H.M. DE KONINGIN-MOEDER OVERLEDEN
25ste Jaargang
DINSDAG 20 MAART 1934
No. 7765
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin b*-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «n
verhuur, koop en verkooD: f 0.50
V Aan het sterfbed van de
Koningin-Moeder.
De Nederlander is over het algemeen
zóó, dat hij niet gauw in geestdrift geraakt.
Hij is immers nuchter van aard.
Maar de Koningin-Moeder had de geest
driftige liefde en vereering van het Ne-
derlandsche volk gewonnen!
Het Nederlandsche volk-had Koningin
Emma lief, het beminde en vereerde haar,
en die liefde en vereering waren zóó zuiver
en zóó diep, dat zij zich telkens met spon
tane geestdrift openbaarden en de gele
genheden zochten, waar zij zich konden ma
nifesteeren.
Die liefde en vereering waren ontspron
gen uit het klare inzicht,«dat de nobele
persoonlijkheid van Koningin Emma op al
ler hoogachting en aller eerbied recht had;
dat hare wijsheid en voorzichtigheid aan
land en volk onschatbare diensten hadden
bewezen; dat zij er naar streefde, te zijn:
een Christinne, in woord èn daad!
En de zachte goedheid, die uitstraalde
van héél haar persoonlijkheid, had weder
liefde ontstoken in de harten van we
durven wel zeggen: alle rechtgeaarde Ne
derlanders.
In diepe bewogenheid is dan ook het Ne
derlandsche volk geslagen door de tijding,
dat zijn geliefde Koningin-Moeder is over
ledenEn wij kunnen dié werkelijkheid
nog zoo moeielijk voorstellen! De berich
ten over haar ziekte waren zoo plotseling
gekomen. Nog is het begin der vorige week
was Koningin Emma uitgereden. Gelijk
baar gewoonte was in een auto, die slechts
half was gesloten. Vele Hagenaars hebben
haar op dien tocht nog gegroet; velen heb
ben een vriendelijken groet van haar te
rug-gekregen en een glimlach opgevangen
van haar lieve, oude, gelaat. En toen, plot
seling, kwam het eerste bericht van haar
ziekte. Dat toen reeds de toestand ernstiger
was, dan de inhoud van het bericht luidde,
was aan ingewijden wel bekend, maar het
volk vermoedde het nog niet. Eerst Zondag
in den loop van den dag drong de treurige
waarheid tot de menigte door; toen. werd
men zich van den ernst der ziekte bewust;
toen stroomden, in den avond, de menschen
naar het Paleis; toen kwamen ook de Ko
ningin en de Prinses, om er den heelen
nacht te blijven....
En hedenmorgen reeds is Hare Majesteit
overleden.
Wij, hare Katholieke landgenooten,
wij zullen Haar gedenken in ons gebed.
Wien veel gegeven is wordt veel terugver
langd
Heer geef de ziel van Uwe dienaresse
Emma de eeuwige rust. En het eeuwige
licht verlichte haar. Dat zij ruste in vrede.
Amen.
MOEDER EN KONINGIN.
HEDENMORGEN TE KWART VOOR ACHT IS
ZACHT EN KALM ONTSLAPEN HARE MAJES
TEIT ADELHEID EMMA WILHELMINA THERE-
SIA, KONINGIN-MOEDER, PRINSES VAN WAL
DECK EN PYRMONT;
geboren den 2den Augustus 1858, dochter van wijlen
Z. D. H. George Victor, Vorst van Waldeck en Pyr-
mont en van wijlen H. D. H. Helena, Prinses van
Nassau;
sedert den 23sten November 1890 weduwe van Z. M.
Willem III, Koning der Nederlanden.
DE LAATSTE OOGENBLIKKEN.
De nacht in het paleis van H. M. de Ko
ningin-Moeder werd in alle rust doorge
bracht. Het paleis lag geheel in het duister;
geen lichtschijnsel drong door de gordijnen
heen. Langzamerhand werd ook de belang
stelling minder. Het voorplein werd ge
heel verlaten, de lantaarns werden gedoofd
en niets wees er op, dat de nacht eenige
verrassing zou brengen. De Koningin en de
Prinses bleven den nacht in het paleis
doorbrengen. Ook dr. de Jongh was aanwe
zig.
Langzamerhand begon de dageraad te
gloren en nog was er niets wat er op wees,
dat de kalmte en rust, welke over het Voor
hout lag, zoo spoedig verstoord zou wor
den.
Eenige minuten voor half acht werden
de gordijnen opengetrokken en begon het
paleis weer te leven.
Precies half acht roeds een auto het voor
plein op; de vorst van Waldeck stapte uit
en ging het paleis binnen. Direct achter
hem aan kwam Prins Hendrik. Toen be
grepen de omstanders dat er iets bijzon
ders aan de hand was en dat de indruk,
welke men van buiten had gekregen, dat
er geen of weinig verandering in den toe
stand was gekomen, niet juist kon zijn. Het
was immers bekend, dat Prins Hendrik in
het paleis Noordeinde de nadere mededee
lingen zou afwachten en zich bij alarmee-
rende berichten dadelijk naar het paleis
aan het Voorhout zou spoeden.
Het feit, dat zoowel de vorst van Wal
deck (broeder van de Koningin-Moeder),
als Prins Hendrik op dit ongewone uur ten
paleize verschenen, gaf het nog schaarsche
publiek aanleiding om te vermoeden, dat
er een ongunstige wending in de ziekte van
Hare Majesteit was gekomen.
Dit vermoeden werd zekerheid, toen om
streeks tien minuten over half acht een
communiqué werd uitgegeven, waarin mel
ding werd gemaakt van een rustigen nacht,
maar dat in het laatste half uur de toestand
zoodanig verergerd was, dat de dokter de
patiënte had opgegeven.
Nauwelijks was dit bulletin bekend ge
worden, toen Prins Hendrik het paleis ver
liet en zich per auto naar het Noordeinde
begaf. Hij had afscheid van Hare Majesteit
genomen. Bij het ziekbed, dat Haar sterfbed
zou worden, vertoefden de dochter, H. M.
Koningin Wilhelmina, de vorst van Wal
deck en Prinses Juliana.
De belangstelling van het publiek nam
gestadig toe. Enkelen hadden juist door de
radio vernomen, dat de toestand van Ko
ningin Emma hopeloos was en dit vormde
het onderwerp van het gesprek. Op dit mo
ment ging echter de nieuwe tijding door de
menigte: de Koningin-Moeder is reeds over
leden.
Diepe verslagenheid teekende zich op
aller gelaat af. Als een loopend vuurtje
ging het bericht door Den Haag. Dadelijk
na het vernemen van de droeve mare werd
van vele huizen en gebouwen de vlag half-
stoks uitgestoken.
Om half negen werd door alle zenders
bekend gemaakt, dat Hare Majesteit was
overleden. AJle uitzendingen werden toen
gestaakt.
(Zie vervolg berichten ommezijde 5 e
kolom e. v.)
Een rijk en dienend leven.
Nuchterheid, zuiver gevoel voor reali
teit en critische zin zijn de drie voornaam
ste eigenschappen, die het Nederlandsche
volk kenmerken. Een volkomen uit de gril
lige lijn van zijn bewogen geschiedenis ver
klaarbaar wantrouwen tegenover buiten-
landsche invloeden deed het begrijpelijk
zijn, dat, toen de Prinses van Waldeck
Pyrmont ook al had zij van moeder's
zijde Nassausch bloed in de aderen als
jonge gemalin van den ouderen Koning
Willem III in de residentie kwam, ook in
de gevoelens van hen, die uit hoofde van
rang of geboorte tot de hoogste kringen
behoorden, scepticisme domineerde.
Hoe snel heeft deze Duitsche prinses,
door haar groote eigenschappen van geest
en gemoed, den weg weten te vinden naar
het ondanks uiterlijke onbewogenheid toch
zoo warm kloppend hart van onze natie, die
als weinig andere valschen schijn van echt
heid weet te onderscheiden! Vrouw in de
hoogste beteekenis van dit woord, miste zij,
in de dagen van zorg en leed, welke haar
in haar rijke leven niet bespaard zijn ge
bleven, allerminst den moed en het zelf
vertrouwen, die zij behoefde om te volhar
den in wat zij tot haar hoogste plicht re
kende.
Maar juist de echt-vrouwelijke gaven,
die in zoo rijke mate haar deel waren, en
waarvan zij, door den drang van haar na
tuurlijken eenvoud, zoo talloos vele ma
len onbewust heeft doen blijken, zullen
haar in de herinnering van het volk doen,
voortleven als de Koningin-Moeder, met
welke betiteling haar persoon en per-
soorlijkheid tevens! op de beste wijze
wordt gekenschetst en geëerd.
In Augustus van het vorig jaar heeft,
ter gelegenheid van den 75sten verjaardag
der Koningin-Moeder, het overgroote deel
der Nederlandsche pers, in hooggestemde
artikelen, die geïnspireerd waren door het
geen er leeft in de breede lagen van het
volk, de loftrompet over deze nobele vrouw
gestoken en het is in dit verband wel een
zeer droeve gedachte, dat de feiten en bij
zonderheden, welke wij ook thans hebben
te releveeren uit het leven van haar, wie
dit artikel is gewijd, het sombere karakter
hebben van een necrologie.
I
Adelheid Emma Wilhelmina Theresia
werd 2 Augustus 1858 te Arolsen geboren
als, gerekend naar de volgorde van den
leeftijd, de derde der kinderen van vorst
George Victor van Waldeck Pyrmont ep
prinses Helena van Nassau, een strenge
vrouw van groote intelligentie, die alles in
het werk stelde om haar kinderen onder
haar persoonlijke leiding met hulp van be
kwame leeraren een veelzijdige ontwikke
ling deelachtig te doen worden. Prinses
ALS BRUID VAN KONING WILLEM III.