DAGBLAD VOOR LEIDENEN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE ROUW VAN HET VOLK.
25ste Jaargang
ZATERDAG 24 MAART 1934
No. 7769
S)e £cki6clie0oii^<Mit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRUS BEDRAAGTi
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin ba-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ca
verhuur, koop en ver koon: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF
BLADEN W.O. GEILL. ZONDAGS-
BLAD.
V Een vergadering te Wassenaar
Te Wassenaar zal een vergadering wor
den gehouden, waarin een vrijzinnig-de
mocraat, een liberaal, een katholiek, een
christ.-hist. en een antirev. zullen spreken
ter beantwoording van de vraag, waarom
het kabinet-Colijn moet worden gesteund.
Over deze vergadering wordt verschil
lend geoordeeld.
Er zijn bladen, die deze samenkomst en
thousiast hebben aangekondigd onder de
leuze: „Sluit de gelederen!"
Anderen staan er sceptisch of afkeurend
tegenover zooals de „Volkskrant".
W ij zien in het feit, dat deze vergade
ring wordt gehouden, dit v e r b 1 ij d e n d
verschijnsel, dat men beseft, dat, in dezen
tijd vooral, het Nederlandsche volk boven
zijn beginsel-verschil streven móet naar
een eensgezindheid, om gezamenlijk en
eendrachtig de moeilijkheden te dragen en
te overwinnen!
Indien de redevoeringen op de
bedoelde vergaderingen dit hoofd-thema,
deze hoofd-strekking zullen hebben, dan
kan daarvan een gezonde invloed uitgaan
op heel het volk, op allen, van alle par
tijen.
Afkeurend tegenover deze vergadering
staan wij daarom geenszins!
Maar toch meenen ook wij de opmer
king te moeten plaatsen, dat het gebeuren
te Wassenaar nu geen regel moet worden.
Dë „Standaard" schreef naar aanleiding
van deze te Wassenaar uitgeschreven ver
gadering;
Gevraagd wordt, hoe onze redactie
over zulke vergaderingen denkt.
Ons antwoord kan kort zijn: Was
senaar is een uitzondering, en o.i. een
uitzondering, die den regel bevestigt.
De regel is, elke partij belegge haar
eigen vergaderingen, waarin haar eigen
sprekers de burgerij voorlichten.
Dat is zeker de antirevolutionaire
regel.
Er is geen reden tot wijziging van
dien regel.
Ongetwijfeld: de gelederen moeten
worden gesloten; samenwerking tus-
schen Regeering en Volk, tusschen Re
geering en Parlement, is meer dan
ooit noodzakelijk.
Maar voor den antirevolutionair
geldt, dat bij het sluiten der geleden,
de geboden samenwerking op de beste
wijze bevorderd wordt door het anti
revolutionair beginsel uit te dragen
in het volksleven.
Dé principieele voorlichting, het
principieel getuigenis hebben ter ver
dieping en versterking van het natio
naal besef de grootste beteekenis.
Hierin ligt ook naar onze opvatting veel
waars.
Wassenaar moet een uitzondering blij
ven. 't Behoeft wel nie' een uitzondering
te blijven, geheel éénig. Maar 't worde
geen regel! Omdat dan zeker de nadee-
len grooter zouden zijn dan de voordeelen.
Dit is, natuurlijk, niet bedoeld als critiek
op de organisatoren van de Wassënaarsche
samenkomst die 't ook wel niet anders
zullen hebben bedoeld dan als een uitzon
dering.
UITSPRAKEN VAN
PROTESTANTSCHE ZIJDE.
„Kerk en Pers" sohreef indertijd:
„In het algemeen zijn die Gerefor
meerde gezinnen, waar men dagelijks
gevoed wordt door de neutrale of vrij
zinnige pers, silap en zonder eenige
energie".
„Let op die Gereformeerden, die
zweren bij de „Telegraaf" en „De Haag-
sche Post". Ik aarzel ndet te zeggen, dat
het over het algemeen niet de men
sahen zijn, wier kinderen geestelijke
ruiggegraat hebben en sieraden van
Gods Kerk genoemd kunnen worden".
Zijn er ook nog niet Katholieke gezinnen
waar voortdurend niet-Katholieke of zelfs
anti-Katholieke bladen binnenkomen.
Katholieken, werkt mee, dat in elk Ka
tholiek gezin een Katholiek blad
wordt.
HET DEFILE
Voor het gisteren gehouden défilé was
de belangstelling geweldig.
Te 2 uur kwam de cömmissaris der Ko
ningin in Zuid-Holland jhr. mr. dr. H. A.
van Karnebeek,, een oogenblik aan de baar
toeven.
Een deputatie van de R.K. Journalisten
vereniging heeft eveneens hulde gebracht
en een krans aan de vele toegevoegd.
Onder het publiek blijven markante fi
guren de aandacht trekken; zoo b.v. een
aantal Javanen.
Ook de politieke partijen blijven niet
achter.
Een toeschouwer schrijft in het „Handels
blad".
„De lange, droeve stoet van burgers
wordt herhaaldelijk onderbroken door
speciale deputaties, die de prachtigste
bloemstukken aan den voet van de baar
neerleggen. Zoo zagen we o.a. generaal
Duymaer van Twist in gala-uniform, aan
het hoofd van een deputatie van den Bij-
zonderen Vrij willigen Landstorm. Er komen
ook deputaties van de studenten en we
zien vertegenwoordigers van het postper-
soneel en van de tram. Treffend is de hul
de, die een kleuterklasse komt brengen.
Stil staan de kleintjes een oogenblik, over
weldigd door den aanblik.
Tegen het midaguur brengen de treinen
burgers van elders aan, met honderden
tegelijk worden ze aangevoerd. En we zien
dan het platteland komen om zijn rouw te
betuigen. Boeren met zijden petjes, vrou
wen met den Brabantschen kap; van Vo-
lendam, van Marken komen de trouwe Ne
derlanders naar de Residentie, om een laat-
sten groet te brengen.
De regeling blijft voortreffelijk. Alle
deelnemers aan het défilé trekken langs het
Vos-in-Tuinstraatje naast Hotel des Indes
af. Zoo blijft het Voorhout ledig en óók
dat is een plechtig gezicht, telken keer op
nieuw, als we onzen blik over deze nationa
le allee laten dwalen.
In de eerste middaguren zijn het vooral
het winkelpersoneel en ateliersmeisjes en
kantoorpersoneel, die hun vrijen tijd opof
feren, om toch maar een groet te komen
brengen.
Welk een blijk van aanhankelijkheid en
trouw geeft dat alles!"
Er hebben naar schatting 60.000 men-
schen aan deel genomen.
Jammer, dat op het bepaalde uur het dé
filé werd geëindigd. Men had dit moeten
laten doorgaan, toen er nog zoovelen
wachtten.
Vanmorgen tusschen 92 is het défilé
voortgezet.
Orchideeën-kleed
De kist met het stoffelijk overschot was
tijdens het défilé gedekt met het groote or
chideeën-kleed, da+ het Vrouwen-Comité
had doen vervaardigen, een zeldzaam
kunstproduct van bloemsierkunst. Ook een
gedeelte van den vloer van de vestibule
ging nog onder deze orchideeënweelde
schuil.
HERDENKING IN HET BISDOM
HAARLEM
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft het volgende voorschrift uitgevaar
digd:
Naar aanleiding van het verzoek van
den Raad van Ministers schrijven Wij bij
dezen voor, dat op den vooravond van de
begrafenis van H.M. de Koningin-Moeder in
ale parochie-kerken van Ons Bisdom als
mede in de kapellen, waarover een rector
is aangesteld, op een door den Pastoor of
Rector nader aan te geven uur een Lof
zal worden gehouden, bestaande uit 'de
volgende gezangen: Psalm De Profundis,
Psalm Miserer, Sequenti Dies Irae, Respon-
sum, Libera me Domine, Oratio Fidelium
Deus omnium, waarna een rozenhoedje zal
worden gebeden voor de geloovige zielen.
Wij sporen de geloovigen aan zooveel
mogelijke deze plechtigheid bij te wonen.
Gegeven te Haarlem, 23 Maart 1934.
t J. D. J. AENGENENT,
Bisschop van Haarlem.
LANGS DEN WEG VAN DEN LIJKSTOET
Plaatsen voor leden der Twee
de Kamer.
Naar wij vernemen zullen de leden van
de Staten-Generaal in de gelegenheid wor
den gesteld het voorbijtrekken van den ko
ninklijken rouwstoet gade te slaan. Zij zul
len daartoe een plaats krijgen in het de
partement van financiën, in het bureau van
den generalen staf aan 't Lange Voorhout
en in de militaire gebouwen aan den Hof
weg.
Plaatsen leden Haagschen ge
meenteraad.
De leden van den Haagschen gemeente
raad zullen waarschijnlijk Dinsdag a.s. 'n
plaats krijgen in het gebouw van het ge
meente-archief aan het Rijkswijksche
plein.
Plaatsen voor corporaties.
De Commissaris der Koningin in Zuid-
Holland maakt bekend, dat corporaties,
die plaatsing verzoeken langs den weg,
waarlangs de stoet zich Dinsdag begeven
zal, worden uitgenoodigd, zich daartoe
rechtstreeks te wenden tot de burgemees
ters der drie gemeenten, welke op den
voet van aangenomen richtlijnen naar om
standigheden zullen kunnen handelen.
DE ROUWDIENST IN HET PALEIS
LANGE VOORHOUT
Naar wij vernemen zal Dinsdagochtend
om 10 uur, een rouwdienst in 't Paleis Lan
ge Voorhout worden gehouden, waarbij de
Koningin, de Prinses en de Prins aanwezig
zullen zijn. De Koninklijke familie zal
eveneens den rouwdienst in de Nieuwe
Kerk te Delft bijwonen. In de kerk is
plaats voor 800 menschen, allen genoodig-
den.
In den stoet zal ook .het personeel en
het oud-personeel van de Hofhouding der
Koningin-Moeder meerijden; eenigen hun
ner hebben nog onder de overledene ge
diend in den-tijd van haar Regentschap.
Daar onder degenen, die de lijkbaar e
voet volgen een aantal zeer bejaarde per
sonen zal zijn, zal aan deze gelegenheid
worden gegeven in auto's den tocht naar
Delft te maken. De stoet zal daarom op de
Pletterijkade een oogenblik stoppen, opdat
deze hoogbejaarden in auto's kunnen plaats
nemen. Bij Delft zal de stoet dan opnieuw
even halthouden, opdat zij weer uit kun
nen stappen.
KRANSLEGGING
Namens de Nederlandsche weermacht
Op Maandag 26 Maart 12 uur zal vol
gens aanwijzingen van den minister van
Defensie door een depuattie, bestaande uit
luitenant-generaal H. A. Seyffardt, chef
van den Generalen Staf, oudste officier der
Nederlandsche weermacht, vice-admiraal
C. J. E. Brutel de la Rivière, commandant
der Marine in Nederland, oudste officier
van de Koninklijke Marine, de adjudanten
van genoemde opper- en vlagofficieren,
een onderofficier en een matroos van de
Koninklijke Marine, zoomede een onder
officier en een soldaat van de Koninklijke
Landmacht namens de geheele Nederland
sche weermacht een groote zilveren krans
worden gelegd aan de baar van het stoffe-
lijk overschot van H.M. de Koningin-Moe
der.
De krans, welke vervaardigd wordt door
de Haagsche juweliers H. B. Lohman en
Zoon, wordt opgemaakt met orchideeën en
zal op zilveren lint de inscriptie dragen:
„Van de Koninklijke Nederlandsche Weer
macht aan H. M. de Koningin-Moeder, 20
Maart 1934.
Namens den G.-G van Ned. Indië
Namens den Gouverneur-Generaal van
Ned.- Indië zal de heer Th. van Voorthuij-
sen, gecommitteerde voor Indische Zaken
aan het Departement van Koloniën, op
Maandag 26 dezer te 11 uur v.m. een krans
neerleggen bij Je baar van H.M. de Ko
ningin-Moeder.
Aan dezen krans zullen rood-wit-blauwe
linten zijn gehecht, terwijl de tekst daarop
zal luiden: „De Gouverneur-Generaal van
Ned. Indië".
Op verzoek van den majoor-chinees van
Makassar, heeft de agent van de Ned. In
dische Escompto-Mij. te 's Gravenhage, de
heer Blankvoort, gistermiddag namens de
geheel Chineesche bevolking van Makassar
een krans neergelegd bij de baar van H.M.
de Kongin-Moeder.
ADRES CENTRALE' JEUGDRAAD
In opdracht van den Centralen Jeugd
raad hebben de voorzitter en secretaris van
dit lichaam zich met een schrijven ge
wend tot H.M. de Koningin van den vol
genden inhoud:
Majesteit,
De Centrale Jeugdraad, heden in verga
dering bijeen, is diep getroffen door het
verscheiden van Hare Majesteit Uw Door
luchtige Moeder en veroorlooft zich aan
Uwe Majesteit zijn eerbiedige deelneming
te betuigen in het smartelijk verlies, dat
Uwe Majesteit door dit heengaan heeft ge
troffen.
De Centrale Jeugdraad herdenkt met
dankbaarheid en eerbied de toegewijde be
langstelling, welke Hare Majesteit Konin
gin Emmo bij voortduring in het jeugd
werk stelde en de groote liefde, die Zij in
het algemeen de Nederlandsche jeugd toe
droeg, en steeds in woord en aaad betoon
de. De Centrale Jeugdraad houdt er zich
van verzekerd, dat Hare Majesteit tot in
Haar hoogen ouderdom voor ieder een lich
tend voorbeeld is geweest in plichtsbe
trachting, naastenliefde en eenvoud. Dit
voorbeeld zal voor de jeugd in het bijzon
der een bron van kracht blijven. Gode geve
Uwer Majesteit Zijn onmisbaren steun bij
hét dragen van dit smartelijk verlies.
Met diepen eerbied veroorloven wij ons
te noemen, in opdracht van den Centralen
Jeugdraad:
Uwer Majesteits getrouwe onderdanen
A. van Wijnbergen, Voorzitter.
C. J. A. de Ranitz, secretaris.
LUXEMBURG EN KONINGIN EMMA
Naar wij vernemen zal Prins Felix, ge
maal van de Groot-Hertogin van Luxem
burg, de uitvaart van de Koningin-Moeder
bijwonen. Voorts zal uit Luxemburg aan
de plechtigheid deelnemen de minister-pre
sident, de heer Bech.
De deputatie uit de Tweede Kamer
Voorts vernemen wij, dat de deputatie
ui'; de Tweede Kamer, die in de Nieuwe
Kerk te Delft aanwezig zal zijn, zal be
staan uit den voorzitter met de leden van
de commissie, welke het adres van rouw
aanbieden zal, benevens den griffier, mr.
Kesper.
LETTEREN EN KUNST
De voorbereiding.
Wij beleven in onzen tijd een hernieuw
de belangstelling voor het Passiespel, dat
in de Middeleeuwen allerwegen in Euro
pa op intense wijze werd beoefend. Het
zijn vooral de Duitsch sprekende landen,
die in den modernen tijd de belangstelling
voor deze dramatische uitbeelding van het
leven van Christus opnieuw hebben op
gewekt.
Wellicht onbewust onder invloed hier
van, is reeds in het vorig jaar in Amster
dam het plan gerijpt om ook daar een
passiespel op te voeren. Frank Luns, de be
kende regisseur en ontwerper van mas
sale openluchtspelen nam de leiding hier
van op zich, ter zijde gestaan door een aan
tal deskundigen op verschillend gebied.
De Kath. Kunstkring „De Violier" aan
vaardde het protectoraat voor de „Am-
sterdamsche Passiespelen 1934". Alé tekst
werd gekozen een oud passiespel uit 1452
van den kanunnik Arnould Grébau „Le
vrai mystère de la passion", dat' in dien
tijd meer dan honderd jaar met groot suc
ces in de voornaamste plaatsen in Frankrijk
werd opgevoerd. De Katholieke letterkun
digen Charles Nypels en Anton van Duin
kerken verzorgden de vertaling en de be
werking van dit spel en na maanden van
harden arbeid door de ruim 300 spelers en
door den regisseur vond Vrijdagavond in
het R. A. I.-gebouw te Amsterdam de pre
mière plaats.
De opvoering.
Het is jammer, dat ons na een dergelijke
maandenlange voorbereiding geen vertoo
ning is te zien gegeven, waardoor wij al
thans iets hebben ervaren van de diepe
wijding, die een goede dramatische uit
beelding van het Lijden van Christus aan
den toeschouwer kan geven. Het spel is
verdeeld in 8 tafereelen, vanaf Jezus' in-
tocht in Jerusalem tot aan de nederdaling
I ter helle, voorafgegaan door een proloog
en besloten met een Epiloog. Reeds bij het
j eerste tafereel was te merken, dat er iets
i haperde aan de regie. In de volksmassa,
die aanwezig was bij Jezus' intocht, zat
niet de minste stuwing; het bleven houte
rige figuren, die in geen enkel opzicht de
vreugde vertolkten, die wjj toch bij deze
menigte moeten veronderstellen. En dit
gemis aan actie en levendigheid is tij
dens het geheele spel gebleven. Er waren
I momenten in de tafereelen .Christus voor
I Caïphas" en „Christus voor Pilatus" waar-
I in de massa geruimen tijd in starre hou-
GRATIS
Zij, die zich per 1 April a.s. wenschen te
abonneeren op „DE LEIDSCHE COU
RANT", ontvangen de voor dien datum
verschijnende nummers gratis.
DE DIRECTIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Fransche antwoordnota op het Brit-
sche Ontwapeningsmemorandum gepubli
ceerd. (4de blad).
De Heimwehren in Oostenrijk gaan naar
huis. (4de blad).
Ons wekelijksch buitenlandsch over
zicht. (3de blad).
Radio-programma's. (2de blad).
VOOR DE GOEDE WEEK GEVEN WU
GEEN AANKONDIGINGEN VAN TOO-
NEEL, BIOSCOOP, ENZ.
ding bleef staan, terwijl - juist de meest
levendige reactie de woorden van Caïphas
en Pilatus hadden moeten ondersteunen.
Ten opzichte van de individueele rollen
kan een niet veel gunstiger meening wor
den gevormd. Het vertolken van de Chris
tusfiguur is altijd een zeer teer punt en
in dit geval had Frank Luns in zooverre
een goede keus gedaan, dat de vertolker
over een goede zegging beschikte en ook
in zijn gebaar de noodige beheersching
wist te leggen. Daarentegen droeg deze
Christusfiguur een pruik, die te veel ver
zorgd was, zoodat hierdoor de mogelijkheid
van natuurlijke uitbeelding geweld werd
aangedaan.
Wij zouden helaas nog vele opmerkin
gen kunnen maken over tekorten, die niet
alleen door den critischen beschouwer,
maar door het geheele publiek werden ge
voeld. In de ontmoeting van Jezus met
zijn Moeder, na het H. Avondmaal, vertelt
de Zaligmaker haar over het vele leed,
dat binnenkort zal gebeuren. De reactie
van de Maria-figuur op deze voor haar zoo
ontstellende voorspellingen, was nihil.
Door niets verried zij, dat haar moederhart
was getroffen. Dit is een ernstige psycho
logische fout, die de regisseur in elk geval
had moeten ondervangen. De Kruisdraging
kon evenmin, ook maar de minste indruk
wekken van het ontzaggelijk lijden van
Christus op Zijn moeizamen weg naar
Golgotha. Het afdrogen van Christus' ge
zicht door de vrouw Veronica en het too-
nen van een in de doek afgedrukt gelaat,
grensde en dan zeggen we het nog heel
zacht aan het belachelijke.
Wij willen verder over de spelers niets
meer zeggen. De regisseur heeft er even
min goed aan gedaan om Christus, Apos
telen en Joodsche priesters in Oostersch
costuum te houden en het volk daarente
gen middeleeuwsch te kleeden. Dit gaf
aanleiding tot tegenstellingen, die het ge
heele spel ongunstig beïnvloedden. De mee
ning, dat de middeleeuwen sterker tot ons
spreken geldt in geen geval voor de Ka
tholieken, die van jongs af aan middels
Bijbelsche afbeeldingen min of meer met
de Oostersche sfeer ten tijde van Christus'
leven vertrouwd zijn geraakt.
Wanneer wij de groote oorzaak' moeten
aangeven, die tot de mislukking van dit
Passiespel hebben geleid, dan ligt dit o.i.
in de eerste plaats aan den regisseur, die
zijn menschen niet de noodige bezieling
wist bij te brengen. De tekst leende zich
volkomen tot een diep-dramatische uit
beelding, maar hiervan is onvoldoende ge
bruik gemaakt. Een herhaling van een
passie-spel op deze manier achten wij vol
komen overbodig. Wanneer de tooneelma-
tige vertolking van Christus' leven niet
volkomen het geestelijk eigendom is van de
spelers, dan zal ze steeds moeten misluk
ken. De regisseur behoort hierbij groo
te stuwkracht te zijn en wij kunnen in dit
geval niet anders zeggen, dan dat Frank
Luns, ondanks de groote waardeering die
wij hebben voor de poging als zoodanig,
hierin niet is geslaagd.
V.