25ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
MAANDAG 14 MEI 1934
No. 7810
3>e£ei
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935P REDACTIE IS I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. IE,
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
JOANNES, DOMINICUS, JOSEPH AENGENENT
door de genade Gods en de gunst van den Apostolischen Stoel
BISSCHOP VAN HAARLEM
Aan de Geestelijkheid en de Geloovigen van ons Bisdom,
ZALIGHEID IN DEN HEER 1
B.G. Zooals reeds door de dagbladen is
bekend geworden, heeft onze H. Vader
Paus Pius XI door middel eener Apostoli
sche Constitutie het buitengewone jubilee,
dat het vorig jaar werd uitgeschreven ter
viering van het negentiende eeuwfeest der
verlossing van het menschélijk geslacht,
goedgunstig uitgestrekt tot de geheele ka
tholieke wereld. Zijn Heiligheid heeft be
paald, dat de geloovigen der geheele aarde
aan de gunsten van den jubilé-aflaat kun
nen deelachtig worden van af het octaaf
van Paschen van dit jaar tot aan het octaaf
van Paschen 1935, ook zij, die den Aflaat
reeds hebben verdiend in het afgeloopen
jaar.
Gaarne voldoen wij bij deze aan het ver
langen van den H. Vader om de geloovi
gen van Ons Bisdom met allen aandrang
aan te sporen zich door geestelijke oefenin
gen voor te bereiden om dien Aflaat te ver
dienen, en hen aan te manen daarbij te
bidden overeenkomstig de intentie van den
Paus.
I. Die intentie is de volgende. Allereerst
wenscht Z.H., dat overal ter wereld aan
de Kerk de noodige vrijheid wordt ge
schonken en dat alle volken weer tot vrede
en eendracht en welvaart mogen geraken.
Bovendien beveelt de Paus in de gebeden
der geloovigen aan, dat de gestadige arbeid
van onze Missionarissen dagelijks overvloe
diger vruchten moge afwerpen en dat alle
dwalenden worden teruggebracht tot den
éénen schapstal van Jesus Christus. Ten
slotte voegt de H. Vader hier nog het vol
gende aan toe. Daar in verschillende lan
den de strijdlustige godloochenaars met
hun misdadig devies „zonder God, tegen
God" steeds driester optreden, wil Z. H.,
dat in dit jubeljaar de gruwelijke beleedi-
gingen, de Goddelijke Majesteit aangedaan,
door gebed en boete worden hersteld.
II. De voorwaarden, door den Paus voor
het verdienen van den Aflaat bepaald, zijn
als volgt:
1. Biechten. Noodig is een afzonderlijke
Biecht. En ook als men in staat van ge
nade is, moet men biechten.
2. Communiceeren. Noodig is een afzon
derlijke H. Communie; de Paaschcommu-
nie kan daarvoor niet gelden.
3. Twaalfmaal een kerk of openbare ka
pel bezoeken. In plaatsen, waar vier of
meer kerken zijn, moeten vier kerken drie
maal worden bezocht. Aan de Zeereerw.
Dekens dragen wij bij deze op, die kerken
aan te wijzen en zoo spoedig mogelijk in
alle kerken van de stad mededeeling hier
van te doen. (Voor Leiden zijn bepaald de
kerken aan de Heerensingel, Hartebrug, Lo
de wij kskerk en Haagweg). In de Bis
schopsstad moet volgens Pauselijk voor
schrift de Kathedrale Kerk tot de vier aan
gewezene behooren. In plaatsen, waar drie
kerken zijn, moeten deze viermaal, waar
twee kerken zijn, moeten deze zesmaal, waar
één kerk is, moet deze twaalfmaal worden
bezocht. Onder plaats moet verstaan worden
iedere burgerlijke gemeente en ook ieder
dorp of gehucht, waarvan de bebouwde
kom op minstens een kwartier afstand van
een ander is gelegen.
Hl. Behalve de gebeden, die men uit per
soonlijke devotie verricht, heeft de Paus
voor ieder kerkbezoek de volgende gebe
den voorgeschreven:
a) Vóór het altaar van het H. Sacrament
5 maal het Onze Vader, Wees gegroet, Eer
aan den Vader en bovendien nog eenmaal
volgens de meening van Z. H. den Paus;
b) vóór het kruisbeeld 3 maal de geloofs
belijdenis: Ik geloof in God den almachti-
gen Vader, en 1 maal het schietgebed: Wij
aanbiddenU, Christus, en wij loven U, om
dat Gij door uw heilig kruis de wereld ver
lost hebt, of een ander dergelijk schietge
bed;
c) bij de beeltenis der H. Maagd, Moeder
van God, onder het overwegen van haar
smarten (d.i. de smarten, die Maria gevoel
de by de voorspelling van het lijden van
haar goddelijk Kind door den heiligen
grijsaard Simeon, bij de vlucht naar Egyp
te en tijdens het verblijf aldaar, bij het
verlies van haar goddelijk Kind te Jeruza
lem, bij het ontmoeten van Jezus op den
kruisweg, bij den doodsangst van Jezus
aan het kruis, bij het doorsteken van Jezus'
zijde met een lans, bij het neerleggen van
Jezus in het graf) 7 maal het Wees gegroet
en 1 maal het gebedje: Heilige Moeder,
wil de wonden van den Gekruisigde in
mijn hart drukken, of een ander dergelijk
gebed;
d) vóór het altaar van het H. Sacrament
nogmaals de geloofsbelijdenis: Ik geloof in
God den almachtiger Vader.
IV. De bezoeken kunnen afgelegd wor
den ofwel Op een en denzelfden dag ofwel
op verschillende dagen en wel zóó, dat de
geloovigen, als zij na een bezoek de kerk
even hebben verlaten, aanstonds weer de
kerk kunnen binnentreden voor een nieuw
bezoek.
V. Het is geoorloofd de kerkbezoeken te
doen ook buiten de eigen parochie en bui
ten het eigen bisdom, mits ze geschieden
in de kerken, ter plaatse aangewezen.
VI. De geloovigen kunnen den jubilee-
aflaat verdienen zoowel voor zich zelf als
voor de zielen van 't vagevuur en wèl zoo
dikwijls als zij de voorgeschreven werken
verrichten, met dien verstande echter, dat
men niet kan beginnen met de oefeningen
voor het verdienen van een volgenden ju
bilee-aflaat, voordat men al de oefeningen
voor den voorafgaanden aflaat heeft ver
richt.
VII. Voor personen, die in bijzondere om
standigheden verkeeren, gelden de volgen
de bepalingen:
1. Zeevarenden en allen die op de sche
pen dienstwerk doen, kunnen als op het
vaartuig een kapel is, waar heilige diensten
mogen verricht worden, in die kapel hun
jubilee-bezoeken afleggen. Ontbreekt zulk
een kapel, dan kunnen zij op een aanleg
plaats in iedere kerk hun jubilee-bezoe
ken doen en de voorgeschreven gebeden
verrichten.
2. a) Voor kerkelijke colleges, broeder
schappen enz.; b) voor jongelingen, die in
colleges verblijven of colleges voor onder
richt en opvoeding dagelijks of op bepaal
de dagen bezoeken; c) voor degenen, die
gezamenlijk of processiegewijze, onder lei
ding van den pastoor of van een anderen
door hem gemachtigden priester de bezoe
ken willen doen, kan de Bisschop het aan
tal bezoeken verminderen.
Krachtens die volmacht bepalen wij, dat
al de inwoners van Seminaries, juvenaten,
missiehuizen, religieuze inrichtingen,
kweekscholen, pensionaten en al de ge
loovigen, die onder leiding op de juist om
schreven wijze de bezoeken afleggen, kun
nen volstaan met eenmaal de vier aange
wezen kerken, met tweemaal de drie aan
gewezen kerken, met driemaal de twee
gangewezen kerken, met zesmaal de ééne
aangewezen kerk te bezoeken.
3. De twaalf kerkbezoeken kunnen wor
den gedaan in een kerk of een kapel, waar
het H. Sacrament wordt bewaard, mits zij
daar telkens verrichten de gebeden, door
Z. H. den Paus voorgeschreven, door de
volgende personen:
a) Vrouwelijke religieuzen, godvruchti
ge vrouwen en meisjes en andere personen,
die in internaten of opleidingsinrichtingen
verblijven.
b) Mannelijke kloosterlingen, die meer
een contemplatief dan een actief leven lei
den.
c) Gevangenen;
d) Zieken of personen met wankelende
gezondheid, die hetzij thuis of in zieken
huizen verblijven en allen, die zieken bij
staan;
Allen, die verhinderd zijn om de voor
geschreven kerkbezoeken te verrichten;
f. Werklieden, die door dagelij kschen ar
beid in hun levensonderhoud moeten voor
zien en zich niet zoolang aan him werk
kunnen onttrekken;
g) Ouden van dagen, die den leeftijd van
70 jaar hebben bereikt.
Vin. Voor degenen, die geen kerk of ka
pel kunnen bezoeken of de voorgeschreven
gebeden niet kunnen verrichten, zullen de
biechtvaders andere godvruchtige werken
aanwijzen overeenkomstig ieders toestand.
Van de voorgeschreven Biecht en H. Com
munie kan niemand ontslagen worden, ten
zij hij wegens zware ziekte niet in staat is
die Sacramenten te ontvangen.
Gedurende het Jubeljaar houden de an
dere aflaten, gegeven voor werken, die on
derscheiden zijn van de werken, voorge
schreven om den Jubilee-aflaat te verdie
nen, niet op.
Wij sporen echter Onze geloovigen aan,
zich vol ijver toe te leggen op het volbren
gen van de voorwaarden voor het verdie
nen van den Jubilee-aflaat, opdat door het
overwegend biddeij der voorgeschreven
gebeden hun geloof bevestigd, hun hoop
verlevendigd en hun liefde tot God vuriger
en krachtiger moge worden, en zij door
het edelmoedig brengen der gevraagde of
fers en moeiten des te zekerder mogen ver
krijgen de volledige kwijtschelding van
V Reddingskansenl
De regeering heeft in dezen tijdleen zeer
moeielijke taak te vervullen.... Dat is al
zoo dikwijls gezegd!
Maar misschien heeft men dan nog
meestal daarbij juist vergeten, wat het a 1-
lermoeielijkste is in die taak!
Dat is niet het harde werken, wat ge-
eischt wordt; dat is niet het telkens en
telkens incidenteel ingrijpen in zeer inge
wikkelde en vaak haast hopeloos verwarde
oeconomische moeielijkheden; dat is n i e t
het al door maar moeten steunen, terwijl
de financieele mogelijkheid, om zulks te
doen, steeds geringer wordt
Zeker dét alles maakt het regeeren
zwaar.
Maar er is toch nog iets anders, wat nóg
moeielijker is in de regeeringstaak.
En dat is: dat de regeering geroepen is,
om de economie in nieuwe banen te lei
den.
Wij moéten een nieuwe koers in. En de
regeering moet daarbij leiden en richten.
Van katholieken kant gaan gelukkig
steeds meerderen pleiten voor een doelbe
wust opgaan van de nieuwe paden, voor
een herordening van heel ons economisch
bestel, welke tenslotte in staat zal zijn de
uitgestootenpn uit het productieproces
weer op te vangen.
Wat wij hier kunnen maken b.v., moet
hier ook zooveel mogelijk gemaakt worden.
Onze economie is ontredderd. Moge de
huidige regeering haar reddingskan
sen weten te geven!
Van Vollenhoven's zetel
EN NOG IETS.
Onderstaand artikel, dat wel een zeer
scherp licht werpt op een ondergrondsch
werken van Vrijmetselarij tegen de Katho
lieken ontleenen we aan de „Maasbode".
Ruim een jaar geleden overleed een
man, wiens denkbeelden men meermalen
moge hebben bestreden, maar wiens werk
kracht, talent en karaktergrootheid nie
mand betwistte: de vrijzinnig-democrati
sche hoogleeraar mr. Cornelis van Vollen
hoven.
Sinds 29 April 1933 staat de zetel te
Leiden ledig. Het eenige, dat men uit de
bladen vernam, was, dat als opvolger in
aanmerking was gekomen professor J. H.
A. Logemann, hoogleeraar aan de Rechts-
hoogesohool te Batavia, doch dat deze had
bedankt.
Uiteraard moest het op ingewijden een
vreemden indruk maken, dat een eervolle
promotie als het hier gold, door den be
langhebbende van de hand werd gewezen
en het is daarom, dat wij deze zaak heb
ben onderzocht en helaas, niet tot ons
genoegen! voor de zooveelste maal ge
dwongen zijn te constateeren, dat menige
man, die geacht moest worden de weten
schap te dienen, op afkeurenswaardige wij
ze die wetenschap opoffert aan bijbedoelin
gen, welke het brandmerk van ieder wel
denkende verdienen.
Feit is, dat den heer Logemann inder
daad verzocht werd, den zetel in te ne
men van professor van Vollen'hoven. Dit
was den hoogleeraar te Batavia niet vol
doende. Hij wilde bovendien verzekerd
zijn, dat zijn plaats in Indië werd ingeno
men door een „ethisch" vrijmetselaar. Op
listige wyze werd het zaakje bekokstoofd.
De curatoren werden bijeengeroepen om
de voordracht van dr. Logemann's komen
de vacature op te maken. De hoogleeraren
meenden op hun advies aan de curatoren
slechts één naam te mogen plaatsen. Die
naam is ons bekend; hij doet hier niet ter
zake. Wel ter zake is, dat de man géén
jurist is, al schijnt zijn geestelijke rich
ting dan van dr. Logemann's structuur.
Geen wonder, dat één der curatoren zulk
alle tijdelijke straffen der bedreven zon
den.
En zal dit Ons herderlijk schrijven in alle
tot Ons Bisdom behoorende kerken, als
mede in de kapellen, waarover een rector
is aangesteld, op Zondag 13 Mei a.s. op de
gebruikelijke wijze van den preekstoel
worden voorgelezen.
Gegeven te Haarlem, den lsten Mei 1934.
t J. D. J. AENGENENT,
Bisschop van Haarlem.
Op last van Zijne Hoogwaardige Exc.,
TH. W. PICHOT,
Secretaris.
een advies ongepast en onaanvaardbaar
achtte. Een ander curator stelde daarop
voor, de faculteiten van Leiden en Utrecht
om nader advies te vragen. Utrecht noem
de twee namen van mannen, die onge
schikt werden geacht. Leiden zond den
naam van één candidaat, wiens capaciteiten
bekend zijn en in Indië erkend. Deze can
didaat promoveerde op zeer jeugdigen
leeftijd cum laude te Amsterdam en ver
kreeg bij die gelegenheid een schitterend
judicium van zijn Israëlietischen promotor.
Zijn later leven en werk in Indië heeft de
juistheid van dit oordeel bevestigd.
Helaas, deze candidaat, wiens naam wij
evenmin zullen noemen, was zoo rampza
lig katholiek te zijn. Er hielp dus geen
moederen aan; nutteloos was het Leidsche
advies en waardeloos het oordeel van een
der beste kenners van het Indische
Staatsrecht, die den katholiek eveneens
den eenig aangewezene vond. Hij werd ge
passeerd; de professoren handhaafden hun
advies; de curatoren, opnieuw in vergade
ring bijeengeroepen, plaatsten conform
dat advies den niet-jurist nummer één op
de voordracht voor het professoraat te
Batavia.
Professor Logemann was echter nog niet
zeker van zijn zaak. Deze objectieve hoog
geleerde stapte dus naar den Gouverneur-
Generaal om te vragen, of Zijne Excellen
tie, zoo hy, Logemann, het Leidsche pro
fessoraat zou aanvaarden, den ongeschik-
ten voorgedragene in zijn plaats zou wil
len benoemen te Batavia.
Of de Gouverneur-Generaal gewaar
schuwd is, dan wel het spel doorzag, we
ten wy niet, maar wel is ons bekend, dat
Z.Exc. met zijn spreekwoordelijke open
hartigheid heeft geantwoord, liever ieder
ander te zullen benoemen dan den door
curatoren op advies der faculteit voorge
dragene. Daarop zeide de heer Logemann,
dat hij dan maar te Batavia zou blijven,
waarop de G.G. antwoordde, dat hij dat kon
doen, maar dat hij den voorgedragene nooit
zou benoemen!
En zoo is het geschied, dat de heer Lo
gemann in Indië en dat Van Vollenho
ven's zetel nog steeds onbezet bleef. Ten
koste van alles, óók van de wetenschap,
moest de katholiek worden geweerd. Anno
1934.
Wij hebben de namen verzwegen, maar
wij aarzelen niet, om wat ginds geschied
de, een schandaal te noemen. Een schan
daal, dat de Koninklijke Academie en de
Vereeniging tot bevordering van weten
schap onder de Katholieken dienen te on
derzoeken en waaraan de Regeering, voor
zoover dat in haar macht staat (en zij heeft
hier althans de benoeming te Leiden in
haar macht) een einde behoort te maken.
Een dusdanig exclusivisme tegen een
derde der bevolking is zóó grievend en on
gehoord, dat het naar onze meening op
den weg van Minister Marchant ligt, deze
zaak eens te bekijken. Wij stellen vertrou
wen in zijn zin voor rechtvaardigheid en
zijn eerbied voor de nagedachtenis van wij
len Van Vollenhoven, die zulk onwaardig
gedoe rond zijn zetel zeker met zijn fel
ste sarcasmen zou hebben gestriemd.
Maria en de kunst
EEN ZELDZAME EN KOSTBARE
EXPOSITIE.
De Congregatie van Onze Lieve Vrouwe
OntbevLekt Ontvangen en van den H.
Aloysius (Mon Père) te L e i d e m heeft ter
gedegenheid van het tweede lustrum een
tentoonstelling georganiseerd: „Maria en de
Kunst".
Gistermiddag was een klein aantal in
vité's te zamen gekomen in de zaal der
Pastorie aan de Oude Vest.
De directeur van genoemde Congregatie,
de weleerw. heer R. M. A. Nieveen van
Dijkiuim, richtte het woord tot de aanwezi
gen.
Waar onze Tentoonstellingzaal, aldus
kapelaan Nieveen van Dij bum, geen ande
re localiteiten naast zioh heeft men valt
er in den letterlijken zin met de deur in
huis moest worden uitgezien naar een
geschikte receptiezaal. En waar konden wij
deze beter vinden, dan op deze bijna histo
rische plek, door een van onze bekende
Leidsche geleerden (spr. zinspeelde op een
artikel in onze courant van mr. dr. J. W.
Verburgt) onlangs nog genoemd: een klein
museum? Wij zijn den Hoogeerwaarden
heer Deken dan ook zeer erkentelijk, dat
hij ons in de gelegenheid stelt, op deze
plaats U allen te mogen verwelkomen.
Op de eerste plaats U, hoogeerw. Deken
welkom in Uw eigen huis, maar welkom
ook in ons midden. Het is ons een eer en
een vreugde, dat U zoo welwillend zijn wilt,
onze expositie aanstonds te openen.
Welkom aan de zeereerw. heeren pastoor
Heiling, rector Reijnen, de mede-kapelaans
vam de parochie, leden van het Kerkbe-
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
BEGIN VAN DEN ZOMERTIJD.
Er wordt aan herinnerd dat de zo
mertijd hedennacht aanvangt te 2 uur,
zoodat het op dat tijdstip dan geacht
wordt te zijn 3 uur.
Voor het te ruste gaan hedenavond
moet men dus de klok 1 uur vooruit
zetten.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Geruchten omtrent nieuwe onderhande
lingen tusschen het Vaticaan en de Nazi's.
(4de blad).
Hoe mgr. Malecki uit Russische gevan
genschap terugkeerde. (4de blad).
Ongeluk In de haven van Bremen eischt
8 slachtoffers. (Buitenl. Ber. 4de blad).
BINNENLAND.
St. Servaasfeesten in Maastricht (4de
blad).
De Boom- en Bloemkweekerscentrale.
(L. en T., 1ste blad).
Zaterdagavond is in Den Haag 'n roof
overval gepleegd op een winkelier, die
zwaar gewond werd. De twee daders aan
gehouden. (Gem. Ber. 3de blad).
Doodelijk auto-ongeluk te Bussum. (Gem.
Ber. 3die blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Voetbal: D.H.L. verliest van Volendam in
den strijd om het West. I.V.C.B.-kampioen-
schap; Volendam, Valkenburg en S.D.O.U.C
kampen om den titel.
K.F.C. wint voor het K.N.V.B.-kampioen-
schap van Velocitas; Willem H en Ajax
spelen gelijk.
Degradatie van t Gooi een feit.
Leo Halle gaat mee naar Italië.
Korfbal: Koog-Zaandijk Korfbalkampioen
van Nederland.
Wielrennen: De Zwitsersche renner
Richli aan de gevolgen van een val over
leden.
Boksen: Schmeling en Paolino boksen
onbeslist.
Waarom de zetel van prof. Van
Vollenhoven te Leiden nog niet bezet
Is. (1ste blad).
Een tentoonstelling Maria en de
Kunst te Leiden. (1ste blad).
stuur en andere genoodigden, en speciaal
ook aan den gemeente-archivaris, mr. Ver
burgt.
Het doel der tentoonstelling.
Een oogenblik heb ik mij, aldus spr., af
gevraagd, of het niet ail te vermetel was,
zulk een voornaam gezelschap hier te ver
zoeken. Ongetwijfeld, U komt zoo aan
stonds niet in een museum, waar louter
originalia, en dan nog slechts van de hoog
ste kunstwaarde, worden geduld. Wel heb
ben wij verschillende zeer kostbare inzen
dingen en origineele werken van heden-
daags che en oude meesters, maar daarnaast
zult U te aanschouwen krijgen een groote
hoeveelheid copieën, zij het dan verdienste
lijke copieën, van meesterwerken uit vroe
gere en latere eeuwen. Wanneer ik U,
Dames en Heeren, toch durfde verzoeken,
hier bij deze feestelijke plechtigheid tegen
woordig te zijn, dan was dit vooreerst, om
dat deze Tentoonstelling ook op U, zooals
zij dat reeds gedaan heeft op mij, den in
druk maken zal, welke als eerste doel van