25ste Jaargang
WOENSDAG 25 APRIL 1934
No. 7795
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pér kwartaal, bij
vooruitbetaling, Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
"verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Ons bedreigende gevaren.
Zooals in alles moeten wy ook in den
strijd tussohen de politieke overtuigingen
eerlijk zijn! Ook op dit terrein heiligt
het doel de middelen...." niet!
Iedereen weet, dat wij in het fascisme
of nationaal-socialisme een gevaar zien
voor de rechten en vrijheden, welke wij
als Nederlandsche staatsburgers bezitten.
Maar ook zal iedereen moeten erken
nen, dat wij bij verdediging of aanval in
den politieken strijd steeds er naar sitre-
ven: de waarheid voorop te stellen!
't Is een dwaasheid en oneerlijkheid, om
in z'n politieke tegenstanders niets dan
verkeerds te zien, zooals het ook kortzich
tig en belachelijk is, om de eigen politieke
partij als smetteloos voor te stellen.
Wij kunnen ons voorstellen, dat er Ka
tholieken zijn, op wie het goede, wat er
is in de nationaal-socialistische bewe
ging, een aantrekkingskracht heeft uitge
oefend....
Maar.denzulken moet toch klaar voor
den geest gaan staan, dat het goede, wat
zij in die beweging zien, overscha
duwd wordt door de gevaren, welke ons
van daaruit bedreigen.
Wij achten het volstrekt niet overbodig,
om er iin de courant nog eens aan te her-
herinneren, hoe onze Bisschoppen in hun
Schrijven van 2 Februari die gevaren heb
ben aangeduid.
„Vooreerst bedenke men, dat de stroomin
gen bij ons, ook al zouden zij nu nog niet
het verderfelijk beginsel van het staats-
absolutisme aanvaarden, vroeg of laat ze
ker onder invloed van deze staats- of na
tie-vergoding zullen geraken".
Na dit eerste gevaar nog nader te heb
ben gesignaleerd, vervolgen de Bisschop
pen:
„Vervolgens vergete men niet, dat de
leiders eener felle beweging niet altijd de
eigenlijke leiders blijven, maar zelf meer
malen geleid en gestuwd worden door an
deren, die de volle consequentie der theo
rieën, waarop de beweging steunt, in prac-
tijk willen brengen".
Ook deze gedachte werken de Bissohop-
pen nader uit, om dan te besluiten:
„Bovendien is het meer dan waarschijn
lijk, dat elk fascisme en nationaal-socia
lisme in Nederland op den duur zal be-
heerscht worden door een groep personen,
die in meerderheid onze wereldbeschou
wing niet deelen. Het legt schier onbe
perkte macht in handen van enkele men-
schen, die geen waarborg bieden noch kun
nen bieden, dat met de -rechtvaardige
eischen van het Katholiek beginsel ten
volle rekening wordt gehouden; het stelt
direct of indirect alles in de weegschaal,
wat onze Vaderen door harden strijd, dank
zij hun onverwoestbaar geloof en hun
nooit vermoeiden ijver, onder Gods onmis
bar en zegen hebben bereikt".
Deze hoogst-ernstige woorden moeten
bij herhaling onder de aandacht aller Ka
tholieken worden gebracht!
TWEEDE KAMER
Debat over steunnormen
Nadat gisteren de communist De Vis
ser een rede vol scherpe critiek op het
regeeringsbeleid inzake steunverleening
had beëindigd met een motie welke de
„slapheid" van de motie van Kupers onge
daan maakte, kwam in de interpellatie-
Kupers een plotselinge wending door het
standpunt van de R. K. Kamerfractie, zoo
als dit door den heer A a 1 b e r s e (R. K.
St.) werd uiteengezet. Om over deze kwes
tie een juist oordeel te kunnen vormen,
moet men het vraagstuk in breeder ver
band behandelen, aldus spr. Men moet voor
al op tweeërlei verband letten, n.l. voor
eerst op het feit, dat er, behalve de werk-
loozen, nog een groot aantal anderen zijn,
die steun van regeeringswege behoeven,
en ten tweede op de omstandigheid, dat
werkverruiming veel beter werkt dan
steun. Een eventueele leening wijst spr.
niet zonder meer af, maar acht het gevaar
lijk, daar zulk een leening politiek finan
cieel catastrophaal kan worden, als men
bedenkt hoe weinig vooruitzicht er is op
het voorbijgaan der werkloosheid. Boven
dien doet men veel verstandiger een lee
ning te sluiten voor werkverruiming, niet
alleen om groote werken uit te voeren,
maar ook om nieuwe bedrijven te steunen.
Hier moet dan tevens bijkomen een han
delspolitiek, die den export bevordert. Spr.
vraagt zioh af, of de conclusie van den mi
nister uit de cijfers over Januari en Fe
bruari juist is, dat de steun allerwege moet
gekort worden. Immers deze maanden zijn
de slechtste voor werkgelegenheid. Men
zal er toe moeten komen minimumloonen
vast te stellen, wil men den steun afhan
kelijk laten zijn van het loon. Spr. ziet met
vreugde, dat in de nieuwe regeling reke
ning is gehouden met de groote gezinnen
en dat de minister hetzelfde over het ge-
heele land wil doen. Minder gelukkig is
echter de regeling door huurtoeslagen. Dit
zal meestal een stimulans zijn om de hoo-
ge huren te handhaven, terwijl deze juist
omlaag moeten. In het licht van deze be
schouwingen acht spr. het beter de stem
ming over dé moties aan te houden tot na
de algemeene beschouwingen over het 60-
millioenenplan, omdat er dan uitvoeriger
en breeder over alles kan gesproken wor
den. Door deze verklaring werd eigenlijk
het debat over dit onderwerp in waarde
tot een minimum verlaagd, daar het nu
niet meer toekomt aan een definitief oor
deel van de Kamer over het regeeringsbe
leid, hetgeen toch in de bedoeling lag. De
volgende sprekers oogstten dan ook een
aanmerkelijk mindere belangstelling, dan
men anders had kunnen verwachten.
De heer Kuiper (R. K. St.) wees er
op, dat de regeering niet alleen steun
moest weigeren aan gemeenten die te hoo-
gen steun uitkeeren, maar ook aan die,
welke te lagen steun uitkeeren. De heer
Van Houten (Chr. Dem.) leverde
scherpe critiek op het beleid van den mi
nister en vroeg zich af waarom dit zoo in
tegenstelling stond met wat hij vroeger
zeide. Spr. achtte het zeer goed mogelijk
het volksinkomen rechtvaardiger te ver-
deelen door aan de vermogende zijde
meer belasting op te leggen. De heer Joe-
kes (V. D.) had bezwaar tegen de for
muleering van de motie-Kupers en raadde
deze aan de motie in te trekken, om bij de
behandeling van het 60-Millioenenplan met
iets beters voor den dag te komen. De heer
A 1 b a r d a (S.D.A.P.) achtte het geen wij
ze politiek van de regeering om zich niet
te laten beïnvloeden door petitionnemen
ten e.d.. daar het geenszins zeker is of hier
in geen waarde zit; bovendien was het eer
ste petitionnement dat wij in onze geschie
denis kennen er een van christelijke zijde.
Wat Twente betreft, zeide spr., dat de el
lende der arbeiders daar veel grooter is
dan de opoffering die de minder erg ge
troffenen door een nieuwe belastingver-
hooging zouden moeten brengen. De heer
Bakker (Chr. H.) suggereerde het denk
beeld van een loon- en salarisbelasting; ook
laakte spr. de manier, waarop sommigen
aan de linkerzijde meenden te kennen
moeten geven, dat zij toch zoo met het lot
der werkloozen begaan zijn. De heer Ver
voorn (PI. B.) was er van overtuigd, dat
de regeering doet wat zij kan, en dat de
schatkist niet meer kan dragen; hij zal zijn
stem niet aan de moties geven. De heer
Van IJse lm u id en (R. K. St.) oefen
de critiek uit op de wijze waarop het be
drag voor werkloozensteun gefixeerd was
voor de begrooting het 'vorig jaar,
en op de wijze waarop de minister ge
tracht had dit bedrag te bereiken. De re
geling zooals deze nu in Twente is, zal
aan de betrokkenen gebrek en tekort bren
gen. Bij een goed controlesysteem bij de
arbeidsbemiddeling zal het niet noodig
zijn de marge tusschen loon en steun zoo
hoog te maken. Van finantieele onmacht
om een betere regeling te maken, gelooft
spr. vooralsnog niet veel; hierin kan men
een voorbeeld nemen aan de Winterhilfe
in Duitschland. De motie van den heer
Kupers acht spr. al te negatief; uitstellen
is hier de remedie. De heer Loerakker
(R. K. St.) klaagde over de slechte rege
ling der steunverleening ten plattelande,
waar de burgervaders in hun almacht maar
al te vaak van weinig vaderlijke gevoelens
blijk geven. Ook wees deze spreker er
op, dat men aan de loonen der landarbei
ders dezen zomer zou kunnen zien of de
werkverschaffingsloonen hierop werkelijk
invloed hebben, in verband met de verla
ging van de loonen in de werkverschaffin
gen gedurende de eerste maanden van het
vorig jaar. Gedurende de voorafgaande ja
ren hadden de feiten bewezen, dat er wel
degelijk van een dergelijken invloed sprake
was, aldus spr.
Nog hebben over dit onderwerp gespro
ken de heeren Lingbeek (Herv. St.),
die het benoodigde geld uit de kloosters
wilde halen dr. Vos (Vrijheidsb.), die
het met de regeering eens was, W e i t-
kamp (Chr. H.), die over de millioenen
van het N.V.V. sprak, Zandt (S. G.), die
het ook had over de rijke kassen der vak-
vereenigingen, en mr. Arts (R.K.V.P.).
Deze laatste spr. verzette zich ook tegen
de zi. noodlottige plannen der regeering
en deed een beroep op de R. K. Staatspar-
I tij, om zich daarmede niet te vereenigen.
Vermelden wij nog, dat die voorzit
ter in het begin der vergadering mede-
l deelde een schrijven van den minister van
Economische Zaken ad interim te hebben
ontvangen met het verzoek de wetsontwer
pen tot afwijking en wijziging van de Win
kelsluitingswet niet in behandeling te ne
men. Hierop vroeg de heer Vos of zijn
initiatief-voorstel tot wijziging der Win
kelsluitingswet in de agenda werd opge
nomen, over welk verzoek de voorzit
ter bij de volgende regeling van werk
zaamheden zal beslissen.
Heden het antwoord van Minister Slo-
temaker de Bruïne en de interpellatie-
Vliegen aangaande de uitzetting van de 4
vreemdelingen te Laren.
EERSTE KAMER
Waardeering voor minister
Verschuur.
De voorzitter begon gisteren deze
vergadering met de volgende woorden van
herdenking van minister Verschuur: het
daareven voorgelezen K. B. mag niet zon
der meer door de Kamer voor kennisgeving
worden, aangenomen. Ik gevoel mij haar
tolk, wanneer ik diep leedwezen uitspreek
over de reden, welke de heer Verschuur
noopte in de kracht zijns levens een ar
beidsveld te verlaten, waarop hij in zeld
zaam moeilijke omstandigheden, immers in
'n tijd, rijk aan economische conflicten, met
groote toewijding en ongemeene inspan
ning gedurende 4y3 jaar is werkzaam ge
weest.
Moge, nu de afgetreden bewindsman van
zware zorgen is ontheven, allengs volko
men herstel van gezondheid intreden, en
hij na niet te lang tijdsverloop wederom
zijne talenten den lande kunnen wijden.
Bij deze woorden sloot minister Colijn
zich ten volle aan.
Hierna had de beëediging plaats van den
heer O 11 e n, plaatsvervanger van wijlen
den heer Westerdijk.
De Kamer trok zich in de afdeelingen
terug, nadat 3 wetsontwerpjes de hamer
gepasseerd waren, met name de regeling
van den invoer van metaaldraadgloeilam-
pen, de technische herziening der inkom
stenbelasting en tenslotte de wijziging en
verhooging van de begrooting der in
komsten en uitgaven van het Gemeente
fonds over 1932'33.
Brutale roofoverval op
alleenwonende vrouw
Met doodslag door de
indringers bedreigd.
Gisteravond omstreeks 10 uur heeft ten
huize van de ruim 65-jarige weduwe Jan
tje Vellinga, wonende aan den weg tus
schen Berlikum en Ried (Friesland) een
brutale overval plaats gehad. Onder het
een of ander voorwendsel werd getracht de
weduwe, die reeds te bed lag, naar buiten
te lokken en toen dit niet gelukte, werd
een keukenraam ingeslagen. Bij haar po
ging om de woning te ontvluchten werd de
weduwe door twee personen vastgegrepen
en aan handen en voeten gebonden, ter
wijl haar een prop in den mond en een
deken over het hoofd werd gedaan. Alles
in de woning werd overhoop gehaald en
onder bedreiging met doodslag werd de
weduwe gedwongen de plaats te zeggen
waar zij haar geld had geborgen. Een be
drag van ruim 70.wordt vermist. Ef
fecten en sieraden werden niet meegeno
men. Nadat de indringers waren vertrok
ken, heeft de weduwe zich los gewrongen
en twee passeerende wielrijders verzocht
de politie te waarschuwen. Van de daders
ontbreekt nog elk spoor.
DE MOORD TE WASPIK
Een verdachte gearresteerd.
De justitie en politie hebben gistermid
dag het onderzoek naar den moord te Was
pik met kracht voortgezet. Verschillende
personen werden gehoord, Eén van hen,
zekere P. v. O. uit Capelle, die met den
verslagene het laatst in het café „Midden
huis" heeft gezeten en met hem is vertrok
ken, is gearresteerd en naar Waalwijk
overgebracht. Op zijn in beslag genomen
kleeren is bloed gevonden, dat door dr.
Van Ledden Hulsebo^ch uit Amsterdam
nader zal worden onderzocht. Van O. was
gisteren te half zeven nog even naar de
plaats van het gebeurde wezen kijken.
Er bestaan ernstige aanwijzingen. Ver
dachte heeft nog niet bekend.
STADSNIEUWS
DE R.-K. MIDDENSTAND EN HET
O. S. B.-PROGRAMMA.
Uiteenzettingen van Mr. F. Bach en
E. J. M. StumpeL
De R.-K. Middenstandsvereeniging „De
Hanze" had gisteravond de R.-K. Midden
standers uit Leiden en omgeving bijeenge
roepen in de zaal van de Graanbeurs om te
hooren naar de eischen van den Midden
stand neergelegd in het program van Or
dening, Saneering en Bescherming.
Er was voor dezen avond goede belang
stelling, welke echter nog wel grooter had
kunnen zijn. Zoo kon de voorzitter, de heer
J. Meyers, tegen negen uur (de vergade
ring zou om 8.15 uur aanvangen) verwel
komen den edelachtb. n?er mr. A. Tepe,
wethouder van onderwijs, de heeren D. ten
Cate Brouwer en mr. dr. Knibbe, resp.
voorz. en secr. der Kamer van Koophan
del, verschillende gemeenteraadsleden, ver
tegenwoordigers der neutr. en chr. Midden-
standsorg. en R. K. Middenstanders uit
Leiden, Wassenaar, Oegstgeest, Ha-
zerswoude, Zoeterwoude en Voorschoten.
Bericht van verhindering was ingekomen
van den hoogeerw. heer Deken A. Homul-
le, van Rector R. Reyneri, van de heeren
Th. Wilmer en J. Manders, van mevr. J.
MandersVermeulen en van den voorz.
der Neutrale Middenstandsvereeniging.
Na een korte inleiding gaf de voorz. het
woord aan mr. F. Bach, directeur van het
Nationaal Hanzebureau.
In zijn inleiding ging spr. na de ontwik
keling in het economisch bestel, het fail
liet van het individualisme en de zelfver
nietiging als resultaat der absolute vrij
heid.
Voorts behandelde spr. de opkomst der
bedrijfsraden tot de bedrijfsradenwet-
Verschuur, waarin de ordenende bevoegd
heid in beginsel werd neergelegd.
De corporatieve ordening in den Staat,
aldus spr., moet beginnen bij het begin,
de bedrijfsordening op publiekrechtelij
ken grondslag en daarvoor is het nu de
goede tijd.
De regeering zal het niet kunnen laten
bij de maatregelen in land- en tuinbouw,
maar zal ook de handel en industrie daar
in moeten betrekken.
Daarom vragen wij ordening en sanee
ring op publiekrechtelijken grondslag on
der toezicht der overheid. De Staat heeft
daarin een positieve taak en het O. S. B.-
program wil niet anders dan de practische
mogelijkheid aangeven van een dergelijke
politiek.
Spr. komt dan tot het feit, dat de mid
denstand beschermd moet worden tegen
beunhazerij en oneerlijke concurrentie.
De wijze, waarop dit moet geschieden is
in het O. S. B.-programma als volgt neer
gelegd.
lo. Regeling van de vestigingsmogelijk
heid in overleg met de georganiseerde be
drijfstakken.
Branchegewijs zullen er eischen moeten
worden gesteld, waaraan nieuwe vestiging
moet voldoen.
2o. Tijdelijke stopzetting van vestiging
en uitbreiding voor den tijd van minstens
2 jaar. Op dezen spertijd zijn natuurlijk
uitzonderingen mogelijk, als in gevallen
van vestiging in nieuwe wijken, in leeg
staande winkelpanden e.d.
3o. Ordening van concurrentie-metho-
den:
a. Wettelijke regeling van het uitver
koopwezen.
b. Verbod van cadeaustelseL
c. Wettelijke regeling van rabat- en kor
tingstelsel.
d. Verwijdering uit warenhuizen van
afdeelingen, die meer op verlokking van
het publiek dan op reëele behoeften zijn in
gesteld.
e. Uitbreiding van de wettelijke bepa
lingen op oneerlijke concurrentie.
Deze punten worden door spr. nader uit
eengezet om te vervolgen met een bespre
king, wat de middenstand van fascisme en
nationaal-socialisme heeft te verwachten.
Als het meest sprekende voorbeeld haalt
spr. aan, dat in Duitschland ondanks de
beloften der nazi's de warenhuizen niet ge
sloten zijn en dat in Italië het fascisme
zelfs de coöperaties steunen, wat ook Mus-
sert doet in Utrecht. Daarom kan de mid
denstand .in deze strooming geen vertrou
wen hebben. Wij verafschuwen, aldus spr.,
de totale Staat, wij weigeren om onze
Kerk en ons Katholicisme, ons goede Ne
derland uit te leveren aan een groepje bon
zen, die zich nu plotseling voor ons plaat
sen, zonder ooit iets voor ons te hebben
gedaan.
Spr. doet ten slotte een beroep op allen
om te helpen, dit programma te verwezen
lijken, het programma is het waard. De
Chr. Middenstandsvereeniging heeft dit
programma reeds overgenomen en gedeel
telijk ook de Kon. Middenstandsbond. La-
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De strijd om de jeugd in Duitschland. (2e
blad).
Trotski onderhandelt met Turkije om
terug te mogen keeren. (2e blad).
Japans politiek in het Oosten. (2e blad).
BINNENLAND.
Bisschopswijding van Mgr. B. Hilhorst
te Amsterdam. (Kerkn., 2de blad).
Een gewijzigde teeltregeling voor rund
vee. (1ste blad).
Een verdachte gearresteerd inzake den
moord te Waspik. Nadere bijzonderheden.
(lste blad en Gem. Ber., 3de blad).
Bij een roofoverval op een alleenwonen
de vrouw te Berlikum werd ƒ70 geroofd.
(lste blad).
Meisje te Apeldoorn voor de oogen ha-
rer moeder doodgereden op onbewaakten
overweg. (Gem. Ber., 3de blad).
ten wij niet rusten, aldus spr., tot dit pro
gramma geheel verwezenlijkt is.
Nadat de voorz. den spreker den dank
der vergadering had gebracht er den na
druk opleggend, dat voor den Midden
stand niet het N. S. B.-programma, maar
het O. S. B.-programma van het grootste
belang was, werd eenige oogenblikken ge
pauzeerd.
Hierna werd het woord gegeven aan
den weledelgestr. heer E. J. M. Stumpel,
lid der Tweede Kamer der Staten Gene
raal, die de practische zijde van het pro
gramma zou belichten.
Na een inleiding geeft spr. eenige prac
tische en pakkende voorbeelden, waar
door duidelijk wordt gemaakt, dat orde
ning, d.w.z. wettelijke maatregelen, waar
door vestiging of uitbreiding aan bepaalde
regelen worden gebonden, noodzakelijk is.
Spr. geeft ter toelichting daarvan eenige
ontstellende cijfers als b.v. dat zich in de
eerste 10 maanden van het vorige jaar in
Amsterdam 260 buitenlanders vestigden in
middenstandsbedrijven, dat het vorig jaar
in ons land 700 nieuwe kapperszaken wer
den gevestigd, waarvan er in datzelfde
jaar weer 360 verdwenen.
Als redenen voor ordening noemt spr.
dan de vestiging van de buitenlanders, de
vestiging van werkloozen in middenstands-
bedrijven, die allen weer ten onder gaan
en welk drama in Amsterdam bijna iede-
ren dag gebeurt en voorts de coöperaties,
rabat en korting, die ten behoeve van den
middenstand geregeld moeten worden.
Wij vragen aan de regeering, aldus spr„
doe voor ons, wat ge doet voor anderen.
De stormklok is geluid, want de nood is
hoog gestegen, maar dan spreekt de heer
Stumpel ook een ernstig woord tot de mid
denstanders zelf, die ook op eigen borst
moeten kloppen, daar zij hun besturen heb
ben laten werken en zelf nooit hebben mee
geleefd en meegewerkt. Spr. waarschuwt
dan zich niet te laten vangen door men-
schen, die nooit iets voor den middenstand
gedaan hebben en toont daarbij aan, dat
in het fascistisch buitenland niets voor
den middenstand is bereikt. Wat er b.v.
in Duitschland is bereikt is nog de vrucht
van nood-verordeningen van Brüning e.a.
Spr. toont aan, dat men geen vertrou
wen kan hebben in een beweging, die
reeds in den aanvang in 32 partijtjes is ver
scheurd en wijst er op, wat in het fascis
tisch Duitschland gebeuren kan.
Een goed Katholiek, aldus spr., kan geen
fascist of nationaal-socialist zijn.
Nu is er het O. S. B.-programma, aldus
spr., maar nu moet er ook beweging ko
men in onze rjjen. Misschien is er door de
verschillende regeeringen niet veel voor
den Middenstand gedaan, maar dan ligt
de oorzaak daarvan bij den middenstand
zelf, omdat er geen saamhoorigheid was,
geen actie en daardoor geen invloed. Ook
dringt spr. sterk aan op het lezen van den
Middenstandskrant.
Als dit O. S. B.-programma is ingewil-
ligt, aldus spr., dan is de wereldcrisis nog
niet opgelost. Voor een gezond maatschap
pelijk bestel komt meer kijken dan een
regeering. De menschen zelf moeten ver
anderen. Zij zullen moeten leeren offers te
brengen op het altaar der saamhoorigheid,
zij moeten komen dichter bij God. Met
een krachtige opwekking om niet alleen te
werken, maar ook te bidden, om conse-
