Afscheid van Hazerswoude's
Burgemeester
25ste Jaargang
DINSDAG 1 MEI 1934
No. 7800
e Êcld^clve6oii^omt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt brj vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is toot de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTj
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt i
het dubbele van het tarief berekend. J
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50 j
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V „Grijpt de kansen"
Dit is de titel van een rede, wélke prof.
de Savornin Lobman heeft gehouden voor
de Kam er kring-ver eeniging Amsterdam
van de Christ. Hist. Unie.
Men vraagt zich af, aldus spr. in de
hier bedoelde rede, wat de oorzaak is, dat
izoovelen een afkeer helbben gekregen van
den tegenwoordigen vorm der politiek en
welke motieven zoovelen bewegen, heil te
zien in het nieuwe politieke evangelie. En
hij vervolgde:
Er is, in ons volk en in andere, een
groote aandrang tot nationale aaneen
sluiting. Men kreeg tot voor kort wel
eens den indruk, alsof ons volk alleen
uit politieke partijen bestond, die elk
voor haar eigen standje vochten. Deze
partij-pretenties o.a. bij het radio-
zenditijdibesluot tot uiting gekomen
hebben, zegt spr., terecht zeer velen
geërgerd. Met de toewijzing van zetels
in openbare colleges of bij burgemees
ters-benoemingen ging het al niet beter.
Hierin ligt, ook zooals wij den toestand
zien, heel veel waars.
Politieke partij en zijn f e i t e 1 ij k n o o d-
z a k e 1 ij k. En opheffing daarvan moet
zich wreken in ons land zoowél als in
Duitschland in het geestelijk peil van
het volk!
Maar politieke partijen mogen niet te.
verpolitiekt zijn naast en boven den
politieke-partijman moet blijven staan de
mensch, die met zijn mede-menschen
het algemeen belang wil bevorderen en die
nen!
Met deze waarheden, van moreelen aard,
•wordt, helaas, dikwijls te weinig in ons
partij-ileven rekening gehouden.
Ook het partij-wezen ten onzent heeft in
dit opzicht zijn tekortkomingen, zijn fouten
en schulden.
Het partij-wezen behoeft volstrekt niet
nadeelig te zijn voor de nationale gedachte
in ons volk; als dat partij-wezen maar den
geest des tijds, den goeden en gezonden
geest des tijds verstaat! Wij citeeren weer
De Savornin Lobman:
Er is een nationale opleving in ons
volk. Dit beteekent méér, dan het op
zijde zetten van verschillen en 't zoo'n
beetje onderling eens worden. Natio
nale gedachte is gevoel voor traditie;
is het gevoel, dat een volk meer is dan
een optelsom; dat tot een volk behoo-
ren: zij, die ten grave zijn gedaald, zij
ook, die nog geboren zullen worden.
Als men het zóó ziet, is de vraag ge
wettigd, of niet inderdaad de nationale
gedachte langen tijd in ons volk heeft
geslapen; of vroegere regeerinigen daar
voor wel altijd voldoende eerbied heb
ben gehad.
En dan stélt de ohrist. hist, spreker ten
slotte de vraag: Dus: nat. socialist of fas
cist?
Dus: nat. socialist of fascist? Neen!
Het nationaal-socialisme, zegt spr., is
geen geest van onzen geest. Van het
fascisme geldt voor spreker ook het
woord van Groen van Prinsterer, dat
„de revolutie óók het goede, dat zij
aanraakt, bederft".
En (wij citeeren een verslag uit het „Han
delsblad") verder gaande, zegt hij:
Mussolini heeft waarschijnlijk Italië
van het socialisme gered. Hitier heeft
Duitschland ontrukt aan het dreigend
communisme. Maar al moge dit zoo
zijn, die wartel van het nat. socialisme
is verkeerd.
Spr. ontkent niet, dat er misbruiken
bestaan op parlementair gebied, maar
toch zegt hij: als ik kiezen moet tus-
schen een parlement, waarin het nog
aanzienlijk slechter gaat, of in 't geheel
geen parlement, dan nóg kies ik het
eerste.
De titel van de rede, waarvan wij hier
eenige gedachten onder de aandacht heb
ben gebracht, was suggestief: „Grijpt de
kansen".
De Chr. Hist, leider wilde hiermede zijn
partij genooten dringen om alles te doen wat
mogelijk is, teneinde hen te behouden en
op te vangen, die wel willen en wij
doelen hier speciaal op de jongeren deel
uitmaken van een politieke partij, indien
deze partij maar de teekenen en eiscben
van dezen tijd blijkt te zien en te verstaan.
Grijpt de kansen.
Ook de leiding van onze R. K. Staatspartij
in alle gelederen, ook die in de plaatselijke
afdeelingen (de locale kiesvereenigingen)
moge worden voorgehouden: Grijpt de
kansen!
Wij hebben „gedieseld"
Van Amsterdam naar Arnhem
en terug
Prachtige aanwinst voor de
Nederlandsche Spoorwegen
Na de vertegenwoordigers van regeering
en Staten-Generaal hebben de Nederland
sche Spoorwegen gisteren ook de pers in
de gelegenheid gesteld tijdens een proef
rit, welke zich heeft uitgestrekt van Am
sterdam W.P. naar Arnhem en terug, ken
nis te nemen van de bijzondere kwaliteiten
en eigenschappen van den Diesel-electri-
schen trein. Dat de Koningin der Aarde
ditmaal eens niet „haantje de voorste" is
geweest, kan verklaard worden naar de
voortreffelijke gastheer in deze uren, ir. W.
Hupkes, hoofdingenieur, chef van den
dienst van Materieel en Werkplaatsen, me
dedeelde uit het feit, dat de Nederland
sche Spoorwegen den trein niet voor de
pers wilden demonstreeren alvorens onver
mijdelijke kleine fouten verbeterd zouden
zijn.
Voor de eerste maal, sinds in de dag
bladen uitvoerige mededeelingen zijn ge
daan over de Diesel-electrische tractie, had
gistermorgen, onder de overkapping van
het Weesperspoorstation een treinstel van
dit nieuwe type de nieuwsgierige blikken
van vele hoofdstedelingen te ondergaan.
Critische opmerkingen waarin waardeer ing
den boventoon voerde, werden gemaakt
over het gevaarte, dat met zijn stompvor-
mige einden, zijn staalgrijze kleur en zijn
eenvoudige decoratie van breede, roode
banden, die belangstelling volkomen ver
diende.
Te 11.20 uur geschiedde het vertrek en
deden de genoodigden al dadelijk de eer
ste ervaring op: het snel op gang zijn
nog iets sneller naar men ons van deskun
dige zijde verzekerde, dan de electrische
tractie van dezen trein.
De proefrit was nog geen half uur oud,
toen de journalisten reeds eenparig van
oordeel waren, dat de Diesel-electrische
trein in vrijwel elk opzicht voldoet aan
alle. voorwaarden, welke aan een ideale
wijze van reizen kunnen worden gesteld.
Het gemis aan compartimenten eerste klas
wordt allerminst gevoeld, aangezien aan
de tweede klasse, met haar met trijp be-
kleede, zocht veerende zitplaatsen drie
op één rij, tegen 4 in de derde klasse
alle van een behagelijke ruimte op het
gebied van comfort en hygiëne niets meer
ontbreekt. Ook aan de derde klasse wij
hebben daar ook vroeger reeds op mogen
wijzen is bijzondere zorg besteed, waar
van wel een groot voordeel is, dat met het
systeem der harde en nauwe! hou
ten banken van de electrische treinen, vol
ledig gebroken is. Prettig veerende, met
leerdoek bekleede zitplaatsen wat kan
men meer verlangen!
Merkwaardig was het, tijdens den proef
rit te ervaren, hoe deze trein, die uit licht
materiaal is geconstrueerd, zonder dat ook
maar het geringste aan de veiligheid is op
geofferd, den rustig zittenden reiziger een
gevoel geeft, of hij door de ruimte zweeft.
Dat, bij het passeeren van wissels en het
rijden door bochten, de bekende schokken
en stooten ook hier optreden, bemerkt men
feitelijk alleen als men zich onder het rij
den door het looppad beweegt. Hinderlijke
schudpartijen bleven echter achterwege,
zelfs toen bij het passeeren van Maarn de
snelheid 136 kilometer bedroeg en deze
kort daarna tot niet minder dan 147 kilo
meter werd opgevoerd. Zóó stoof dit
merkwaardig product van ingenieurskunst
door het prachtige Hollandsche landschap,
langs het frissche, met wit en geel bespik
kelde groen der sappige weiden, dat al
spoedig overging in de teere weelde der
bloeiende bongerds. Door de groote vens
ters, met hun kleine, verschuifbare boven-
raampjes, kon men genieten van dit heer
lijke uitzicht. Wie het zitten „moede" was,
maakte een wandeling door den trein en
liet zich de sensatie niet ontgaan, op het
smalle ijzeren looppaardje in het midden
stuk even te vertoeven tusschen het geda
ver der motoren. Een gelegenheid, die niet
meer terugkeert! De wandeling vond haar
einde bij den wagenvoerder, die in de voor
hem afgeschoten ruimte, in den neus van
den trein, het gansche mechanisme met
slechts één handle bediende en op uiterst
eenvoudige wijze de motoren kan doen
starten of stoppen. Opvallend was ook dat
er, ofschoon er door de reizigers behoorlijk
werd gerookt, nergens een rookgordijn
hing. Een vernuftig ververschingssysteem
hield n.l. de atmosfeer voortdurend zuiver.
Het was drie minuten over half twaalf,
toen de trein aan'het perron te Arnhem tot
stilstand kwam en daarmede het geheele
traject in den tijd van 51 minuten had af
gelegd. Het gezelschap, waarvan o.m. deel
uitmaakten ir. E. Bolleman Kylstra, hoofd
ingenieur, chef van Rijtuig en Wagenbouw,
ir. v. d. Burg, afdeel in gschef afdeeling elec-
triciteit, de assistenten van beide heeren,
resp. ir. Kater en ir. Beckering, de direc
teuren van de industrieën Werkspoor, Bey-
nes, Allan en Heemaf, die de opdracht tot
den bouw van veertig Diesel-electrische
treinen en van de motoren hebben uitge
voerd, alsmede den heer C. R. F. Baron
Krayenhoff, oud-chef van de afdeeling
Propaganda der Spoorwegen en voorzit
ter van de Algemeene Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer, begaf zich vervol
gens naar het café-restaurant „Royal", waar
een noennjaal werd aangeboden. De chef
van den dienst van Materieel en Werk
plaatsen, ir. W. Hupkes, die de tafel pre
sideerde, heeft in een toespraak tot zijn
gasten een aantal belangrijke feiten mat
betrekking tot de Diesel-electrische tractie
gememoreerd.
Nederlandsche Spoorwegen
aan de spits.
Spr. zeide, dat de invoering van de Die-
sel-Electrische Tractie een schakel is in het
groote project der N.S. tot verkeersverbe-
tering om tegemoet te komen aan de in
de laatste jaren bij het reizend publiek zoo
sterk naar voren gekomen wensch naar
vele, over regelmatige tijden verdeelde,
snelle treinen. Met het bestaande stoom-
materieel was dat bezwaarlijk en slechts
met hooge exploitatiekosten uitvoerbaar.
Aangewezen is electrificatie voor lijnen
met druk personenverkeer, de Diesel-elec
trische tractie voor lijnen met minder druk
verkeer.
Door de Nederlandsche Spoorwegen zijn
op 15 Mei 1934 geëlectrificeerd 200 K.M.
dubbel spoor. Kosten ƒ40.000.000.waar
van 24.000.000.voor materieel en
16.000.000.voor aanleg bovenleiding
onderstations enz.
Ingaande 15 Mei 1934 wordt door de Ne
derlandsche Spoorwegen de Diesel-electri
sche tractie ingevoerd op 260 K.M. spoor
lijn: kosten aan de spoorbaan nihil, aan
materieel 7.000.000.Bij electrificatie
van deze lijnen hadden de kosten bedra
gen, voor bovenleiding onderstations enz.
18.000.000, en aan materieel 5.000.000,
samen dus ƒ23.000.000.
De N.S. staan aan de spits, daar zij de
eerste spoorwegen zijn, welke Diesel-elec
trische tractie op groote schaal op de hoofd
lijnen invoeren. Dit was mogelijk doordat
de N.S. oplossingen gevonden hebben voor
meerdere technische moeilijkheden, welke
tot heden eene belemmering vormden voor
invoering van Diesel-electrische tractie op
groote schaal, b.v. voor de Diesel-electri
sche rijtuigen der N.S. behoeven, in tegen
stelling met tot heden, geen groote lood
sen te worden gebouwd, daar het koelwa
ter automatisch op temperatuur wordt ge
houden. De Diesel-electrische rijtuigen der
N.S. worden automatisch met warme lucht
verwarmd; 's zormers vindt regelmatig
luchtverversching plaats. De N.S. hebben
voor het eerst geheel automatische koppe
ling voor de D.E.-treinen ingevoerd.
De N.S. zijn er van overtuigd, dat een
goed autoverkeer in ons land van groot be
lang is, ook voor de N.S. en streven niet
naar eene bestrijding van het verkeer per
auto, hoogstens naar een juiste verdeeling
van het verkeer tusschen auto en spoor
wegen, waarbij zij er van uitgaan, dat de
N.S. zijn aangewezen voor het massaver-
keer, tusschen groote steden en het fo
rensenverkeer, terwijl de auto of tram is
aangewezen voor het verkeer tusschen
groote steden met omliggenden kleinere
plaatsefi en tusschen bij elkaar gelegen
kleinere plaatseri.
De Dieseltreinen zijn nagenoeg geheel
Nederlandsch fabrikaat. Het hoofdontwerp
is gemaakt door de N.S. Detailleeren en
bouw heeft plaats gevonden door de Ne
derlandsche fabrieken onder leidign en ver
antwoordelijkheid der N.S. Doordat een
bestelling van ruim 7.000.000.nagenoeg
geheel in het land kon worden geplaatst is
in ruim een jaar tijd in ons land
3.000.000.aan loonen aan Nederland
sche werknemers uitbetaald.
Door de Nederlandsche industrie is een
schitterende prestatie geleverd welke door
geen buitenlandsche industrie overtroffen
had kunnen worden.
Op 8 Maart 1933 werd de mondelinge
bestelling door N.S. gedaan, op 8 Maart
1934 stond de eerste Diesel-electrische
trein voor proefrijden gereed.
De voorzitter van de Algemeene Ver
eeniging voor Vreemdelingenverkeer, ba
ron Krayenhoff, huldigde ir. Hupkes als
„de groote man" van den Diesel-electri-
schen trein, die naar spr. zeide een
omwenteling zal teweegbrengen in het a.s.
zomerverkeer en die het mogelijk zal ma
ken om op snelle en comfortabele wijze
te reizen. Spr. had ter gelegenheid van
dezen „historisohen dag" een legpenning
laten slaan, waarvan hij, in den vorm van
een presse-papier, ir. Hupkes en zijn staf
van medewerkers een exemplaar aanbood
als dank voor hetgeen zij in het belang
van het verkeer in Nederland hadden ge
daan. Ook de andere aanzittenden ontvin
gen een legpenning, waarop de technische
vooruitgang het door de Spoorwegen
gebezigde materiaal symbolisch is afge
beeld, ten geschenke.
Nadat de heer J. J. v. d. Bergh namens
de aanwezige persvertegenwoordigers een
dronk gewijd had aan het aangename con
tact dat er tusschen pers en de Neder
landsche Spoorwegen bestaat, de heer ir.
Damme, directeur van Werkspoor, zijn
dank had geuit voor de aangename samen
werking tusschen de Spoorwegen en de in
dustrieën, die de opdracht hadden ontvan
gen en de heer Pieters als woordvoerder
voor de Nederlandsche Reisvereeniging
waardeerende woorden had gesproken,
werd te ruim drie uur den terugtocht naar
de hoofdstad aanvaard. Ook deze verliep
op aangename en vlotte wijze en kenmerk
te zich door het feit, dat de heenreis met
enkele minuten geslagen werd.
Met dat al zal, als met ingang van 15
Mei de eerst twaalf Diesel-electrische trei
nen iin het spoorwegnet worden opgenomen
(en wel op de lijnen AmsterdamArnhem.
Rotterdam en Den HaagGoudaUtrecht
en UtrechtEindhoven), de vraag: „Hebt
gij al gedieseld?" voorloopig niet van de
lucht zijn!
UITSLAG VAN DE RAADHUIS -
PRIJSVRAAG TE 's-GRAVENHAGE.
Architect J. Luthmann.
De Commissie van advies inzake den
Stadhuisbouw heeft op 30 April verslag
uitgebracht aan het gemeentebestuur van
's-Gravenhage over de plannen der vijf
voor de Raadhuis-prijsvraag uitgenoodig-
de architecten. Zij geeft in overweging,
de keuze te bepalen op het ontwerp van
den architect J. Luthmann te 's-Graven
hage en hem op te dragen, zijn plan nader
uit te werken.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
l-Mei-proclamatle van Hindenburg en
Hitier. (2e blad).
De nieuwe Oostenrijksche grondwet door
den Nationalen Raad en den Bondsraad
goedgekeurd. (2e blad).
Voldoening in het Vaticaan over de ver
houding van Kerk en Staat in Italië. (2e
blad).
Japan matigt zijn houding t.o.v. China.
(2e blad).
BINNENLAND.
Uitslag prijsvraag Haagsch Stadhuis. (Ie
blad).
Museum voor Bloembollenteelt te Lim-
men. (2de blad).
Moordaanslag door een mijnwerker op
een vrouw te Kerkrade. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Persstemmen over BelgiëHolland. (3de
blad).
De Fransche voetbalelftallen voor He
melvaartsdag. (3de blad).
Hulde en dank aan onzen goeden Burgervader
De Raad der gemeente kwam Maandag
30 April des n.m. twee uur in openbare
vergadering bijeen om afscheid te nemen
van den burgemeester, den heer J. van der
Meulen. Tegenwoordig waren alle leden
van den Raad, uitgenomen de heer J. A.
van Vliet, benevens mevr. v. d. Meulen en
kinderen, baron Roëll, ambachtsheer van
Hazerswoude, de heeren A. Heesterman,
gemeente-ontvanger, J. Dekker, gem.-op-
zichter, mr. Verkerk, burgemeester van
Boskoop, wethouder Guldemond, van Bos
koop, en vele belangstellenden van hier en
uit den omtrek.
De voorzitter, burgemeester van der
Meulen, opent de vergadering met gebed.
De secretaris, de heer B. den Braver, leest
de notulen, die onveranderd worden goed
gekeurd en vastgesteld. De voorzitter her
denkt op dezen nationalen feestdag in
gloedvolle woorden het voorrecht dat H.
K. H. Prinses Juliana Haar geboortedag
mag vieren, en spreekt den wensch uit, dat
God Haar nog lange jaren mag sparen en
tot een rijken zegen mag stellen voor ons
Nederlandsche volk. Enkele ingekomen
stukken w.o. missives van Ged. Staten,
houdende goedkeuring van besluiten van
den Raad, en proces-verbaal van kasopna-
EDELACHTB. HEER J. d. MEULEN.
me bij den gemeente-ontvanger, worden
voor kennisgeving aangenomen. Hierop
neemt de voorzitter, als burgemeester der
gemeente afscheid en zegt:
AFSCHEIDSWOORD VAN DEN
BURGEMEESTER.
Zoo was het heden de laatste maal, dat
ik als voorzitter van den Raad uwe ver
gadering mocht leiden.
Gedurende een 17-tal jaren had ik het
voorrecht vele belangrijke zaken aan de
orde te stellen en ik acht mij gelukkig in
de meeste gevallen uw volle medewerking
in de tot standkoming te hebben onder
vonden.
Ik heb het steeds gedurende mijn 30-ja-
rige ambtsvervulling als een van de ge
wichtigste werkzaamheden geacht de
raadsvergaderingen te presideeren, omdat
ik de verantwoordelijkheid voelde, u steeds
een helder inzicht te geven in de zaken die
u ter beslissing werden voorgedragen, aan
uw besprekingen, zoo veel doenlijk was,
de vrije loop te laten en ten slotte te trach
ten u te overtuigen wat het gemeentebe
lang vordert. Dat dit door u op prijs werd
gesteld was voor mij een groote voldoe
ning.
Na de eerste tien jaar vergaderd te heb
ben in het z.g. Oude Raadhuis, een ge
huurde bovenzaal op het Dorp, was het mij
een ware blijdschap dat wij den zevenden
Februari 1927 ons eigen Raadhuis konden
in gebruik nemen. Dat is voor mij wel het
glanspunt geweest in mijn ambtsperiode in
deze gemeente, de opening van dit Raad
huis. Toen wij de hooge eer genoten den
heer Commissaris der Koningin in ons
midden te zien, die kon getuigen dat het
Zijne Excellentie een .groote vreugde was
hier te zijn in dit fraaie gebouw, mij en
den Raad daarmede geluk wenschte, hulde
brengende aan het vroede beleid van het
gemeentebestuur. Inderdaad ons Raadhuis
is een sieraad voor het dorp. Daarop volg
de verbetering en de verfraaiing van de
Dorpstraat door een mooie klinkerbestra
ting met aan beide zijder trottoirs, waar
langs een goede rioleering.
En dan na jaren moeizame onderhande
lingen met de Lichtfabrieken te Leiden
werd in 1929 een gunstig contract gesloten,
zoodat ook met de electrificatie dezer ge
meente kon worden aangevangen. In dat
zelfde jaar werd de door de Provincie ge
bouwde Koudekerksche brug onder zeer
veel belangstelling geopend. Eer h** ech
ter zoover kwam is er heel wat te mgelen
en te vereffenen geweest. Daarvan zouden