S> e £eidócfie(3oti/ïci/tit
25ste Jaargang
No. 7843
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
HET SPELLINGSVRAAGSTUK
IN DE TWEEDE KAMER
BERICHT
VRIJDAG 22 JUNI 1934
D£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voormtbetaHng:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per reeel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
V Een les uit de bussenvleesch-
historie
Deskundigen, die tevens belanghebben
den zijn, staan aan het gevaar bloot, dat
hun adviezen zullen lijden aan gebrek aan
objectiviteit tengevolge van den drang naar
persoonlijk voordeel, welke nu eenmaal in
hen leeft.
Met dit psychologisch feit moeten reke
ning houden zij, die van zulke deskundigen
adviezen wenschen in te winnen.
Maar, dit vooropgezet, zijn ook de ad
viezen van de hier bedoelde deskundigen
an vele gevallen van onmisbare waar
de al moeten deze met zekere voorzich
tigheid, zekere reserve worden aanvaard.
De regeering moet b.v. voor haar maat
regelen inzake vleeschdistributie e.d. ad
vies inwinnen bij de slagers, enz. enz. In
dien zij dit niet doet of deze adviezen zon
der meer naast zich neerlegt, stelt zij zich
ibloot aan het gevaar, dat de door haar te
treffen maatregelen niet de goede zullen
blijken te zijn.
Dat is gebleken om bij het* gegeven
voorbeeld te blijven uit de debacle van
het bussenvleesch. Er dreigen thans meer
dan 14 millioen overtollige bussen te be
derven! Verschrikkelijk! Niet omdat het
vleesch ondeugdelijk zou zijn. Neen, het is
heel goed. En terloops, maar met veel
ernst wij hopen, dat al degenen, die er
voor in aanmerking komen, niet zoo onver
antwoordelijk zullen handelen, om zich de
gelegenheid, om zoo goedkoop goed vleesch
te kunnen bekomen, te laten ontgaan!
Waarom is dan toch eigenlijk dat bus-
senvleesch niet in trek? De heer J. ,G. van
Eeden, secretaris der Commissie van Over
leg van de slagerorganisaties, geeft de reden
daarvan aan in de „Maasbode":
Bij ons heeft zich de overtuiging ge
vestigd dat met het bussenvleesch den
onderstand behoevenden consument 'n
product is gegeven dat niet voorziet in
een bepaalde behoefte.
De Commissie van Overleg, samen-
gestold uit den Ned. Slagershond, den
Ned. R. K. Hanzebond van Slagerspa
troons en den Ned. Grossiersbond voor
den Vleeschbandel, heeft dat voorzien
en hiertegen op duidelijke wijze de
Regeering en de Crisis-Rundvee-Cen
trale gewaarschuwd. Immers, in een
uitvoerig rapport dd. 12 September
1933, door genoemde Commissie aan de
C. R. C. gericht, betreffende het in dis
tributie brengen van het bussenvleesch,
staan de veelbeteekenende woorden:
„De verstrekking mislukt als het
plan wordt uitgevoerd, daarvan zijn zij,
die, meer dan eenig andere college, re
gelmatig met de breede groepen der
Ibehoeftigen in aanraking komen, over
tuigd".
En verder:
„Inmiddels is vrij algemeen bekend,
diat zelfs bereid vleesch, worst, gehakt,
etc. niet populair is. (Hiermede doelde
onze C. v. O. op de fabricage van een
heidsworst en zoo meer, met welke
plannen toenmaals de Regeerdng zich
ging bezig houden. De eenheidsworst
der oorlogsjaren heeft dit duidelijk ge
demonstreerd). Op zichzelf spreekt dit
boekdeel en".
Maar die C. R. C., noch de toenmalige
Minister van Eoonomisohe Zaken, heto-
iben deze woorden ter harte genomen,
net zoo min als voldoende nota geno
men is van de voorstellen van meer
genoemde Commissie, welke voorstel
len beoogden de distributie van de
overtollige runderen te doen geschie
den in den vorm van versch vleesch,
een zeer gewild volksvoedsel. Onze
Commissie heeft dd. 3 Augustus 1933
uitvoerig haar voorstellen terzake de
distributie van versch vleesch by de
C. R. C. aanhangig gemaakt en in een
rapport dd. 19 Augustus 1933 heeft zy
o.m. het volgende voorstel gedaan:
„Indien uw college (C. R. C.) den
slagers het vleesch in vierendeeien, dus
in de beenderen, kan leveren voor 30
cents per kg., dan zijn zij bereid dit
vleesch, geheel naar voorschrift ver
werkt, dus uitgebeend, voor 50 cents
per kg. aan de consumenten af te le
veren".
Hieruit moge blijken, tot welke
medewerking de slagersstand zich be
reid heeft verklaard, teneinde dit so
ciale werk vlot te doen slagen. Een kg.
Minister Marchant verklaarde, per 1 September a.s.
de keuze te willen laten tusschen de spelling van De
Vries en Te Winkel en die van het „compromis".
De heer Til an us heeft een motie ingediend mede
onderteekend door de heeren Suring, Zijlstra, Wende-
laar en Feber waarin de Kamer zegt, dat niet
moet worden overgegaan tot toelating der spelling
volgens het „compromis" der commissie-Marchant.
Gistermiddag heeft dan een deel van
het spellingdebat plaats gevonden. Men is
naar onze bescheiden meening geen stap
verder gekomen. Hiermede zou eigenlijk
volstaan kunnen worden. Ten bewijze hier
van moge hier een overzicht volgen van
wat er zoo al gezegd is.
Naar gewoonte hield eerst de interpel-
lant, dus de heer Til anus, een rede
ter motiveering zijner interpellatie. Na een
lange inleiding, waarin spr. de revo-
lutionnaire en anarchistische beweging op
politiek gebied, welke by ons haar culmi
natiepunt gevonden had in „de Zeven Pro
vinciën", in haar historische ontwikkeling
vergeleek met wat er op taalgebied was
gebeurd, kwam hij tenslotte tot zijn vra
gen: 1. of minister Marchant van plan was
de compromis-spelling door te voeren, 2.
of deze doorvoering geen hernieuwde groo-
te verwarring zou stichten, 3. of het wel
verantwoord was de uitgevers, gemeenten
en oudens een aanzienlijke schadepost te
bezorgen, 4. welk het standpunt der Re
geering in deze was, en of de nieuwe spel
ling aan alle departementen zou worden
doorgevoerd.
Hierna was het woord aan minister
Marchant, die een nog langere rede
hield, echter meer onderhoudend, al werd
bij tijd en wijle de grens tusschen het gees
tige en het clowneske wel eens overschre
den. De vragen werden als volgt beant
woord: 1. by het onderwijs zal de compro
mis-spelling doorgevoerd worden, terwijl
naar keuze ook De Vries en te Winkel kan
onderwezen worden. Maar de spelling,
waarop de keuze valt, moet consequent ge
leerd worden. 2. de verwarring zou niet
toenemen; er zal integendeel orde en rege
ling komen. Als de christelijk-historisohen
meenden, dat door de nieuwe spelling een
traditioneel, voorvaderlijk erfgoed zou ver
loren gaan, dan kunnen zij nu hun onder
wijskrachten aansporen de oude spelling
te onderwijlen. De regeering, of liever dezen
minister, zou geen verwijt gemaakt kunnen*
worden. 3. door de keuze tusschen de twee
spellingen zouden geen extra-uitgaven noo-
dig zyn. Wie er niets voor over heeft, kan
de leerboeken verbeteren. 4. het onderwijs
volgt het taalleven, de regeering volgt het
onderwijs, en de ministerieele departemen
ten zullen doen wat onvermijdelijk blykt
op den daarvoor aangewezen tijd. Dit is
het korte resumé van de door vele lach
salvo's en een incident met den voorzitter
onderbroken rede, dit laatste eerst, omdat
de minister zich meer tot de leden, die ach
ter hem stonden wendde dan tot den voor
zitter, later, omdat de minister den voor
zitter niet liet uitspreken, toen deze wilde
zeggen, dat de minister niet moest ingaan
op interrupties.
De heer Til anus was echter niet
vleesch voor 50 cents is vanzelfspre
kend een hooger bedrag dan 35 ots.,
die een bus vleesch van hetzelfde ge
wicht moet opbrengen. De verwerking
dier runderen tot bussenvleesch brengt
zoodanige kosten met zich mede, dat
deze nauwelijks door de opbrengst van
het ingeblikte product te dekken zijn.
Tot deze kosten kan die vensohe distri
butie natuurlijk noodt komen, zoodat
vanzelfsprekend het versohe product
belangrijk goedfcooper in consumptie
had kunnen worden gebracht.
Ook wij hdbiben van den beginne af aan
voor het optreden van minister Verschuur
ten deze weinig bewondering kunnen koes
teren. En van den beginne af aan het ver
moeden gehad, dat hij aan adviezen uit de
ééne richting veel meer waarde hechtte,
dan aan die uit een andere richting ter
wijl toch beide hun waarde hadden en ter
wijl ook beide met de hierboven bedoel
de reserve moesten worden aanvaard.
De bussenvleesch-hdstorie leert dat ook
een advies van deskundigen-belanghebben
den van heel groote waarde kan zijn, ter
wijl het niet-navolgen ervan groote schade
kan brengen, niet allereerst voor de be
langhebbenden zelf, maar voor het volk,
voor de gemeenschap.
tevreden, vond dat er nu een nog groo-
tere chaos zou komen en diende tenslotte
een motie in, waarin de Kamer meende,
dat niet behoort overgegaan te worden tot
invoering van de regeling, zoo als minister
Marchant deze uiteengezet had.
De heeren Feber (R.K.S.P.) en Wen-
delaar (V.B.) zetten uiteen waarom zij
de motie onderteekend hadden. De laatste
vond het een kabinetszaak, verlangde naar
een alzijdige regeling van deze kwestie. De
heer Feber zag de noodzaak van een rege
ling niet in, en meende, dat de huidige toe
stand geen schade zou brengen aam de Ne-
derlandsche taal. Spr. vroeg om een na
dere en betere fundeering van het nood
zaak van een regeling. Ook de heer Wes
terman bleek tegen de voorgestelde re
geling te zijn.
De vriend en partijgenoot van den mi
nister, de heer Ketelaar (V.D.) verde
digde het voorstel, waarbij zijn voornaam
ste argument was, dat bij de invoering van
de spelling-de Vries en te Winkel precies
dezelfde bezwaren als nu te berde waren
gekomen. Spr. wees op de vele verande
ringen, welke onze taal in den loop der
eeuwen had ondergaan. Waarom dus nu
niet? Ook de heer Thijssen (S.D.A.P.)
verklaarde zich voor de regeling van Mar-
ahant.
Het ziet er niet naar uit, dat het debat
over deze kwestie spoedig afgeloopen zal
zijn. Er schijnen integendeel nog verschil
lende liefhebbers op het lijstje te staan.
Wy kunnen ons indenken, dat professor
van Ginneken, die op de gereserveerde tri
bune zat, eigenaardige gevoelens moet ge
had hebben over de wijze, waarop gister
middag zijn geliefde taal is behandeld!
BINNENLAND
ZESDE NEDERLANDSCHE
KATHOLIEKENDAG.
Kenteeken voor motorrijtuigen.
Het Uitvoerend Comité van den Katho
liekendag verzoekt bestuurders van motor
rijtuigen die op Zondag a.s. naar Den
Bosch komen om op him voertuigen een
vlaggetje, liefst een geel-wit, te voeren.
Dat zal het werk der orde-commissaris
sen ten zeerste vergemakkelijken en bo
vendien strekt het tot verhooging van het
enthousiasme.
HAKENKRUIS VLAGGEN.
Nadere instructie van Minister
van Schaik.
In een rondschrijven aan de procureurs
generaal bij de gerechtshoven brengt de
Minister van Justitie onder de aandacht,
dat zich den laatsten tijd moeilijkheden
hebben voorgedaan met hakemkruisvlaggen
onder meer in verband met het nieuwe
artikel 433 a van het W. van S.
De Minister wijst er op, dat Hakenkruis-
vlaggen, die hier te lande door Duitsche
staatsburgers worden gevoerd binnen het
raam der internationaal rechterlijke usance,
bij voorbeeld het meest voorkomende geval
als nationale vlag op handelsschepen, door
art. 435 a van het W. v. S. niet worden
getroffen.
Voor de gevallen van gebruik buiten de
grenzen van de internationaal rechterlijke
usance stelt de Minister o.a. de volgende
instructie vast:
De politie trede ook in deze gevallen in
het algemeen niet op tenzij er aanleiding
bestaat aan te nemen, dat de vlag ge
voerd of gedragen wordt:
a. door niet-Duitschers of
b. met de subjectieve bedoeling te ge
tuigen voor of blijk te geven van aanhan
kelijkheid aan bepaald staatkundig stre
ven.
In de gevallen omschreven onder a. en
b. rich te men naar omstandigheden een
waarschuwing tot de betrokkenen of ma
ke proces-verbaal op tot het uitlokken van
een rechterlijke uitspraak.
PATER JOS. VAN DER SCHOOT.
De weleerw. parter Jos. van der Schoot
van de Sociëteit der Witte Paters, die op 29
Juni a.s. de H. Priesterswijding hoopt te
ontvangen.
PROF. MAG. J. B. KORS. O.P.
Rector-magnificus der R. K. Universiteit.
Het bestuur der St. Radboudstichting
heeft benoemd tot rector-magnificus der
R. K. Universiteit te Nijmegen voor het
studiejaar 19341935 den zeereerw. hoog-
gel. heer Prof. Mag. J. B. Kors O.P.
DR. COLIJN.
65 jaar.
Heden vierde Dr. H. Colijn, minister van
Koloniën en voorzitter van den Raad van
Ministers, zijn 65en verjaardag.
BOUWPATROONS EN
AANNEMERS.
In de te Vlissingen gehouden algemeene
vergadering van den Patroonsbond voor
de Bouwbedrijven in Nederland zeide de
bondsvoorzitter, de heer J. Ringers, dat de
omstandigheden, waaronder een vergade
ring wordt gehouden, misschien nog nooit
zoo klemmend zijn geweest als op dit
oogenblik.
Zeer veel leden, die zich vroeger niet op
dat terrein bewogen, hebben zich op den
woningbouw geworpen. Vandaar dat in
1933 het aantal door particulieren gebouw
de woningen (de z.g. eigenbouw) grooter
was dan in 1931 en 1932. Er zijn door par
ticulieren rond 51.000 woningen ter hand
genomen tegen 42.000 in 1931 en 32.000 in
1932. Deze gang van zaken welke voor een
deel wordt opgeheven door het feit, dat
gemeenten en woningbouwvereenigingen
weinig aan de markt brengen, schijnt op
buitenstaanders wel eens den indruk te
maken, dat in de bouwbedrijven de toe
stand is verbeterd.
Dit is echter niet zoo, want er is een
groote wanverhouding ontstaan tusschen
de hoeveelheid werk, welke op de markt
komt en het aantal patroons, dat zich als
gegadigde voor die hoeveelheid werk aan
biedt.
In het bouwbedrijf zyn thans ruim 43.000
ondernemingen, waarnaast de veel werk
aan zich houdende overheidslichamen,
lederen dag staan nieuwe patroons op, veel
al zonder vakkennis. De producten, welke
worden afgeleverd, zijn beneden peil. So
ciale bepalingen worden door hen niet
nageleefd. Zelfs zijn er arbeidsbeurzen, die
particulieren van timmerlieden voorzien,
met het gevolg, dat zij het bedrijfsleven
van zich vervreemden. Spreker protes
teerde daartegen.
Er wordt geen steun aan het bouwbe
drijf verleend en die is tot nu toe ook niet
gevraagd. Lang kan het teeren op de re
serves echter niet meer duren. In dit ver
band is ook spoed noodig met de uitvoe
ring van het 60 milioenen plan en spr. acht
het vanzelfsprekend, dat deze werken aan
de particuliere werkgevers worden opge
dragen en niet in eigen beheer of door bui
ten het bedrijfsleven staande lichamen wor
den uitgevoerd. Daarbij komt nog dat veel
arbeiders, die steun genieten als werkloo-
zen, zich schuldig maken aan beunhazerij
met de gevolgen van dien. Zelfs helpen
arbeidsbeurzen hen daarbij. Hiertegen kan
volgens spr. niet genoeg worden geprotes
teerd. Van winstgevende bedrijven is geen
sprake meer, men leeft op de reserves,
maar dat kan ook niet al te lang duren. Het
kan niet anders dan ook in het belang van
het bedrijf zyn, dat er behoefte gevoeld
wordt aan concentratie in het organisa-
Zij die zich per 1 Juli a.s.
wenschen te abonneeren op „DE
LEIDSCHE COURANT", ontvan
gen de voor dien datum verschij
nende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Geruchten over een moordaanslag op do
chef van de geheime politie in Duitschland.
(2de blad).
De aanslagen In Oostenrijk duren voort.
(2de blad).
Tegenstrijdige berichten over den oorlog
rond de Gran Chaco. (2de blad).
BINNENLAND.
Het Spellingsvraagstuk in de Tweede
Kamer. Een motie om niet tot het com
promis over te gaan. (1ste blad).
Het bacon-schandaal voor de Rotterdam-
sche Rechtbank. (Rechtzaken, 2de blad).
Zware brand legt de Roblnson-schoen-
fabrieken te Nijmegen in de asch. (Gem.
Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Internationaal concours hippique te
Amsterdam. (3de blad).
tie-leven. En het doet weldadig aan, dat uit
de leden de wensch naar voren is geko
men of de Patroonsbond en de Ned. Aan-
nemersbond tot één samen te voegen.
Fusie met Aannemersbond.
Hierna kwam het belangrijke punt aan
de orde n.l. de bespreking van het rapport
der commissie, ingesteld door Patroons
bond en Ned. Aannemersbond over de
wenschelijkheid en mogelijkheid van een
nauwer verband tusschen beide bonden.
Het voorstel van het Bondsbestuur luidde
om in principe te besluiten op den grond
slag van dat rapport over te gaan tot sa
mensmelting met den Ned. Aannemers
bond.
Zooals te verwachten was, lokte dit
voorstel vrij veel bespreking uit. Eerst
werden voornamelijk voorstanders ge
hoord en enkele personen, die inlichtingen
vroegen, later kwam er critiek, o.a. meen
de een der aanwezigen, dat men maar niet
zoo makkelijk tot fusie moet overgaan, een
ander betoogde, dat men niet voldoende
rekening heeft gehouden met hen, die van
beide organisaties lid zijn.
Maar met het hoofdbestuur waren voor-
en tegenstanders het eens, dat het bepalen
van de plaats van vestiging en de naam
voorloopig apart moeten worden gehouden.
De afgevaardigde van Gouda wilde ook uit
het ontwerp laten vervallen, de daarin op
genomen bestuursvorming. De voorzitter
en andere leden van het hoofdbestuur be
toogden, dat men principe en grondslag
tegelijk in stemming moest brengen.
Bij de nu volgende stemming hield al
leen de afdeeling Bussum zich buiten stem
ming daarna werd het voorstel met alge
meene stemmen aangenomen, want ook
Gouda, dat stemming vroeg, stemde ten
slotte voor.
De voorzitter sprak de hoop uit, dat het
volgende week op de algemeene vergade
ring van den Aannmersbond ook zoo zal
gaan.
De voorzitter bracht dank aan de leden
der commissie van voorbereiding dezer
fusie.
Besloten wordt op 't oogenblik niet over
te gaan tot stichting van een onderling
pensioenfonds.
Herkozen werden de heeren J. Ringers,
Alkmaar, als bondsvoorzitter, alsmede de
heeren J. Berends, Deventer, H. A. Birza,
Groningen, Jac. Klerk, Haarlem, H. J.
Kreyenveld, Hengelo, C. Meyer, Hilver
sum, A. den Ouden, Alphen aan den Rijn,
A. Versteeg, Utrecht en A. Winters, Leeu
warden als bestuursleden.
„Hbld."