25ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
NOG DONDEREN DE
KANONNEN TE WEENEN
DONDERDAG 15 FEBRUARI 1934
No. 7737
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
De achterstelling van
katholieken.
B. en W. van Den Haag hadden op de
aanbeveling voor gemeentesecretaris voor
gesteld als no. 1 mr. v. Angeren, een Ka
tholiek, dien zij den beste van de sollici
tanten achtten. De Raad heeft zooals
men weet anders beschikt en dezen can-
didaat niet benoemd.
Waarom niet? Omdat hij Katholiek
is? Weineen, zullen de opposanten tegen de
voordracht van B. en W. beweren: wij wij
den een hoofdambtenaar uit het eigen ge
meente-personeel benoemen (mr. Boasson);
't ging niet tegen mr. v. Angeren, omdat
hij Katholiek is!
Wij hebben 't precies andersom ook mee
gemaakt. Wij hebben 't óók meegemaakt,
dat bij een vacature in gemeentedienst een
Katholiek in de dienst-tak, waarin die va-^
cature bestond, de aangewezene persoon
was. Maar: deze werd gepasseerd. Natuur
lijk, ook weer niet omdat hij Katholiek
was, maar omdat men hier nu 'ns niet
iemand uit het eigen gemeente-personeel
wilde benoemen.
Zoo kan men bijna nooit in een concreet
geval b e w ij z e n, dat een Katholiek niet
wordt benoemd, omdat hij Katholiek is.
Maar tóch staat het vast, dat her
haaldelijk kleingeestig en bekrompen anti
papisme, partijdige politiek en benepen ge
loofshaat een Katholiek van het vervullen
van een betrekking uitsluiten.
Er is geconstateerd, dat in den Haag zich
héél de rechterzijde tegen dit politiek spel
heeft schrap gezet. Antirev. en Chr. Hist,
hebben met de Katholieken gestemd op no.
1 van de voordracht voor gemeentesecreta
ris, den Katholiek mr. v. Angeren.
In kleinere gemeenten toonen, helaas,
ook soms Protestantsche leden der rechterzij
de minder ruggegraat, als van hen geëischt
wordt, zich vierkant te stellen en te blijven
stellen tegen alle klein anti-papistisch ge
doe.
V Een vrijspraak.
De „Tijd" van gisteravond plaatst zoo
terloops en los-weg in den aanvang van een
artikel deze sarcastische opmerking:
Op den avond van den dag, dat de
Utrechtsche vierschaar de drie studen
ten, die verdacht werden van het ver
oorzaken van lichamelijk letsel door
schuld, vrijsprak en het ontgroenings-
schandaaltje daardoor een onverwacht
slot kreeg, heeft minister Marchant, in
een radiorede over onderwijs en poli
tiek, terloops verzekerd, dat onze rech
ters onkreukbaar zijn.
Die verklaring doet den burger goed.
Naar aanleiding hiervan willen wij
graag een paar opmerkingen maken.
Wij nemen aan, dat de Utrechtsche recht
bank overtuigd is geworden, dat er in de
bedoelde ontgroenings-affaire geen „schuld"
heeft bestaan of kon worden bewezen; en
dat de rechters zich bij hun vrijspraak
genszins hebben laten beïnvloeden door een
zekere partijdigheid ten gunste van het
Utrechtsche Studentencorps.
Maar, dat bij die vrijspraak niet was
gevoegd een afkeurend oordeel over, een
scherpe veroordeeling van vele ontgroe-
nings-practijken, die tot voorvallen als het
onderhavige moéten leiden, heeft ons zeer
teleurgesteld. Als den rechter een gelegen
heid wordt geboden, om over wantoestan
den in de maatschappij, een veroordee-
lende meening uit te spreken, dan laat hij
zich die in andere gevallen gewoonlijk
niet ontgaan, waardoor dan óók een vrij
spraak een bestraffing kan inhouden.
Het bijna gedoofde vuur van den
opstand flakkert telkens weer op
MEER DAN 1000 DOODEN HEEFT DE STRIJD REEDS GEKOST.
DE DAG VAN GISTEREN.
Den geheelen dag hebben gisteren de ge
vechten tusschen de regeeringstroepen en
de opstandelingen te Weenen voortgeduurd,
waarbij wederom vele dooden en gewon
den te betreuren zijn. De gevechten waren
opnieuw het hevigst in Floridsdorf, waar
zich weder een groot aantal Schutzbund-
leden geconcentreerd heeft.
De opstandelingen hebben zich gisteren
meester gemaakt van eenige mitrailleurs en
twee lichte kanonnen, die bij een der Do-
naubruggen door de soldaten waren op
gesteld. Met dit lichte geschut werd het
vuur op de regeeringstroepen geopend.
Tegen de middaguren werd het vuren
gestaakt, doch in den namiddag begonnen
de gevechten opnieuw en in heviger mate.
In het tehuis voor arbeiders, waar de toe
stand hopeloos werd, hebben de arbeiders
zelf hun munitie willen vernietigen. Er
ontstond een ontploffing, waardoor het ge
bouw grootendeels verwoest werd en ge
heel uitbrandde. De arbeiders zelf slaagden
er in zich door de achteruitgangen in vei
ligheid te brengen.
In den loop van den avond zijn de ge
vechten opnieuw ontbrand, voornamelijk
in Meidling en Floridsdorf.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat in
Simmering de socialisten nog steeds mees
ter zouden zijn van den spoorweg, die naar
Hongarije en Tsjechoslowakije leidt. De op
standelingen hebben in de boomen poppen
opgehangen, waarop de namen Fey en Doll-
fuss staan.
Het station in Heiligenstadt, dat afwis
selend in het? bezit van opstandelingen en
regeering is geweest, is in puin geschoten.
Daardoor moest het spoorwegverkeer, dat
over de Franz Josephbahn naar Tsjechoslo
wakije leidt, gestaakt worden. In Leopold-
stadt, waar vele Joden uit den arbeiders
stand wonen, zijn geen ongeregeldheden
voorgekomen.
Loopgraven bij Favoriten.
Volgens genoemde bureau is de toestand
in de arbeiderswijk Favoriten niet te over
zien. De officieele berichten spreken van
de verovering van machinegeweren, waar
uit geconcludeerd zou moeten worden, dat
de regeering daar nog op krachtigen tegen
stand stuit. De opstandelingen moeten op
den Laaerberg, die bij Favoriten ligt, stel
lingen, zooals in oorlogstijd gebruikelijk,
hebben ingericht, om welke des ochtends
een zware strijd is geleverd. Aan beide zij
den zouden zware verliezen zijn geleden.
Een gewonde deelde mede, dat de socia
listen zich op een vooraf in gereedheid ge
brachte „tweede linie" hebben terugge
trokken. Gistermiddag zijn nog drie stand
rechtelijke hoven bijeengekomen, voor wie
o.a. is verschenen de commandant van de
brandweer te Floridsdorf ing. Weisel, door
wiens mannen herhaaldelijk op de politie
is geschoten, waarbij tien personen, o.w.
de kapitein van de staf, Friedrioh, werden
gedood. Weisel werd ter dood veroordeeld.
De ter dood veroordeelde Munichreiter is
reeds gistermiddag opgehangen.
De doodenlijst.
Volgens een officieuze mededeeling aan
United Press zijn duizend socialisten, 130
agenten en soldaten gedood en 200 gewond,
terwijl nog 200 agenten worden vermist.
Honderden lijken, die niet geïdentificeerd
konden worden, zijn naar lijkenhuizen
overgebracht.
DE STAKING MISLUKT.
Het Korr-Bureau meldt: De algemeene
staking is in gansch Oostenrijk volkomen
mislukt. Gisteren is in Oostenrijk overal de
arbeid hervat; de electriciteitsbedrijven en
gasfabrieken zijn weer in werking; de
trams en de stadstreinen rijden weer.
Wat het neerslaan van de staking betreft
hebben dus de executieve en de vader-
landsche bonden een volkomen overwin
ning behaald.
ULTIMATUM VAN DOLLFUSS.
Geen pardon voor wie zich heden 12 uur
niet heeft overgegeven.
Bondskanselier Dollfuss heeft gisteravond
voor de radio tweemaal langzaam de vol
gende mededeeling van. de regeering voor-
EERSTE KAMER
„Wie zich van nu, Woensdagavond 11 uur
af, van elke onwettige of vijandige hou
ding onthoudt en zioh morgen, 15 Februari,
tussohen 7 en 12 uur bij de organen van
de uitvoerende maoht aanmeldt, kan, met
uitzondering van de verantwoordelijke
leiders, op vergiffenis rekenen. Van 12 uur
af bestaat er voor niemand, onder geen en
kele omstandigheid, meer pardon".
HOE DE OPSTAND TE LINZ BEGON.
Omtrent het uitbreken van den
wordit van regeeringszijde medegedeeld,
dat de huiszoeking in het partij huis der
sociaal-democraten te Linz, niet de aanlei
ding is geweest. De directeur van den Vei
ligheidsdienst in Op; -Oostenrijk h?d een
dergelijke huiszoeking nog niet gelast. In
den nacht van Zondag op Maandag werd
evenwel een telegram onderschept, dat ge
richt was aan den leider van den Schutz-
bund, Bernasohek.
Dit telegram luidde als volgt: „Ernst en
Anna ziek geworden, onderneming uitge
steld". Dit telegram verwekte argwaan en
er werd besloten het partijhuis der sociaal
democraten te Linz nauwkeurig in het oog
te houden. Men merkte daar een koorts
achtige activiteit, waarop besloten werd
eenige politie-agenten naar binnen te stu
ren, om eens poolshoogte te nemen. De
agenten werden met geweervuur ontvan
gen. Daarop besloot de commandant van de
regeeringstroepen het gebouw onder vuur
te nemen. Toen kanonnen tegen het huis in
stelling werden gebracht, gaven de arbei
ders in het partijhuis zich over. Een groot
aantal van hen werd daarop in arrest ge
steld. Onder de gearresteerden bevond zich
ook de leider van den Schutzbund, Berna-
schek. Alvorens hij gearresteerd werd,
slaagde Bernasohek er nog in het bevel tot
den aanval te geven. Daarna gingen de
Schutzbundleden er toe over een groot aan
tal punten in de stad te bezetten, o.a. een
ziekenhuis en enkele andere openbare ge
bouwen. De sociaal-democraten waren van
plan stelselmatig tot den algejneenen aan
val in Oostenrijk over te gaan. Door het
onderscheppen van bovengenoemd tele
gram is de opstand echter eenige dagen te
vroeg uitgebroken.
MANIFEST AAN HET VADERLANDSCHE
FRONT.
Het Vaderlandsche front van bondskan
selier dr. Dollfuss heeft in Weenen en in
de Oostenrijksche bondslanden een mani
fest laten verspreiden, dat gericht is aan
de arbeiders van Oostenrijk.
Het luidt als volgt:
„Op de barricaden sturen u uw leiders,
die zelf in auto's de wijk namen. Dooden
en gewonden zijn het droeve resultaat van
deze zware stonde. Gij werdt smadelijk in
den steek gelaten. Arbeiders van Oostenrijk,
denkt aan uw vermoorde broeders in het
Derde Rijk, denkt aan de vernietiging der
maatschappelijke rechten door het natio-
naal-socialisme.
Wat uw misdadige leiders geprobeerd
hebben, is schandelijk verraad tegenover u
en uw dierbaren, tegenover uw vaderland
Oostenrijk. Thans komt het erop aan, een
duidelijke beslissing te nemen. De eenige
die helpt is Dollfuss.
Arbeiders van Oostenrijk, vereenigt u met
alle goede Oostenrijkers in de ure van het
gevaar. Oostenrijk heeft u noodig, gij hebt
Oostenrijk noodig".
OPROEP VAN KARDINAAL INNITZER.
De aartsbisschop van Weenen, kardinaal
Innitzer, heeft Woensdagavond een oproep
uitgevaardigd, waarin hij als opperherder
alle Oostenrijkers met aandrang smeekt
den strijd te staken en elkaar de hand tot
den vrede te reiken.
De vrijheid der radio is nergens
zoo groot!
Bij de begreoting van het P. T. T.-be-
drijf entameerde de heer Mendels (S.
D. A. P.) het door hem van tevoren aan
gekondigde debat betreffende de regee-
ringspolitiek t.a.v. de radio. Volgens de
wet heeft de controle-commissie te contro
leeren of het uitgezondene niet in strijd is
met de veiligheid van den Staat, de open
bare orde of de goede zeden. Al het andere
is er zoo maar bij ingelascht. De jongste
wijziging van het radio-controle-reglement,
nog door minister Reymer tot stand ge
bracht, verbiedt ook uitzending van wat
kan zijn een bedekte ondermijning van
de volkskracht. Wat is dat? vroeg de roode
Senator, gevolgd door een: „Weet u dat,
mijnheer de voorzitter"? De heer Men
dels had bezwaar tegen de vaagheid van
het ingelaschte artikel. T.a.v. de nieuwe
bepaling, volgens welke de minister be
slissingen van de radio-controlecommissie
kan schorsen of vernietigen, indien hij
deze in strijd met wet of algemeen be
lang, merkte genoemde afgevaardigde op,
dat deze een bevoegdheid aan den minister
toekent, die niet steunt op art. 3 van de
Post- en Telegraafwet.
De heer van der Hoeven (C.-H.)
juichte een strenger optreden tegen de po
litiek in den aether ten zeerste toe na de
onaangename ervaringen, die men met de
VARA heeft opgedaan. Verder wijdde ge
noemde christelijk historische afgevaardig
de uit over de besteding van de opbrengst
der gelukstelegrammen. Zooals bekend
wordt deze verdeeld onder de jeugdver-
eenigingen. Dat ook de A.J.C., die opruien
de taal spreekt jegens den ministers van
Defensie b.v. naar aanleiding van de ge
beurtenissen met de Zeven Provinciën,
daarin deelt, is niet te dulden. Een krach
tige schifting is dringend geboden.
De heer D e Z e e u w (S. D. A. P.) tracht
te de N. B. A. S., die tot doel heeft de
jeugd op het pad der geheelonthouding te
houden, tegen de aantijgingen van den
heer van der Hoeven te verdedigen. Zwak
was wel zijn voornaamste argujient, dat
men sommige jeugduitlatingen niet te
zwaar moet opnemen.
Overigens besprak ook deze afgevaar
digde de regeeringspolitiek t.a.v. de radio.
De heer de Zeeuw was erkentelijk voor de
verklaring van den minister, dat hij de VA
RA wilde behouden, maar in de practijk
twijfelt hij toch sterk of op dit gebiel wel
gelijkheid van recht wordt betracht. Hij
meende dat de VARA strenger wordt ge
controleerd dan de andere radio-omroep-
vereenigingen. Zou genoemde omroep het
er echter zelf niet naar gemaakt hebben?
De heer de Zeeuw becritiseerde verder de
straf, de VARA opgelegd, omdat deze na
verneming van het doodvonnis aan Van
der Lubbe voltrekken, vijf minuten stilte
heeft gehouden.
In de middagvergadering heeft Minis
ter de Wilde in een uitvoerige rede
zijn beleid verdedigd op de wijze, waarop
wij dit van dezen bewindsman gewend
zijn; krachtig overtuigend en eerlijk, Zijn-
Exc. noemde de radio een der meest ge
vaarlijke instrumenten, die er bestaan. Er
is geen land, waar de vrijheid der radio
zoo groot is, als in ons land. Ons systeem
van zendtijd verdeeling is eenig in de we
reld. Het is een gedurfd stelsel, maar het
beantwoordt aan den drang naar vrijheid
van ons volk. De Overheid kan slechts
dan meester blijven, indien de omroep-
vereenigingen zich stipt houden aan de
voorschriften. Dat er geen voldoend vast
staande maatstaven bij de controle worden
aangelegd, ontkende de heer de Wilde uit
drukkelijk. Wat de kwestie van de vijf-mi
nuten-stilte betreft, noemde Z.Exc. het on-
aannemlijk, dat de VARA er geen politieke
beteekenis aan zou hebben gehecht. Tevo-
i ren toch was wel toestemming gevraagd
I voor uitzending van het doodvonnis zelf.
En bovendien: is zwijgen sims niet méér-
zeggend dan spreken?
i De Minister zeide het krachtig, maar
I juist: het ging hier om het principe: wie
zal er baas zijn in den aether: de omroep-
vereenigingen of de Overheid.? Het is bij
i de VARA systeem steeds te vragen: hoe-
ver kunnen wij gaan? De stapels corres-
j pondentie, met deze oproeporganisatie ge-
J voerd, bewijzen dit ten volle. De VARA
I moet tegen zichzelf worden beschermd;
want anders loopt zij als Nederlandsche
instelling vast op de ergernis van het pu
bliek.
Na eenig tegenstribbelen van de heeren
Mendels en de Zeeuw passeerde de postbe-
grooting z.h.s. de Eerste Kamer.
Vervolgens kwam de begrooting van
Buitenlandsche Zaken nog aan de orde.
Slechts de christelijk-historische Prof. d e
Savornin Lohman heeft gistermid
dag hier over het woord gevoerd. Over
het geheel was hij over het gevoerde bui
tenlandsche regeeringsbeleid maar zeer
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nog altijd dreunen de kanonnen in
Oostenrijk. (1ste blad).
De race naar de stratosfeer. (Luchtv. 2de
blad).
BINNENLAND.
Radio-debat in de Eerste Kamer. Politiek
in den aether. De straf van de V.A.R.A.
(lste blad).
De Tweede Kamer heeft het voorstel-Aal-
berse tot wijziging van het reglement van
orde der Kamer met 67 tegen 4 stemmen
aangenomen, (lste blad).
Alleenwonende heer te Lemmer door
gasverstiltking om het leven gekomen.
(Laatste Berichten).
LEIDEN.
Vacatures in den Gemeenteraad, (lste
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Ned. B.-elftal gisteren te Rotterdam
met 64 door de Engelsche prof. club Rea
ding geslagen. (2de blad).
De Zesdaagsche te Antwerpen blijft span
nend. Nog steeds vijf koppels aan den kop.
(2de en lste blad).
matig of beter heelemaal niet te (spreken.
Hij vond dit beleid slap en futloos. Met
name hekelde hij het standpunt van den
minister ingenomen in de Belgische kwes
tie, zijn houding tegenover den Volken
bond. Ook over het bekende interview met
de „Figaro" sprak de heer Lohman zijn af
keuring uit.
De eerlijkheid gebiedt over dit alles pas
een oordeel uit te spreken, nadat de Mi
nister zelf gelegenheid heeft gehad zich te
verdedigen.
TWEEDE KAMER
Wijziging van het Reglement van
Orde met overgroote meerder
heid aangenomen.
Toen de voorzitter bij den aanvang der
zitting voorstelde de interpellatie-Schouten
Woensdag af te handelen, vroeg de inter-
pellant uitstel tot Dinsdag a.s., omdat hij
er nog niet meè klaar was. Dit werd hem
genadiglijk toegestaan.
Daar door de practijk men herinnere
zich het incident met L. de Visser verle
den jaar Februari gebleken is dat er
eenige tekortkomingen zijn in het Regle
ment van Orde, is door de heer A a 1 b e r-
se (R.K.) een voorstel aan de orde ge
steld, dat bedoelt deze gebreken weg te
nemen. Volgens dit voorstel wordt aan den
voorzitter de macht gegeven zonder meer
een lid van de zitting uit te sluiten.
vroeger was daar een besluit van de Ka
mer voor noodig. Bovendien kunnen door
dit voorstel ophitsende en bedeedigende
passages uit de Handelingen worden ge
schrapt. Voor een langere uitsluiting blijft
een besluit van de Kamer noodig.
Vanzelfsprekend vond dit voorstel scherp
verzet bij den heer de Visser (C.P.H.)
die bestreed dat het voorstel beoogde de
uitwassen van het parlementaire stelsel af
te snijden. Integendeel, het voorstel was
fascistisch getint, omdat het de vrije mee-
ningsuiting van de Parlementsleden, die in
art. 98 der Grondwet wordt gewaarborgd,
verkleint en beknot. De heer de Visser
toonde aan dat men tot 1648 moest terug
gaan in de geschiedenis om een gelijkenis
te kunnen vinden met dergelijke draconi
sche maatregelen als hier worden voorge
steld. Spr. verklaarde dat hij het wel heel
erg vond dat een zoo specifiek parlemen
tair recht als de vrije mesningsuiting door
een communist tegenover de anderen, hy-
perparlementaristen, moest worden ver
dedigd. De bedoeling van het voorstel is,
doorvoering van het klassenrecht in het
parlement. Van nu af zullen de Handelin
gen onbetrouwbare prullen zijn. Beroep op
de Kamer voor daden van den voorzitter
zal onmogelijk zijn. Meent men nu werke
lijk dat de orde niet meer verstoord kan