde minister von Neustaed- ter Stuermer, die het bevel buiten de bondskanselary voerde, een ultimatum met korten termijn, na afloop waarvan de aan val zou worden geopend. Even voor den afloop van den termijn werd ik opgebeld uit de bondskanaelarij door den leider der binnendringers, die zich voorstelde als kapitein Frledrich. Hij deelde mij mede. dat met de regeering*- vertegenwoordiger» een overeenkomst was gesloten, volgens welke, om geen men- schenlevena te offeren, de geheele troep, die reeds van het Oostenrüksche burger recht vervallen verklaard was. met toege zegd vrijgeleide onder militaire bewaking uit Oostenrijk zou worden gebracht naar een grens, waarvoor de troep de Duitsche had gekozen. Friedrich voegde hieraan toe. dat da uitvoering van deze overeenkomst nog niet mogelijk was, doordat zijn men- schen vreesden, bij het verlaten van het gebouw te worden neergeschoten. Daarom verzocht Friedrich mij, dat ik mO de toe zegging van het vrijgeleide door den be voegden minister zou laten bevestigen. Ik heb dat aanvankelijk geweigerd en ver klaard, dat ik met deze gebeurtenissen niet het minste had te doen en dat ik mij er niet mede kon bezig houden. Daarna bevestigde Fey, de in de kanse larij gevangen gehouden minister, mij te lefonisch de gemaakte overeenkomst cn herhaalde het reeds door Friedrich gedane verzoek, dat ik onmiddellijk naar het ge bouw zou komen en mij de overeenkomst door von Neustaedter Stuermer zou la ten bevestigen, omdat de uitvoering daar van afhankelijk was. Daar het nog slechte enkele minuten voor den afloop van den termijn was cn daar volgens de my gege ven verklaringen een vreedzame oplossing slechts mogelyk was, als ik aan het verzoek zou voldoen, heb ik mij naar minister Stuermer begeven. By het begin van het onderhoud deelde deze mij mede, dat dr. Dollfuas dood was. Daarna bevestigde hjj mij den inhoud van de gemaakte overeen komst en het toegezegde vrijgeleide voor den geheelen troep, die zich in het gebouw bevond. Dezelfde bevestiging kreeg ik van den eveneens aanwezigen Fey. Ik heb geen toestemming gegeven, of eenige andere verklaring afgelegd, maar er den nadruk op gelegd, dat, wanneer ik deze mededeeling aanhoorde, ik dat slechte persoonlijk deed. Karwinsky, die zich nog in het gebouw bevond, verzocht mi) daar na, een onderhoud met hem aan het ven ster te hebben. Von Neustaedter Stuermer, wiens mee ning ik daaromtrent vroeg, antwoordde, dat hij zich daarover niet wilde uiten en dat hij de zaak aan mijn eigen goedvinden overliet. Daarop heb ik het onderhoud ge weigerd. Toen ik in mijn auto wilde weg rijden, verzochten toeloopcnde politie-offl- cieren mij, nog to blijven, daar Karwinsky uit het gebouw bij mij zou komen. Deze trad snel op mU toe cn verzocht mU, met hem cn Fey naar een der ingangen van de kanselarij te gaan. om Friedrich mede te deelen, dat dc minister mij het accoord be vestigd had. In gezelschap van de beide minister» begaf ik my daarheen en deel de dit mede aan Friedrich, die achter een kier van de deur veracheen, waarna ik wegging. Uit deze schildering blijkt allereerst, dat ik niet, zooals beweerd wordt, een bemid delingsactie heb ingeleid of er aan heb deelgenomen, maar dat ik alechts de me dedeeling van een reeda getroffen overeen komst in zekeren zin als getuige heb aan gehoord, zonder my daarover te uiten. Ik constateer ook dat de verklaringen der drie regeenngslcden over het vrygeleide mij zyn gedaan, nadat zy my reeda het overlijden van dr. Dollfuas hadden medege deeld, dat derhalve dit vrygeleide is toe gestaan. terwyl men volledig op de hoog te was van deze treurige gebeurtenis DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN W.O. GEILL. ZONDAGS BLAD. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De benoeming van von Papen tot buiten gewoon Dultsch gezant te Weenen wordt beschouwd als een poging tot verzoening. (late blad). Maarschalk Lyautey overleden (3ds blad). Vliegongeluk bij de ZwILsemeh Duitaehe grens. Twaalf dooden. (Luchtv. 4de blad). BINNENLAND. Een wijziging van de Kieswet. (1st» blad). De steenkool- en touw-contlngentee- ringen. (3de blad). De crLslsheffing op eetbare oliën. (3de blad). Vertrek van de Koninklijke Familie naar Noorwegen. (Laatste Berichten). Doodelljke aanrijding te W'ellerlolJ. (Gein. Berichten, 4de blad). Ernstige brand te Brmmel. (Laatste Be richten). De afgeloopcn weck In bet Buiten land. (4de blad). De radio-protframma'i. (2de blad). De vroegere abdij van Egmond. (3de blad). Uit de missie van father L. v. d. Bergh. (4de blad). De economische toestand in Duitsch land. (3de blad). Haagsche Hopjes. (3de blad). De ontwikkelingsgeschiedenis van den heerenhoed. (4de blad). WIE WORDT BONDSKANSELIER? Begin volgende week de beallaalng. Naar verluidt, zal in de kwestie van d« vorming eener nieuwe regeering en in het bijzonder in de kwestie van de benoeming van een nieuwen bondskanselier begin volgende week een beslissing vallen. In politieke kringen verluidt, dat onder de toonaangevende figuren tot dusver nog geen overeenstemming is bereikt over den persoon van den nieuwen bondskanselier. Er schenen nog groote tegenstellingen te bestaan, die nog niet zijn overbrugd. Op den voorgrond der besprekingen staat thans de vroegere minister van oor log Vaugoin als eventueel toekomstig bondskanselier, verder de eerste burge meester van Weenen, Schmitz, vice-kanse- lier vorst Starhemberg, dc minister van onderwijs dr. Schuschnigg cn dr. Ender. TE NOORDWIJKERHOUT. 14 Aug. Jonge Mannen 6-50 47 Aug. Jonge Mannen 6 50 710 Auk. Mci'jr«> In. IT J (pel) I, *,0 1114 Aug. Mannen (voltallig) 6.50 1417 Aug. Meisjes hoven 17 Jaar 6.50 1821 Aug. Mannen en Jongelingen 6.50 25—28 Aug. Meisje* boven 17 Jaar 6.50 26—31 Aug. Jongel. v. 15—17 J. 6.50 47 Sept. Gehuwde Vrouwen 6.56 811 Srpt. Mannen 6.50 11—14 Sept. Meisjes v. 15—17 Jaar 6-SO 15—18 Sept. P. T. T. Den Haag. Rotterdam e. a. plaatsen6.50 19—22 Srpt. BllUlllB 6A4 2225 Sept. P.T.T. den Haag. Leiden 6 50 25— 26 Srpt. Ilrcrm NMImJMI 10 25 SepL2 Oct. MIDÜepllchtlgen 6-50 2B Oct. 'frivjrs boven 17 Jaar 6J# 1639

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1