25ste Jaargang WOENSDAG 2 MEI 1934 No. 7801 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN ERNSTIGE ONTPLOFFING BIJ DE NED. SPOORWEGEN TE UTRECHT VOORNAAMSTE NIEUWS. D£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt by vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 ,1 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea verhuur, koop en verkoop: 0.50 V Een sympathieke bezuiniging Bezuiniging kan gerechtvaardigd en billijk zijn, gewenscht of noodzakelijk maar sympathiek is een bezuiniging niet gauw! Hier vestigen we nu 'ns de aandacht op een bezuiniging, die sympathiek mag hee- ten: De minister van oeconomïsche za ken a. i. heeft o.m. bepaald: le. In den regel zullen de tarieven genoemd in art. 14 van het Reisbesluit 1916 eveneens gelden voor reizen naar in en uit het buitenland; 2e. Indien het in bijzondere geval len of voor bepaalde klassen van per sonen noodzakelijk geacht wordt een hoogere vergoeding voor reizen naar in/en uit het buitenland toe te ken nen, dan behooren bij de in te dienen reisdeclaraties steeds hotelrekeningen en andere bewijsstukken te worden overgelegd, welke zoowel tot staving van de gedane uitgaven als tot con troleering van de vereischte zuinig heid kunnen dienen. Dit is een bezuiniging, waarbij geen vitale belangen van personen of zaken worden geschaad of ook maar slechts ge raakt. Hier wordt opgekomen tegen een royaal- doen, dat hatelijk en ergerlijk kan zijn; een royaal-doen op kosten van een ander, i.e. van 's Rijks schatkist. Hier wordt gevraagd een zuinigheid, welke resultaat is, niet van het domme potlood alleen, maar ook van eenig over leg en beleid. Alles te zamen: een sympathieke bezui niging! Vrouwelijke arbeidskrachten. Wij lezen volgend officieel bericht: Ten vervolge op het schrijven, dat de Minister van Binnenlandsche Za ken onlangs richtte tot de Rijks- en Provinciale diensten, worden thans ook de gemeentebesturen verzocht een ge wijzigde politiek te voeren jegens het vrouwelijk personeel. De bestaande voorschriften, die be trekking hebben op ontslag bij huwe lijk, op het voorrang geven bij af vloeiing enz. enz., zullen streng ge handhaafd dienen te worden. Voorts verdient het aanbeveling, vrouwelijke arbeidskrachten, die niet werkzaam zijn in specifiék-vrouwelijke beroepen te vervangen door manne lijke arbeidskrachten. Voor zoover 't betreft ambtelijk aan gesteld personeel dient dit geleidelijk bij voorkomende vacatures te geschie den, terwijl ten aanzien van vrouwe lijk personeel, op arbeidscontract werkzaam, zoo noodig onmiddellijk tot vervanging door mannelijk personeel kan worden overgegaan. Eveneens ware aan personeel, dat aan zijn ambtelijke contractueele be zoldiging een behoorlijke bestaansmo gelijkheid ontleent, in 't algemeen geen verlof te verleenen tot het verrichten van nevenwerkzaamheden van welken aard ook. De strekking van dit ministerieel schrij ven moet aller instemming hebben. Zeker individuëele afwijkingen op den hier in het algemeen aangegeven regel kun nen zéér redelijk zijn. Er zijn vrouwelijke arbeidskrachten, die het onderhoud voor een gezin moeten ver dienen. Er zijn ook in niet specifiek-vrouwelijke beroepen arbeidsterreinen, waarop aan een vrouwelijke arbeidskracht de voorkeur moet worden gegeven boven een manne lijke. Met gezond verstand toegepast, is echter het door de regeering vereischte optreden eisch van onze beginselen, bezien in de omstandigheden van dezen tijd. TWEEDE KAMER Bescherming van de openbare orde Zooals gewoonlijk op den eersten Mei, waren ook gistermiddag weer de S. D. A. P.'ers in grooten getale afwezig. De communisten daarentegen waren voltallig opgekomen. Zooals men weet waren de stemmingen over de verschillende moties en over het 60-millioenplan op Woensdag bepaald om den socialisten gelegenheid te geven feest te vieren. Hetzelfde werd nu besloten met de stemming over een voor stel van den heer Vos (V.B.) om zijn ini tiatiefvoorstel aangaande de Winkelslui tingswet op de agenda te plaatsen. Het is onnoodig en nuttelóos hier alle contingenteerings- en naturalisatie-ont- werpjes te noemen, die den hamer pas seerden, maar wel vestigen we even de aandacht op het korte debat, dat gevoerd werd naar aanleiding van de contingen- teering van geisoleerde electriciteitsgelei- dingen. De heer IJ z e r m a n (S.D.A.P.) was de meening toegedaan dat de Draka (Holl. Draad- en Kabelfabriek) misbruik maak te van haar monopolie-positie, door de grossiers aan handen en voeten te bin den, bij welk betoog de heer Schilt- huis (V.D.) zich aansloot. De heer Kor- tenhorst (R.K.) bestreed dit evenwel, terwijl de Minister van Economi sche Zaken, de heer C o 1 ij n, beloof de hierop te zullen letten. Bij het ontwerp tot opheffing van het onderscheid tusschen handelsdaden en niet-handelsdaden en kooplieden en niet- kooplieden, diende de heer Vervoorn (PI. B.) een amendement in om de ver plichte boekhouding te beperken tot in het handelsregister ingeschreven bedrij ven. Het werd echter door den heer G o- seling (R.K.) bestreden als verwarrend. Ook kon het den Minister van Fi nanciën niet bekoren, die het a-sociaal vond, en het droevige einde was dat het bij zitten en opstaan verworpen werd. Belangrijker, vooral in de oogen der re volutionairen in de Kamer, was het ont werp tot nadere voorziening ter bescher ming van de openbare orde. Als het aan genomen wordt, zullen publieke beleedi- ging van het openbaar gezag of van open bare lichamen of van een groep van de bevolking, misdrijven zijn. De heer Van der Heijde (S.D.A.P.) vond het een on noodig voorstel. Ons volk zal zich toch nooit door excessen laten beinvloeden; het zal er enkel om lachen. Bovendien wordt een deel van ons geestelijk leven er door verarmd en ontmand. De heer D e Visser (C.P.H.) veranderde om te be ginnen den naam van 't ontwerp in: wets ontwerp tot nadere voorziening ter be scherming van de kapitalistische wanorde. Het heele ontwerp is reactionair en weer een bewijs te meer van de steeds voort schrijdende fasciseering van de bourgoi- sie. Anderzijds vond de heer Wester man (N.H.) het ontwerp niet afdoende. De heer L i n g b e e k (H. G.) vreesde dat dit ontwerp van het hart een moordkuil zou maken. Hij voor zich werd liever be- leedigd, dan door een ontwerp als dit, ge muilkorfd. De heer Boon (V. B.) achtte het ontwerp noodzakelijk, maar vroeg zich af of het niet wat ver ging. Hoe kunnen krantenjongens nu weten of de kostbare last, die zij vervoeren, wellicht een of an dere beleediging bevat? Toch zouden zij ervoor gearresteerd kunnen worden. De heer Kortenhorst (R.K.) vestigde er de aandacht op dat de wet met de formu leering zooals zij nu is, alleen voor het Rijk in Europa geldt, terwijl het toch wenschelijk is dat ook de Indiën eronder vallen. Met den heer T e r p s t r a (A. R.) vroeg hij of de formuleering nog in dien zin gewijzigd zou worden. Laatstgenoemde achtte het deel dat critiek althans be leediging van een groep verbiedt niet noodig, terwijl mej. Katz (C. H.) juist blij was dat er eindelijk eens een tendenz in de wetgeving komt, die niet alleen met het individu, maar ook met gemeenschap pen rekent. Wegens het late uur vroeg de Minis ter of hij vandaag mocht antwoorden. Dat mocht. Vandaag om één uur voortzetting. STEMMINGEN. Vergadering van heden. De le motie-Kupers inzake verlaging van de steunnormen in Twente wordt ver worpen met 61—34 stemmen. De 2e motie-Kupers betreffende verla ging van de steunnormen in de groote ste den des lands wordt verworpen met 63 32 stemmen. De motie-de Visser betreffende verlaging van den steun aan werkloozen en van de loonen in de werkverschaffingen wordt I Acyteleen-toestel in de lucht gevlogen. Een doode en vijftien gewonden. Hedenochtend omstreeks half acht heeft in een der werkplaatsen van de Nederland- sche Spoorwegen aan den Daalschen Dijk te Utrecht een hevige ontploffing plaats gehad, waardoor een arbeider werd ge dood en een vijftiental min of meer ernstig werden gewond. In een der loodsen stond een acyteleen- toestel opgesteld. Door tot nu toe onopge helderde oorzaak is dit toestel plotseling met een hevigen klap in de lucht gevlogen. De slag was zoo hevig, dat hij in een groot gedeelte van de stad en in de omgeving werd gehoord. Van alle kanten kwamen nieuwsgierigen toeloopen om te zien wat er gebeurd was. De uitwerking van de ontploffing bleek ontzettend te zijn. De loods, waarin het toestel had gestaan, was in één slag in een puinhoop veranderd en ook de omliggende gebouwen werden ernstig beschadigd. On der de puinhoopen was een vrij groot aan tal arbeiders begraven. Enkelen konden zich onmiddellijk bevrijden; de anderen moesten onder het puin worden vandaan gehaald. Onmiddellijk werd onder leiding van de naar de plaats des onheils gesnelde autori teiten der spoorwegen en later onder di recte leiding van den commissaris van po litie Hamoen het opruimingswerk aange vangen. De 53-jarige arbeider L. van Vliet, bleek, toen men hem bevrijd had, overleden te zijn. Hij is waarschijnlijk op slag gedood. Van de ongeveer 15 gewonden werden de volgende arbeiders per auto van den Geneeskundigen Dienst of van de politie naar de Rijksklinieken overgebracht: Geysen, Markestein, v. Giffen, Harderin- gen, van der Steen, Knijf, van der Berg, Driehuis, Hijkamp, van der Voort en Knopper. Vijf van hen werden aldaar ter verpleging opgenomen. Van geen van hen is de toestand zoo ernstig dat direct le vensgevaar bestaat. De andere gewonden konden naar huis worden vervoerd. Toen alle gekwetsten waren geborgen, is onmiddellijk een aanvang gemaakt met het opruimen der puinhoopen. Door de ont ploffing ontstond geen brand. Hoe de ramp geschiedde. De loods behoort tot een complex werk plaatsen van de Nederlandsche Spoorwe gen, gelegen aan den Daalschen Dijk nabij den Amsterdamschen Straatweg even voorbij het Buurtstation Utrecht. De loods was geheel van hout opgetrok ken en bevatte een acyteleen-installatie welke de benoodigde acyteleen-gassen voor het bedrijf opwekt. De acyteleen wordt in een compressoh op één atmospheer druk gebracht. Toen hedenmorgen de werklie den in de smederij, gelegen naast de hou ten loods, him werk aanvingen, bemerkten zij, dat er geen gas was. Een der arbeiders, de 44-jarige gehuwde bankwerker T. G. Geyssen, begaf zich naar den compressor om te zien wat er aan haperde. Op het mo ment, dat hij de loods was binnengegaan, had de ontploffing plaats. Het houten ge bouwtje sloeg geheel uit elkaar, de stee- nen muur van desmederij aan den kant van de loods werd weggeslagen, het dak van de smederij werd ten deele afgerukt en in de smederij zelf. werd een groote ver woesting aangericht. Naar alle kanten vlo gen met groote kracht de stukken ijzer en hout en richtten ontzettende verwoestin gen aan. Tot op zeer grooten afstand zijn in de omliggende gebouwen en huizen alle vensters gesprongen. De kinderen van een openbare school in de Boortsraat hebben vrij afgekregen omdat van de school de vensters totaal zijn vernield. De 57-jarige arbeider L. A. van Vliet liep op het moment van de ontploffing op het terrein van de werkplaatsen in de buurt van de houten loods. Hij werd door een wegvliegend stuk ijzer of hout zoodanig aan het hoofd gewond, dat hij op slag ge dood werd. Onmiddellijk na de ontploffing snelde van alle kanten hulp toe. Er was een vijf tiental gewonden, van wie tenslotte vier arbeiders in het ziekenhuis moesten wor den opgenomen. Het ergst is er aan toe de genoemde arbeider Geyssen, die in de hou ten loods'was, toen de ontploffing geschied de. Hij is de eenige die nadere inlichtingen over het gebeurde kan geven, doch tot he denmorgen 11 uur kon hij nog niet wor de gehoord. Ernstig gewond zijn ver der de 42-jarige gehuwde lasscher J. v. Geffen, de 47-jarige gehuwde voorslager H. Harskamp en de 36-jarige gehuwde bankwerker J. Heynekamp. De verwondingen van de overige getrof fen arbeiders zijn van minder ernstigen aard. Zooals gemeld stroomde van alle kan ten het publiek toe om te zien wat er ge beurd was. Van het eigenlijke gebeurde op het terrein der Nederlandsche Spoorwegen viel niets waar te nemen, daar dit ver van den weg af gelegen is. Wel konden de nieuwsgierigen constateeren, welke ver woestingen de ontploffing aan de huizen in de omgeving had toegebracht en hoe de gemeente-reinigingsdienst den geheelen ochtend bezig was om overal de glasscher ven op te ruimen. Op het terrein van de ontploffing zelf arriveerden spoedig tal van autoriteiten, onder wie de burgemeester mr. ter Pelk- wijk, de hoofdcommissaris van Politie Schuitemaker, de directeur van gemeente werken Holsboer, verschillende autoritei ten van de Nederlandsche Spoorwegen en de commandant van de brandweer van Utrecht, die echter geen assistentie be hoefde te verleenen daar, zooals gemeld, geen brand is uitgebroken. De politie stelt een onderzoek naar de oorzaak van de ontploffing in. Omtrent den omvang van de schade kan nog niets worden gemeld. Deze is vrij aan zienlijk, hoewel behalve de acyteleen-in stallatie geen machines verloren zijn ge gaan. Ook de machines in de smederij zijn in tact gebleven. Den geheelen mor gen werd het opruimingswerk voortgezet. verworpen met 6628 stemmen. De motie-Wijnkoop betreffende het be drag der loonen bij de uitvoering van wer ken ingevolge het voorgestelde crediet voor werkverruiming wordt verworpen met 89 5 stemmen. Het wetsontwerp crediet voor werkver ruiming wordt aangenomen met 89—7 stemmen (Sneevliet, de Communisten, Arts en v. Houten). Het voorstel-Vos om aan de agenda toe te voegen diens initiatief-voorstel tot wij ziging van eenige bepalingen der Winkel sluitingswet wordt verworpen met 5340 stemmen. (Vóór: de linkerzijde, plus de heer Arts). MISLUKTE BANKOVERVAL TE AMSTERDAM De daders op hun vlucht gearresteerd Hedenmorgen heeft een 22-jarige werk- looze main getracht in een bank op het Dam rak te Amsterdam zijn slag te slaan. Een der vrouwelijke bedienden van de Noord-Hollandsche Bank, gevestigd Dam rak 24, was bezig met het in orde maken van de etalage, waarin de bank als wissel kantoor allerlei soorten vreemd geld eta leert. Toen zij hiermede 'bezig was, kwam plotseling de bedoelde jongeman binnen- loopen, die een greep deed in de stapel bankpapier, welke voor het etaleeren ge reed lag. Voordat de juffrouw iets kon doen, had de man de zaak weer verlaten en het op een loopen gezet. Er werd onmiddellijk alarm gemaakt en een achtervolging werd geopend. De jon geman vluchtte door de Karnemelksteeg en de St. Jacobstraat naar den N.Z. Voor burgwal, waar hij op het geroep „houdt den dief" door een chauffeur werd gegrepen. Deze leverde hem aan de politie over, die den misdadiger naar het bureau Warmoes- straat overbracht. Hier bleek, dat hij nog in het bezit was van verschillende soorten geld tot een bedrag van ongeveer 400. waaronder een Indisch bankbiljet van 100.Engelsche ponden enz. Hoeveel geld hij bij zijn overval in de Noord-Hollandsche Bank wist te bemachti gen staat nog niet vast. Het schijnt dat hij op zijn vlucht een gedeelte van het geld heeft verloren. Een gedeelte daarvan is reeds weer terecht. Verder is gebleken, dat de jongeman sinds eenige dagen zwervende was. Sinds Zondag was hij niet meer in zijn woning geweest. DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN. BUITENLAND. De viering van 1 Mei in het buitenland. Grootsche massa-betoogingen in Berlijn en Weenen. (2de blad). Verscherping van de verhouding tus schen Berlijn en het Vaticaan. (2de blad). Ernstige ongeregeldheden in de Parijsche stadswijk na afloop van het 1 Meifeest. (lste blad). BINNENLAND. Ernstige ontploffing in een werkplaats der Ned. Spoorwegen te Utrecht veroor zaakt één doode en vijftien gewonden, (lste blad). Mislukte bankoverval door een werk- looze te Amsterdam, (lste blad). Drama te Den Haag. Man vermoordt zijn vrouw en brengt zichzelf door gasverstik- king om het leven, (lste blad). Het drama te Reeuwijk toch geen mis daad? (Gem. Ber. 3de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. De voetbal-wereldkampioenschappen: waar er gespeeld wordt en wie de scheids rechters zijn. (3de blad). BLOEDIG NASPEL VAN 1-MEI-DAG PARIJSCHE STADSWIJK IN REP EN ROER. Ongeregeldheden in het Oosten der stad. PARIJS, 2 Mei. (V. D.) Het 1 Mei-feest, dat in geheel Frankrijk zonder vermel denswaardig incident is verloopen, heeft in het Oosten van Parijs evenwel aanlei ding gegeven tot een vrij ernstige botsing tusschen communisten en de politie. Een geheele stadswijk is in rep en roer; se dert gisterenavond laat zijn eenige hon derden communisten slaags met een groo te politiemacht en leden van de Garde Mobile. In den avond hadden de taxichauffeurs van het Oostelijk deel der stad hun wa gens uit de gerage gehaald, omdat zy nachtdienst moesten doen. De communis ten beschouwden zulks evenwel als een schennis van den arbeidsrust en in een oogenblik waren eenige honderden de monstranten samengeschoold, die met steenen naar de auto's gooiden. De politie, die niet direct de rust kon herstellen, re- quireerde versterking, doch toen deze aankwam namen de communisten een drei gende houding aan. Tenslotte trokken zij zich in eenige zijstraten terug en barrica deerden zich in de arbeiderswoningen in de z.g. Cité Jeanne d'Arc. Toen kwam het tot een ernstig treffen met de politie. Uit de vensters werd geschoten en met alle mogelijke voorwerpen gegooid. De nauwe straatjes veroorloofden de politie niet krachtig op te treden, zonder gevaar te loopen. De communisten maakten daarvan gebruik en stuurden steeds weer groepjes van 50 man ongeveer, de straat op, die straatsteenen aansleepten, welke dan later uit de vensters werden geworpen. Op een andere plaats werden loopgra ven aangelegd, welke eveneens werden beschut met barricades van straatsteenen. Tegen middernacht waren aan de zijde van de politie een persoon gedood en elf ge wond. Het rumoer nam van minuut tot minuut toe. De politie stond wegens de duisternis, doch evenzeer in verband met de nauwe straatjes, machteloos tegenover het gepeupel. Uit alle deelen van de stad arriveerden politieversterkingen, zoodat tegen 1 uur reeds duizenden manschap pen verzameld waren, welke onder direct bevel stonden van den politieprefect. Ten einde onnoodig bloedvergieten te voorko men, heeft de politie zich vroeg in den morgen in haar stelling teruggetrokken en zich ertoe beperkt het geheele stadsdeel af te zetten. Groote zoeklichten waren op de gevels der huizen gericht. De commu nisten richtten op straat nieuwe barrica des op en stookten hier en daar vuurtjes. In de vroege ochtenduren ging de poli tie over tot een vrij algemeenen aanval, 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1