25ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN NOG DONDEREN DE KANONNEN TE WEENEN DONDERDAG 15 FEBRUARI 1934 No. 7737 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN. De achterstelling van katholieken. B. en W. van Den Haag hadden op de aanbeveling voor gemeentesecretaris voor gesteld als no. 1 mr. v. Angeren, een Ka tholiek, dien zij den beste van de sollici tanten achtten. De Raad heeft zooals men weet anders beschikt en dezen can- didaat niet benoemd. Waarom niet? Omdat hij Katholiek is? Weineen, zullen de opposanten tegen de voordracht van B. en W. beweren: wij wij den een hoofdambtenaar uit het eigen ge meente-personeel benoemen (mr. Boasson); 't ging niet tegen mr. v. Angeren, omdat hij Katholiek is! Wij hebben 't precies andersom ook mee gemaakt. Wij hebben 't óók meegemaakt, dat bij een vacature in gemeentedienst een Katholiek in de dienst-tak, waarin die va-^ cature bestond, de aangewezene persoon was. Maar: deze werd gepasseerd. Natuur lijk, ook weer niet omdat hij Katholiek was, maar omdat men hier nu 'ns niet iemand uit het eigen gemeente-personeel wilde benoemen. Zoo kan men bijna nooit in een concreet geval b e w ij z e n, dat een Katholiek niet wordt benoemd, omdat hij Katholiek is. Maar tóch staat het vast, dat her haaldelijk kleingeestig en bekrompen anti papisme, partijdige politiek en benepen ge loofshaat een Katholiek van het vervullen van een betrekking uitsluiten. Er is geconstateerd, dat in den Haag zich héél de rechterzijde tegen dit politiek spel heeft schrap gezet. Antirev. en Chr. Hist, hebben met de Katholieken gestemd op no. 1 van de voordracht voor gemeentesecreta ris, den Katholiek mr. v. Angeren. In kleinere gemeenten toonen, helaas, ook soms Protestantsche leden der rechterzij de minder ruggegraat, als van hen geëischt wordt, zich vierkant te stellen en te blijven stellen tegen alle klein anti-papistisch ge doe. V Een vrijspraak. De „Tijd" van gisteravond plaatst zoo terloops en los-weg in den aanvang van een artikel deze sarcastische opmerking: Op den avond van den dag, dat de Utrechtsche vierschaar de drie studen ten, die verdacht werden van het ver oorzaken van lichamelijk letsel door schuld, vrijsprak en het ontgroenings- schandaaltje daardoor een onverwacht slot kreeg, heeft minister Marchant, in een radiorede over onderwijs en poli tiek, terloops verzekerd, dat onze rech ters onkreukbaar zijn. Die verklaring doet den burger goed. Naar aanleiding hiervan willen wij graag een paar opmerkingen maken. Wij nemen aan, dat de Utrechtsche recht bank overtuigd is geworden, dat er in de bedoelde ontgroenings-affaire geen „schuld" heeft bestaan of kon worden bewezen; en dat de rechters zich bij hun vrijspraak genszins hebben laten beïnvloeden door een zekere partijdigheid ten gunste van het Utrechtsche Studentencorps. Maar, dat bij die vrijspraak niet was gevoegd een afkeurend oordeel over, een scherpe veroordeeling van vele ontgroe- nings-practijken, die tot voorvallen als het onderhavige moéten leiden, heeft ons zeer teleurgesteld. Als den rechter een gelegen heid wordt geboden, om over wantoestan den in de maatschappij, een veroordee- lende meening uit te spreken, dan laat hij zich die in andere gevallen gewoonlijk niet ontgaan, waardoor dan óók een vrij spraak een bestraffing kan inhouden. Het bijna gedoofde vuur van den opstand flakkert telkens weer op MEER DAN 1000 DOODEN HEEFT DE STRIJD REEDS GEKOST. DE DAG VAN GISTEREN. Den geheelen dag hebben gisteren de ge vechten tusschen de regeeringstroepen en de opstandelingen te Weenen voortgeduurd, waarbij wederom vele dooden en gewon den te betreuren zijn. De gevechten waren opnieuw het hevigst in Floridsdorf, waar zich weder een groot aantal Schutzbund- leden geconcentreerd heeft. De opstandelingen hebben zich gisteren meester gemaakt van eenige mitrailleurs en twee lichte kanonnen, die bij een der Do- naubruggen door de soldaten waren op gesteld. Met dit lichte geschut werd het vuur op de regeeringstroepen geopend. Tegen de middaguren werd het vuren gestaakt, doch in den namiddag begonnen de gevechten opnieuw en in heviger mate. In het tehuis voor arbeiders, waar de toe stand hopeloos werd, hebben de arbeiders zelf hun munitie willen vernietigen. Er ontstond een ontploffing, waardoor het ge bouw grootendeels verwoest werd en ge heel uitbrandde. De arbeiders zelf slaagden er in zich door de achteruitgangen in vei ligheid te brengen. In den loop van den avond zijn de ge vechten opnieuw ontbrand, voornamelijk in Meidling en Floridsdorf. Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat in Simmering de socialisten nog steeds mees ter zouden zijn van den spoorweg, die naar Hongarije en Tsjechoslowakije leidt. De op standelingen hebben in de boomen poppen opgehangen, waarop de namen Fey en Doll- fuss staan. Het station in Heiligenstadt, dat afwis selend in het? bezit van opstandelingen en regeering is geweest, is in puin geschoten. Daardoor moest het spoorwegverkeer, dat over de Franz Josephbahn naar Tsjechoslo wakije leidt, gestaakt worden. In Leopold- stadt, waar vele Joden uit den arbeiders stand wonen, zijn geen ongeregeldheden voorgekomen. Loopgraven bij Favoriten. Volgens genoemde bureau is de toestand in de arbeiderswijk Favoriten niet te over zien. De officieele berichten spreken van de verovering van machinegeweren, waar uit geconcludeerd zou moeten worden, dat de regeering daar nog op krachtigen tegen stand stuit. De opstandelingen moeten op den Laaerberg, die bij Favoriten ligt, stel lingen, zooals in oorlogstijd gebruikelijk, hebben ingericht, om welke des ochtends een zware strijd is geleverd. Aan beide zij den zouden zware verliezen zijn geleden. Een gewonde deelde mede, dat de socia listen zich op een vooraf in gereedheid ge brachte „tweede linie" hebben terugge trokken. Gistermiddag zijn nog drie stand rechtelijke hoven bijeengekomen, voor wie o.a. is verschenen de commandant van de brandweer te Floridsdorf ing. Weisel, door wiens mannen herhaaldelijk op de politie is geschoten, waarbij tien personen, o.w. de kapitein van de staf, Friedrioh, werden gedood. Weisel werd ter dood veroordeeld. De ter dood veroordeelde Munichreiter is reeds gistermiddag opgehangen. De doodenlijst. Volgens een officieuze mededeeling aan United Press zijn duizend socialisten, 130 agenten en soldaten gedood en 200 gewond, terwijl nog 200 agenten worden vermist. Honderden lijken, die niet geïdentificeerd konden worden, zijn naar lijkenhuizen overgebracht. DE STAKING MISLUKT. Het Korr-Bureau meldt: De algemeene staking is in gansch Oostenrijk volkomen mislukt. Gisteren is in Oostenrijk overal de arbeid hervat; de electriciteitsbedrijven en gasfabrieken zijn weer in werking; de trams en de stadstreinen rijden weer. Wat het neerslaan van de staking betreft hebben dus de executieve en de vader- landsche bonden een volkomen overwin ning behaald. ULTIMATUM VAN DOLLFUSS. Geen pardon voor wie zich heden 12 uur niet heeft overgegeven. Bondskanselier Dollfuss heeft gisteravond voor de radio tweemaal langzaam de vol gende mededeeling van. de regeering voor- EERSTE KAMER „Wie zich van nu, Woensdagavond 11 uur af, van elke onwettige of vijandige hou ding onthoudt en zioh morgen, 15 Februari, tussohen 7 en 12 uur bij de organen van de uitvoerende maoht aanmeldt, kan, met uitzondering van de verantwoordelijke leiders, op vergiffenis rekenen. Van 12 uur af bestaat er voor niemand, onder geen en kele omstandigheid, meer pardon". HOE DE OPSTAND TE LINZ BEGON. Omtrent het uitbreken van den wordit van regeeringszijde medegedeeld, dat de huiszoeking in het partij huis der sociaal-democraten te Linz, niet de aanlei ding is geweest. De directeur van den Vei ligheidsdienst in Op; -Oostenrijk h?d een dergelijke huiszoeking nog niet gelast. In den nacht van Zondag op Maandag werd evenwel een telegram onderschept, dat ge richt was aan den leider van den Schutz- bund, Bernasohek. Dit telegram luidde als volgt: „Ernst en Anna ziek geworden, onderneming uitge steld". Dit telegram verwekte argwaan en er werd besloten het partijhuis der sociaal democraten te Linz nauwkeurig in het oog te houden. Men merkte daar een koorts achtige activiteit, waarop besloten werd eenige politie-agenten naar binnen te stu ren, om eens poolshoogte te nemen. De agenten werden met geweervuur ontvan gen. Daarop besloot de commandant van de regeeringstroepen het gebouw onder vuur te nemen. Toen kanonnen tegen het huis in stelling werden gebracht, gaven de arbei ders in het partijhuis zich over. Een groot aantal van hen werd daarop in arrest ge steld. Onder de gearresteerden bevond zich ook de leider van den Schutzbund, Berna- schek. Alvorens hij gearresteerd werd, slaagde Bernasohek er nog in het bevel tot den aanval te geven. Daarna gingen de Schutzbundleden er toe over een groot aan tal punten in de stad te bezetten, o.a. een ziekenhuis en enkele andere openbare ge bouwen. De sociaal-democraten waren van plan stelselmatig tot den algejneenen aan val in Oostenrijk over te gaan. Door het onderscheppen van bovengenoemd tele gram is de opstand echter eenige dagen te vroeg uitgebroken. MANIFEST AAN HET VADERLANDSCHE FRONT. Het Vaderlandsche front van bondskan selier dr. Dollfuss heeft in Weenen en in de Oostenrijksche bondslanden een mani fest laten verspreiden, dat gericht is aan de arbeiders van Oostenrijk. Het luidt als volgt: „Op de barricaden sturen u uw leiders, die zelf in auto's de wijk namen. Dooden en gewonden zijn het droeve resultaat van deze zware stonde. Gij werdt smadelijk in den steek gelaten. Arbeiders van Oostenrijk, denkt aan uw vermoorde broeders in het Derde Rijk, denkt aan de vernietiging der maatschappelijke rechten door het natio- naal-socialisme. Wat uw misdadige leiders geprobeerd hebben, is schandelijk verraad tegenover u en uw dierbaren, tegenover uw vaderland Oostenrijk. Thans komt het erop aan, een duidelijke beslissing te nemen. De eenige die helpt is Dollfuss. Arbeiders van Oostenrijk, vereenigt u met alle goede Oostenrijkers in de ure van het gevaar. Oostenrijk heeft u noodig, gij hebt Oostenrijk noodig". OPROEP VAN KARDINAAL INNITZER. De aartsbisschop van Weenen, kardinaal Innitzer, heeft Woensdagavond een oproep uitgevaardigd, waarin hij als opperherder alle Oostenrijkers met aandrang smeekt den strijd te staken en elkaar de hand tot den vrede te reiken. De vrijheid der radio is nergens zoo groot! Bij de begreoting van het P. T. T.-be- drijf entameerde de heer Mendels (S. D. A. P.) het door hem van tevoren aan gekondigde debat betreffende de regee- ringspolitiek t.a.v. de radio. Volgens de wet heeft de controle-commissie te contro leeren of het uitgezondene niet in strijd is met de veiligheid van den Staat, de open bare orde of de goede zeden. Al het andere is er zoo maar bij ingelascht. De jongste wijziging van het radio-controle-reglement, nog door minister Reymer tot stand ge bracht, verbiedt ook uitzending van wat kan zijn een bedekte ondermijning van de volkskracht. Wat is dat? vroeg de roode Senator, gevolgd door een: „Weet u dat, mijnheer de voorzitter"? De heer Men dels had bezwaar tegen de vaagheid van het ingelaschte artikel. T.a.v. de nieuwe bepaling, volgens welke de minister be slissingen van de radio-controlecommissie kan schorsen of vernietigen, indien hij deze in strijd met wet of algemeen be lang, merkte genoemde afgevaardigde op, dat deze een bevoegdheid aan den minister toekent, die niet steunt op art. 3 van de Post- en Telegraafwet. De heer van der Hoeven (C.-H.) juichte een strenger optreden tegen de po litiek in den aether ten zeerste toe na de onaangename ervaringen, die men met de VARA heeft opgedaan. Verder wijdde ge noemde christelijk historische afgevaardig de uit over de besteding van de opbrengst der gelukstelegrammen. Zooals bekend wordt deze verdeeld onder de jeugdver- eenigingen. Dat ook de A.J.C., die opruien de taal spreekt jegens den ministers van Defensie b.v. naar aanleiding van de ge beurtenissen met de Zeven Provinciën, daarin deelt, is niet te dulden. Een krach tige schifting is dringend geboden. De heer D e Z e e u w (S. D. A. P.) tracht te de N. B. A. S., die tot doel heeft de jeugd op het pad der geheelonthouding te houden, tegen de aantijgingen van den heer van der Hoeven te verdedigen. Zwak was wel zijn voornaamste argujient, dat men sommige jeugduitlatingen niet te zwaar moet opnemen. Overigens besprak ook deze afgevaar digde de regeeringspolitiek t.a.v. de radio. De heer de Zeeuw was erkentelijk voor de verklaring van den minister, dat hij de VA RA wilde behouden, maar in de practijk twijfelt hij toch sterk of op dit gebiel wel gelijkheid van recht wordt betracht. Hij meende dat de VARA strenger wordt ge controleerd dan de andere radio-omroep- vereenigingen. Zou genoemde omroep het er echter zelf niet naar gemaakt hebben? De heer de Zeeuw becritiseerde verder de straf, de VARA opgelegd, omdat deze na verneming van het doodvonnis aan Van der Lubbe voltrekken, vijf minuten stilte heeft gehouden. In de middagvergadering heeft Minis ter de Wilde in een uitvoerige rede zijn beleid verdedigd op de wijze, waarop wij dit van dezen bewindsman gewend zijn; krachtig overtuigend en eerlijk, Zijn- Exc. noemde de radio een der meest ge vaarlijke instrumenten, die er bestaan. Er is geen land, waar de vrijheid der radio zoo groot is, als in ons land. Ons systeem van zendtijd verdeeling is eenig in de we reld. Het is een gedurfd stelsel, maar het beantwoordt aan den drang naar vrijheid van ons volk. De Overheid kan slechts dan meester blijven, indien de omroep- vereenigingen zich stipt houden aan de voorschriften. Dat er geen voldoend vast staande maatstaven bij de controle worden aangelegd, ontkende de heer de Wilde uit drukkelijk. Wat de kwestie van de vijf-mi nuten-stilte betreft, noemde Z.Exc. het on- aannemlijk, dat de VARA er geen politieke beteekenis aan zou hebben gehecht. Tevo- i ren toch was wel toestemming gevraagd I voor uitzending van het doodvonnis zelf. En bovendien: is zwijgen sims niet méér- zeggend dan spreken? i De Minister zeide het krachtig, maar I juist: het ging hier om het principe: wie zal er baas zijn in den aether: de omroep- vereenigingen of de Overheid.? Het is bij i de VARA systeem steeds te vragen: hoe- ver kunnen wij gaan? De stapels corres- j pondentie, met deze oproeporganisatie ge- J voerd, bewijzen dit ten volle. De VARA I moet tegen zichzelf worden beschermd; want anders loopt zij als Nederlandsche instelling vast op de ergernis van het pu bliek. Na eenig tegenstribbelen van de heeren Mendels en de Zeeuw passeerde de postbe- grooting z.h.s. de Eerste Kamer. Vervolgens kwam de begrooting van Buitenlandsche Zaken nog aan de orde. Slechts de christelijk-historische Prof. d e Savornin Lohman heeft gistermid dag hier over het woord gevoerd. Over het geheel was hij over het gevoerde bui tenlandsche regeeringsbeleid maar zeer VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Nog altijd dreunen de kanonnen in Oostenrijk. (1ste blad). De race naar de stratosfeer. (Luchtv. 2de blad). BINNENLAND. Radio-debat in de Eerste Kamer. Politiek in den aether. De straf van de V.A.R.A. (lste blad). De Tweede Kamer heeft het voorstel-Aal- berse tot wijziging van het reglement van orde der Kamer met 67 tegen 4 stemmen aangenomen, (lste blad). Alleenwonende heer te Lemmer door gasverstiltking om het leven gekomen. (Laatste Berichten). LEIDEN. Vacatures in den Gemeenteraad, (lste blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Het Ned. B.-elftal gisteren te Rotterdam met 64 door de Engelsche prof. club Rea ding geslagen. (2de blad). De Zesdaagsche te Antwerpen blijft span nend. Nog steeds vijf koppels aan den kop. (2de en lste blad). matig of beter heelemaal niet te (spreken. Hij vond dit beleid slap en futloos. Met name hekelde hij het standpunt van den minister ingenomen in de Belgische kwes tie, zijn houding tegenover den Volken bond. Ook over het bekende interview met de „Figaro" sprak de heer Lohman zijn af keuring uit. De eerlijkheid gebiedt over dit alles pas een oordeel uit te spreken, nadat de Mi nister zelf gelegenheid heeft gehad zich te verdedigen. TWEEDE KAMER Wijziging van het Reglement van Orde met overgroote meerder heid aangenomen. Toen de voorzitter bij den aanvang der zitting voorstelde de interpellatie-Schouten Woensdag af te handelen, vroeg de inter- pellant uitstel tot Dinsdag a.s., omdat hij er nog niet meè klaar was. Dit werd hem genadiglijk toegestaan. Daar door de practijk men herinnere zich het incident met L. de Visser verle den jaar Februari gebleken is dat er eenige tekortkomingen zijn in het Regle ment van Orde, is door de heer A a 1 b e r- se (R.K.) een voorstel aan de orde ge steld, dat bedoelt deze gebreken weg te nemen. Volgens dit voorstel wordt aan den voorzitter de macht gegeven zonder meer een lid van de zitting uit te sluiten. vroeger was daar een besluit van de Ka mer voor noodig. Bovendien kunnen door dit voorstel ophitsende en bedeedigende passages uit de Handelingen worden ge schrapt. Voor een langere uitsluiting blijft een besluit van de Kamer noodig. Vanzelfsprekend vond dit voorstel scherp verzet bij den heer de Visser (C.P.H.) die bestreed dat het voorstel beoogde de uitwassen van het parlementaire stelsel af te snijden. Integendeel, het voorstel was fascistisch getint, omdat het de vrije mee- ningsuiting van de Parlementsleden, die in art. 98 der Grondwet wordt gewaarborgd, verkleint en beknot. De heer de Visser toonde aan dat men tot 1648 moest terug gaan in de geschiedenis om een gelijkenis te kunnen vinden met dergelijke draconi sche maatregelen als hier worden voorge steld. Spr. verklaarde dat hij het wel heel erg vond dat een zoo specifiek parlemen tair recht als de vrije mesningsuiting door een communist tegenover de anderen, hy- perparlementaristen, moest worden ver dedigd. De bedoeling van het voorstel is, doorvoering van het klassenrecht in het parlement. Van nu af zullen de Handelin gen onbetrouwbare prullen zijn. Beroep op de Kamer voor daden van den voorzitter zal onmogelijk zijn. Meent men nu werke lijk dat de orde niet meer verstoord kan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1934 | | pagina 1