LEIDSCH ANTIEK
MAISON HENRY
DANSCURSUS S. P. WIELINGA
LANGEZAAL
KIPPENVOER
BR1UERIJ VI BRUSSEL
et veri
AÜTON DE GROOT
li
SIMPLEX
GERARD HOPPEZAK
BOOS
MfllSDNiEBLDNC
LUIERMAND
UITZETTEN,
ECAOER
ALLE DRUKWERKEN
VOOR DEN HANDEL
Borduur-Ateiser C. DONCKER
EET MEER VISCH
Leer nog voor tlien tijd Dansen
HENRI STAATS
Permrent Wave compl. f4.-
S. TAX - TEL 2893
Zilen voor Feestdiners,
Partijen en Vergaderingen
The Berlitz School i
ORIENT-HENNA CHAMPOOING
Gebrs. P.&D. Brieër's
M. J. AKKERMANS
Autobandenbedrijf „Centrum"
STOFZyiGERS
GEBR. VAN DER IVJEEL
SHELL VLOERGLANS
ij Fa. B IEJER-BLEYS
J. DE LA BIJE, Leiden
DONDERDAG 8 MAART 1934
ut LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 7
DOOR LEO K ZELDENRUST
VIII.
't Is alweer jaren geleden, dat het „voor
historische brokkentrommeltje", alias
stoomtram, van Den Haag naar Leiden
rammelde.
In ontelbare bochten kronkelde het zich
„Sleutelstadwaarts", nu eens zooals het
behoort ter rechterzijde van den weg, dan
weer plotseling aan den linkerkant. Nu
eens te midden van grazige weiden, dan
weer bijna over de drempels der huizen.
Die tijd is voorbij, lang voorbij!
"Wat ook voorbij is, is de tijd van trek
schuit en diligence.
Toch heeft Leiden nog o zooveel, da* aan
die lang-vefvlogen dagen herinnert.
Een der best-bewaarde vertegenwoordi
gers in dat soort is het Samuel de Zee
Hofje in de Douzastraat.
Weinig opvallend is het uiterlijk van dit
juweeltje in het Leidsche-Hofjessnoer. Bo
ven het poortje, dat toegang geeft tot een
alleraardigst straatje, lezen we in weinig
woorden, wat de aanleiding was tot de
stichting:
Geeft God alleen de eer.
Voor goede, doch niet rijke neven en
nichten,
Deed Samuel de Zee dit bij zijn leven
stichten.
Hoe proper en helder ziet het straatje er
uit. De veelgeroemde Hollandsche helder
heid wordt hier aanschouwelijk voorgesteld.
In het gangetje zelf boven een tweede
poortje treft ons een waarschuwing aan
hen, die er mochten „verzeild" raken:
Dit was mijn sin.
Een eyder praet nae sijn begrip.
Doch soo 't niet staet tot uw ghenoegen
blijft dan buyten,
'k En kan met mijn Poort uw mondt niet
sluijten.
De twee genoemde poortjes geven toe
gang tot een miniatuur hofje, dat ter zijde
nog een kleiner bezit.
„En ten aensien, hij Testateur heeft ge
kost gehad een sekere huysinge en kaets-
baen op de Koepoortsgraft (thans Douza
straat) alhier ter stede, die hij heeft doen
afbreecken en in plaets van dien doen bou
wen tien woonplaetsen".
Vanuit de Douzastraat heeft men een
prachtig doorkijkje, dat vooral in den zo
mer, wanneer de roode geraniums staan te
gloeien en bloeien voor de kleine ven
stertjes, een schilderachtig beeld oplevert.
Veel ouder dan dit hofje, dat uit de 17de
eeuw dateert, zijn de Rederijkerskamers.
In de Nederlanden bestonden eertijds tal
van broederschappen, die hunne zetel had
den in de steden en dorpen. Tot die broe
derschappen behoorden de vaak zeer be
roemde rederijkerskamers. Het waren ge
zelschappen, die voornamelijk ten doel had
den: oefening van het verstand. Zij voerden
een blazoen of zinnebeeld, oefenden zich
op zoogenaamde „kamers" en hielden open
bare prijskampen.
In den loop der tijden werden zij zoo be
roemd, dat zij ter opluistering van bijzon
dere plechtigheden genoodigd werden. Niet
zelden werden zij bij feestelijke intochten
van den vorst uitgenoodigd hem te verwel
komen. De spelen, die zij in het openbaar
vertoonden, waren nu eens boertig, dan
weer ernstig en trachtten den toehoorder
zoo noodig op te voeden, door hem op zijne
plichten te wijzen.
De Spaansche overheersching bevorder
de den bloei der rederijkerskamers maar
matig.
Door een plakaat van 26 Januari 1556
werden zware straffen gesteld op het spe
len en gemeen maken van aanstootelijke
zaken in Holland.
Na 1579 toen de Spanjaarden hier min
der stevig in den zadel zaten, nam de
bloei dezer kamers weer toe.
Uit die dagen dateeren twee typische
Thesauriers rekeningen.
„Den XI Augusti 1579 betaeld aan Maria
Cornelisdochter voor zestalf vierendeel En-
gelsroot en zestalf vierendeel Engelswit tot
twee Soteapkens voor de Retrozijn dezer
stede bij Jan van Berendrecht Smit ten
beveele van Burgemeesteren gehaeld 5
15—6".
en
„Den XXII October 1579 betaeld aen
meester Ulrich, Jan en de Lambrecht Cor-
neliszoonen, ter cause dat zij opten XXXI
Meye in den omgang dezer stede op de
Wagen van de Retrozijnen met de trom
petten ende schalmeyen hebben gespeeld
3 gld.—18 st."
Men had omstreeks 1580 te Leiden drie
kamers van Rhetorica.
In de eerste plaats de Hollandsche Ka
mer met den blazoen „de witte Akelijen"
en de bijspreuk: „Liefde est Fondament".
Daarnaast de Vlaamsche Kamer voerende
als blazoen „de Oranje Lelyekens" en als
spreuk „In Liefde groeijende".
De derde rederijkerskamer had tot zin
nebeeld een palmboom gekozen en de
woorden: „In Liefde werkende".
De twee eerstgenoemden waren verre
weg de belangrijksten. Zij gaven vertoo
ningen op de jaarmarkten van den 3den
October, waarvoor zij een belooning van
de Stadsregeering ontvingen. De Holland
sche kamer had hare zetel een tijdlang in
't bovenvertrek van de voormalige Blauw
poort. De rederijkers, die in tal van geval
len geen blaadje voor den mond namen,
zeiden wel eens meer, dan voor velen aan
genaam was te hooren. Onder bedekte be
woordingen brachten zij mistastingen en
gebreken van leden der regeering aan het
licht en daar deze zooiets minder geschikt
vonden voor het „gemeene volk", dat er
cnvoordeelige denkbeelden van kreeg, wer
den zulke spelen „scherpelijk verboden".
Hierdoor onder anderen werd de Vlaam
sche kamer na eenigen tijd opgeheven en
de Hollandsche verloor velen van haar
vermogende leden. Tenslotte moesten
zij hunne kamer boven de Blauwpoort ont
ruimen ten behoeve van de artsenijmengers
en verhuisden naar de Rijnsburgerpoort,
waar zij in 1700 gezelschap kregen van de
„Konstschilders", die voordien de Saayhal
in gebruik hadden. Zij konden zich echter
in elkanders gezelschap niet goed schikken.
De Hollandsche kamer nam haar intrek
boven de Zijlpoort. Was aanvankelijk het
doel der kamer de zeden der burgerij te
verbeteren, allengs was het zoover met de
rederijkers gekomen, dat zij meer bedier
ven dan verbeterden,
Hierdoor werden de Rederijkers van de
Zijlpoort verdreven en is de kamer ten
slotte te niet gegaan.
Uit de Rederijkerskamers ontstonden in
Holland de schouwburgen.
In een mijner vorige artikelen beschreef
ik enkele Leidsche grachten.
Tot hen behoort ook de Langegracht.
Beginnend ter hoogte van de Turfmarkt
onder den naam van Korte Langegracht,
eindigt zij bij de Oude Heerengracht.
Zij doet haren naam „Lange" derhalve
eer aan. Het is niet te verwonderen, dat bij
een dergelijke lengte in een stad als Lei
den er noodzakelijk tal van pittoreske ge
veltjes te vinden zijn. Men vindt er zelfs
gansche verzamelingen van die schilder
achtige topgeveltjes, zooals hierbij afge
beeld, die met hun hooge daken en oude
schoorsteenen een artistiek geheel vormen.
Tot besluit van dit artikel wil ik u nog
voeren naar een typisch Leidsch achter
straatje, namelijk de Kampersteeg, waar
weliswaar niet veel over te vertellen valt,
doch dat aantrekkelijk genoeg 3, om er een
oogenblik te vertoeven.
Voor verzorging van Uw Tooneelujtvoerirg
Revue, Operette, Optochten,
Ba -Costumes, Brui ottteest,
Gecostumeerce Voetbal-,
Zwem-, Koribaiwedstr dt
slelt U in verbinding met het Costuumhuis
lïïltUïitfSTEIEfi 7 - LEIOEN
Costumier - Gedipl. Tooneelkapper
KappersprijsWarmond 1982
Kappersprijs4Febr. 1934 Lisse
OPGERICHT
1875
HAARLEMMERSTR. 58 - TEL. 420
FIL.: HOOGEWOERD 32
VOOR CE LUNCH
Uitgesneden Paling fl. 0.50 p. ons
Makreel 0 20
Bokking 0.15
Boterhammen Zalm 0.12
Ger. Holl. en Amerik Zalm
Machinaal zeer dun gesneden.
Schatsche Koelhuis Maatjes. 10 ct.
Versche Garnalen 20 ct. p. ons
HEDEN ONTVANGEN
een uitgebreide keuze
Baby- en Kinder
goederen
Directoirs,Onderjurken
Kousen
ZIE ETALAGE
IflflRSMflNESTEEE 25
Si TEL 12-V*
peciaol adres Voor
Ituiermandarh'kelerzY
Centrale Verwarming
Sanitaire Installaties
DOELENSTEEG 9-11
STERK VERLAAGDE PRIJZEN
HAARLEMMERSTRAAT 222-267
R.K, VEREEN. VOOR K.TAA ^VERZORGING
VOOR ALLE GEZINDTEN TE LEIDEN
Plaatsing-Bureau Boerhaavestraat 30
verleent hulp door gediplomeerde krachten
Geopend elke Donderdagmiddag van 2—5 uur
tot het verstrekken van de gewenschte in
lichtingen en ter aanmelding van contribu-
eerende leden. Schriftelijke aanvrage adres:
R.Kr. Vr. v. Kr., Stille Rijn 7, Telel.
U LEERT, U KUNT, U GAAT DANSEN, bij
INSTITUUT i
HOOGEWOERD 14
V00RJAARS-CURSUS f 7.50
TANGO-CURSUS. f 4.00
l Inschrijving dagel. na 6 uur n.m.
B0RJU3EN, AJOUREN, PLISSEERtN
VERVEN EN ST00.VIEN
VERVERIJ „DE REGENBOOG"
Breestraat 159 - Leiden - Tel. 851
STOPPAGE - SPECIALE AFDEELING VOOR
HET OP,'EISEN VAN HEENENKLEEOINS
Ze is goedkooper dan vleesch. Dagelijks
versche aanvoer van TONG, TARBOT, GRliT,
SCHZLVISCH en KABELJAUW. Nu is het
de lijd om ook eens de fijnste visch te eten
Aanbevelend, C. DEN DULK Jaspz.
Katwi|k a/Zee - Tel. 81 - Zuitstraat 45
D£ ZOhriEK KdifIT
I bij EVERT CASTEL£IIh, Langebrug 6a
Alleen goed in zaken waar
ook de Patroon vakman is
Ged. Radio-Monteur, Hoogl. Kerkgr. 3, Tel 1132
DAMES KAPSALON
TURFMARKT 5A, TEL. 431, LEIDEN
AANVANGENDE MAART
Inschrijving dagelijks Nieuwe Rijn 28 Telef. 1707
10 ct. per rit voorkomen 10 ct.
Groote ritten ongekend laag tarief. Mooie
5 en 7 pers. wagens. Dag en nacht geopend.
Beleefd aanbevelend,
SCHILTHUiZEN, Te!. 2893, Pioenhof 18a
GOEDKOOP DRUKWERK
10.000 NOTA'S t7.—
100 VlSITEKAARTtN met 100 ENVELOPPEN
11.— (samen).
Voorts alle andere Drukwerken tegen de
LAAGSTE P3IJZEN
De Goedkoope Handelsdrukkerij
LEEUWENHOEKSTRAAT 6 (bij de Pasteurstr.)
(v.h. Sopbiastraat 34)
KUIKENS! KUBKENS!
BR0EDERIJ (15386) GR0ENEVELD
HOOGL. KERKGRAChT TEL. 2590
Heeft voordeelig af te geven Barnevelders*
Leghorns, Rhode Islanders. Mooie volle kui
kens. Koopt vroegbroed. Door de Kegeerings-
maatregelen loonend kippenhouden, eieren
en hennen van't in jaar duurDenk daaraan.
21 Mei sluiting jaarlijks der broederijen.
Gevestigd 1893 hier ter stede.
Het eenigste Instituut voor onderwijs in
Mod erne TaEen
000R NATIONALE LEERAREN
LEIDEN - - TURFMARKT 3
«r- Altijd kunnen nieuwe cursussen
worden begonnen Inlichtingen gratis
VERTALINGS-BUREAU.
vertt het haar in ieoere gewenschte
kleur, door het eenvoudig te wasschen
Verkrijgbaar in pakjes van 60 ct. bij
S. A. BROERSE
Drogisterij „B0ERHAAVE"
Haarlemmerstraat 68 - Tel. 784
Laat nu door ons Uw
BEDDEN en MATRASSEN
opnieuw overtrekken,
bijvuben en repareeren
enz. enz.
In één dag gereed
Uitsluitend eigen werk
BEDDENMAGAZIJN
HOOGEWOERD 1'5 - TELEF. 1721
RIJWIELEN en
MOTORRIJWIELEN.
TRANSPORT,
twee- en driewielers,
met en zonder motor
VRAAGT ONS AAN.
NIEUWSTRAAT 9 - TELEF. IIO
ADMINISTRATIEKANTOOR
STATIONSWEG 3a, LEIDEN
TELEF. 1070, GIRO 72824
Bureau voor Administratiën
Boekhoudingen
Adviezen, Belastingzaken en Verzekeringen
Repareert Uw Autoband
onzichtbaar onder garanti6
Leiden, Nieuwsteeg 17, Telef. 3406
Op gemakkelijke voorwaarden
HET AD RES
voor reparatie en onderhoud!
STATIONSWEG 14, TELEF. 2579-1882
II
Dipl. Heiig, en Massage van het Ned.
Genootschap voor Heilgym. en Massage
Ook clubjes voor Dames en kinderen
Spreekuur van 1 21/., uur, behalve
Maardags en Donderdags. 9766
RIJNSBURGERWEG 187 LEIDEN
GLANZEND EN NIET GLAD
Gebruikt U het reeds? Zoo niet, be
stelt U dan eens een busje en (J
wenscht niets anders meer te gebruiken
KOORDEINDE 24, TELEF. 1168, LEIDEN
Mijn GEBROKEN VOER is een
prachtkwaliteit dat U voor
t 3.20 per 50 kilo franco elk
dorp wordt toegezonden. Des-
verkiezend wordt een baaltje
doppen gegeven. 837
PLUIM VEEVOEDERFABRIEK
