DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
25ste Jaargang
DINSDAG 29 MEI 1934
No. 7822
3)e £cki6elve6oii^<mt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ToonritbetaBngi
Voor Leiden 19 cent per weekper kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's Ter*
krijgbaar tegen betaling van 60 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers S cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11|
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop: 0.50 j
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V De leden van den Raad van
State.
Wij hebben het onverklaarbaar gevon
den, dat de Tweede Kamer, na de vele
en scherpe critiek in de afdeelingen der
Kamer zelf en buiten de Kamer, zonder
discussie of hoofdelijke stemming heeft
aangenomen een wetsontwerp, waarbij de
leden van den Raad van State en wat leef
tijdsgrens voor den diensttijd betreft en
wat aangaat tegemoetkomendheid voor de
zittende leden, als zoodanig, worden be
voorrecht boven de meeste, wij meenen:
boven Alle andere Rijksambtenaren!
Wij hebben zulk een bevoorrechting zeer
verkeerd geacht zeer verkeerd, zelfs als
zouden motieven kunnen worden aange
voerd, waarmede ze verdedigd zou kunnen
worden.
En wij hebben in deze onze hoop nu ge
vestigd op de Eerste Kamer, die blijkens
het voorloopig verslag over het desbetref
fende wetsontwerp ook over den inhoud
ervan volstrekt niet tevreden is. Wij
hopen, dat de Senaat by -zijn beslissing
ten deze zal beschamen zijn zooveel meer
„democratische" zuster aan een andere
zyde van het Binnenhof.
Wie het dichtst bij het vuur zit, warmt
zich het best. De leden van den Raad
van State moesten zelf zélfs den schijn
willen vermijden, dat het volk dat gezegde
op hen zou kunnen toepassen op voor hen
terecht diffameerende wijze. De bekleeders
van de hoogste waardigheden moeten ook
het hoogste voorbeeld geven van.... on
baatzuchtige eerlijkheid! Zóó behoort het
Uitslag van onze „Herkenningsprijsvraag"
van 15 Mei I I,
Onze prijsvraag was dit keer heusch niet zoo gemakkelijk op te
lossen. Toch kwamen er zeer vele oplossingen binnen; veel meer dan
wij verwachtten. De oplossers hebben hun handen vol gehad, maar wij,
die al die oplossingen nauwkeurig moesten nazien, ook. Het was een
enorm werk.
Na zorgvuldige schifting moest de lijst nauwkeurig worden nage
zien en nagekeken om daarop de punten te vermelden, die dan secuur
werd'en getotaliseerd. Dat een en ander tijd, veel tijd vorderde laat zich
verstaan en wij zijn blij door deze massa's te zijn heen geworsteld.
J. M. H. Horikx, Witte Rozenstraat 18, Heeren- of Damesfiets.
De volgende personen zijn de gelukkige winnaars:
J. P. v. d. Berg, St. Jorissteeg 40, Fototoestel.
J. P. M. de Keuning, Schutterstraat 23a, Klokje.
W. Poeliejoe, de Genestetstraat 47, Klokje.
Vlasveld, Lage Rijndijk 40, Klokje.
Jo de Keuning, Wijngaardelaan 6, Voorschoten, Vulpen.
J. Smit, Mare 59, Vulpen.
W. Geene, Vondelweg 20, Vulpen.
W. A. M. Heijdeman, Haagweg 36, Potlood.
Jac. Dirkse, Oude Vest 61, Potlood.
P. de Groot, St. Jacobshof, Doezastraat, Potlood.
De prijzen, voor zoover door de winnaars nog niet ontvangen, kun
nen aan ons bureau worden afgehaald.
DE DIRECTIE.
V Vooruitgang In de techniek.
We behoeven geen eeuw, halve-, of
kwart-eeuw terug te gaan, doch hóógstens
twintig jaar twintig jaar geleden zouden
we niet eraan hebben kunnen denken,
dat van een gebeurtenis, welke Zondag
namiddag in Milaan plaats grypt, Maandag
avond een vijftal photo's zouden staan in
onze courant. Gisteren hebben wij n..l nog
in een gedeelte onzer editie de voetbal
wedstrijd te Milaan in beeld aan onze lezers'
kunnen laten zien.
De vooruitgang in de techniek gaat met
groote snelheid. Weer twintig jaar verder
zal 't misschien nog veel vlugger gaan met
de reportage, met'het verkeer. Wie durft
hieromtrent voorspellen?
Jammerdat die vooruitgang in de
techniek niet steeds samengaat met ver
volmaking van het geestesleven; dat zelfs
vaak het tegendeel moet worden geconsta
teerd.
En toch. 't behoeft niet zóó te zyn, *t kan
en 't moet eigenlijk anders wezen. Al wat
den mensch in het stoffelijke wordt ge
schonken moet ten slotte zyn middel om
geestelijk vooruit te komen. Zóó moet zijn
onze, Katholieke levensbeschouwing!
LIJKVERBRANDING IN
DUITSCHLAND
Door de actie van vrijdenkers en marxis
ten werden in 1933 en 1934 125.000 lijken
verbrand
MOEDIG WOORD VAN DE
„GERMANIA"
In de motiveering van de wet betref
fende de lijkverbranding, die dezer dagen
werd gepubliceerd, wordt er o.a. op ge
wezen, dat de verbranding der doodeneen
oer-Germaansche zede is. Het is de ver
dienste van de lijkverbrandingsbeweging
der laatste tientallen jaren, deze gewoon
te op een waardige en aan alle eischen
der hygiëne beantwoordende wyze weder
om in zwang te hebben gebracht. Ondanks
de moeilijkheden, die haar dikwijls in het
Duitsche Rijk zoowel door den Staat als
de Kerk in den weg gelegd, heeft de lijk
verbrandingsbeweging aan haar doel taai
vastgehouden en is thans officieel gelijk
gesteld met de gewone begrafenis. De lijk
verbranding is de laatste jaren voortdu
rend toegenomen. Tegenover 40 in het
jaar 1923 en 65 in 1924 bestaan thans in
Duitschland 110 crematoria. In 1933 lieten
zich ongeveer 10.000 menschen na hun
dood verbranden, in 1920: 17.000, in 1923:
36.000, in 1930: 54.000, in 1931: 59.000, in
1932: 61.000 en in 1933 meer dan 64.000.
Volgens de motiveering kan worden
aangenomen, „dat de in uitgebreide krin
gen der bevolking levende lijkverbran
dingsgedachte zich in de toekomst, nu de
officieele sanctie is verkregen, nog ster
ker zal uitbreiden".
De verbranding der lijken, aldus tee
kent de „Germania" op moedige wijze bij
het bovenstaande aan, kwam niet slechts
bij de Germanen, maar by de meeste voor
historische culturen voor. Daarentegen is
de begrafenis een nooit en nergens ver
dwenen christelijke gewoonte. Het ver
bod der Kerk, zichzelf na den dood te
laten verbranden, steunt niet op de eischen
der geloofs- of zedeleer, maar traditie en
piëteit. De lij kverbrandingsbeweging van
de 19de eeuw heeft een beslist anti-kerke
lijke tendenz, vandaar dat het den Ka
tholieken tot een strengen gewetensplicht
werd gemaakt, de christelijke begrafenis,
die door haar verheven liturgie geheiligd
is, in eere te houden. Toen door de in
1905 opgerichte „vrydenkersvereeniging
voor lijkverbranding", die in 1925 400.000
leden telde en door den Britschen vrijden-
kersbond en de marxistische volksver-
brandingsvereeniging de beweging zich
zeer uitbreidde, ontstonden de katholieke
begrafenisvereenigingen, die zorgden, dat
ook de minvermogende katholieken een
begrafenis volgens, den geest der Kerk
kregen.
„Tijd"
Een ziekelijke belangstelling.
In aansluiting op wat wij gisteren schre
ven over de ziekelyke belangstelling voor
de sport citeeren wij hier uit een beschou
wing in de „Gelderlander":
„Dat sportbeoefenaren van diverse lan
den hun krachten in edelen kamp met
elkander meten, niets tegen!
Maar wordt het niet meer dan ziekelijk
heid, getuigt het eigenlijk niet van geestes
armoede, van het tegendeel van het oude
beproefde nationale karakter van ons volk,
als we tot in bijzonderheden lezen, hoe
die elftalspelers door een specialen kok
worden gevoed, hoe ze zich amuseeren,
hoe ze geslapen hebben en wat ze elkaar
vertellen ja, hoe is het ter wereld mo
gelijk, dat er een hunner een schrammetje
heeft opgeloopan, welke wijze lessen ze
hebben te hooren gekregen, dat ze lach
er toch vooral niet om!! een haasje als
mascotte hebben meegenomen!
Als het bestaan van ons land op het spel
had gestaan, zou niemand er aan gedacht
hebben, zoo over de soldaten te schrijven,
die de grenzen hadden te verdedigen.
De soldaten zelf zouden er op zijn zachtst
genomen de schouders voor hebben opge
haald.
Nu er elf jónge mannen een voetbal
match tegen elf Zwitsers moesten spelen,
wordt het werkelijk sportieve, wat er in
zulk een ontmoeting steekt, verdronken in
een zee van onbenulligheden en banalitei
ten".
DE GRAAL SPEELT IN BERLIJN
„DE KUNST, WAAROP WIJ ZOO LANG
GEWACHT HEBBEN"
Nadat de Graal ten vorigen jare met zijn
„Rorate-Spiel" zoo stormenderhand het
hart van de Duitsche hoofdstad had ver
overd, is de Graalbeweging ook daar zijn
zegetocht begonnen. In dien tijd van nau
welijks meer dan één jaarwende is „Der
Gral" daar opgebouwd en heeft zich zóó
verbreid en zulk een activiteit ontwikkeld,
dat niemand van de vier en een half mil-
lioen Grosz-Berliners meer onbekend kan
zijn met deze moderne katholieke jonge-
vrouwenbeweging. Bij tal van gelegenhe
den is „Der Gral" reeds naar buiten ge
treden. Maar als de kroon op dit eerste
jaar is wel te beschouwen de grootsche
opvoering van „Jedermann", de Middel-
eeuwsche moraliteit, welke wij in zijn
Dietsche benaming als „Elkerlijc" kennen.
Ten aanschouwe van vijfduizend toe
schouwers heeft de Duitsche Graal Zon
dagavond in Circus Busch dit zinnespel
opgevoerd met vijf honderd van haar le
den. En dat katholiek Berlijn hiervoor een
bijzondere belangstelling aan den dag heeft
gelegd, spreekt vanzelf. Men heeft in groo-
ten getale getuige willen zijn van dit
merkwaardige spel, nu niet door de Hol-
landsche meisjes, maar door de eigen,
echte Berliner Kindles opgevoerd.
De eerste Duitsche Gral-opvoering in
grooten stijl is een beslist succes geworden
en was voor ons, als Hollandsche toeschou
wers een overtuigend bewijs, dat de
Graal-idee thans ook in Duitschland diep
wortel reeft geschoten. Want alleen met
meisjes, wier levensprincipe het Graal-
ideaal is geworden, was zulk een avond
van kunstvolle wijding mogelijk. Mogen
Berlijn's katholieken hierop rechtmoedig
trotsch gaan, ons Hollandsche hart heeft
wel evenveel recht tot groote voldoening,
dat onze Hollandsche Vrouwen van Na
zareth in zoo korten tijd zoo groot resul-
taal hebben bereikt, dat zij in Berlijn een
eigen Duitsche Graal het leven hebben ge
schonken.
Op deze uitvoering zullen wij nog nader
terugkomen om onze indrukken van deze
alleszins merkwaardige gebeurtenis :n
Berlijn weer te geven.
Als het geestelijk hoofd van de Berlijn-
sche katholieken heeft Z. H. Exc. Mgr. N.
Bares, de Bisschop van Berlijn, deze uit
voering bijgewoond, en aan het eind op
een zeer spontane wijze zyn groote vol
doening en zijn diepe waardeering uitge
sproken voor dit werk.
Terwijl bij de apotheose van het spel
de gansche arena van het groote circus
gebouw bezet was met juichende Graal-
mesijes die voor zijn eere-loge hun veel
kleurige vlaggen zwaaiden, rees Mgr. Ba
res op en dankte de Graal voor dezen
prachtigen avond.
Dit is de kunst, zoo zeide de Bisschop,
waarop wij zoo lang gewacht hebben, de
kunst van het heden, in dienst gesteld van
den godsdienst, een kunst welke leeft uit
de wereldveroverende kracht van ons H.
Geloof en voor den modernen mensch
weer opent de bronnen van eeuwige waar
heid en schoonheid.
In de eere-loge hadden naast Z. H. Exc.
Mgr. Bares plaats genomen onze Neder-
landsche gezant in Berlijn Graaf von Lim
burg Stirum, de vicaris-generaal van het
bisdom Berlijn, Mgr. Steinman, het voltal
lig kapittel, de Domproost van Hannover
Prelaat Laubke, de voorzitter van de Ka-
tholische Action, dr. Klausner, de katho
lieke professoren van de Berlijnsche Uni
versiteit, prof. Merchuk v. h. Oekrainsche
Instituut, een vertegenwoordiger van de
B(und' D(eutscher) M(ëdchen) van de
Reichsjugend führüng, terwijl in de ver
schillende loges de verschillende promi
nente katholieken van Berlyn hadden
plaats genomen.
Ook de algemeene overste van de Vrou
wen van Nazareth Moeder Marguerithe
was voor deze gelegenheid naar Berlijn
gekomen, vergezeld van mej. Sijbel, Mej.
Nittel, Mej. Mulders en mej. Bouwman.
Reeds dagen te voren was 't groote ge
bouw van het Circus Busch geheel uit
verkocht.
„Maasbode"
BINNENLAND
HAZARDSPEL KRUGT GEEN KANS.
Regeering zal eer strenger dan milder
optreden.
Den laatsten tijd heeft de regeering meer-
deer adressen ontvangen, waarin, in het
byzonder voor wat betreft badplaatsen,
toestemming werd verzocht voor de exploi
tatie van spelen, welke overeenkomst ver-
toonen met het z.g. StraperlóspeL
Op die adressen is bericht ,dat de regee
ring in geen enkel opzicht aan de gedane
verzoeken kan tegemoetkomen, doch dat
integendeel, wanneer de omstandigheden
daartoe aanleiding mochten geven, zou
moeten worden overwogen om nadere wet
telijke voorzieningen op dit gebied in het
leven te roepen.
ORDENING VAN HET BEDRIJFS
LEVEN?
Wetsontwerp in voorbereiding
Volgens de „Maasb." werkt het depar
tement van Economische Zaken momenteel
aan een wetsontwerp, dat aan de regee
ring macht verleent, ordenend op te tre
den in het bedrijfsleven te dezer voege,
dat zij afspraken in bepaalde bedrijven
bindend zal kunnen verklaren en ook ver
nietigen.
CRISISRESTITUTIE
Vergoedingen vastgesteld
De „Staatscrt." van gisteravond bevat de
„crisisrestitutiebeschikking 1934" VI (gra
nen). Ten behoeve van de, als groep van
producenten van crisisproducten erkende
verbouwers van granen zullen uit het
Landbouwcrisisfonds voor elke 100 kg. van
de volgende crisisproducten de daarachter
vermelde bijdragen vergoed worden: mais
(Java-, Madoera- en Celebesmais daarbij
inbegrepen) 1.50, tarwe 1.50, rijst al
dan niet gebroken ƒ1, rijstmeel f 1, sago-
meel ƒ5.25, tapioca's ƒ3.50, tarwebloem
6.75 en maismeel 1.50.
Bij deze beschikking is gevoegd een re
glement voor de restitutie dat verschillen
de voorwaarden bevat, waaronder de res
titutie zal worden verleend. Daaruit blijkt,
dat deze restitutie zal worden toegekend
voor alle hoeveelheden mais en tarwe wel
ke door de erkende contractanten van 1
Januari 1934 af tot zetmeelproducten zijn
verwerkt.
DE NIEUWE SPELLING.
Advies Maatschappij der Ned. Letterkunde.
De onder de Maatschappij der Nederland-
sche Letterkunde te Leiden ressorteerende
Commissie voor Taal- en Letterkunde
bracht door het hoofdbestuur geraad
pleegd het navolgende advies uit inzake
de aanhangige plannen tot regeling van de
spelling:
De Commissie van Taal- en Letterkunde,
om advies gevraagd betreffende de door Z.
Exc. minister Marchant voorgestelde spel
lingsregeling, wenscht zich te bepalen tot
de volgende opmerkingen:
le. De eenzijdige samenstelling der Com
missie van Advies zoowel als de overijling,
waarmede het ministerieele voorstel dreigt
te worden ingevoerd zijn geen waarborg,
dat deze spellingsregeling die bevrediging
zal wekken, welke hiermede beoogd wordt.
Het is af te keuren, indien dit voorstel in
zijn huidigen vorm op korten termijn zou
worden ingevoerd.
2e. Daar de spelling niet alleen een on
derwijszaak is, maar allen aangaat, die zich
van het Nederlandsch als voertaal hunner
gedachten bedienen, dient het oordeel te
worden ingewonnen van verschillende let
terkundige en wetenschappelijke corpora-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Vandaag komt het Bureau der Ontwa
peningsconferentie bijeen. Nog is geen uit
weg in het zicht (2de blad).
Op 5 Juni a.s. komen de Duitsche bis
schoppen te Fulda bijeen (2de blad).
De bommenterreur in Oostenrijk (2de
blad).
Nog geen dictatuur in Roemenië (2de
blad).
Codos en Rossi zijn te New-York geland
(Luchtv., 3de blad).
BINNENLAND.
De regeering blijft onverbiddellijk op
treden tegen Straperlo e. d. (1ste blad).
Eisch inzake de fraudes aan het Rotter-
damsch atbattoir (Rechtz,. 4e blad).
Moordaanslagen te Middelburg en Oss.
(Gem. Ber., 3de blad en Laatste Ber.).
Ernstig auto-ongeluk tusschen Boxtel en
Best. (Gem. Ber., 3de blad).
Kindje te Oss in de wieg verband. (Gem.
Ber. 3de blad).
Berucht wapensmokkelaar gearresteerd.
(Gem. Ber., 3de blad).
ties (de Akademie van Wetenschappen, de
redactie van het Woordenboek der Ned.
Taal, de Maatschappij der NederL Letter
kunde, een zoo breed mogelijken kring van
gezaghebbenden)
3e. Met het oog op de regeling der bui-
gings-n dient een nader voorstel te wor
den uitgewerkt door een commissie, waar
in, behalve voorstanders der oude spelling
en der spelling-Kollewijn, vertegenwoordi
gers voor Vlaanderen en leden van het Co
mité voor Eenheid in de Schrijfwijze van
het Nederlandsch zitting zullen hebben.
NORMALISATIE OP RADIOGEBIED.
Internationale conferentie te den Haag.
Gisterochtend is in het gebouw van het
Koninklijk Instituut van Ingenieurs te den
Haag de oonferentie aangevangen van de
studiecommissie voor radiotechniek van de
International Electrotechnical Commission.
Deze conferentie wordt gehouden ter be
spreking van een aantal voorstellen om te
geraken tot een internationale normalisa
tie op radiogebied.
President is professor dr. Feildmann,
hoogleeraar aan de Technische Hoogeschool
te Delft Gedelegeerden van Engeland,
Frankrijk, Duitschland, Zweden, Italië,
Vereenigde Staten en Nederland zijn aan
wezig. Voor Nederland worden de bespre
kingen bijgewoond door prof. v. d. Bilt, ir.
Tromp en ir. van Hamel.
De besprekingen begonnnen gisteren en
worden heden voortgezet waarna Woens
dag een excursie zal worden gehouden.
Crisissteun aan werkloozen niet belastbaar
Er bestond onzekerheid over de vraag:
of steun aan crisis werkloozen aangc{:ven
moest worden bij de belasting. In s snmi-
ge gemeenten beantwoordde men ze ont
kennend, doch elders stelde men het voor
als ware dit geld zonder meer een in-
komste, die dus belastbaar was.
Onlangs heeft zich een dergelijk geval
voorgedaan te Middelburg waar men
eischte, dat iemand, die trok van een door
het rijk gesubsidieerde gemeentelijke
steunregeling, daarvan belasting zou be
talen. Daarop is het oordeel van den mi
nister van Financiën gevraagd.
Thans is uit Den Haag bericht ontvan
gen, dat de minister „het belasten van
crisissteungelden, verstrekt aan werklooze
arbeiders, in strijd (acht) met het karak
ter van die gelden".
Hieruit blijkt dus, dat het departement
van Financiën de meening is toegedaan,
dat geen belasting behoeft te worden be
taald van wat men via een crisissteunrege
ling ontvangt. In dezen tijd,'dat de belas
tingbiljetten weer moeten worden inge-
den ingevuld, kan men met deze belang
rijke uitspraak dus rekening houden.
