DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
25ste Jaargang
WOENSDAG 9 MEI 1934
No. 7807
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 IT
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eq
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
MORGEN, HEMELVAARTSDAG,
ZAL „DE LEIDSCHE COURANT"
NIET VERSCHIJNEN.
DE DIRECTIE.
BIJ 'S HEEREN HEMEL
VAART
De Apostelen en de leerlingen des Hee-
ren hadden de dagen na de Verrijzenis
doorgebracht in weemoedig en heimwee
vol verlangen naar den gekruisigden en
verrezen Heiland. Hij was herhaalde ma
len aan hen verschenen, terwijl Hij hen
troostte en leerde over het Rijk Gods.
Het was in een tijd, toen op Judea's
hoogvlakte de korenvelden rijpten en de
oogst reeds begonnen was, dat de kleine
groep Gallileërs op Jezus' bevel weer in
Jeruzalem samenkwamen. Niemand sloeg
acht op hen. In de toenmalige grootstad
was het feit van de kruisiging en de op
standing van den Proleet van Nazareth
reeds bijna vergeten. De leerlingen kwa
men te samen in de zaal, waar Jezus met
hen het Laatste Avondmaal genuttigd
had, waar Hij hen bekleed had met.god
delijke macht om Zijn liefdesgeheim uit
te dragen tot aan het einde der tijden.
Daar op die historische plek verscheen
hun de Zaligmaker voor de laatste maal,
terwijl Hij hen de voorspellingen over het
leven van den Messias verklaarde. „Toen
ik nog bij U was" zoo sprak Hij. Men kan
het zich voorstellen dat deze woorden de
leerlingen er reeds aan moesten herinne
ren, dat het afscheid en heengaan van
Jezus aanstaande was!
Het was op den dag van 's Heeren He
melvaart, toen de Heiland Zijn leerlingen
naar den Olijfberg bracht. Zij gingen door
het ravijn van het Cedron-dal, zagen den
hof van Olijven ligen en bestegen den top
van den berg. Het was een stralende zon
nedag vol lichtenden glans. Jezus beloofde
Zijn leerlingen den H. Geest, die Hij hen
zenden zou als hemelsche Vertrooster en
om hen te versterken voor de moeilijkhe
den die hen bij de vervulling van hun
heilig ambt nog te wachten zouden staan.
Hij gaf hen bevel om getuigenis over deze
dingen af te leggen in Jeruzalem, in heel
Judea en tenslotte tot aan het uiteinde
der aarde. Dan verspreidde Hij ten laat
ste male over hen Zijn zegen en toen za
gen zij dat Hij heen zweefde boven de
aarde en door eigen macht ten hemel op
klom, om langzaam uit hun oog te ver
dwijnen. Het was alsof een wolk Hem aan
hun oogen onttrok....
De apostelen stonden nu voor een moei
lijke taak: het Evangelie te gaan verkon
digen aan een heidensche wereld: liefde,
reinheid en zelfverloochening gaan pre
diken aan een wereld, waar haat, onge
breidelde zedeloosheid en de meest grove
zelfzucht hoogtij vierde. Dat was voor die
twaalf ongeletterde, onbeschaafde vis-
schers een haast onbegonnen werk!
Maar met het Kruis in de vuist zijn ze
heengegaan, gesterkt door de gaven van
den H. Geest en zij hebben de heiden
sche wereld een heel ander aanschijn
gegeven.
Ook thans staan de volgelingen van den
Christus voor een modern heidensche we
reld, waar klassenstrijd en haat onder de
volkeren, verregaande zedeloosheid en on
gebreidelde zelfzucht diepe wonden heb
ben geslagen in de gansche Christenheid,
waarvan alleen maar een uitwendige
vorm lijkt overgebleven.
Die wereld moet hervormd worden.
Over de moderne cultuurwereld vaart een
groot religieus heimwee. Het komt er
steeds op aan dat degenen die zich vol
gelingen van den Christus noemen, ook
werkelijk echte volgelingen zijn, die lief
de, reinheid en zelfverloochening niet
slechts tot een bloote leuze maken en in
hun hart en handelingen haast even hei-
densch zyn als de wereld waarin ze le
ven. Er wordt op het oogenblik zoo ern
stig gestreefd naar een nieuwe maatschap
pelijke ordening. Maar laten de hervor
mers niet vergeten dat iedere uiterlijke
verandering van maatschappelijke struc
tuur de wereld niets zal baten, als de
geest van het moderne menschdom hei-
densch blijft en het individu in haat en
nijd, in het uitleven van zijn lage passies,
in starre zelfzucht blijft volharden.
We moesten ons zelf veranderen. Echte
volgelingen van den Christus moesten we
weer worden, dragend den zwaren last
van ons kruis in deze wereld, wetende,
dat al het lijden van dezen tijd in geen
vergelijking kan komen met de toekom
stige heerlijkheid die ons wacht.
v. L.
V De spellingskwestie.
Zooals bekend, heeft Minister Marchant
een radio-rede gehouden over de nieuwe
spelling en daarin verklaard:
de nieuwe spelling zal met zekerheid In
September van dit jaar worden ingevoerd,
maar de boeken en andere leermiddelen in
de oude spelling mogen voorloopig nog op
de scholen gebruikt worden.
Hierdoor vervalt dus het kosten-bezwaar
door ons en anderen gemaakt.
Ja maar daarvoor komt een ander be
zwaar in de plaats.
Tegen een voorloopig gebruik van
bestaande boeken en andere leermiddelen,
die plotseling verouderd zijn geworden,
kan geen ernstige bedenking worden ge
maakt (ook in een anderen tijd zou dit
moeten worden toegestaan o.i.), mits dat
„voorloopig" niet te lang zal duren.
Maar: in dezen tijd van noodzakelijke
bezuiniging zal ongetwijfeld dat voorloo
pig moeten beteekenen: een geruimen
ty d!
De „Gelderlander" schrijft over deze
oplossing van Minister Marchant:
Minister Marchant is een vindingrijk
man.
Kosten?!
Hoe komt u er bij?
De zaak is zoo eenvoudig als 't maar
kan.
De jeugd houdt de schoolboekjes,
welke ze heeft. Want de leerlingen zul
len in hun eigen leerboeken de verbe
teringen aanbrengen, welke de nieuwe
spelling eischt. Er Is geen beter mid
del hun die spelling te leeren.
De steen der wijzen is in Den Haag
gevonden!
Maar die oude schoolboekjes zullen
er nu bijzonder interessant gaan uit
zien.
Een wirwar van doorhalingen enz.!
Dat die doorhalingen nu en dan ook
tot vlekken zullen uitvloeien, als het
papier niet van de beste kwaliteit is,
is ook nog zoo'n kleinigheid.
En wat een lust voor de oogen zal
dat worden!
We gaan toch maar met reuzenschre
den vooruit!
Neen de spellingskwestie moet nog
wat blijven rusten. Om verschillende rede
nen. Ook om redenen van financieel be
lang. Wij meen en, dat, als er anders be
slist wordt, dat besluit niet verstandig zal
zyn en dat zulks blijken zal in de gevol
gen, de nasleep ervan.
De nieuwe spoorlijn van
Boskoop
Iets over de exploitatie eri over
de stationsgebouwen.
Het doet vreemd aan te hooren van een
nieuwen spoorweg in een tijd, waarin de
Regeering bezig is spoorwegen te naasten
om ze te kunnen opheffen.
De nieuwe spoorweg is dan ook in het
spoorweggezin een ongewenschte huisge
noot, al zal hij niet als een stiefkind be
handeld worden, want nu de exploitatie
eenmaal aan de Ned. Spoorwegen is opge
dragen, zal getracht worden er, met zoo min
mogelijk kosten, zooveel mogelijk van te
maken.
Wij deelden reeds mede, dat de exploi
tatie 7 October a.s. een aanvang zal nemen
en dat er een uursdienst komt met ben
zinemotorrijtuigen.
Dit wordt in zooverre anders dat men
zuinigheidshalve van deze motorrijtuigen,
de benzine motoren door Dieselmotoren zal
vervangen.
Hoe het goederenvervoer bewerkstelligd
zal worden is nog niet uitgemaakt, dit
hangt natuurlijk in hoofdzaak af van de
mate waarin belanghebbenden van het
spoorwegvervoer zullen gebruik maken.
In elk geval zijn de rijtuigen zoo inge
richt dat men desgewensoht een goederen
wagen kan medenemen. Wagenladingen kan
men zoo noodig direct van Gouda of Alphen
laten halen.
Hoe het vervoer ook geschiedt, het zal in
elk geval snel geschieden en tegen het ge
wone spoorwegtarief.
Ofschoon nog geen beslissing genomen is,
staat vrijwel vast dat de lijn ook in het
buurtverkeer opgenomen zal worden.
Thans iets over de gebouwen.
Te Gouda en Alphen vertrekken de trei
nen en komen ze aan op de bestaande sta
tions.
Te Waddinxveen en Boskoop is men
bezig met den bouw van de stations. Op
eerstgenoemde plaats komt een hoofdge
bouw met vestibule, kantoor, wachtkamer
en goederenloods, aaneengebouwd. Het ge
heel zal een frontbreedte hebben van on
geveer 50 Meter, verder een nevengebouw
tje (bergplaats en retirade) en op korten af
stand een chefswoning.
Te Boskoop komt een hoofdgebouw met
ingang in het midden, men komt in de ves
tibule, waar ook het kantoor is, rechts de
bagageloods, links de wachtkamer. De
frontbreedte is circa 37 Meter. Op 50 M. af
stand in de richting Alphen verrijst een
goederenloods 41 M. lang en 10 M. breed.
Dan is er nog het monumentale gebouw
voor bijzondere doeleinden, dat heeft ech
ter met den spoorweg weinig te maken, al
zal dit wel een sieraad zijn voor Boskoop.
Er komt een vrij groot emplacement, met
een havenspoor, zoodat de Industrie uit
den omtrek de goederen, die per schuit
worden aangebracht, onmiddellijk in de
spoorwagens kan laden, terwijl omgekeerd
der per spoor aangevoerde goederen direct
in de schuit kunnen geladen worden.
BINNENLAND
MUSEUM VAN NIEUWE
RELIGIEUSE KUNST TE UTRECHT
Geopend door den Aartsbisschop van
Utrecht, in tegenwoordigheid van vele
genoodigden
Onderscheidingen v. Koningin Wilhelmina
en den Koning van België
Een groot en select gezelschap heeft
gistermiddag op uitnoodiging van het
Aartsbisschoppelijk Museum de plechtige
opening bijgewoond van het Museum van
nieuwe religieuse kunst door Zijne Hoog
waardige Excellentie, den Aartsbisschop
van Utrecht. Dit museum heeft, dank zij
een doeltreffende verbouwing, als nieuwe
afdeeling van het Aartsbisschoppelijk Mu
seum, voorloopig onderdak gevonden in
de zalen van het St. 'Cathryne Convent
naast de Metropolitaankerk van St. Ca-
tharina aan de Lange Nieuwstraat.
Het was pastoor: dr. A. E. Rientjes, be
stuurslid van het Aartsbisschoppelijk Mu
seum, die, bij ontstentenis van den voor
zitter, deken Fock, de aanwezigen met een
kort woord verwelkomde, om daarna de
leiding van de bijeenkomst over te dragen
aan den conservator van het Aartsbis
schoppelijk en het huidig museum, den
heer Jan Eloy Brom, die een inleiding
hield over de totstandkoming van het mu
seum. De heer Brom herinnerde eraan, dat
het Aartsbisschoppelijk Museum in 1862
door Monseigneur Grand Willem van Heu-
kelom is gesticht als het eerste museum
van kerkelijke kunst in Nederland en een
der eerste in Europa.
Hoewel, overeenkomstig den geest van
den tijd, vooral het oog werd gericht op
de oude, kerkelijke kunst, heeft toch blij
kens de doelstelling van het begin af de
opzet voorgezeten de nieuwe kerkelijke
kunst, zooals deze sinds het herstel der
hiërarchie begon te ontluiken, door het
voorbeeld der oude kunst te stimuleeren
en te hervormen.
Onderscheidingen.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, Z. Exc. Mr. Marchant,
vervolgens het woord voerende, gewaag
de van een dreigend gevaar in dezen moei
lijken tijd, het gevaar, dat wij losraken van
gedachten van hooge orde. Noodig is dat
de oogen en ooren der menschen open blij
ven voor de goddelijke openbaring der
absolute schoonheid. Daarom ook heeft de
regeering voor de bevordering van het
kunstleven de warmste belangstelling en
zij spreekt dan ook voor het succes van
deze stichting haar beste wenschen uit.
De Minister deelde tenslotte mede, dat
het Hare Majesteit de Koningip heeft be
haagd, den Vlaamschen kunstenaar Albert I
Servaes die dit en andere musea in ons
land met schitterenre kunstwerken heeft
verrijkt, te benoemen tot Officier in de
Orde van Oranje Nassau, en tot Ridder in
de Orde van Oranje Nassau den heer
H. v. d. Eerenbeemt, die op het gebied der
kunst blijk heeft gegeven van groote offer
vaardigheid.
De burgemeester van Utrecht, mr. dr.
G. A. W. ter Pelckwijk zeide, dat het ge
meentebestuur van Utrecht aan de tot
standkoming van het museum gaarne heeft
mede-gearbeid, in gelukkige samenwerking
met het Aartsbisdom. Spr. gaf uiting aan
den wensch, dat het .museum nieuwe
schoonheidsvreugde zal brengen in deze
stad van oude schoonheid, waarvan he
laas zooveel verloren is gegaan.
De gezant van België, Z. Exc. Ch. Mas-
kens, achtte de plechtigheid van dit oogen
blik een bewijs van den hartelijken geest
van samenwerking die op cultureel en ar
tistiek gebied tusschen beide landen be
staat.
De gezant deelde mede, dat de Koning
van België den heeren Jan Eloy Brom en
H. v. d. Eerenbeemt het eereteeken van
Ridder in de Kroonorde van België heeft
toegekend.
Prof. dr. P. M. Orban sprak hierna als
Belgisch senator en vriend van Servaes.
Zoo zal het museum voor de huidige
kunstenaars, die het gebied der religieuse
kunst betreden, een mogelijkheid bieden
hun werk onderling te kennen en te ver
gelijken, waarbij zij in het goede, by an
deren aangetroffen, een stimulans zullen
vinden tot hooger opvoeren van eigen
werk.
Ofschoon de gelden zoo goed als geheel
ontbreken is de eerste belangrijke aan
winst door aankoop verkregen. Het is de
groote wandschildering, die Albert Servaes
in 1920 maakte voor het kerkje van Luyt-
haegen en die, na vele wederwaardighe
den met dit doek, in 1932 werd aange
kocht. Later zijn de veertien kruisweg
schilderingen van Servaes, als één groote
schenking, aan het museum overgedragen
en daarvoor komt den schenker, den heer
H. v. d. Eerenbeemt, grooten dank toe.
EEN NATIONAAL PARK IN
ZAKFORMAAT
BLOEMEN- EN PLANTENTENTOON-
STELLING TE BILTHOVEN GEOPEND
Gistermiddag heeft voor eenige honder
den genoodigden te Bilthoven de opening
plaats gehad van een bloemen- en plan-
tententoonstelling, welke zal worden ge
houden tot 10 Juni op het landgoed van de
fam. Kramers uit Rotterdam, gelegen aan
den Soestdijkerstraatweg.
Hierbij waren o.m. tegenwoordig de
heer Bonthuis, van het ministerie van
Econ. Zaken, als regeeringsvertegenwoor-
diger, de burgemeesters van de Bilt-Bilt-
hoven, Boskoop en Alphen a d.
R ij n en verschillende vertegenwoordigers
op tuinbouwkundig gebied.
De heer J. H. van Straaten van Nes
sprak een welkomstrede uit, waarin hij
deed uitkomen, dat de Nederlandsche
boomkweekerijen millioenen sierplanten,
sierheesters en boomen in voorraad heb
ben, die daar de kweekerijen er in de toe
komst geen plaats voor bieden, vernietigd
zouden moeten worden. Dit mag, aldus
spr. niet gebeuren, dit prachtig nationaal
product moet voor de gemeenschap be
waard blijven en dit kan alléén door de
stichting van een „Nationaal Park" van
zoo grooten omvang, dat deze enorme hoe
veelheid boomen en planten erin verwerkt
zou kunnen worden.
Wanneer de stichting van zulk een park
eenmaal werkelijkheid mag worden, zal
Nederland een natuurmonument rijker
zijn, dat op dit gebied to de belangrijkste
van de, geheele wereld zal behooren en
door tienduizenden uit eigen land en bui-
Tenland zal worden bezocht.
Naast een arboretum van mintsens 200
H.A. denkt men o.a. aan tentoonstellings
gebouwen, een openluchttheater, een open-
luchtschool voor kinderen uit groote ste
den, een stadion, restaurants enz.
Vervolgens heeft Jhr. G. F. van Tets
van Goidschalxoord, voorzitter van de
commissie tot stichting van een Nationaal
park, de openingsrede gehouden. Hij vond
daarbij tevens gelegenheid eenige mede
deelingen te doen omtrent het ontstaan der
gedachte van een nationaal park, en den
arbeid der commissie. Reeds in de oor
logsjaren heeft de heer van Straaten van
Nes, met het plan rondgeloopen, om de
overproductie van de schitterende Neder
landsche boomkweekreij-artikelen, onder
te brengen in een te stichten Nationaal
park. Dit is toen niet gelukt. Eerst in den
nazomer van 1932, is een commissie tot
stichting van 'n Nationaal park tot stand
gekomen, waarin verschillende vooraan
staande personen, door hun maatschappe
lijke positie, nauw verwant aan het te
stichten park, zitting hebben genomen;
die in een rapport aan de regeering haar
bevindingen heeft neergelegd, waarbij als
het meest aan haar doel beantwoordende
werd genoemd het landgoed „Hooge Ve-
Juwe" van de fam. Kröller, gelegen onder
Hoenderlöo en omstreken, met een opper
vlakte van ruim 6000 H.A.
De Kamerontbinding was oorzaak dat
minister Verschuur, groot voorstander van
het plan, het beter vond, het voorstel tot
aankoop niet meer aan de Kamer voor te
leggen en trok het ontwerp van wet ten
deze in.
TREKT DE REGEERING ZICH TERUG
De kans is thans heel groot, dat het
schitterend landgoed „De Hooge Veluwe"
niet in zijn geheel voor ons nageslacht be-
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Putsch-geruchten In het Saargebied (2de
blad).
De demonstraties tegen den bisschop van
Würzburg zullen verhinderd worden (2de
blad).
Meeningsverschil bij de Britsche regee
ring inzake de Ontwapeningskwestie (2de
blad).
BINNENLAND.
Plechtige opening van een museum voor
religieuse kunst te Utrecht. (1ste blad).
De nieuwe lokaalspoorweg GoudaAl
phen aan den Rijn. (1ste blad).
Een voorproef van een nationaal park
te Bilthoven. (1ste blad).
Invijtarisatie van den land- en tuinbonw.
(L. en T., 2de blad).
waard zal kunnen worden, daar, al be
reikte de commissie nog geen officeele me-
dedeeling van de regeering, spr. van twee
bevoegde zijden een schrijven ontving, dat
het uitgesloten is, dat de tegenwoordige
regeering bereid is de „Hooge Veluwe" aan
te koopen. Resultaat daarvan zal zijn, dat
de boomkweekers niet van hun producten
kunnen worden afgeholpen, op een eer
volle wijze, als de commissie had voorge
steld, en dat evenmin aan ongeveer 240
werkloozen gedurende 5 jaar werk zou
kunnen worden verschaft, om niet te spre
ken van het verloren gaan van zooveel
natuurschoon en van het schitterendste
ontspanningsoord, dat voor het Neder
landsche volk voor altijd had kunnen be
waard blijven.
De commissie zal evenwel haar denk
beelden omtrent de stichting van een na
tionaal park niet laten varen. Wanneer het
allerbeste niet te bereiken is, dan is toch
mogelijk iets anders te bereiken, dat „the
second best" is.
Met een woord van warme hulde aan
oud-minister Verschuur verklaarde spr. de
tentoonstelling voor geopend.
Verder voerden nog het woord de bur
gemeesters van de Bilt, Bilthoven en Bo s-
k o o p.
Wat nu de tentoonstelling betreft, de
toch reeds zoo buitengewoon aan natuur
schoon ryke omgeving, is met dit Natio
naal park in zakformaat, het zijn duizen
den bloeienden azalea's, rhododendrons,
sierheesters enz., in de nieuwste vormen
en kleuren een lustoord rijker geworden,
waar, naar mag worden vertrouwd, dui
zenden heen zullen trekken, om te zien,
wat onze Nederlandsche boomkweekerijen
vermogen. Al is de aanplanting door den
korten tijd van voorbereiding, eenzijdig en
lang niet volmaakt, daar men zich In
hoofdzaak heeft moeten bedienen van Bos-
koopsch materiaal, dat op direct effect
berekend was, toch zal men zich een idee
kunnen vormen van wat een Nationaal
Park in het groot zou moeten en kunnen
worden.
„Msbd."
DE N.S.B. EN HAAR „GEVAARLIJKE
POLITIEKE TEGENSTANDERS"
Onlangs ging door heel de pers een be
richt, dat de N.S.B. aan haar leden of een
deel harer leden een circulaire heeft ge
stuurd, waarin hen wordt opgedragen, om
namen en adressen van gevaarlijke poli
tieke tegenstanders op te geven.
Wij hebben toen dit bericht in ons blad
niet opgenomen wij twijfelden aan de
juistheid ervan.
Maar nu publiceert „Het Volk" een foto
van de betreffende circulaire, waarop als
punt negen van de 'wenken het volgende
voorkomt: „Let op uwe onmiddellijke om
geving en meldt eiken, naar uw meening
gevaarlijken politieken tegenstander
(naam, woning, partij enz.) opdat onze
groepsleiding met alle factoren rekening
kan houden".
Inderdaad houdt dus de N.S.B. er een
„zwarte lijst" van gevaarlijke politieke
tegenstanders op na!
Strijdt een dergelijke methode niet met
aard en karakter van het Nederlandsche
volk!
