25ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE FINANCIËN DER PLATTELANDS
GEMEENTEN.
DINSDAG 3 APRIL 1934
No. 7776
£cicbelie(Soii^cmt
D£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toondtbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week1 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 tl
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. lil
DE ADVERTENT1EPRUS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
t het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ca
verhuur, koop en verkooü: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V „Sociale aartsvijanden"
Dat zijn de patroons van de arbeiders
constateert de socialistische pers weer 'ns
Zaterdag.
't Is naar aanleiding van het ook door
ons vermelde feit, dat een patroon (een
Katholiek) te Heemstede zijn personeel een
gulden loonsverhooging heeft toegezegd op
voorwaarde, dat het voor de vakorganisa
tie bedankt.
Hierdoor bemoeilijk die patroon de ar
beiders in hun vrijheid. Zich te organisee-
ren is een v r ij h e i d, die de arbeiders
hebben een vrijheid, welke men een
recht kan noemen, en welke vaak een
plicht is!
Maar blijkt nu hieruit, dat de patroons
„sociale aartsvijanden" zijn van de arbei
ders. (Afgezien nog van de vraag, of die
ééne bedoelde patroon wel zulk 'n aan
duiding verdient)?
Of staat dat reeds a priori, vóór alle
feiten-materiaal en alle redeneering, vast?
Moet dat perse zóó zijn? Is dat als 't
ware natuurnoodzakelijk?
Wie het „dogma" van den klassen-
s t r ij d aanhangt is geneigd, deze vragen
bevestigend te beantwoorden.
Maar: naast zoovele andere „dogma's"
uit de marxistische constructie van het so
cialisme moest de S. D. A. P. ook dat o n-
houdbaren gebleken „dogma" van
den klassenstrijd maar 'ns opbergen dan
valt er verder te praten en te redeneeren.
Waarom moeten de patroons de „sociale
aartsvijanden" zijn van de arbeiders?
Zijn de directie en commissarissen van
socialistische zaken als b.v. de „arbeiders
pers" „sociale aartsvijanden" van de arbei
ders.
Neen? Waarom dan wel de patroons
in niet-socia] istisohe zaken?
't Botst en vloekt veel harder en scher
per tegen de Christelijke beginselen dan
tegen de socialistische leer, wanneer pa
troons zich gedragen als „sociale aartsvij
anden" van de arbeiders.
Deze bewering houdt, natuurlek, niet in
een ontkenning van het feit, dat er Chris
telijke patroons zijn, wier sociale gezind
heid ten opzichte van de arbeiders ver en
ergernis-wekkend-ver blijft beneden de
eischen, welke men hun stellen mag en
moet....
Doch de Christen de Katholiek, die
zijn Katholieke beginselen wil beleven,
speciaal ook in de consequenties, gelijk die
in pauselijke encyclieken als „Rerum No
varum" en „Quadragesimo Anno" worden
geleeraard, verfoeit in theorie èn in prac-
tijk allen klassenstrijd en erkent een op
rechte solidariteit tusschen de klas
sen als levens-ideaal en levens-plicht!
De patroons „sociale aartsvijanden" van
de arbeiders. Dat behoeft niet zoo te
zijn, dat mag niet zoo zijn en dat zal niet
zoo zijn overal waar Christus" rechts- en
liefdeleer wordt beleden en beleefd.
V Liberalen en liberalen
Te Amsterdam is overleden het Raadslid
van den Vrijheidsbond, de heer W. J.
Carels.
In een waardeerend in-memoriam maakt
de Amsterdamsche redacteur van de
„Maasbode" deze opmerking:
Carels werd een typisch lid van den
Vrijheidsbond. Tenminste: wij geloo-
ven, dat vele aanhangers van den
Vrijheidsbond zoo zijn. Een man vol
goede bedoelingen, doch die zich nooit
kon voorstellen, dat de wereld a ;ders
zou zijn en zelfs anders zou moeten
zijn, dan hij tn zijn milieu van thans
waarnam. Hij leefde in zijn heden, en
dat er nog een ander heden bestond,
was voor zijne blikken verborgen.
Doch in z ij n heden deed hij wat hij
kon voor het gemeenebest. En dat zon
der eenigen ophef.
Ook wij gelooven, dat vele aanhangers
van den Vrijheidsbond zóó zijn.
Daar zijn er, die omdat zij het goed
bedoelen als zij niet in een oud liberaal
gedachten-milieu verkeeren, worden ge
wonnen voor sociale strevingen, welke lof
waardig en van dezen tijd zijn. Daar
zijn liberalen, die anders, naar onze
overtuiging: beter zijn, dan hun leer.
Zooals er ook Katholieken zijn, die anders,
slechter zijn, dan hun leer.
Zoo zijn er ook liberalen, die aan hun
„vrijzinnigheid" een bekrompen anti-chris
telijke, anti-katholieke, anti-paapsche men
taliteit ontleenen. Wij kennen dezulken,
ook in onze goede stad Leiden; en
men moet hen.... in de gaten l.-.n!
Maar wij kennen er óók in onze omge
ving, die in dit opzicht zich trachten te
onttrekken aan in vele liberale kringen
ingegroeide vooroordeelen en inder
daad breed van opvatting zijn.
Over de echte liberale leer kunnen wij
betrekkelijk gemakkelijk een oordeel vor
men.
Niet altijd over de liberalen. Er zijn li
beralen en liberalen!
Resoluties van de S.D.A.P.
Door het Paaschcongres der S. D. A. P.
zijn eenige merkwaardige resoluties aan
genomen.
Er is een resolutie aanvaard, waarin
het Congres zioh uitspreekt voor de de
mocratie en tegen alle onwettige actie,
tegen alle actie, die niet is gebaseerd op
de vrijheden en rechten, welke Grondwet
en andere wetten des lands den burgers
verleenen; een resolutie dus tegen alle
revolutionair, alle gewelddadig optreden.
„Wanneer de kranten nu nog voortgaan
met onze trouw aan de democratie in twij
fel te trekken, dan zijn zij na vandaag te
kwader trouw" aldus de voorzitter van
het Congres ir. Albarda.
Een afgevaardigde op het Congres, de
heer Van de Kieft, uit Bussum, zeide ech
ter van deze en de andere Congres-moties,
dat ze.... „lijden aan de oude kwaal:
tweeslachtigheid! Je kunt er alle kanten
mee uit".
Deze afgevaardigde verdedigde dus al bij
voorbaat de pers, die „de trouw aan de de
mocratie" van de S. D. A. P. ook na de aan
genomen resolutie in twijfel zou trekken!
Wij willen niet beginnen met te twijfe
len aan „de trouw aan de democratie" der
S. D. A, P. óók na het aanvaarden van be
doelde resolutie. Maar, vóórdat wij ten
deze positief vertrouwen uitspreken,
willen wij toch nog wel even afwachten
de verdere ontwikkeling van de practijk in-
alle geledingen der S. D. A. P. van de nu
op het Congres aanvaarde theorie inzake
volkomen! erkenning en naleving
van de Grondwet! Intussohen constateeren
wij met voldoening, dat door de resolutie
de leiding een weg heeft aangewezen voor
de houding en het optreden der party in de
toekomst.
Een tweede merkwaardige resolutie is
die, waarin de S. D. A. P. zich blyft uit
spreken niet alleen voor internationaal,
maar ook voor nationale ontwapening,
maar.... deze laatste wat op den ach
tergrond wil schuiven. Wy meenen zóó den
inhoud dezer resolutie te hebben weerge
geven, die ons, zeker meer dan de hiervoor
besprokene, in den mist laat omtrent wat
de party eigeniyk wil.
Alles te zamen genomen motiveert het
Paaschcongres der S. D. A. P. zeker, dat
het vormen van een oordeel over zijn be
doeling en strekking, theoretisch maar
vooral ook voor de practyk, door ons nog
wat wordt opgeschort!
EN
PASS
Nu
Heel gemakkelijks
OP: PASS: EN a
OPPASSEN. Denkt
U daar aan achter
het stuur van auto,
motor of flets?
Deinkomsten dergemeenten
Diverse andere belasting
mogelijkheden
A. A. C. M. VAN IERSEL
Burgemeester van Noordwykerhout.
Wy hebben reeds een aantal belastingen,
die de gemeentebesturen kunnen heffen,
onder de loupe genomen: Toch hebben wy
ze alle nog niet gehad. Er volgen hier nog
enkele.
De woonforensenbelasting.
Deze kan worden geheven van de natuur
lijke personen, die, zonder in de gemeen
te hoofdverblijf te hebben er gedurende
het jaar meer dan 90 malen nachtverblijf
houden anders dan als verpleegde in een
ziekeninrichting, benevens van hen, die op
meer dan 90 dagen van het jaar voor zich
of hun gezin een gemeubileerde woning be
schikbaar houden.
Wie tot tijdelijke waarneming van een
openbare betrekking of ter by woning van
de vergaderingen van een vertegenwoordi
gend lichaam, waarvan hij het lidmaatschap
bekleedt, buiten de gemeente van zijn
hoofdverblijf vertoeft, is deswege niet be
lastingplichtig.
Ten einde te voorkomen, dat van de
woonforensenbelasting een verkapte in
komstenbelasting wordt gemaakt, bepaalt
de wet nadrukkelyk, dat het bedrag der
belasting niet onmiddellijk of middellyk
afhankelijk mag zijn van iemands inkomen.
De belasting zal dus moeten worden ge
heven naar den duur van het verblijf of de
huurwaarde der gemeubileerde of andere
grondslagen.
De animo om van de bevoegdheid tot
heffing dezer belasting gebruik te maken
is onder de gemeentebesturen zeer gering.
Als ik de statistiek naga, tref ik er onder
de 1076 gemeenten slechts een dozijn aan,
die de woonforensenbelasting heffen. En
van dit dozijn zijn er maar 5 gemeenten,
waar deze belasting meer dan ƒ1000.per
jaar opbrengt. De weinige belangstelling
van de gemeentebesturen voor deze belas
ting laat zioh gemakkelijk verklaren. Im
mers zij, die ergens een landhuis of buiten-
verblyf willen oprichten, zullen dit by
voorkeur doen in een gemeente, waar geen
woonforensenbelasting bestaat. Alleen die
gemeenten, binnen wier grenzen een aan
tal landhuizen of buitenverblijven zijn ge
vestigd, kunnen zich de weelde van een
woonforensenbelasting veroorloven, al loe
pen zij daarbij de kans, dat allengs meer
forensen gaan verdwijnen. In dit verband
is het wel kenmerkend, dat de woonforen
senbelasting te Lonneker die in 1931
ƒ26.000.opbracht, in 1932 slechts een
bate van ƒ6000.aan de gemeentekas op
leverde. Blijkbaar heeft men zich daar ge
noodzaakt gezien de tarieven der belasting
aanmerkelijk te reduceeren.
In deze streek wordt de woonforensenbe
lasting niet geheven.
De belasting van hen, die ge-
durendetenminsteeenweek
als logeergasten vertoeven in
een hotel of pension binnen
de gemeente, gemeenlijk als Kurtax
aangeduid, vormt een andere mogelijkheid
van belastingheffing voor de gemeenten.
De wetgever had zich veilig de moeite
kunnen besparen om aan de gemeentebe
sturen de bevoegdheid tot heffing dezer
belasting te geven. Tot heden is het op een
totaal fiasco uitgeloopen. In geen enkele
gemeente van Nederland is het tot invoe
ring dezer belasting gekomen. Van de
Noordzeebadplaatsen, die nog het eerst in
aanmerking kwamen om deze belasting in
te voeren, nam Zandvoort de leiding door
voor het belastingjaar 1923 tot de invoering
te besluiten. De belasting zoude van de ho
tel- en pensionhouders worden geheven en
ƒ0.25 per persoon en per nacht bedragen
met een maximum van 1.per gezin. Het
besluit tot invoering dezer belasting wekte
in de gemeente zooveel oppositie, dat het
werd ingetrokken vóór het nog had kunnen
werken. Zoolang de lage valuta van andere
landen onzen vacantieoorden eene gewel
dige concurrentie aandoet, is het onver
standig eventueele logeergasten nog af te
schrikken door een belasting, die, al drukt
zij weinig, toch altijd als een onaangename
omstandigheid wordt gevoeld, zegt Oppen-
heim.
Wij zien het hier ook weer, evenals zoo
veel andere bedrijven wordt ook het bad-
Welke belastingen de gemeenten zoo-
al nog meer kunnen heffen, maar
beter achten het niet te doen.
bedryf door de lage buitenlandsche valuta
ernstig geschaad. Het eenige middel daar
tegen is een verlaging van de Nederland-
sche munteenheid, maar tot heden schijnt
men daar niet aan te willen, ja, men sluit
zelfs een verbond met andere goudlanden,
waaronder België, dat mede geholpen door
de vroegere depreciatie van zyn munt on
zen Noordzeebadplaatsen een moordende
concurrentie aandoet. (Over dit middel
door den schryver bepleit wordt, zooals be
kend, door anderen anders geoordeeld.
Red.)
Een anderen vorm van belastingheffing
is een belasting op de openbare
aankondigingen voorzoover
niet door middel van tydschrif-
ten of nieuwsbladen gedaan,
ook wel genaamd reclamebelasting.
Ook van de aan de gemeentebesturen
verstrekte bevoegdheid tot heffing dezer
belasting heeft de wetgever weinig succes
gehad. De eenige gemeente in Nederland,
die deze belasting invoerde, was Arnhem,
alwaar zy in 1932 10.000.opbracht.
Zandvoort, dat blykbaar gaarne als pionier
op belastinggebied optreedt heeft in 1931
wel tot heffing dezer besloten, maar tot
uitvoering van het heffingsbesluit is het
nooit gekomen.
Een andere typische vorm van belasting
heffing is een belastingop de verze
kering tegen brandschade
van de in de gemeente zich be
vindende onroerende en roe
rende goederen of een overeen
komstige belastin g, voor zoo
veel die goederen niet verze
kerd z ij n. Gewoonlijk wordt deze belas
ting brandverzekeringsbelas
ting genoemd.
Hoewel de bevoegdheid tot heffing dezer
belasting in 1920 aan de gemeentebesturen
werd gegeven, hebben voor zoover mij
bekend slechts 3 gemeenten van deze be
voegdheid gebruik gemaakt en wel één we
reldstad, één provinciestad en één platte
landsgemeente n.l. Amsterdam, Helmond
en Raamsdonk (N.-Br.) Deze gemeenten
hebben mi. daarbij geen gelukkigen greep
gedaan. In Raamsdonk moet aan belasting
worden betaald van de assurantiepremie
voor de vaste goederen met een maximum
van 5 pet. der belastbare huurwaarde voor
de grondbelasting.
Ongetwijfeld oefent de heffing dezer be
lasting op de neiging van het publiek om
zich flink te verzekeren ten einde bij brand
geen risico te loopen een remmend en in
vloed uit en dit is allerminst 'n maatschap
pelijk belang te achten. Daarbij komt, dat
in den tegenwoordigen tijd van deflatie de
eigenaars van vaste goederen toch al ge
noeg gedupeerd worden; er behoeft heusch
geen brandverzekeringbelasting bij te ko
men. In een onlangs in de pers gepubli-
ceerden brief van Directeuren van Hypo
theekbanken werd daar terecht op gewe
zen.
Dat men ook in den Haag met de brand
verzekeringbelasting niet hoog wegloopt
kan blijken uit het feit, dat aan geen enkele
gemeente, die wegens noodlijdendheid een
beroep doet op 's Rijks financiën, den eiseh
wordt gesteld, dat zy deze belasting zal in
voeren.
Volledigheidshalve wijs ik nog op de z.g.
precariorechten, die in enkele ste
delijke gemeenten worden geheven. Preca
riorechten zyn rechten, die worden geheven
wegens het hebben van voorwerpen onder,
op of boven voor den openbaren dienst be
stemden gemeentegrond of voor den open
baren dienst bestemd gemeentewater.
Ten slotte nog een enkel woord over de
z.g. retributiën. Retributiën zyn ver
goedingen, die de gemeente vordert van de
door haar verstrekte diensten. Belastingen
in den eigenlijken zir des woords zijn het
dus niet, doch de gemeentewet zegt, dat re
tributiën voor belastingen worden gehou
den, d.w.z. dat de heffing en invordering
worden geregeld bij plaatselijke verorde
ning, goed te keuren door de Kroon. De
gemeentewet somt een aantal retributiën
op. De meest bekende zyn haven- en kade-
gelden, bruggelden, keurloonen, begrafenis-
rechten en leges ter secretarie. Het gaat
hier om bescheiden bedragen, die zijn ver-
sohuldigd voor diensten, die de gemeente
aan de ingezetenen bewijst. Ten aanzien
dezer retributiën is bij de wet nadrukkelijk
bepaald, dat zij niet hooger mogen zijn, dan
vereischt wordt om een matige winst aan
de gemeente te verzekeren.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Kardinaal Ehrle t (4de blad).
Een koersverandering in Frankrijk ten
aanzien van de bewapening van Duitsch-
land? (4de blad).
BINNENLAND.
Program van actie van den Ned. R. K.
Bond voor Groote Gezinnen. (4de blad).
Resoluties op het Paaschcongres der S.
D. A. P. (4de blad).
Paschen op den weg. Doodelijke onge
vallen. (3de blad).
Moordaanslag te Prinsenhage (3de blad).
Roofoverval te Haarlem. (3de blad).
Schietpartij bij deurwaardersbezoek. (3de
blad).
LEIDEN.
Alhier is gehouden een algemeene ver
gadering der Katholieke Onderwijzers in
het Bisdom Haarlem. (1ste blad).
UIT DE RIJNSTREEK
AUTO-ONGELUK DOOR ROEKE
LOOSHEID
Een der slachtoffers reeds overleden
Zaterdagavond heeft op den Utrechtschen
Straatweg een vreeselijk auto-ongeluk
plaats gehad, dat, en dit is het ergst, te wy-
len is geweest aan roekeloosheid en reeds
een slachtoffer heeft geëischt.
Twee chauffeurs, uit Rotterdam, in dienst
van de firma B. aldaar, waren Zaterdag met
een luxe auto, een open Buick, naar Woer
den gekomen, om voor genoemde firma
een nieuwe autobus te halen bij den Oud
sten en Domburg .Toen zij nog even iets
aan de bus hadden gedaan, kwamen zy
by hun eigen auto terug en hebben deze
waarschijnlijk aan iemand, die erby stond,
willen demonstreeren. Hoe het ook zy, bei
den stapten in, reden tot over de Graven-
brug en kwamen toen met een ontzettende
snelheid, naar schatting van ooggetuigen
100 a 120 K.M., terug. Zy passeerden nog
twee stilstaande vrachtauto's, maar raakten
toen de macht over hun stuur kwyt. Met
'n geweldige smak werd de wagen, die nog
even een boom raakte, van den weg ge
slingerd, sloeg over den kop en kwam zoo
in een sloot terecht. Onmiddellijk schoot
van alle kanten hulp toe. De 23-jarige Piet
Bakker uit Rotterdam, die de auto bestuur
de, was onder den wagen geraakt, terwijl
even verderop de 21-jarige Paasse, ook uit
Rotterdam in de sloot was terechtgekomen
Het vorderde eenigen tyd voor men den
wagen had opgeheven en men het daaron
der liggende slachtoffer kon bevryden.
Vreeselijk was de aanblik, toen men de
beide ongelukkigen op den kant had ge
bracht. Men zag uiterlijk slechts één mod
derpoel bloed. Zeer spoedig waren de dokto
ren v. d. Giessen en Griethuyzen, alsmede
de politie, ter plaatse. De toestand van het
slachtoffer Paasse was hopeloos, terwijl
Bakker zwaar gewond was en reeds veel
water naar binnen gekregen had.
Beiden werden per auto-brancard naar
het nabijzijnde R.K. ziekenhuis overge
bracht.
Zonder tot bewustzijn te zijn gekomen, is
de 21-jarige Paasse hier Zondagmorgen
overleden. Het ander slachtoffer was Zon
dagavond nog niet uit zijn bewusteloosheid
bijgekomen. De doktoren hadden echter
hoop indien zich geen complicaties voor
doen, hem in 't leven te houden.
Het lijk van P., alsmede de auto, werd
door de politie in beslag genomen.
De wagen werd later gelicht door v. V.'s
sleepdienst. Het stuurrad was totaal weg
geslagen. terwyl de auto verder zwaar be
schadigd was.
Een tragische bijzonderheid is nog, dat de
beide slachtoffers de eenige zoons waren
in hun gezin.
Wij vernamen, dat de toestand van Bak
ker, na een slechten nacht, heden iets beter
was, zoodat op zyn behoud uitzicht bestaat.
