D
N.V. ONS EIGENDOM
Met de Pinksterdagen een Autotocht? i
Het goedkooj
stoffenadres.
ESKE
JE ADRES
voor 1ste-kwal. Meubelen
is
GEB Rs. KANBIER
Opgericht 1875.
I Dan met de SNELTAX van
RHEUWENHUIZEN
I Auto's voor zes persooeo - Tarief zeer billijk f
WIJ LEVEREN U
A. A. VERHOOG
Banketbakkerij E. R. BEU LINK
DINSDAG 15 MEI 1934
DE LEIDSCHE COURANT
HERKENNINGSNUMMER. PAO. 11
Het crediet aan den
Middenstand.
De Regeering heeft om de financieele
moeilijkheden eenigszins te kunnen onder
vangen, die de onafhankelijke middenstand
het hoofd heeft te bieden, een steunrege
ling ontworpen, die hierop neerkomt, dat
de Overheid een garantie van S 2 millioen
heeft gegeven aan de Nederlandsche Mid
denstands bank, welke garantie zal hebben
te dienen voor den opbouw van een crisis-
middenstandscrediet. Wij willen hierover
eenige beschouwingen ten beste geven, ten
einde de middenstanders duidelijk te ma
ken, welke doeleinden de Regeering hier
bij voor oogen heeft en welke consequen
ties hieruit zullen kunnen volgen.
Er bestaat bij velen misverstand over
den aard en de deugdelijkheid van dezen
steun. „Wat moet de middenstand met
slechts twee millioen gulden doen", vraagt
men zich afer is heel wat meer noo-
dig om dezen stand door de moeilijkheden
heen te helpen". Een dergelijke critiok
wijst op het niet begrijpen van de regee-
ringspogingen, al verhelen wij ons niet,
zooals wij hierna zullen belichten, dat de
2 millioen werkelijk onvoldoende zul
len blijken te zijn.
Om het geheel duidelijk te maken, zullen
wij twee vragen stellen en deze vragen
tevens trachten te beantwoorden. De eer
ste vraag geldt: „Waarom heeft de Regee
ring de uitvoering overgelaten aan de Ne
derlandsche middenstandsbank en daartoe
niet een speciale middenstandscommissie
in het leven geroepen" en de tweede vraag
is „Zal het crediet ad 2 millioen voldoen
de zijn".
Het antwoord op de eerste vraag is spoe
dig gegeven. Destijds, in de moeilijke jaren
in en na den oorlog, stonden de midden
standsproblemen eveneens in 't teeken der
belangstelling. Toen werd op initiatief der
Regeering de Nederlandsche middenstands-
bank in het leven geroepen en deze bank
werd de credietcentrale voor den midden
stand onder de auspiciën van de drie
hoofdbonden, de Kon. Nederlandsche Mid
denstandsbond, de R. K. Middenstandsbond
en de Chr. Middenstandsbond. Het was dus
een co-ordinatie van de uiteenloopende
richtingen op middenstandsgebiedhet
was een centrum, waarom alle midden
standspartijen zich groepeerden. Het be
stuur van deze bank met haar tajrijke fi
lialen in de provincie en met haar netwerk
van bevriende instellingen, die ook het
middenstandscrediet beoogden, werd dan
ook uit alle partijen gerecruteerd. Waarom
zou men dan een nieuwe crisis-crediet-
commissie in het leven roepen. De leden
hiervan zouden dus uit de zelfde groepen
dienen te worden genomen; de commissie
zou zich eerst moeten inwerken op mid
denstands-gebied, hetgeen een onnoodigen
arbeid zou zijn, nu men over een deugde
lijk orgaan beschikt, dat blijk gegeven
heeft van een juist inzicht op haar ter
rein.
De tweede vraag Is moeilijker te beant
woorden, omdat men niet beschikt over
gegevens, teneinde bij benadering te kun
nen vaststellen, op hoevebl crisiscrediet
men zal hebben te rekenen. Men dient in
het oog te houden, dat de Regeering de ga
rantie van 2 millioen beschouwt als het
maximum verlies, dat zij eventueel op deze
credietgeving zal willen lijden, zoodat de
2 millioen, niet dient om crediet te ver
strekken (de Nederlandsche Middenstands-
bank beschikt over voldoende liquide mid
delen om den middenstand te steunen)
maar om als garantiefonds te werken,
waaruit verliezen kunnen worden gedekt.
De hoofdvraag wordt daarom verplaatst
naar: „Welk risico kleeft er aan elk ver
leend crediet?" Wij zullen theoretische li-
mites stellen. Neem aan, dat slechts cre-
dieten gegeven zouden worden, waarbij
men op 100 pet. verlies moet rekenen. Dan
kan de Nederlandsche Middenstandsbank
niet meer geven dan 2 millioen, want dan
heeft zij de grens van de staatsgarantie be
reikt. Het andere theoretische uiterste
wordt gevormd door de volkomen afwe
zigheid van risico. De Regeeringsgarantie
zou dan nimmer behoeven te worden aan
gesproken en de credietverleening kan zich
dan ongelimiteerd uitstrekken, zoolang de
middenstandsbank over voldoende midde
len beschikt. En dit doet ze natuurlijk door
haar herdisconteeringsfaciliteiten bij de
Nederlandsche Bank.
Deze uiterste, grenzen zijn natuurlijk niet
logisch; het risico beweegt zich daartus-
schen. Destijds, in- en kort na den oorlog
is er ook crediet aan den middenstand ge
geven en de onbetaalde posten beliepen
toen circa 12 pet. van de gegeven bedragen.
Misschien zou men nü veilig 20 pet. del
credere kunnen rekenen. Dit percentage
zal te hoog gegrepen zijn, wanneer de eco
nomische conjunctuur ten gunste veran
dert, te laag genoemd kunnen worden,
wanneer de crisis nog langen tijd blijft
voortduren. Nemen wij een gemiddelde
van 20 pet. aan, dan kan de middenstands
bank dus ongeveer 10 millioen crisis-cre-
diet verleenen. Immers 20 pet van 10
millioen is ƒ2 millioen, het bedrag van de
Regeeringsgarantie. Bovendien heeft de
Bank rekening te houden met een speling.
De risicofactor kan varieeren. Bij het be
gin der leening kan hij lager zijn en tijdens
den duur der crisis toenemen of omgekeerd.
Neemt de Bank als gemiddelde norm 20
pet., dan heeft zij te rade te gaan met
haar visie op het verdere crisisverloop in
de naaste toekomst. Is zij daaromtrent pes
simistisch gestemd, dan mag zij wel een
veiligheidsfactor aannemen van 10 pet.,
zoodat de berekening gegrond wordt op 30
pet. Ziet zij daarentegen het verdere ver
loop niet zoo slecht in, dan zal zij kun
nen volstaan met 25 pet., 20 pet. of des
noods nog lager. Dit hangt af van de geste
der Bank, aan wie de Regeering de leiding
yoor het crisiscrediet heeft overgelaten.
Aan het verleenen van het midden-
stands-crisis-crediet zullen normen wor
den gesteld. De Middenstandsbanken geven
in normale omstandigheden crediet op de
voorwaarden, door hen gesteld en die een
behoorlijke afwikkeling van het crediet
bevorderen. Zij mogen natuurlijk geen spe
ciaal risico nemen; zij moeten „gedekt"
zijn, zooals men dit in een bankterm noemt
dit is volkomen billijk en logisch, om
dat zij den middenstand hebben te steunen
niet den middenstander. Zij mogen
door het onoordeelkundig credietgeven aan
den enkeling de belangen van den midden
stand niet schaden. Het crisis-crediet berust
natuurlijk niet op die solide normen; an-
was het ook geen crisis-steun. Hulp
zal worden verstrekt aan tijdelijk, door de
crisis, illiquide bedrijven, die intrinsiek
gezond zijn. Bedrijven, die geen zekerheid
meer kunnen stellen, die dus niet meer
„credietbevoegd" zijn, maar wel „crediet-
waardig" zijn gebleven. Het is de Midden
standsbank, die deze „credietwaardigheid"
heeft te beoordeelen. Dus ook hier weer
geheel in de lijn van het middenstandscre-
dietwezen, dat geen winstbejag beoogt en
een sociale taak heeft te vervullen de
e der Middenstandscrediet-autoriteiten,
die het heft in handen houden. Men zal
hebben af te wachten, welke eischen door
hen gesteld zullen worden.
Omtrent de te volgen tactiek zijn nog
geen regelen gemaakt. Het lijkt ons trou
wens zeer moeilijk om hier een deugdelij
ke richtlijn te trekken. Zullen de aspi-
rantleeners hun aanvragen hebben in te
dienen met alle bescheiden, welke noodig
zijn om dit crediet te kunnen beoordeelen
en te kunnen toetsen aan de te stellen
normen en zal men in volgorde van het
binnenkomen deze credietaanvragen be
handelen? Dan zou men ongetwijfeld in
vele gevalleh de onbillijkheid in de hand
werken. Wie er het eerst bij is, wordt het
eerst geholpen, is hiervan het gevolg. In
dien de eerste toegestane bedragen een
hoog risico dragen, dan zal de Regee
ringsgarantie spoedig zijn uitgeput en dan
zullen de later-komenden voor een geslo
ten deur staan. Zou de practijk dan niet
worden, dat men zoo spoedig mogelijk de
aanvragen in zee zendt.... op hoop van
zegen crediet vraagt, dat wellicht niet
strikt noodig is, maar waarvan men ver
onderstelt, dat het noodig kan worden,
terwijl men bovendien het credietbedrag
zoo hoog mogelijk stelt om tenminste maar
iets te kunnen verkrijgen? Zal men eerst
wachten, tot alle crediet-aanvragen bin
nen gekomen zijn (door bijv. een termijn
te stellen), daarna de te verleenen bedra
gen over verschillende districten te verdee-
len, terwijl het lot zal beslissen, wie in een
bepaald district tot de gelukkigen zullen
behooren?
Ook hier is het woord aan de Nederland
sche Middenstandsbank.
Is de Regeeringsgarantie uitgeput, dan
kunnen de Middenstandsbanken niet ver
der met het verleenen van crisis-credieten
gaan, tenzij zij zelf een deel van hunne re
serves voor het delcredere nemen. Ook hier
zijn het de middenstandsbanken die te be
slissen hebben en op welke beslissing men
natuurlijk niet vooruit kan loopen. Boven
dien heeft men dan nog steeds de kans, dat
de Regeering de garantiesom vergroot,
want in den tusschentijd kon de Overheid
een denkbeeld krijgen van de gevraagde
steun, dus van den financieelen nood der
middenstanders. Het verkregen studiema
teriaal zou de basis kunnen vormen voor
verdere credietverleening, voor het
creëeren van een nieuw stelsel om den
middenstand te helpen, kortom het bedrag
van 2 millioen moet worden beschouwd
als een experiment, waaruit allerlei mo
gelijkheden zullen kunnen ontstaan.
Uit deze overwegingen komen wij tot
de conclusie, dat de zelfstandige midden
stand alle reden heeft tot hoop. Hij mag
niet klagen, niet mopperen en niet begin
nen met te zeggen, dat het hier een aal
moes betreft. Men zal hebben af te wacn-
ten hoe de dingen zich zullen ontwikkelen
en eerst daarna zal men critiek mogen
gaan uitoefenen.
Wij willen in dit verband wijzen op de
opvoedende werking, welke er van het cri
siscrediet zou kunnen uitgaan. De Midden-
standbank zou immers kunnen eischen, dat
de boeken der middenstanders, die crediet
gevraagd en verkregen hebben, regelmatig
door ervaren middenstands-deskundigen
worden nagezien. Dan zal menigmaal blij
ken, dat men niet voldoende gerationali
seerd heeftdat. men niet voldoende
aandacht heeft besteed aan vergrooting van
het afzetgebied of dat de bedrijfspolitiek
zoodanig zal kunnen worden verbeterd, dat
de winstmarge er vergroot door zou kun
nen worden. Bovendien zou de credietge
ving kunnen leiden tot het begin van een
ordening in het middenstandswezen, een
ordening, waartoe men anders niet vrij
willig zou zijn overgegaan. Het is denkbaar,
dat het crediet bijv. alleen zou worden ver
leend, wanneer bepaalde middenstanders,
in elkanders belang hun concurrentiestrijd
zouden beëindigen, hetzij door een gemeen
schappelijke politiek, hetzij door het vast-
de Middenstandsbank controle zou verkrij-
stellen van een gelijk prijspeil, waarover
gen voor de richtige nakoming der afspra
ken etc. Men zou het teveel aan bedrijfs-
genooten in een bepaalde wijk kunnen ver
minderen door crediet te weigeren, kortom
men zal een begin kunnen maken met een
saneering.
DOEZASTRAAT 5
Tel. 2164 - Leiden
91
Uw LEVERANCIER voor
elke huis- en bedrijfsin-
stallatie
Speciale Organisatie voor reparaties
van storingen op Electrotechnisch-
en Radiogebied
HAARLEMMERSTRAAT 198, LEIDEN
Geen filialen
Alle Meubelen worden in eigen werkplaats gemaakt
Het is niet twijfelachtig, waar Uwe inkoopen te doen, bij ONS heeft U
HONDERD PROCENT zekerheid van goede kwaliteit, ondanks
de ALTIJD LAGERE PRIJZEN.
Ongeëvenaarde Keuze MOUSSELINES,
Honderden nieuwe dessins
21, 17,
12,
Onvergelijkelijke keuze ZOMERMANTELSTQFFEN, AO
allen onze bekende prima kwaliteiten, van 3.25 tot
De ECHTE CRAQUELé, nieuwste dessins, let wel!
het gaat om de kwaliteit
26
SATIN REVERSIBLE, wol met zijde, in buitengewoon mooie kwaliteit, CQ
twaalf prachtkleuren, Deze kwaliteit is 40 beneden de waarde
Buitengewoon fraaie keuze CRêPE GEORGETTE, ^|Q
in effen en gebloemd, allernieuwste dessins 75, 67,
ECHTE WOLLEN BLAZERSTOF, 2 El breed. QO
Geen half katoenen rommel1.65, 1.25,
De fraaiste keuze ECHTE ORGHANDY ,NGE™MDEN
GEBLOEMD EN EFFEN ZIJDEN LINNEN MATTING, ARMURE, 1 A
MATADOR enz., honderden dessins, 45, 35, 26,
Bij aankoop vanai VIJF GULDEN, GRATIS een onzer prachtvolle
PEREBOOM's KNIPPATRONEN naar maat.
ZIET ONZE ETALAGES.
ONZE KEUZE OVERTREFT ALLES.
HAARLEMMERSTRAAT 137 HOEK DONKERSTEEG 2—4—6
OPGERICHT 1875. 98
HET VISCHPALEIS „DE SCELVISCH"
TELEF. 624 OPGERICHT 1910 TELEF. 624
MEVROUW! WIJ ZIJN STEEDS RUIM GESORTEERD:
Stoof paling45, 55 ct. p. pond Bakpaling70 ct. per pond
Holl. Gerookte Paling dik 70 ct. p. y2 pond; middel 50 ct. p. pond
Prima blanke Zoutevisch 25, 35 ct. Kibbeling, Keelen en Lippen.
per pond 14
Huzaren- en Zalmsla 10 en 20 ct. p. stuk. Vleesch Croquetten 12 cent.
Ruime keuze in alle Delicatessen, Hors d'Oeuvres enz.
DAGELIJKS AANVOER VAN ALLE SOORTEN VERSCHE VISCH.
Bezoek onze Eetsalon. Alles zonder prijsverhooging thuisbezorgd.
57
HEEFT
TE KOOP OF TE HUUR:
BURGERWONINGEN aan de P. J. Blokstraat bij Hooge Rijndijk en Zoeter-
woudsche Singel.
TE KOOP:
BURGERWONINGEN in aanbouw aan de Aloëlaan over Schuttersveld.
VOOR GELDBELEGGING TE KOOP:
2 WINKELPANDEN en DRIE WONINGEN in een blok, alles goed verhuurd.
Inlichtingen hij den heer P. VERSTRAATEN, Rijn en Schiekade 121b, Tel. 3261
HiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiumimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiMiiiimiiiiiimiiiiiiimiiiiiimiil
I ii Heerenstraat - Tel. 297
iiiiiiiiiiui»
Aanbevelend,
A. GERRITSEN, Haarlemmerstraat 87
ADRES
BEDRUKT MET UW NAAM,
EN BEROEP:
100 VEL POSTPAPIER OP BLOC
VOOR SLECHTS 80 CENT
EN 100 ENVELOPPEN (WITTE)
VOOR SLECHTS 80 CENT.
PAPIERHANDEL
Haarlemmerstraat 29 - Telef. 2197
KORT RAPENBURG 2 MARE 40 en 44
TELEFOON 342 TELEFOON 1133
Groote sorteering:
GEVULDE KOEKJES 22 cent per ons
ZOUTE STENGELS - KRAKELINGEN,
BOTER- en AMANDEL-KOEKJES
18 cent per ons
Voor op reis of picnic:
VACANTIE PAKKET 50 cents en i 1.00 85
Amandelcake 30 ct., Botercake 25 ct. p. rol
AL ONS GEBAK WORDT MET NATUUREOTER BEREID.
