25ste Jaargang No. 7808 DAGBLAD VOOR LEIDENEN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN DE FINANCIËN DER PLATTELANDS GEMEENTEN. VRIJDAG 11 MEI 1934 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin bn» betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur efl verhuur, koop en verkoop: 0.50 V De Staat is voor de Katholeken geen einddoel. Wij hebben er meermalen op gewezen, dat wij bij bestrijding van anderen, dus óók van een partij of van een „beweging", ten eerste moeten streven naar waar heid en ten tweede (wat dan al vanzelf volgt) ook het goede, wat er in die partij of die „beweging" is, loyaal moeten erken nen en waardeeren. Wy meenen ons zelf aan deze moreele gedragslijn te houden, als wij in ons blad de N. S. B. bestrijden. Wij bestrijden deze „beweging", los van alles wat bijkomstig is, omdat, na^r onze overtuiging, het diepste beginsel, waaruit zij leeft, voor ons onaanvaard baar is. En in dit verband mogen wij verwijzen naar beginsel-verklaringen van de met de N. S. B. wezenlijk geestverwante nationaal- socialistische beweging in Duitschland. Maar wij verwijzen hier naar een brochure „Nationaal-Socialistische Staats leer", uitgave van het hoofdkwartier der N. S. B. te Utrecht. Op blz. 9 dier brochure kan men lezen: „wie zich verplicht weet, mede te werken aan den opbouw van den waarlijk ethi- schen staat, is daardoor zelf een ethisch, een zedelijk mensch". De Katholiek weet, dat werkelijk zedelijk is iemand, die Gods wil en wet als norm voor zijn gedrag volgt. Het is vierkant in strijd met de Katho lieke levensbeschouwing, om alle zedelijk handelen op den Staat als einddoel te richten. En practisch en feit el ij k komt de hierboven geciteerde stelling van de N. S. B. hierop neer: Wie meewerkt aan den opbouw van den nationaal-socialistischen staat onderhoudt Gods geboden.... In de Mei-aflevering van het tijdschrift „Studiën" schrijft Pater F. Tummers S.J. over deze opvatting van de N. S. B.: „Ja, als de Staat einddoel zou zijn, dan klopt dat als een bus! „Dan", zegt Pater Tummers, „wordt de overgave aan den Staat en aan de belangen van den Staat de hoogste vorm van zedelijk handelen, ge lijk voor den christen de overgave aan en de liefde tot God, zijn Einddoel, de meest volkomen zedelijke act is". De Staat wordt door het nationaal-socla- lisme tot einddoel van den mensch verhe ven. Daaruit volgt dan vanzelf, dat in den nationaal-socialistischen staat de onderda nen aan de almacht van dien staat zijn overgeleverd. De onderdanen zijn er, om de belangen van den staat te dienen. Men ziet, de vraag van den catechismus: waartoe zijn wij op aarde? wordt door het nationaal-socialisme niet beantwoord, zoo als wij, katholieken, die beantwoorden moeten. Pater Tummers besluit zijn studie met de conclusie: „In haar vasten-mandement heeft de Kerkelijke Overheid in het licht gesteld, welke zware verantwoordelijkheid de ka tholieken op zich laden, die zich in kort zichtige roekeloosheid aansluiten bij een der yele fascistische stroomingen hier te lande. Minder dan ooit kan die verantwoor delijkheid gedragen worden door hen, die zich inschakelen in de N. S. B. Want het is nu toch wel uit de voorgaande bladzijden voldoende gebleken, dat de „nationaal-so- cialistische (fascistische) Staatsleer, die nog steeds als de officieele uitdrukking geldt van de staatkundige beginselen der partij, in onverzoenlijken strijd is met de gezonde natuurrechtelijke staatsopvatting, meer nog met de grondslagen der katho lieke wereld- en levensbeschouwing". Men zal moeten constateeren, dat vele door iederen Katholiek veroordeelde prac- tijken van het nationaal-socialisme in Duitschland geboden of geoorloofd zijn door het beginsel, waarop zich óók de N. S. B. ten onzent baseert. De uitgaven der gemeenten De kosten van volksgezondheid door A. A. C. M. VAN IERSEL Burgemeester van Noordwijkerhout. XV. Tot 1 Januari 1934 stond als post 1 on der het Hoofdstuk „Volksgezondheid" op de gemeentebegrootingen: Toelage aan de Gezondheidscommissie. Tengevolge van de wet van 14 Dec. 1933 Stbl. 687 zijn de gezondheidscommis- siën met ingang van 1 Januari j.L opgehe ven. Die opheffing ging met zoodanigen spoed, dat de secretarissen der gezond- heidscommissiën niet wisten, waar zij met hun kasgelden en hun archief moesten blijven en over t' algemeen weinig te spreken zijn over de nonchalance, waar mede deze aangelegenheid van overheids wege is behandeld. De gemeentebesturen wasschen ter zake hunne handen in on schuld. Over 't algemeen bestond er bij hen groote waardeering voor de hulp en de medewerking, die zij van de zijde der gezondheidscommissiën ondervonden. Toen dan ook aan de gemeentebesturen advies werd gevraagd omtrent de voorgenomen opheffing der gezondheidscommissie is door vele dezer besturen geantwoord, dat zij de opheffing zouden betreuren, daar zij de geringe daarmede te bereiken be zuiniging niet evenredig achtten aan het nadeel, dat met den beoogden maatregel aan de volksgezondheid zoude worden toegebracht. Het heeft niet mogen baten. Ook de gezondheidscommissiën vielen ten offer aan de meening, dat naar bezuiniging op het overheidsbudget moet worden ge streefd. Ik voor mij behoud aan de sa menwerking met de gezondheidscommis siën prettige herinneringen en denk daar bij speciaal aan de gezondheidscommissie te Katwijk met haar wel willenden secre taris Dr. J. Hueting, die mij steeds met de meeste tegemoetkoming ten dienste stond. Op de schouders der gemeentebesturen berust ook de zorg voor de vaccinatie. Deze geschiedt door een geneeskundige aangewezen en bezoldigd door het ge meentebestuur. De lezers herinneren zich wel den tijd, dat vaccinatie voor ieder schoolgaand kind verplichtend was. Die tijd is voorbij. Sinds wetenschappelijk is uitgemaakt, dat inenting met pokstof tot nadeelige gevolgen voor de gezondheid kan leiden al komen deze gevolgen dan ook zeer sporadisch voor is het met den vaccineplicht gedaan en bestaat alleen de gelegenheid minstens eens in de 3 maanden om de kinderen in de school kosteloos te doen vaccineeren. Van deze gelegenheid wordt nog een veelvuldig ge bruik gemaakt vooral onder de ka tholieke kinderen. Het verslag van den schoolarts voor de gemeenten Hille- gom, Lisse, Sassenheim, Noordwijkerhout en Noordwijk geeft hieromtrent merk waardige cijfers. Uit dit verslag blijkt, dat over 1933 te Hillegom 31X pet., te Lisse 40 pet., te Sassenheim 18 pet., te Noordwijkerhout 53 pet. en te Noordwyk 21 pet. der kinderen van de eerste klasse der lagere school tegen pokken was inge ënt. Tevens toont genoemd verslag aan, dat in de genoemde gemeenten van de Protestantsche scholen 11 pet. van de openbare 32 pet. en van de katholieke scholen 43 pet. was gevaccineerd. Verder constateert de schoolarts blijk baar met leedwezen dat het aantal ge vaccineerde kinderen van jaar tot jaar sterk achteruitgaat en voegt er aan toe, dat Noordwijkerhout nog het beste aan de vaccinatie is trouw gebleven. Naast de zorg voor de vaccinatie is de gemeente belast met de maatregelen tot voorkoming en bestrijding van besmette lijke ziekten. In gewone tijden loopt het met die kosten nogal los, doch in perioden van epidemiën kan de besmettelijke ziek- tenwet aan de gemeenten zeer zware las ten opleggen. Immers ten aanzien van een aantal besmettelijke ziekten bepaalt de wet, dat de lijders moeten worden afge zonderd en verpleegd in een openbare of andere inrichting, bestemd voor verple ging voor lijders aan besmettelijke ziek ten. De kosten daarvan zijn voor rekening der gemeente. Wel kan een belastingver ordening worden gemaakt, waarbij van belanghebbenden naar gelang van hun ïn- De opgeheven gezondheidscom missies. Vaccinatie. Be smettelijke ziekten. Een plan, om in Leiden een groote barak te bouwen. Lijkschouwing. komens een bijdrage of vergoeding wor den verlangd in de kosten van vervoer en verpleging der lijders, doch uiteraard wor den de kosten, die de gemeente heeft te maken, door de opbrengst van zoo'n be lasting lang niet gedekt. Bovendien zegt de wet, dat on- en minvermogenden van de betaling van een bijdrage zijn vrijge steld. Niet alleen dat de gemeenten de kosten voor vervoer en verpleging van lijders aan een besmettelijke ziekte voor hare rekening hebben te nemen, art. 18 der wet op de Besmettelijke Ziekten bepaalt nog bovendien, dat de gemeenten, die de Kroon daartoe aanwijst, ten genoege van den Minister van Sociale Zaken de be schikking moeten hebben over een of meer gelegenheden tot vervoer, afzonde ring en verpleging van lijders aan be smettelijke ziekten. Op Vrijdag 22 Mei-1931 heeft onder lei ding van den Burgemeester van Leiden eene bespreking plaats gehad tusschen de burgemeesters van Leiden en omgeving, in verband met het voornemen van de Kroon om Leiden en de daarom gegroe peerde gemeenten aan te wijzen als ge meenten, die over een gelegenheid tot af zondering en verpleging van lijders aan besmettelijke ziekten moeten beschikken. Op deze bespreking werd voorgesteld voor gezamenlijke rekening der diverse ge meenten een barak te doen bouwen voor 60 bedden. De kosten zouden bedragen 150.000.wat neerkomt op 2500. per bed. Van deze 60 bedden zoude dan aan iedere gemeente een aantal worden toegewezen - naar evenredigheid van het getal harer inwoners. Rekenende op een termijn van aflossing der te sluiten lee ning van 40 jaren, zouden de gemeenten jaarlijks 6 cent per inwoner aan te bou wen barak moeten bijdragen. Intusschen werd door het college van Curatoren van de Rijksuniversiteit te Lei den aan Burgemeester en Wethouders dier gemeente medegedeeld, dat in het Acade misch Ziekenhuis 48 plaatsen voor be smettelijke ziektelijders uit Leiden en om geving beschikbaar waren, terwijl Cura toren bovendien met den minister overleg waren getreden om verdere uitbreiding van opname bij epidemiën mogelijk te maken. Van deze plaatsen zouden zoo noodig aanstonds gebruik kunnen worden gemaakt en zy zouden ook beschikbaar blijven, als de bovenvermelde barak van 150.000.zoude zijn gebouwd. Sinds 1931 heb ik van deze zaak niets meer vernomen. Ik onderstel, dat de plan nen tot bouw van de barak voorloopig wel zijn opgeborgen en ik acht dit in ce gegeven omstandigheden ook het beste. De financiën zijn op verschillende plaat sen zoodanig in de war, dat elke nieuwe niet noodzakelijke uitgaaf dient te wor den vermeden. En niemand zal beweren, dat de bouw van zoo'n betrekkelijk dure barak noodzakelijk is en dit zeer zeker niet nu het Academisch Ziekenhuis een aantal plaatsen beschikbaar stelt, dat nog voor uitbreiding vatbaar is. Als er geen te uitzonderlijke dingen gebeuren zal het Academisch Ziekenhuis wel in den nood kunnen voorzien en, mocht er onverhoopt en onverwacht een zware epidemie uit breken, dan zullen er tijdelijke voorzie ningen moeten worden getroffen. Het is toch wel wat al te oneconomisch om dure gebouwen te gaan oprichten ten einde te voorzien in omstandigheden, die zich wellicht nimmer of in elk geval zeer zel den zullen voordoen. Tot de taak der gemeentebesturen be hoort ook de zorg voor de lijkschouwing. Als iemand op zijn ziekbed sterft, zal hij als regel een behandelenden geneesheer hebben en deze geeft een verklaring af van overlijden, welke verklaring tevens de oorzaak van het overlijden vermeldt. Zoo'n verklaring is noodig, want zonder die verklaring geeft de ambtenaar van den burgerlijken stand, bij wien het over lijden wordt aangegeven, geen verlof tot begraven af. Maar meermalen komt het voor, dat iemand sterft zonder te voren geneeskundig behandeld te zijn. In zoo'n geval mag de verklaring van overlijden uitsluitend wordenafgegeven door een jaarlijks door Burgemeester en Wethou ders daartoe aan te wijzen en door de ge meente te bezoldigen geneeskundige. Verschillende andere aangelegenheden die met de volksgezondheid verband hou den en voor de gemeenten kosten mede brengen, zullen in een volgend artikel worden behandeld. N.B. In mijn vorig artikel over de kos ten van openbare veiligheid scheef ik, dat, ten aanzien van gemeenten beneden de 5000 zielen de Kroon op verzoek van den gemeenteraad kan bepalen, dat in den politiedienst tegen een bijdrage van de gemeente in de kosten door Rijkspo litie kan worden voorzien. Ik voegde daar aan toe, dat de animo der gemeentbestu- ren, om de gemeente-politie af te schaffen en den politiedienst uitsluitend door Rijks politie te doen uitoefenen, blijkbaar niet groot is. Van bevriende zijde wordt mij medegedeeld, dat de gem. Nieuwveen reeds in Augustus 1933 een besluit nam om in den politiedienst uitsluitend door Rijkspolitie te doen voorzien. Feitelijk be staat deze toestand aldaar reeds sinds Januari 1933 en voldoet uitstekend. Ook te Ter Aar schijnen plannen in die rich ting te bestaan. BINNENLAND CONDITIE-KARTEL IN DE WOLLENSTOFFEN-INDUSTRIE. Nederlandsche wollenstoffenconventie 15 Mei in werking. Naar de „Msbd." verneemt, zal de Ne derlandsche wollenstoffen-conventie die een uniformeering op rationeelen grond slag beoogt van de verkoopsvoorwaarden, waarop de fabrikanten hunnen stoffen aan den detailhandel zullen leveren op 15 Mei a.s. in werking treden. Maanden- en maandenlange onderhande lingen zijn aan de vorming van dit condi tiekartel, dat eigenlijk zijn ontstaan dankt aan het bekende rapport-Wisselink inzake de concurrentietoestanden in de verwante katoenindustrie voorafgegaan. Door deze conventie worden aan de con currentie der ondernemers onderling eeni- ge beperkingen opgelegd. De samen werkings verschijnselen, die zich in verschillende industrieën openba ren, zijn dus ook op de textielindustrie niet zonder invloed gebleven. NEDERLAND OP DE TENTOON STELLING TE BRUSSEL. Weinig animo voor deelneming bij onze industrie? Nu de regeering besloten heeft, met een klein officieel paviljoen deel te nemen aan de in 1935 te Brussel te houden internatio nale tentoonstelling, heeft de Nijverheids- raad de mogelijkheid van een deelneming der Nederlandsche industrie aan de expo sitie nader onder oogen gezien. De Ned. Ver. voor Tentoonstellingsbelangen, met wie de Raad overleg pleegt, is bereid hare medewerking te verleenen aan het tot stand brengen van een gemeenschappelijke Ned. afdeeling op genoemde tentoonstel ling. Door middel van de werkgeversorga nisaties wordt een onderzoek ingesteld, of er bij de Ned. industrie voor deze expositie belangstelling bestaat. Tot nu toe heeft de Raad den indruk gekregen, dat ten aan zien van een deelneming van de Ned. in dustrie aan de Brusselsche tentoonstelling geen hooge verwachtingen mogen worden gekoesterd. NA „TREIN 8.28". Armenzorg neemt de kwestie van bezoldigde functionarissen in studie. In de Zaterdag 5 Mei te Utrecht gehou den vergadering van de Ned. Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid vroeg de heer A. J. da Costa of de Nederlandsche Vereeniging een commissie zou willen be noemen, eventueel in samenwerking met j andere centrale Nederlandsche organisa ties ter bestudeering van de vraag of het I onder alle omstandigheden als een mis- I bruik moet worden beschouwd, indien be zoldigde functionarissen eener instelling zitting hebben in het bestuur. Spr. wees er op, dat reeds een aanschrijving in dezen was uitgegaan van het Departement van Sociale Zaken, doch dat deze zaak even zeer Justitie en Binnenlandsche Zaken aangaat. De voorzitter, mr. A. J. A. A. Baron v. Heemstra, deelde in antwoord op deze vraag mede, dat het bestuur der Neder landsche Vereeniging reeds besloten heeft, deze zaak in studie te nemen en eventueel ter zake ook die inlichtingen in te winnen, welke noodzakelijk mochten blijken. DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Ernstige aanslagpogingen in Oostenrijk. (3de blad). De corporatieve indeeling van Italië. (3de blad). Fransch verkeersvliegtuig in het Kanaal gestort. (Luchtv., 4de blad). BINNENLAND. Invoer van sla in Duitschland verboden. (L. en T., 2de blad). De Minister van Econ. Zaken a. L, doet mededeelingen over den maatstaf, door de rundveecèntrales aangelegd bij de toewij zing van kalveren in verband met de teelt- regeling. (L. en T., 2de blad). De verplichte aflevering van biggen. (L. en T., 2de blad). Saneeringsbesloiten inzake boomkwee- kerij en bloemisterij. (1ste blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. VOETBAL: Het Nederlandsch A- en B- elftal verliezen beide van Frankrijk, resp. met 54 en 21. Velocitas wint voor het kampioenschap van Heracles. (4de blad). ROEIEN: Nereus wint de Varsity, Njord maakt 'n slecht figuur. Hollandsche successen in België. (4de blad). LAWNTENNIS: Timmer slaat Craw ford in het D. D. V.-tournooi. (4de blad). ZWEMMEN: Nieuwe damessuccessen bij den Y-toer naar Barcelona. (4de blad). Mr. J. Schokking. Mr. J. Schoklking, lid van den Raad van Staite, heeft gisteren zijn zeventigsten ver jaardag gevierd. In zijn woning aan den Waalsdorperweg te 's-Gravenhage, heeft hij des namiddags een receptie gehouden, waarop velen hem hun gelukwenschen zijn komen aanbieden. De jarige heeft vele bloemstukken in ontvangst genomen o.a. van leden van den Raad van State en van het hoofdbestuur en van den Kamerkring Leiden der Ohris- telijk-Historische Unie. Ook heeft een stroom Van telegrammen en schriftelijke gelukwenschen mr. Schok king bereikt, o.m. van de ministers Mar- chant en De Wilde. UIT DE OMGEVING RIJNZATERWOUDE. Sluiting electriciteitscursus. In het Nuts gebouw, alhier, had de sluiting van de teeken- en electriciteitscursus plaats. De voorzitter, de heer P. Kroon, opende de tentoonstelling die aan deze sluiting ver bonden werd met een kort woord. Vervolgens heeft onder een toepasselijk woord de uitreiking der diploma's plaats. De burgemeester, het woord verkrijgend, zegt, dat hij steeds grooter waardeering krijgt voor het werk van het Nutsbestuur. De burgemeester zegt alle medwerking van de zijde van het gemeentebestuur toe. Vervolgens werd de tentoonstelling be keken. Vakmenschen die wij spraken, wa ren vol lof over de resultaten. ZOETERMEER. Ondertrouwd: Teunis Klos, oud 29 jaar en Helena Mortier, 22 jaar Frans Arie Diepgrond, 31 jaar en Adriana Maria Visser oud 28 jaar. Getrouwd: Marinus Bernardinus Smits 26 jaar en Catharina Hendrika Sebel oud 23 jaar Jan Muilwijk, oud 23 jaar en Neeltje Cornelia Groenheijdf oud 21 jaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1