DONDERDAG 1 MAART 1934
VOORNAAMSTE NIEUWS
25ste Jaargang
No. 7749
S)e CckióeheSoti/fco/iifc
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABÜWNEiViEN ISPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
G e w o n e Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «o
'erhuur, koop en verkoop: 0.50
In den eigen kring.
Dikwijls kan men constateeren, dat bij
het beoordeelen van daden een andere
maatstaf wordt aangelegd naar gelang van
den stand der personen, die deze daden
stellen.
Wat doodzonde is voor den Katholiek, is
ook doodzonde voor den Katholieken stu
dent in den groentijd aan deze, toch van
zelf sprekende, waarheid meende indertijd
wijlen pater Ermann S.J. te moeten herin
neren. Omdat in kringen van standgenoo-
ten, ook waar men het niet zou verwach
ten, zooveel kwaads in den groentijd wordt
vergoelijkt!
Wat verkeerd is in den armen werklooze,
die verzwijgt, dat hij korten tijd gewerkt
heeft en daarvoor loon ontvangen, opdat
er niet van zijn „steun" worde afgetrok
ken dat is ook verkeerd (en véél ver-
keerder) in den welgestelden burger, die
voor de fiscus een groot deel van zijn in
komsten wegmoffelt: En tóch wordt in be
paalde kringen het laatste dikwijls veel
minder streng en straf veroordeeld (als
het wordt veroordeeld), dan het eerste!
Men kent het geval van den wethouder
medicus te Amsterdam (wij schreven er
gisteren over), die te zamen met zijn
echtgenoote aan een door de gemeente ge
subsidieerde liefdadige vereeniging voor
uitzending van zwakke en zieke kinderen
naar buiten 5000 gld. 's jaars verdient.
De „Volkskrant", hierover schrijvend,
merkt op, dat in dit geval het ergste is,
dat de kring van notabelen, die het
bestuur der vereeniging uitmaakt, in
zijn te ver gedreven complaisance niet
heeft beseft, hoe verkeerd het deed.
Indien iets dergelijks, op kleine
schaal, zich voordoet in een ander
milieu, onder „gewone" menschen, dan
weet men haast geen woorden genoeg
te vinden om zulke ergerlijkheden te
wraken.
Maar voor verkeerdheden in den
eigen kring is de moraliteits- en fat
soensknobbel buitengewoon, zwak ont
wikkeld.
De laatste opmerking is, zoo algemeen
gesteld, gelukkig niet juist, is ook, onge
twijfeld, niet bedoeld, om een algemeen
voorkomend verschijnsel vast te leggen.
Maar 't is wél een feit, dat d i k w ij 1 s
kan worden geconstateerd, dat bij het be
oordeelen van daden een andere maatstaf
wordt aangelegd naar gelang van den stand
der personen, die deze daden stellen.
DE NEDERLANDSCHE
SOCIALISTEN EN DE REVOLUTIE-
POGING IN OOSTENRIJK
DE WAARLIJK OOSTENRIJKSCHE
SOCIALISTEN VEROORDEELEN DE
HOUDING DER NEDERLANDSCHE
SOCIALISTEN
Met verbazing heeft men in Oostenrijk
kennis genomen van de loyaliteitsverklarin
gen van de Nederlandsche socialisten met
de oproerlingen in Oostenrijk, bijzonder
van de verklaringen dienaanfgaande van
dr. H. Polak te Amsterdam. Men is te
meer verbaasd hierom, wijl de werkelijk
Oostenrijksche socialisten zich volkomen
van de bolsjewistische terroristen hebben
afgewend. Men meent het aan de onbe
kendheid der Nederlandsche socialisten met
de verhouding in Oostenrijk te moeten toe
schrijven, dat zij zich in dien geest hebben
geuit, wijl men niet wil aannemen, dat be
schaafde menschen, nog wel Nederlanders,
zouden goedkeuren, wat in Oostenrijk door
eigen partij genooten met afschuw is ver
oordeeld.
Wij meenen, dat die Oostenrijksche mee
ning over onze Nederlandsche socialisten
wat naief begint te lijken. Niettegenstaan
de de wereld thans toch wel weet, wat
zich in Weenen en andere gebieden van
Oostenrijk nu eigenlijk heeft afgespeeld,
nu eindelijk de waarheid is gevolgd op de
leugenachtige berichten, die de socialisten
als onschuldige slachtoffers eener witte
terreur voorstelden, gaat de Nederlandsche
socialistische pers maar steeds door met in
machtelooze woede te schelden en te
schimpen, niet alleen op de „Dollfuss-
bende", doch ook op al degenen, die in
dienst der waarheid het publiek wenschen
voor te lichten.
De katholieke bladen van Nederland ten
minste krijgen vanuit het Amsterdamsche
Hekelveld de meest fantastische scheld
woorden toegeslingerd. Laten we echter
daartegenover eens heel kalm de feiten
stellen, de beoordeelingen, die de „boden-
standige", echt Oostenrijksche en niet van
alle streken der aarde naar Weenen toege
vloeide joodsch-bolsjewiseerende socialisti
sche leiders hebben gegeven van de terro
ristische actie in Oostenrijk.
Ziehier eenige feiten:
De eerste vice-burgemeester van Salz
burg, meesterknécht-bakker, Michael
Dobler, heeft op 17 Februari de volgende
verklaring gepubliceerd: „Gedurende 46
jaar heb ik als lid tot de sociaal-democrati
sche partij behoord, daar ik van de zuiver
heid der bedoelingen en de bekwaamheid
en zuiverheid der leiders dezer partij over
tuigd was. De gebeurtenissen der laatste
jaren toonden mjj echter steeds meer, dat
de leiding der partij steeds meer in handen
kwam van absoluut dictatorisch aangeleg
de terroristische elementen, die in mij
reeds lang het verlangen deden rijpen, uit
de partij te treden, vooral daar ik tot mijn
eigen partij genooten in steeds grootere te
genstellingen kwam te staan. Ik heb der
halve in de laatste jaren geen gemakke
lijke positie in mijn eigen partij gehad. De
verhouding tusschen mij en de partijleiding
had zich reeds in het voorjaar 1933 zoo
danig verscherpt, dat ik reeds in Septem
ber 1933 mijn gemeenteraadsmandaat en
daardoor mijn functie als plaatsvervangend
burgemeseter ter beschikking wilde stellen,
Fenerzijds de trouw aan de partij, die ik
toch meer dan veretig jaar toebehoorde, en
de hoop op een ommekeer in de politiek
der partij, anderzijds de omstandigheid dat
ik een radicalen partijgenoot tot opvolger
zou krijgen deden mij ertoe besluiten, op
mijn plaats te blijven.
Ik was uiterst ontsteld over het parool
tót de algemeene staking en zeer in 't bij
zonder over den misdadigen opstand tegen
de staatsoverheid. De opheffing der partij
is mijn besluit, om uit de sociaal-democra
tische partij te treden, vooruitgeloopen. Ik
zou deze partij nooit meer verder hebben
kunnen toebehooren. Mijn besluit is het
zwaarste mijns levens; ik moest hierdoor
een met volledige toewijding nagestreefd
doel ten grave dragen. De Partij is door
dwaasheid en over 't paard getild zijn der
partijleiding en haar onbekwaamheid zelf
vernield".
De socialistische vice-burgem. Schecken-
berger van Kitzbükel heeft op 15 Februari
in zijn eigen naam als in dien zijner frac-
tiegenooten den Bezirkshauptman dr. Mar-
zani een loyaliteitsverklaring doen toeko
men en verzekerd, dat de socialisten zij
ner gemeente niets onwettelijks begaan
zouden.
De -socialistische partijleider Weissel
heeft op 14 Februari voor het Standgerecht
on. 2 in het Landsgerecht II verklaard: „Ik
betreur de gebeurtenissen, die door mijn
schuld ontstaan zijn daarom, wijl vele
mannen onschuldig veel hebben moeten
lijden
In Klagenfurt werd op 14 Februari door
de uit de socialistische partij uitgetreden
Landeshauptmannstellvertreter Dr. Zei-
nitzer en burgemeester ing. Pickler een
nieuwe arbeidersorganisatie gesticht, die
zich Vrije Arbeidersbond van Oostenrijk
noemt. Dr. Zeinitzer legde in een verkla
ring uit, hoe reeds maanden en heel bijzon
der in de laatste weken de voor de partij
meest beteekenende functionarissen erop
gewezen hebben, dat de arbeiders hun eigen
levensbelangen verdedigen, wanneer zij met
volle kracht op dezelfde wijze als de Oos
tenrijksche burgers en boeren voor de on
afhankelijkheid van Oostenrijk kampen
Hij heeft echter weinig begrip voor zijn
opvatting gevonden en daarom op 12 Fe
bruari j.l., toen zijn laatste bemoeiingen
vergeefsch waren, de partij verlaten.
Op 14 Februari verscheen bij den Staats
secretaris voor de Veiligheid, Dr. Karwins-
ky de vroegere kringleider van den opge
heven socialistischen Schutzbund Eduard
Korbel en verklaarde, dat hij uit de socia
listische partij getreden was „wijl ik", al
dus zijn protocol, „de geweldmethoden der
huidige leiders der partij, die zooveel on
heil over de arbeiders hebben gebracht, ten
scherpste veroordeel. Ik verklaar de on
voorwaardelijke overgave van mijn kring,
welke de stadsdeelen 6, 7, 13, 14, 15 en 16
omvat en zal aan alle Schutzbundler het
bevel geven, iedere gewelddadigheid f
stellingname tegen de Organen van den
Staat en hun bevelen na te laten en de
wapens direct bij de politie in te leveren.
Ik bid om medelijden voor mijn menschen,
die zich in blind vertrouwen op de partij
leiders tot de beklagenswaardige handelin
gen der laatste dagen lieten verleiden".
De socialistische burgemeester van Vil
lach, Piesch, heeft zich uit protest tegen
het bloedig optreden der socialisten te
Weenen bij het „Vaderlandsche Front"
aangesloten".
Dat is wat anders dan de solidariteits
verklaring van Henri Polak met de ..dap
per kampende" partij genooten in Oosten
rijk!
TWEEDE KAMER
De Indische Begrooting,
In het begin der vergadering vraagt de
heer R o e s t a m (C.P.) aan den voorzitter
verlof eenige vragen te mogen richten tot
den Minister van Koloniën over de maat
regelen van de Indische Regeering tegen
de leiders van de P(endidikan) N(asional)
I(ndonesia). De voorzitter antwoordt,
dat hierover morgen zal worden beslist,
waarna hij een aantal kleine wetsontwerp-
jes onder de hamer doorjaagt.
Hierna wordt de behandeling der Indi
sche begrooting voortgezet.
Terwijl de verschillende afdeelingen vrij
eensgezind werden goedgekeurd, scheidden
de wegen bij de afdeeling Defensie.» Het
verzet kwam uit den hoek der sociaal-de
mocraten en wel bij monde van den heer
K. t e r L a a n. Deze afgevaardigde gaf toe,
dat de uitgaven bij dit Departement wel
waren gedaald; maar dit kwam hoofdzake
lijk door de vermindering van tractement
en de daling van den prijs voor de mate
rialen. Op den eigenlijken dienst is niet be
zuinigd. Dit is een „heilig huisje" der Re
geering, al heeft zij bij haar eerste optre
den verklaard, dat zij deze er niet op na
zou houden. Spr. verklaarde, dat zijn frac
tie haar stem niet aan dit hoofdstuk kon
geven. Bij dit protest sloot de heer Roes-
tam (C.P.H.) zicb aan. Spr. verklaarde,
dat de onbetrouwbaarheid van leger en
vloot niet haren grond vond in de man
schappen, maar in het kapitalistische stelsel.
De heer Sneevliet (R.S.P.) vroeg of er
nifc niet aan amnestie werd gedacht voor
de zoo streng veroordeelde schepelingen in
Soerabaya, nu bij het proces tegen den ka
pitein hier in Den Haag geheel andere ele
menten naar voren zijn gekomen dan men
aanvankelijk dacht. De heer Van Boet-
zelaer (C.H.) toonde zich teleurgesteld
over het hoofdstuk van het rapport-Iden-
burg, waarin gehandeld wordt over de ver
deeling van de begrooting over de ver
schillende departementen. Spr. had n.l. ge
zien, dat men Defensie H had toebedacht
van de basis van 300 millioen, dus 75 mil-
lioen. Hier ontbreekt een goede grondslag
en een vaste maatstaf. De heer Va n den
Bilt (R.K.) was van meening, dat de in
dertijd zoo zwaar beschadigde „Sumatra"
in Nederland moest worden hersteld, en
niet in Indië, omdat men daar niet voldoen
de materiaal had voor deze zware karwei.
De Minister van Koloniën begon
met op te merken, dat een legermacht van
iets meer dan 30.000 man nauwelijks met
een politiemacht kan worden vergeleken,
hetgeen hij illustreerde met te wijzen op de
19.000 man politie die bij de jongste on
lusten in Parijs op de been waren. Spr.
vroeg zich af of men integendeel niet hier
en daar te ver was gegaan met de bezui
niging. Wat het rapport-Idenburg betreft
zeide spr., dat de Kamer hier niet over had
te oordeelen, maar alleen de minister. De
Kamer heeft slechts te oordeelen over wets
voorstellen die hier'eventueel uit zouden
voortvloeien. Verder verklaarde spr., dat
de Regeering er nog steeds geen „Heiligen-
huisjes" op nahield. De vraag omtrent de
„Sumatra" moest gesteld worden aan den
Minister van Defensie. Vrij heftig ging spr.
te keer tegen de salarissen der onder-offi
cieren, die volgens, spr. de Indische weer
macht vernielen. Zij verdienen n.b. 8 a 10
maal zoo veel als voor den oorlog. Er wordt
aan gewerkt, maar. het is nog onbekend
welke plannen de G.-G. in deze heeft. Op
de vraag of er amnestie zou worden ver
leend aan de muiters antwoordde de Mi
nister kort en krachtig: Neen!
Door de socialisten werd stemming aan
gevraagd over dit hoofdstuk. Heden zou
hierover worden gestemd.
AUTO TE SOMEREN IN DE
ZUID-WILLEMSVAART GEREDEN
De twee Inzittenden verdronken
Uit Someren wordt ons gemeld: De glad
heid van den weg heeft in den afgeloopen
nacht een ernstig ongeval tengevolge ge
had, dat aan twee personen het leven heeft
gekost.
Omstreeks twee uur in den nacht hoor
den bewoners van huizen aan den Kanaal
dijk tusschen sluis 10 en 11 van de Zuid-
Wilemsvaart een hevige klap in het water.
Eenige personen snelden toe en hoewel
men moest aannemen, dat een auto te wa
ter was gereden, kon men niets doen, daar
men niet wist, waar de auto lag. Het voer
tuig was geheel onder water verdwenen en
op den bodem van het hier ongeveer vijf
meter diepe kanaal gezakt.
Eerst hedenochtend bij het aanbreken
van den dag konden pogingen in het werk
gesteld worden om de auto te vinden. Met
vaarboomen werd naar het voertuig ge
zocht en toen men het had gevonden, slaag
de men erin een kabel aan den bumper van
de auto vast te haken. Met een scheeps-
takel werd getracht de auto te lichten,
doch toen het voertuig omstreeks negen uur
hedenachtend bijna boven water was, brak
de kabel en verdween de auto voor de
tweede maal in het water.
Zooals verondersteld werd, was het een
personen-auto en in de weinige oogenblik-
ken, dat het voertuig gedeeltelijk boven
water was, heeft men kunnen waarnemen,
dal zich personen in de auto bevonden.
Onmiddellijk na het mislukken van de
eerste poging is men opnieuw aangevangen
met de bergingswerkzaamheden. De auto
lag midden in het kanaal.
Hedenmorgen te ruim 10 uur is daarop
de auto met behulp van een takel op den
dijk langs het kanaal getrokken. Het bleek
toen, dat zich twee personen in den wagen
bevonden, n.l. de gehuwde 25-jarige W.
v. Helmond uit Asten en de ongehuwde
25-jarige H. Verdijseldonk, eveneens uit
Asten. De auto, eigendom van den heer
Van Helmond, kwam uit de richting Hel
mond en de beide heeren waren op weg
naar huis. De weg was glad en dit schijnt
de oorzaak van het ongeval te zijn ge
weest. De wagen was vrij ernstig bescha-
digfd. Vermoedelijk hebben de inzittenden
nog getracht zich uit hun benarde positie
te bevrijden, daar eenige ruiten van den
wagen waren ingeslagen. Een der banden
was lek; het is niet onmogelijk, dat dit
mede-oorzaak van het ongeval is geweest.
Het bergingswerk stond onder leiding
van den bureemeester van Someren, den
heer P. Smulders.
De lijken van de beide slachtoffers werden
heden naar Asten vervoerd. De heer Van
Helmond laat een vrouw en een kind
achter.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
SOCIALE VERZEKERINGS
WETTEN
REORGANISATIE VAN DE
UITVOERING.-
Voorlichting publiek.
Nu op 1 Maart de nieuwe wet op de or-
ganisatie van de openbare organen, be-
l last met de uitvoering van de sociale ver-
i zekering, in werking treedt, heeft de Al
gemeene Voorlichtings-Commissie van de
I Vereeniging van Raden van Arbeid hierin
aanleiding gevonden tot het geven van een
uiteenzetting aan de pers. Voor de belang
hebbenden is het van beteekenis de veran-
deringen te kennen, welke de nieuwe wet
j op het gebied der sociale verzekering
brengt.
I Bij deze nieuwe wet blijft het zelfbestuur
I der Raden van Arbeid met directe verant-
I woordelijkheid tegenover den Minister
bestaan. Het toezichthoudend lichaam, de
Verzekeringsraad te 's-Gravenhage, een
instituut, dat zichzelf had overleefd, is ech
ter opgeheven. Met het toezicht is nu be
last de Rijksverzekeringsbank, welk tot
dusver reeds het financieele gedeelte van
de beslissingen der Raden van Arbeid ten
uitvoer bracht. Hierdoor is meer eenheid
bereikt.
Bovendien wordt het toezicht verscherpt.
Raden van Arbeid zullen de aanwijzin
gen daarvan moeten volgen, niet alleen
administratief, maar ook ten aanzien van
de wetsinterpretatie, waardoor een meer
eenvormige rechtsbedeeling wordt verkre
gen.
In de organisatie der Raden van Arbeid
is verandering gekomen. Het bestuurscol
lege, van eiken Raad, dat tot dusver het
eigenlijke werk deed, is komen te verval
len. De voorzitter behandelt voortaan de
zaken direct met den Raad, waarvan het
ledental is beperkt tot vier. Bij de samen
stelling zullen nu niet alleen werkgevers
en werknemers, maar ook in beide groepen
eventueel verschillende richtingen in aan
merking komen.
Naast het verscherpen van de centrale is
de bedoeling der nieuwe wet decentralisa
tie in de uitvoering. De Vereeniging van
de Raden van Arbeid krijgt daarbij een
belangrijke taak als adviseerend lichaam.
Haar adviezen zijn van dwingend karak
ter.
Om eenheid te brengen in de werkzaam
heid der Raden van Arbeid, heeft de Ver
eeniging verschillende commissies in het
leven geroepen. Een studie-commissie be
handelt alle vragen inzake wetsinterpreta
tie, waardoor in beslissingen één lijn kan
worden getrokken. De examencommissie
draagt zorg voor de vorming van een goed
onderlegd ambtenarencorps, gewapend
met deugdelijke kennis der sociale wet
ten, van het burgerlijk straf- en s s-
recht. Voor alle kwesties op medis:h ,e-
BUITENLAND.
Requiem-mis in de Sixtijnsche Kapel
voor Koning Albert. (2de blad).
Geen meeningsverschil tusschen Göring
en Hitier inzake de vrijlating van de Bul
garen. (2de blad).
A.s. regeeringscrisis in Spanje? (2de
blad).
Nieuwe tariefpolitiek der Ver. Staten.
(2de blad).
BINNENLAND.
Te Haarlem zijn twee bollenvelden op
last der Justitie gerooid, omdat de eigenaar
niet in het bezit was van een teeltvergun
ning. (2de blad).
Vragen van Kamerleden (2de blad).
Te Someren reed afgeloopen nacht een
auto in de Zuid-Willemsvaart. Beide inzit
tenden verdronken. (1ste blad).
Twee matrozen van de „Erica Um. 384"
door stortzee overboord geslagen en ver
dronken. (Laatste Ber.,),
Brand in een meubelfabriek te Amster
dam. (Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het voorloopig Ned. elftal verplettert de
Eng. profclub Gillingham met 93. (3de
blad).
Het Ned. elftal voor den wedstrijd te
gen België samengesteld. (1ste blad).
LERROUX AFGETREDEN.
Kabinetscrisis een feit.
MADRID, 1 Maart. (V.D.). De Spaansche
minister-president Lerroux heeft heden-
minister-president Lerroux heeft heden
middag bij den president der Spaansche
republiek het ontslag van zyn kabinet in
gediend.
bied is een geneeskundige commissie in
het leven .geroepen. Verder werken een
drukwerk-commissie en een algemeene
voorlichtingscommissie mee.
Vooral voor deze laatste instantie is een
belangrijke taak weggelegd. De kennis van
het publiek omtrent de werking der socia
le wetten is nog verbijsterend gering. In
breede kringen is men nog onwetend van
de groote voordeelen, welke zij bieden.
Hoeveel werkgevers b.v. zijn nog onbe
kend met het feit, dat, wanneer hun admi
nistratie aan bepaalde eischen voldoet, zij
hun verplichtingen uiterst vereenvoudigd
kunnen nakomen met verzamelloonlijsten,
totaalcijfers van uitgekeerd loon, periodie
ke opgave van kleine ongevallen (afloop
binnen zes weken) blokzegels, geldend voor
13 weken enz.
Van den anderen kant geldt dit voor de
werknemers. Zeer velen komen in aapmer-
king voor invaliditeitsrentë, terwijl zij
geen aanvraag doen. Het is meermalen
voorgekomen, dat door een gélukkig toe
val personen tot de ontdekking kwamen,
dat zij op belangrijke bedragen of jaar
renten recht hadden.
Een weduwe vindt, 4 1/2 jaar na het over
leden van haar man, diens oude rente-
kaart. Aanvankelijk wilde zij hem weg
gooien. Zij leverde hem echter in en toen
bleek, dat zij recht had op 850 ineens en
verder 187.20 per jaar.
Ook vergeten velen, dat wanneer b.v. de
man, dien ooit een rentekaart heeft ge
had, overlijdt en de vrouw vroeger vóór
haar huwelijk wel verzekerd was, zij
uit dien hoofde recht heeft op jaarrente
voor haar kinderen.
Dit zijn enkele sprekende staaltjes, hoe
noodzakelijk voorlichting in dezen is. Het
uitstekend propaganda-materiaal, dat hier
toe in omloop wordt gebracht, kan zeer
veel goeds uitrichten.
