BIJEENKOMST R.K. STAATSPARTIJ
Z5ste Jaargang
MAANDAG 23 JULI 1934
No. 7869
3)e £eicbeHe6oti/fca/tit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
D£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toonntbetafing
Voor Leiden 13 cent per week1 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
rranco per post 235 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 H
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11,
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon. AcKertentiën 30 cent par regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 90 woorden, waarin be
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ee
verhuur, koop en verkoop: S #3#
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V Onze kloosters.
Wij bezitten onze kloosters. En, als van
zoo veel bezit, zijn wij ons te vaak de
waarde van dit bezit niet te volle
bewust. Zelfs soms heelemaal niet bewust.
Ter illustratie van wat aan edel en ver
heven werk, aan ware en fijne geestesbe
schaving groeit en bloeit achter de geslo
ten kloosterpoorten wijzen wij hier op een
vijftig-jarig Trappisten-leven, dat de toon
kunstenaar Hubert Cuypers geestdrift her
denkt en bejubelt om de groote ver
diensten ervan, óók naar buiten, óók voor
het geestes-leven, het cultureele leven der
Nederlandsche gemeenschap. Wij ver
wijzen naar de rubriek Kerknieuws in het
4de blad.
Meerderen moesten de kloosters en het
kloosterleven 'ns meer van nabij bezien en
kennen; de gelegenheid daarvoor is wel
te vinden. De „Tijd" van Zaterdagavond
schrijft:
„Het kloosterslot is de afsluiting van de
wereld door de clausuur. Alleen bij hoogst
zeldzame gelegenheden wordt die afslui
ting gedurende zeer korten tijd opgeheven
bij wijze van zegenrijke uitzondering.
Zulk een uitzondering beleeft een Ne-
derlandsch klooster van een onzer ge-
strengste Orden. Z. H. Exc. Mgr. dr. G.
Lemmens, Bisschop van Roermond, zal den
24en Juli as. plechtig de Abdijkerk der
Paters Trappisten te Tegelen consacreeren,
en volgens de oude gebruiken der Cister-
ciënsers-orde zal gedurende het octaaf der
kerkwijding het kloosterslot worden opge
heven. Ook niet-kloosterlingen, dames en
heeren, zullen van 25 Juli—1 Augustus in
de gelegenheid zijn, dagelijks de pontifi
cale Hoogmis en het Lof in de Abdij bij
te wonen.
In ons land met zijn gemengde bevol
king zijn er niet weinigen, die zich een
vreemde voorstelling maken van hetgeen
er wel achter de poort van een klooster
omgaat. Nog altijd leeft zekere overleve
ring met de bedorven verbeeldingen van
een anti-paansch verleden. De fantasieën
van Maria Monk besmetten nog de geeste
lijke opvoeding van niet weinigen. Als zij
dat onhistorisch aanpraten van klooster
fabelen willen verwisselen voor het reëele
gezicht op het leven eener abdij, dan moe
ten ze einde dezer maand eens te Tegelen
de gangen der Trappisten natreden, het na
geslacht der Cisterciënsers, die ons volk
hebben gedoopt en in wier talrijke conven
ten onze christelijke beschaving is gevormd.
Ze zullen er behalve een met eigen oogen
waargenomen kennis van het kloosterleven
een lang nawerkenden zegen uit meedra
gen.
Aldus de „Tijd".
De gelegenheid, te Tegelen geopend, om
het klooster s 1 o t te bezien, is wel een zeld
zaamheid. Maar wat toch van veel meer
belang is! gelegenheid om het klooster-
leven van dichtbij te beschouwen is er
meer! Men kan b.v. in sommige kloos
ters een retraite houden en zoo in de kerk
en vanuit het „gastenkwartier" het kloos
terleven gadeslaan.
Niet alléén andersdenkenden, ook katho
lieken zelf bevroeden vaak niet, op wat
een hooge trap van zuiver-menschelijke en
diep-godsdienstige cultuur het kloosterle
ven staat.
WEEKENDDRUKTE OP DE K.L3I.-LIJN
NAAR ZEELAND.
De luchtlijn naar Zeeland en de Belgi
sche kust is en blijft populair. Met den
avonddienst van Vrijdag gingen uit Am
sterdam en Rotterdam in de richting Haam-
stede-Vlissingen-Knocke-Ostende 34 pas
sagiers. Doch Zaterdag was een recorddag.
Toen vertrokken drie tweemotorige F VIII-
vliegtuigen en zes VII a's met 98 passagiers
naar Zeeland en België. Zondagavond keer
den 26 passagiers terug. Maandag vlogen
met den bijzonderen ochtenddienst voor
net weekendverkeer 39 reizigers uit Knocke
en Vlissingen naar Amsterdam of Rotter
dam terug. Het totaal aantal passagiers ge
durende deze vier dagen bedroeg dus 197.
Rede Prof. Mr. Aalberse
BREDA, Liesbosch 21 Juli 1934.
'n Stralende zonnedag!
Aan den rand van het prachtige Lies
bosch bij de gastvrije Priesters van het H.
Hart werd de vergadering van den Partij
raad voortgezet, nadat des morgens in de
rustige sfeer tfan het Middeleeuwsche Be
gijnhof te Breda door Rector Houers van
genoemd Seminarie een H. Mis was opge
dragen, waarbij de vele afgevaardigden het
stemmige kleine kerkje vulden'.
Toen de groote aula tot in de uiterste
hoeken met belangstellenden was bezet,
sprak de Provinciaal van de Priesters van
het H. Hart, de hoogeerw. Pater Finke, een
hartelijk woord van welkom tot de aanwe
zigen, waarbij hij wees op het feit, dat de
sticht van de Congregatie van de Pries
ters van het H. Hart een pionier was op
sociaal en politiek gebied, zoodat zijn zo
nen het zich thans tot een eer rekenen ge
heel in den geest te mogen handelen van
hun stichter, door thans de meest gulle
gastvrijheid te verleenen aan de werkers
van het eerste plan, die even de muffe
drukte van de stad hebben ontvlucht om
hier de staatkundige belangen van het ka
tholieke volk van Nederland te beharti
gen. Pater Provinciaal wenschte de verga
dering onder den zegen van het H. Hart
het beste succes toe in het belang van Ka
tholiek Nederland.
Van de R.-K. Werkliedenvereeniging uit
Venlo was een telegram binnengekomen
waarin werd aangedrongen op de wering
van vreemde arbeidskrachten.
Uit Deventer werd een telegram gezon
den waarin diepe teleurstelling werd uit
gesproken over de verlaging van de steun-
normen waarvoor de bijzondere aandacht
van de Partijraad werd gevraagd.
Mr. Goseling voegde hieraan toe, dat de
Partijraad niet alles kan; de uitvoering van
de Vreemdelingenwet is bij den Minister
van Sociale Zaken in overweging.
Bij de behandeling van het verslag der
Commissie tot bestudeering van het vraag
stuk van het gezinsloon werd nog door
verschillende sprekers het woord gevoerd,
waarbij geen nieuwe gezichtspunten wer
den gegeven. Ten slotte werden de vol
gende conclusies aangenomen:
I. Ten aanzien van loonarbeiders in het
particuliere bedrijf:
De wet opene de mogelijkheid, dat de
Overheid de deelneming aan fondsen, op
initiatief van werkgevers en werknemers
in een complex van ondernemingen tot
stand gekomen, met het doel om aan de
werknemers in de aangesloten onderne
mingen op eenigerlei wijze uitbetaling van
kindertoeslag te verzekeren, en waarbij zich
een overwegend deel der bedrijfsgenooten
heeft aangesloten, verplicht stelt ook voor
bedrijfsgenooten die zich niet bij het fonds
hebben aangesloten;
II. Ten aanzien van personeel in Over
heidsdienst:
Als onderwerp waaromtrent het Rijk en
de lagere publiekrechtelijke organen posi
tieve voorschriften zullen moeten geven
met betrekking tot de rechtspositie van
ambtenaren, worde in de wet (Ambtena
renwet, artikel 125) ook opgenomen „kin
dertoeslag".
Door Mr. J. Houben werd een beknopt
overzicht gegeven van den inhoud van het
rapport van de Commissie uit de R. K.
Staatspartij betreffende het Pachtvraag-
stuk, dat reeds in boekvorm is verschenen
en waarover reeds eerder in ons blad werd
geschreven. De voorstellen van de R.-K.
Bond van Landeigenaren werden terugge
zonden naar de commissie ter fine van ad
vies.
REDE PROF. AALBERSE.
Omstreeks 12 uur kreeg prof. Aalberse
het woord tot het houden van zijn rede
voering over den politieken en economi-
schen toestand in ons vaderland.
Geachte vergadering.
Toen ik gisteren voor het laatst in func
tie van voorzitter van den Partijraad de
vergadering opende, heb ik dadelijk ge
zegd, dat dit een van de belangrijkste ver
gaderingen was van den Partijraad.
De nieuwe statuten.
Allereerst heb ik hiermede op het oog
het werk dat gisteren is verricht. De orga
nisatie van de Katholieke Staatspartij is
zoodanig uitgebreid, dat wij mogen hopen
dat er nuttig en vruphtbaar werk gedurende
een aantal jaren zal kunnen worden ver
richt.
Ik herhaal hier nogmaals dat ik opTechte
hulde breng aan bestuur en commissie voor
hetgeen zij in deze tot stand hebben ge
bracht, omdat ik weet hoeveel moeite en
tijd het gekast heeft, vóór wij kwamen tot
het resultaat dat gisteren met uw vlotte
medewerking is tot stand gekomen.
Het belangrijkste is toch niet het hebben
van goede reglementen en statuten. Altijd
gaat het dan nog niet goed, want het komt
niet altijd aan op mooie statuten maar op
goed werk. Hetzelfde geldt ook voor onze
R.-K. Staatspartij.
De geest van saam-
hoorighcid.
Veel mooier is het dat wij mogen consta-
teeren, niettegenstaande alle woelingen van
dezen tijd, dat onder ons buitengewoon
sterk is de geest van saamhoorigheid dat
wij met elkander als Katholieken in on6
Vaderlanr vereenigd, moeten blijven.
De geschiedenis van de laatste
40, 50 jaar.
Daarom is het van zoo groot belang, dat
er steeds meer den kanit uitgestuurd wordt
om steeds bekend te blijven met het ver
leden van de Staatspartij. Men weet bijna
niets van wat er in de laatste 40 of 50 jaar
in ons land is voorgevallen, en dat er door
samenwerking ontzaggelijk groote dingen
zijn tot stand gekomen. Wij moeten steeds
meer voelen dat voof het heden en de toe
komst de eenheid van onze kracht meer
dan ooit noodzakelijk is. Dr. Schaepman
heeft er altijd op aangedrongen. Wij zijn
principieel zoo krachtig dat geen partij so
ciaal krachtiger kan zijn. Een ander punt
is, dat wij in ons land maar 1/3 van de
bevolking uitmaken. Alles wat wij doen
kunnen wij alleen door samen te werken
met anderen die ook denzelfden weg uit
willen gaan als wij.
Wij moeten er niet afkeurend over praten
dat men altijd compromissien voert in de
politiek. Het is heel gemakkelijk om met
zijn hoofd tegen den muur te loopen. Maar
terwijl op staatkundig gebied toch altijd ons
doel is om zooveel mogelijk doorwerking
van katholieke beginselen te krijgen, zoo
moeten wij toch begrijpen, dat wij niet al
tijd kunnen verkrijgen hetgeen wij willen.
Maar door samenwerking willen wij op
staatkundig gebied zooveel bereiken als
mogelijk is. Wanneer wij practisch iets
willen bereiken dan hobben we altijd sa
menwerking met anderen noodig.
Een ander punt. Laten wij altijd goed
voor oogen houden dat de grondslag voor
alle democratie gelegen is in het vertrou
wen. Vertrouwen onder elkaar maar ook
vertrouwen in degenen die wij ten slotte
zelf gekozen hebben.
Wij moeten geen menschen hebben die
altijd kijken of er hier of daar geen critiek
uitgeoefend kan worden.
Fascisme en Nationaal-
Socialisme.
Spreker memoreerde dan wat hij verle
den jaar op de vergadering van de Partij
raad gezegd had over Fascisme en Natio-
naar Socialisme.
Ik heb toen gewaarschuwd, zoo ver
volgde spreker, voor iedere vorm van dic
tatuur. Waarschuwend voor onwaardige
critiek op het Parlementaire stelsel heb ik
gezegd: Let eens goed op wat in de eerst
volgende zes maanden in Duitschland zal
gebeuren. Wat ik toen dacht is thans wer
kelijkheid geworden.
Wat ik weet uit mededeelingen van Ka
tholieke Duitschers is, dat er een actie
dreigt van het Nationaal Socialisme met
alles wat er aan vastzit tegen het Christen
dom, een actie die toen nog vrijwel moest
beginnen, maar thans zien wij hoe ver dat
reeds is doorgedrongen. Het Concordaat
wordt met voeten getreden: het Nationaal-
Socialisme ontpopt zich als een modern hei
dendom. Het aantal priesters, dat reeds in
de Concentratiekampen gevangen zit, is
grooter dan men in Holland meent. Wij
hebben gezien dat menschen die altijd hun
heil gezocht hebben in critiek op het Par
lementaire stelsel thans juist als gevolg
van hun anti-parlementair stelsel, het vrije
woord in pers en vergadering hebben ver
boden. Wij hebben gezien, dat er een cor
ruptie en zedenverwildering is ontstaan
onder de Nationaal Socialisten zonder dat
men in Duitschland bevoegd was om daar
op critiek uit te oefenen. En de gevolgen
zien wij op 30 Juni: dat optreden ging niet
om zedenverwildering: men wist reeds lang
dat die menschen zich aan gruwelijke ze
denverwildering schuldig maken.
Dit moge toch wel een waarschuwing
zijn voor alle menschen die meezingen in
het lied tegen het Parlementaire stelseL
Het is niet moeilijk om een dictatuur te
vestigen, maar het is buitengewoon moei
lijk om van deze dictatuur af te komen:
dat is de groote les die Duitschland ons
te leeren geeft.
Dc crisistoestand en zijn gevolgen.
Er zyn thans verschillende onderwer
pen die onze volle aandacht bezig hou
den, maar ik meen goed te doen een on
derwerp te kiezen dat op het oogenblik
het meest onder ons leeft.
Dat is op de eerste plaats het nog steeds
voortduren van den crisistoestand, waar
van de werkloosheid een onmiddellijk ge
volg is, terwijl deze weer op haar beurt
een steunregeling noodzakelijk maakt.
Ofschoon dit drie verschillende onderwer
pen zijn zou men toch verkeerd doen deze
van elkaar te scheiden.
Wanneer ik bijvoorbeeld alleen maar
zou willen spreken over steunregeling,
alsof er eigenlijk geen crisistoestand be
stond, dan was dit heel gemakkelijk om
iemand naar den mond te praten, en het
zou misdadig zijn wanneer men in deze
ernstige tyden iets dergelijks zou doen:
Nog erger wordt dit misdrijf als dat cu
muleert met politieke chantage. Op de
vorige partijraad kwam ik reeds tot de
conclusie dat wij thans niet te maken heb
ben met een gewone crisis zooals die
vroeger ook voorkwam, maar met een
crisistoestand die betrekkelijk blijvgnd zal
zijn, d.w.z. van zeer langen duur; en wan
neer wij er uit zullen komen en als wij
nog betere tijden zullen beleven, dan
moeten wij er van overtuigd zijn dat deze
terugkeer naar betere tijden slechts heel
langzaam zal kunnen geschieden. Het eco
nomisch wereldverkeer is grondig uit zijn
voegen geraakt. En een land als Neder
land is bijzonder zwaar getroffen. Overal
stuiten wij op hooge invoerrechten. Jjpdcr-
een voelt dat in ons land de crisis in al
zijn heftigheid later is ingetreden dan in
andere landen. Maar door zijn eigenaar
dige ontwikkeling treft hij ook ons zwaar
der dan alle andere landen.
Drie middelen ter verbetering.
Wat zijn de middelen die van over
heidswege moeten worden aangewend om
althans de toestand zooveel mogelijk zij
het dan ook slechts langzaam te verbete
ren.
Spr. noemde drie middelen, werkver
ruiming, werkverschaffing en steun.
Het voornaamste is dc werkverruiming.
Een werklooze heeft er veel meer aan dat
men hem aan werk helpt dan wanneer hij
steun krijgt. Werkverruiming is echter
slechts een vervroegde uitvoering van
openbare werken, hetgeen echter geen op
lossing voor het werkloosheidsvraagstuk
is. Werkverruiming leidt ook direct tot
uitbreiding van werkgelegenheid voor
personen die voor deze werken alles weer
moeten leveren en indirect is ook de Mid
denstand daarmee gebaat, want deze pro
fiteert van de verhoogde koopkracht. Het
is echter geen vermindering van werkloos
heid, maar een verschuiving, daar deze
werken anders eerst jaren later zouden
worden verricht.
Uitvoerig ging spreker na, dat wij ook
onze handelspolitiek zullen moeten wijzi
gen. Noodgedwongen zullen ook wij voor
oogen moeten houden dat wy zooveel mo
gelijk niet uit het buitenland invoeren
wat wij zelf ook goed kunnen maken.
Wij zullen ook moeten overgaan om onze
industrie uit te breiden en nieuwe indu
strieën op te richten. Wij moeten hulde
brengen aan Limburg cn Brabant die met
de instelling van Technologische Instituten
begonnen zyn. Wij hebben het in dc Ka
mer reeds gezegd dat dc regecring deze
instituten ook moet steunen.
Men heeft wel eens gezegd: dc Indrustrie-
bank is een stroppenbank. Men kan een
goede zaak geen slechtere dienst bewijzen
dan haar een slechte naam te geven.
Of dc Industriebank een stroppenbank
zal worden hangt alleen af van de wijze
waarop deze bank wordt gefinancierd. Er
is dus gen enkele reden om van een strop
penbank te spreken.
Over de werkverschaffing sprekende
zcide prof. Aalberse. dat werkverschaffing
beter is als steuntrekken. Men kan helaas
niet zeggen dat bij iedere werkverschaffing
ook de moreele kracht van den arbeider
wordt verhoogd.
Wat de steunregeling betreft moeten
wij ons goed bewust zijn dat men in ons
land nog jarenlang met een groot aantal
werkloozen zal zitten. Wij moeten er dus
op rekenen dat wij ook aan dengenen die
later werkloos zijn ook nog steun kunnen
geven.
Behalve steuntrekkende arbeiders moet
de regeering ook steun verleenen aan zoo
vele kleine boertjes, visschers, kleine mid
denstanders enz. Ook daarvoor zyn groote
bedragen noodig.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Geruchten omtrent a.s. mutaties In het
Duitsche ministerie. (4e blad).
De Ku Klux Klan verschijnt weer In
Oklahoma. (4de blad).
Reeds 235 dooden In de Vereen. StaVn
tengevolge van de hitte. Buitenl. Berich
ten, 4de blad).
BINNENLAND.
Bijeenkomst van den Partijraad der
R.-K. Staatspartij. (1ste blad).
Den hoogeerw. heer WIJtenhurg, regent
van Hageveld, is om gezondheidsredenen
op diens verzoek eervol ontslag verleend.
(Kerkn., 4de blad).
Een gouden Trappisten-jubileum. (Kerk
nieuws, 4de blad).
De K.R.O.-vloot rond IJseelmonde. (4de
blad).
Weer steun aan de harlngsvl.wherlj
door een gedeelte van den aanvoer uit de
markt te nemen waartoe een credtet van
ten hoogste 750.000 wordt verstrekt (late
blad).
Er is een heffing gelegd op alle oliën,
terwijl de heffing op vetten wordt ver
laagd. (late blad).
De crisisheffing op margarine Is ver
hoogd. (late blad).
Een Roemeensch schip brandend te Rot
terdam binncngeloopen. (Gem. Ber., 3de
blad).
Verschillende dooden bij het zwemmen.
(Gem. Bcr., 3de blad).
Doodslag te Rulnerwald. (Laatste Be
richten).
SchoetpartiJ te Amsterdam. (Gcm. Ber.,
3de blad cn Laatste Bcr.).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Jaarvergadering van den D. II. V. B.
(2de blad).
De Kaagweek (2e en late blad).
Nationale zwemkampioensehappen. (2de
blad).
De steunverleenlng In het middelpunt
der belangstelling.
De werkloozensteun ztaat than* in het
middelpunt der belangstelling omdat over
het gchoelc land een verlaging van *teun
heeft plaats gehad, d.w.z. een verlaging
van het totale bedrag der steun. Men heeft
in ieder geval getracht om het bedrag dat
aan de werkloozen uitbetaald werd zoo
goed mogelijk onder de werkloozen te ver-
deelen, hetgeen spreker met cijfers nader
aantoonde. (In de pauze werden staten
verstrekt, waarop iedereen kon zien hoe
de steunregeling thans is).
Over deze regeling die zooals ik reeds
zeidc een verlaging lijkt te zijn maar die
tevens een betere regeling en vcrdccling
van het totale bedrag inhoudt is heel veel
critiek uitgeoefend.
Thans moet men zich vaak een oordeel
vormen doordat bepaalde gevallen ge
noemd worden, zonder dat men weet wel
ke de omstandigheden zijn. Men moet niet
vergeten dat het altijd een ondersteuning
blijft aan menschen die het noodig hebben
en dat het heel iets anders is dan een uit-
kocring van de werkloosheidsverzekering.
Is men werkloos dan heeft de werkloo-
zenkas er niets mee te maken of de ver
zekerde nog een ander inkomen heeft.
Maar met de steun moet men heel anders
handelen.
Door de groote omvang die de werk
loosheid heeft aangenomen moet men met
twee dingen rekening houden: vooreerst
moet men geven datgene wat strikt noo
dig is en nadenken dat thans ook de mo
gelijkheid zal moeten bestaan om later te
kunnen blijven geven. Over de strikt
noodzakelijke steun welke ren gezin moet
ontvangen bestaan natuurlijk verschillen
de meeningen, maar men moet zich daarbj
ook de vraag stellen wat kan er gedaan
worden' Welk bedrag kan het Nederland-
sche volk op het oogenblik terzyde leggen
om daarmede de werkloozen zoo goed
mogelijk te steunen?
