GERARD HOPPEZAK
Maisoniblanc
I
LANGEZAAL
DANSCURSUS S. P. WIELINGA
MAISON HENRY
KIPPENVOER
,DE HARMONIE
Ifar.CmnillStnMer
NI. ROOS
SIMPLEX
•TAX
FA. JOH». KOESTEL
DE
UNIVERSITEITS-BIBLIOTHEEK
TE LEIDEN
W.F. KORS ZOON
WERKJASSEN
1.60
Versche Kabeljauw
h
JOHRi KAGER
M. J. AKKERMANS
Borduur-Atelier C. DONCKER
EEN GOED WERKENDE NAAIMACHINE
HENRI STAATS
Permanent Wave compl. f4.-
Dansen Leeren EVERT CASTELEIN
G. H.KLEINHAN5
ALLE DRUKWERKEN
VOOR DEN HANDEL
Neemt Dansles bij ANTON DE GROOT
IHSTBTUUT HOOGEWOERD 14.
.Centrum"
Repareert Uw Autoband
onzichtbaar onder garantie
J. DE LA BIJE, Leiden
STOFZUIGERS
GEBR. VAN DER MEEL
EER3DE CUSSES
„LUCTOR ET EïWERGO'
Zilen voor Feestdiners,
Partijen en Vergaderingen
KOORDEINDE 27, TEL. 1665
DONDERDAG 1 MAART 1934
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 7
In de tweede helft der 18e eeuw was
langzamerhand de boekenschat zoozeer
toegenomen, dat men ruimte tekort kwam.
Reeds in 1757 was men bedacht geweest,
dat het gebouw de Begijnkerk door
de zwaarte zou instorten en had verster
kingen aangebracht. Op grond van een en
ander boden burgemeesteren van Leiden in
1774, daartoe gemachtigd door de groote
vroedschap, „het Lootsplein met de funda
menten der kerk" aan tot het bouwen van
een nieuwe bibliotheek. Men was. n.l. in
1662 begonnen op een terrein aan de Hee
rengracht (waar thans de Leidsche Ka
toen Maatschappij haar fabriek heeft) een
kerk te stichten, maar uit geldgebrek
de bouw der Marekerk had blijkbaar de
fondsen uitgeput! was men niet verder
gekomen dan de grondslagen; in afwach
ting van betere dagen behielpen de kerk
gangers zich met een houten loods.
Het aanbod van burgemeesteren werd
echter niet aanvaard, waarschijnlijk om
dat men het terrein te ver uit de buurt
der universiteit vond, waar men dan groot
gelijk in had.
In 1785 kwam voor het eerst het plan
ter sprake om een geheel nieuw universi
teitsgebouw te stichten, welk plan in de 19e
eeuw nog een paar. maal opdook, maar
sindsdien van de baan is geraakt. En nu
denkt er niemand meer aan.
Het eerste plan was, het tegenwoordige
academiegebouw en eenige nabij gelegen
huizen af te breken en op het hierdoor vrij
komende terrein, waarbij een deel van
den Hortus zou komen, een nieuwe hooge-
school te stichten. Het benedendeel zou
bestemd worden voor auditoria, collegeka
mers en zoo mogelijk voor de kabinetten
van physica en naturalia; daarboven zou
de bibliotheek komen en boven op het dak
van het gebouw een solied astronomisch
laboratorium.
Om al de kosten en om al de bezwaren:
het afbreken van het historisch academie
gebouw en het verkleinen van den Hortus,
zag men van dit plan af en kwam er spra
ke van, het terrein tusschei> Rapenburg,
Doelengracht, Nonnen- en Kolfmakersteeg
te onteigenen en daar een dito gebouw op
te richten. Alleen het observatorium zou,
wegens het brandgevaar, gezet worden op
het bastion voorbij den molen d'Oranje-
boom, dus ongeveer waar nu het schitte
rende ontzet-monument staat!
Het bleef echter bij plannen en intus-
schen wies de boekerij zoozeer aan,- dat er
een paar huizen in de nabijheid gehuurd
moesten worden om een deel der boeken
te bergen.
Zoo bleef men zich behelpen, waarbij de
Fransche tijd met zijn zware belastingen en
zijn tiërceering de bezwaren niet weinig
vergrootte.
't Was al mooi, dat in 1801 op de Papen
gracht een paar groote huizen werden aan
gekocht en kort daarop nog een drietal in
de Houtstraat, thans gezamenlijk vormend
het Museum van Oudheden en Gipsafgiet
sels. Daarheen werd een deel der biblio
theek overgebracht, want het schijnt toen
nog niet mogelijk te zijn geweest, ook de
benedenverdieping der Begijnkerk in ge
bruik te nemen.
Zoodra echter het Koninklijk der Neder
landen ontstond verbeterde de toestand.
Meer geld werd toegestaan voor aankoo-
pen en nadat opnieuw van de stichting
eener algeheele nieuwe universiteit was
afgezien werd in 1819 de verbouwing
aanbesteed van de Begijnkerk, met welke
verbouwing men in Maart 1822 gereed
kwam. De toren werd jammer genoeg
afgebroken, de scheidingsmuur in de kerk
verwijderd en het .geheele benedendeel
de Engelsche gemeente was inmiddels uit
gestorven met boekenkasten betimmerd:
een lange kast over de geheele lengte met
loodrecht daarop aansluitend zijkasten en
kasten langs de muren.
Aan de voorkant torenzijde werd
tegen de kerk een nieuw gebouw gezet, 7
ramen breed en 2 verdiepingen hoog, welk
gebouw tot in onze eeuw in stand is,geble
ven. Sinds eenige jaren is het vervangen
door de nieuwe bibliotheek, waarover
straks.
Aanvankelijk was het gebouw ten deele
ook bestemd voor de lessen in de anatomie,
terwijl een ander deel strekte tot woning
voor bibliotheek-beambten, wat echter al
lemaal langzamerhand veranderde, totdat
het geheel boekerij en leeszaal werd zon
der meer.
Sedert October 1822 werd de bibliotheek
5 dagen in de week ('s Woensdag niet)
opengesteld van 12 tot 2 uur, behalve in
de vacanties; gedurende April, Mei, Juni
en September bovendien van 4 tot 7 uur.
Studenten konden alleen door tusschen-
komst van een professor boeken mee naar
huis krijgen
Het honorarium van den bibliothecaris
die tevens professor placht te wezen
was inmiddels gestegen tot 800.ter
wijl ook wetenschappelijke adjuncten wer
den aangesteld; de eerste dezer was Jacob
Geel, wiens aanvangstractement 1500.
bedroeg. Later, in 1833, werd Geel men
kent immers dezen voornamen prozaschrij
ver bibliothecaris, dat hij bleef tot
1858. Zijn beheer was wetenschappelijk en
ook voor het aanzien der bibliotheek van
groote beteekenis.
De boekenschat werd intusschen steeds
uitgebreider, zoodat weinige jaren na
Geel's vertrek alweer door verbouwing
meer ruimte moest worden gewonnen. Van
de oude kerk liet men alleen de muren
staan: daartusschen werd een ijzeren ge-
aamte met roostervloeren opgetrokken,
drie verdiepingen hoog, waardoor plaats
voor vele boekenkasten werd gevonden,
echter lang niet genoeg om ook de boe
kerij der „Maatschappij voor Nederland-
sche Letterkunde" te.bergen, welke hier in
1876 werd gedeponeerd. Hiervoor werd
naast de kerk een bijgebouw gesticht. En
in deze eeuw verrees achter het monumen
tale pand, hetwelk aan het Rapenburg dat
uit 1822 verving, nog een groot boekenina-
gazijn, eveneens van meerdere verdiepin
gen, zoodat men thans door een waar boe-
ken-labyrinth kan wandelen.
Er zullen wel meer dan 100.000 nummers
zijn, maar dank zij een practisch catalogi-
seerstysteem is ieder werk makkelijk te
vinden. Een boek toch bevat drie aanwij
zingen: het nummer van de kast waarin het
staat, een letter van de plank, waarop het
staat en zijn nummer in de reeks dier
plank. Daar bovendien de boeken niet luk
raak naast elkaar zijn gezet, maar soort-
gewijze worden gerangschikt, is het zoe
ken naar een aangevraagd nummer zeer
gemakkelijk, ten minste.... voor wie den
weg weet in het labyrinth, waarvoor heel
wat routine wordt vereischt. Dat deze rou
tine geen sleur kan worden doch met
voortdurende oplettendheid moet gepaard
gaan, daarvoor zorgt wel de groei der ver
zameling, welke noodig maakt, dat nu eens
een kast wordt bijgeplaatst, dan weer een
kast met inhoud en al elders wordt gezet,
later zoo'n inhoud over meerdere kasten
moet worden verdeeld, wijl immers plan
ken niet rekbaar zijn enz. Zoo is er voort
durend leven in de boekerij, waarvan de
catalogus de ruggegraat kan genoemd
worden.
Deze catalogus heeft voor het publiek
de gedaante van een groot aantal lang
werpige boekjes, meerdere kasten vullend
in de uitleenzaal. Komt er ergens in het
labyrinth een nieuw werk bij, het krijgt
onmiddellijk zijn alphabetisch gerang
schikte pagina in die boekjes-reeks, welke
daardoor ook immers grooter wordt, maar
desniettemin practisch overzichtelijk
blijft. Een dubbelganger van deze boekjes
catalogus berust in de bovenzaal in den
vorm van een kaartendito, over laden ver
deeld; maar deze is uitsluitend ten dienste
van het personeel.
Hiermede hebben wij intusschen het
nieuwe gebouw betreden, dat er uitwen
dig vrij eenvoudig, inwendig echter wel
verzorgd uitziet met marmerversieringen,
sierlijk geornamenteerde stuc.-plafonds,
stemmig beschilderde muren, eiken betim
meringen enz., wat aan het geheel een
waardigen indruk geeft, 't Werd nog in den
oorlogstijd afgewerkt en toen zat 't er aan.
Nu zou men wel wat zuiniger zijn.
Het gebouw bevat gelijkvloers: de groote
uitleenzaal met rechts twee leeszalen voor
het publiek, links de werkkamer der re
dactie van het Groot woordenboek der Ne-
derlandsche Taal en leeszalen voor de fa
culteiten, waarvan er boven ook nog zijn.
Daar vindt men tevens o.a. de handschrif
tenzaal met kluis voor manuscripten
het vertrek van den directeur, een tentoon
stellingszaal en werkkamers voor het per
soneel, terwijl ter bovenverdieping waar
heen een lift voert, de kostbai'e collectie
Oostersche werken is gehuisvest.
Over een en ander ware natuurlijk meer
uit te weiden, maar dit kan wellicht later
eens gebeuren. Voor heden nog slechts en
kele bijzondehreden omtrent de oude be-
gijnhofskerk, bij 't betreden waarvan een
gevoel van groote piëteit bij mij opkwam,
't Is daar toch een historische plek, waar
van het instand gebleven halfronde pries
terkoor nog duidelijk spreekt van de vroe
gere bestemming. Thans rijst daar de wen
teltrap omhoog en binden de herinneringen
aan Jacob Cats: twee ijzeren kasten met.
boeken en een vitrine met zijn adelsdiplo
ma, zijn wapen, zijn huishoudboekje en
meer van zulke curiosa, welke eigenaar
diger in een museum thuis behoorden. Al
om in het oude en het nieuwe gebouw
vindt men trouwens voorwerpen por
tretten. een paar vlaggen, silhouetten, enz.
welke er eigenlijk verloren hangen en
in de tentoonstellingszaal beter tot hun
recht zouden kunnen worden gebracht.
De kap der kerk is niet meer de oude;
bij de verbouwing in 1862 werd zij 't
was toen de mode, wat b.v. ook de Ridder
zaal in Den Haag ondervond, vervan
gen door een ijzeren dak met veel glas.
Dit laatste was goed bedoeld voor de ver
lichting, maar deze had ook wel anders
verzorgd kunnen worden, want de originee-
le fraaie kapconstructie met gebeeldhouw-
,de kraagstukken hadden waardiger lot
verdiend dan spoorloos te verdwijnen.
OPCmiCHT
CONFECTIEBEDRIJF
Haarl.straat 241-243
Filiaal: Haarl.straat 3
GRIJZE EN BLAUWE
Gewoon model (2 rij revers) en
sportmodel
3.50 - 3.25 - 3.10 - 3.00 - 2.95
2.75 - 2.40 - 2.25
HAARLEMMERSTR. 58 TEL. 420
FIL.: HOOGEWOERD 32 - TEL. 840
in mooten 50 ct, p. pond
Levende Bot 30 ct. p. pond
Tong - Tarbot - Schol
iJBQKKING 6 ct. per stuk
NIEUWSTEEG 7 - LEIDEN
Costumier - Gedipl. Tooneelkapper
KAPPERSPRIJS:
Tooneel Concours Warmond
10 Februari 1931
Tooneel Concours Lisse, 4 Febr. 1934
Heden ontvangen
een uitgebreide keuze
LUIERMAND
UITZETTEN
Baby- en
Kindergnederen
Oirectoirs, Onder
jurken, Kousen
ZIE ETALAGE
fiflRSMANSSTEEG 23
Si TEL I2A-*
peciaal adres Voor
Luicrma ndarti IcelcrlT
GOEDKOOP DRUKWERK
10.000 NOTA'S t7.—
100 VISITEKAARTEN met 100 ENVELOPPEN
tl.(samen).
Voorts alle andere Drukwerken tegen de
LAAGSTE PRIJZEN
De Goedkoope Handelsdrukkerij
LEEUWENHOEKSTRAAT 6 (bij de Pasteurstr.)
(v.h. Sophiastraat 34)
Centrale Verwarming
Sanitaire Installaties
DOELENSTEEG 9-11
ADMINISTRATIE-KANTOOR
STATIONSWEG 3a, LEIDEN
TELEF. 1070, GIRO 72824
Bureau voor Administration
Boekhoudingen
Adviezen, Belastingzaken en Verzekeringen
BORDUREN, AJ0UREN, PLISSEEREN
VERVEN EN ST00MEN
VERVERIJ „DE REGENBOOG"
Breestraat' 159 - Leiden - Tel. 851
STOPPAGE - SPECIALE AFDEELING VOOR
HET OPPERSEN VAN HEERENKLEEDING
R.K. VEREEN. VOOR kRAAMVERZORGING
VOOR ALLE GEZINDTEN TE LEIOEN
Plaatsing-Bureau Boerhaavestraat 30
verleent hulp door gediplomeerde krachten.
Geopend elke Donderdagmiddag van 2—5 uur
tot het verstrekken van de gewenschte in
lichtingen en ter aanmelding van contribu-
eerende leden. Schriftelijke aanvrage adres:
R.Kr. Vr. v. Kr., Stille Rijn 7, Telet.
RIJWIELEN en
MOTORRIJWIELEN.
TRANSPORT,
twee- en driewielers,
met en zonder motor
VRAAGT ONS AAN.
NIEUWSTRAAT 9 - TELEF. IIO
AANVANGENDE MAART
Inschrijving dagelijks
Nieuwe Rijn 28
Telef. 1707
koopt men in een zaak met jaren reputatio
HANDMACHINES vanat t45—TRAPMACHINES
INLAADMACHINES 197.60, -Salonmeubel in ver-
schiliente modellen en pr.jzen. Naamachirelampen
en Onderdeelen, Olie. Naalden en Garen. Betaling
in overleg met kooper. Speciaal Reparat.e-adres
vh. WESTDORP Co., Morschslr. 34-56
Alleen goed in zaken waar
ook de Patroon vakman is
Ged. Radio-Monteur, Hoogi. Kerkgr. 3, Tel 1132
DAMES KAPSALON
TURFMARKT 5A, TEL. 431, LEIDEN
HM Privé- en Clublessen Bespr. dag. LANGEBRUG 6a H
1837
1837
IS TOCH RUIMER
1837 1837
Eerste Leidsche
R.K. Begrafenisonderneming
GEVESTIGD 1882 9188
Pieter de la Courtstraat 22
TRANSPORT. TELEFOON 1455
STERK VERLAAGDE PRIJZEN
HAARLEMMERSTRAAT 222-267
AANVANG TANGOCURSUS a f4.—, ZATERDAG a s.
AANVANG 10 LESSENCURSUS a f 7.50, ZONDAG a s.
Voor beide lessen inschrijving dag. van 6-10 n.m.
Het eenigste Instituut voor onderwijs in
Moderne TaSen
DOOR NATIONALE LEERAREN
LEIDEN - - TURFMARKT 3
Altijd kunnen nieuwe cursussen
worden begonnen Inlichtingen gratis
VERTALINGS-BUREAU.
Klitwortel op Brandewijn
„MARTHA" HAARGROEIMIDDEL
PER FLACON 65 EN 95 CENT
Het beste haarmiddel tegen roos, uit
vallen en voer den haargroei
Alleen verkrijgbaar:
DROGISTERIJ i. VRIJENHOEK
HAARLEMMERSTRAAT 119 - bij de Mare
Leiden, Nieuwsteeg 17, Telef. 3406
Mijn GEBROKEN VOER is een
prachtkwaliteit dat U voor
t 3.20 per 50 kilo franco elk
dorp wordt toegezonden. Des-
verkiezend wordt een baaltje
doppen gegeven. 837
PLUIM VEEVOEDERFABRIEK
Op gemakkelijke voorwaarden
HET AD RES
voor reparatie en onderhoud!
STATIONSWEG 14, TELEF. 2579-1882
ia nog niet in zicht,
doch voor uw drukwerk
is deze w 1 opgelost.
Natuurlijk naar drukkerij
NIEUWSTEEG No. 9 - LEIDEN - TEL. 2567
Dipl. Heiig, en Massage van het Ned.
Genootschap voor Heilgym. en Massage
Ook clubjes voor Dames en kinderen
Spreekuur van 1— 2i/.; uur, behalve
Maardags en Donderdags. 9766
RIJNSBURGERWEG 187 LEIDEN
Slijterij „Het Wapen van Leiden"
LIMONADE
in verschillende smaken
per flescht. 0.55
per J/ flesch t. 0.30
per Liter f. 0 75
SCHR0EFFL. SPUITWATER 10 cent
Levering van Bieren, Bron
water en Gazeuse Dranken.
Bessenwijn en Meiwijn
per flesch f. 0.65
Wijn - Likeur
in verschillende smaken p. L. f. 1.25
Voor 10 Gld. bons 50 ct. terug
