DAGBLAD VOOR LEDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
25ste Jaargang
WOENSDAG 24 JANUARI 1934
No. 7718
2)<z CcicLtöfieGoii/fcaitt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week i 2.50 per kwartaal
tij onze Agenten 20 cent per week 2.80 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 3U wooraen. v/aarln b*>
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur as
verhuur, koop en verkoop: 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE
BLADEN.
V Een Duitsch feestlied.
Gelukkig is het in ons land met het aan-
kweeken van een stemming, een afkeer van
of haat tegen de Duitschers gebleven bij
enkele zeer afkeurenswaardige en ver
foeilijke op zichzelf staande gevallen.
Wij mogen en willen niet een anti-
Duitsche gezindheid kweeken, al zijn wij
het met veel van wat in Duitschland ge
schiedt niet eens.
Wie een voorstander is en welke
Christen is dat niet! van de internatio
nale ontwapening moet beginnen met
zooveel in zijn vermogen is mee te wer
ken aan de moreele ontwapening.
En met dit ontwapening is het, helaas,
nog altijd zoo droevig gesteld.
Niet het minst droevig in Duitschland.
Het „Limburgsch Dagblad" vertelt ons
van een feest op een school voor Duitsche
kinderen in Heerlen.
„In de meeste liederen welke de kin
deren zongen of in koor uitspraken,
onder de straffe leiding van een nog
heel jongen onderwijzer die den
oorlog niet heeft meegemaakt en ook
er absoluut geen Ahnung van schijnt
te hebben waren onchristelijke
worden als: vijanden, bloed, wraak en
nog meer van dat „liefs" schering en
inslag. Van een lied was het refrein:
„Deutschland erwache, und Juda den
Tot". We schrokken er van dit uit rei-
nen kindermond te hooren.
Mogelijk weten de meesten dier
kleinen niet eens, wat Juda is en
iepiand zeide ons, dat men „Juda"
hier meer als een collectief begrip
moest opvatten, maar hoe komt men
er dan toch bij, om onschuldige kinde
ren een dergelijk onchristelijk refrein
te laten zingen. We vroegen een katho
lieken Duitscher, of hij het met den in
houd dier liederen eens was. Niet hee-
lemaal, antwoordde hij, maar men
moet niet vergeten, dat het producten
zijn van een verhitten tijd. Alles goed
en wel, merkten wij nog op, dat is toch
geen reden, om de schooljeugd die
„verhitte producten" met alle macht
in te pompen.
Kan men de Duitsche eer dan wer
kelijk niet anders redden, dan met
bloed en wraak? Een zoo opgeleide
jeugd roept wis en zeker eens om wraak
en bloed en dan kan de frisch-fröhliche
Krieg" weer beginnen."
Als wij dien geest als even bedroevend
als verbijsterend betreuren en zoo scherp
mogelijk veroordeelen dan ligt daarin
als eerste conclusie, dat ons volk zich vrij
moet blijven houden van een derge
lijke mentaliteit, een geest van haat of
afkeer.
BINNENLAND
COLLECTIEF CONTRACT IN DE
SIGARENINDUSTRIE.
Gelijk gisteren gemeld, hebben de beide
werkgeversorgan isaties in de sigaren in
dustrie, de Ned. R. K. Vereeniging van Si
garenfabrikanten en het Verbond van Si
garenfabrikanten in Nederland per 1 Fe
bruari het collectief contract met de werk
nemersorganisaties opgezegd.
Na zeer langdurige onderhandelingen was
deze overeenkomst, inhoudende o.a. loons
verlaging voor diverse vakgroepen, verle
den jaar in Juni geteekend. De contractee-
rende arbeidsorganisaties waren de Ned.
Sigarenmakers- en Tabaksbewerkersbond,
de Ned. Federatie van Sigarenmakers en
de R. K. en Chr. organisaties. Het contract
was aangegaan voor onbepaalden tijd, met
inachtneming van een opzeggingstermijn
van twee maanden. Derhalve loopt het op
1 April as. af.
De werkgeversbonden hebben bij de op
zegging medegedeeld, dat de thans gelden
de loonen en arbeidsvoorwaarden ook na
1 April gehandhaafd worden, totdat wijzi
ging noodzakelijk geacht zal zijn.
Van de zijde van het bestuur van den
Ned. Sigarenmakers- en Tabaksbewerkers-
bond deelt men ons mede, dat de laatste
mededeeling er op zou wijzen, dat voorloo-
pig geen besprekingen over een nieuw
contract gehouden zullen worden.
DE COMMUNISTEN EN DE N.S.B.
Vragen van het Tweede Kamerlid Schalker
in verband met een weinig houvast bieden
de publicatie in De Tribune.
Het communistische Tweede Kamerlid
Scnalker heeft, naar de Tribune meldt, de
volgende vragen gericht tot den minister
van justitie:
1. Heeft de minister kennis genomen
van de publicaties in het dagblad De Tri
bune van 22 Januari 1934, alsmede van de
bij deze vragen door ondergeteekende over
legde documenten, betreffende een door
fascistische elementen beraamden spoor-
2. Is de minister niet van meening, dat
deze feiten en de door A. Mussert als lei
der van de N.S.B., in zijn interview met
het dagblad de „Telegraaf" van Woensdag
10 Januari 1934, uitgesproken verwachting
van spoorweg-ongelukken in de toekomst,
ernstige verdenking wekken, dat de N.S.B.
in deze plannen is betrokken?
3. Welke maatregelen denkt de minister
te nemen, om de bevolking voor het ge
vaar, dat blijkens al deze feiten, van de
zijde der fascistische organisaties dreigt,
voor de toekomst te vrijwaren?
Volgens de genoemde publicaties in De
Tribune heeft een zekere G. Schippers uit
Dordrecht, wiens verklaring wordt beves
tigd door W. van Dijk aldaar, bezoeken ge
had van een provocateur onder den naam
H. H. Kraai, die van plan was den Parij-
schen exprestrein te laten ontsporen. Zijn
voorgewend oogmerk was, dat de C.P. dan
■verboden zou worden, zoodat zij illegaal
moest gaan werken, hetgeen volgens hem
eerst een goede comm. partij zou opleveren.
Zijn werkelijke bedoeling zou alleen zijn
geweest dezen aanslag aan de Comm. Partij
toe te laten schrijven. Schippers moest zich
dan eerst bij de partij aansluiten om het
bewijs van haar schuld te fourneeren. Kraai
stond nog met een vierden persoon in ver
binding, die tweede secr. van de groep
Den Haag der nat.-soc. was; die voorts het
benoodigde geld zou geven en die alleen
nog een onderhoud met ir. Mussert van de
N.S.B. moest hebben. Vóór het tot dit on
derhoud kwam, hadden Schippers en van
Dijk zich teruggetrokken, waarop zij be
sloten de zaak ruchtbaar te maken.
De heer Schalker heeft zich in naam van
de comm. Tweede Kamerfarctie naar den
voorzitter der Tweede Kamer en den ma-
nister van justitie begeven en het origineel
van de verklaring van Schippers en Vaai
Dijk bij hen gedeponeerd.
Het in de vragen mede genoemde inter
view van den heer Mussert met de Tele
graaf had betrekking op het dezer dagen
ook in vragen van het Tweede Kamerlid
mr. Boon ter sprake gebrachte en in groot
aantal te Amsterdam verspreide strooibil
jet van de N.S.B., waarmede ir. Mussert
zijn volkomen instemming heeft betuigd.
Daarin staat, dat in Amsterdam „de com
munistische misdadigers, die uit Duitsch
land verdreven zijn", in samenwerking met
de Communistische Partij Holland en an
dere revolutionnaire partijen, op Vrijdag
22 December 1933 de telefooncentrale in
brand hebben gestoken ter voorbereiding
van het plan om op Zaterdag 23 December
1933 in Amsterdam oproer en plunderingen
te verwekken. Het daarmee beoogde ge
volg van oproer en plunderingen was dit
maal nog niet ingetreden wegens uitge
breide politiemaatregelen, hoezeer overi
gens de Overheid in Nederlatnd bang „voor
dit bandietengespuis" is. En voorts had de
heer Mussert verklaard: „Als er gezegd
wordt: wat brandt er morgen? wil ik er
nog aan toevoegen: welk spoorwegongeluk
is er eerstdaags te verwachten?"
SPOORWEGTEKORTEN.
In 1933 18 Vs millioen minder ontvangen
dan in het voorafgaand jaar.
De geschatte ontvangsten van de maand
December 1933 bedragen (de cijfers tus-
schen haakjes zijn die over hetzelfde tijd
vak van 1932): Reizigers 4.469.300
4.930.432); Bagage 59.300 72.536);
Brief- en pakketpost 260.000 300.000);
Goederen 5.013.800 4.949.245); Leven
de dieren en lijken 80.400 65.215); Di
versen 164.000 199.907); Totaal gene
raal 10.048.200 10.518.828). In Decem
ber 1933 minder 470.328.36. Totale ontvang
sten van 1 Januari tot en met uit. Dec. 1933
121.015.039 139.535.290). In 1933 dus
minder 18.520.250.19.
„Hon zee" of „Hon vast"
Onder dezen titel heeft de R.K. Staats
partij een brochure uitgegeven, waarin een
beschouwing wordt gewijd aan het fascis
me of nationaal-socialisme.
Er is reeds een aanzienlijk gedeelte door
den Centralen Propagandadienst (Maurits-
kade 25, 's Gravenhage) geplaatst.
nET UITTREDEN VAN BURGEMEESTER
JANSONIUS UIT DE SJJ.A.P.
De redenen daarvoor
Naar aanleiding van het bedanken van
burgemeester Jansonius van de S.D.A.P.
heeft de Leeuwarder Crt. een onderhoud
gehad met den uitgetredene, die het vol
gende meedeelde. (Wij zijn er van over
tuigd, dat meerdere sociaal-democraten,
die nog niet zijn uitgetreden, over ver
schillende punten denken als de heer Jan
sonius. Red. L. Crt.).
Principieel ben ik niet van meening ver
anderd.
Het kapitalistisch productieproces met
zijn crisis, ellende, oorlogen enz. moet vol
gens mijn zienswijze plaats maken voor
een ander productiestelsel en dit kan m.i.
niet anders zijn dan het socialistische. Der
halve ben ik nog socialist.
Ik heb bedankt, omdat ik mij met de tac
tiek der partij niet kon vereenigen. Dit is
geen kwestie van weken, maar van maan-
üen en nog eens maanden. Herhaaldelijk
heb ik er bij stil gestaan om mijn bedank
brief in te zenden, maar de banden, die mij
met de beweging verbonden waren sterk
en het viel niet gemakkelijk deze te ver
breken.
Ik ben reeds lid van den ouden sociaal-
democratischen bond geweest, den voorloo-
per S.D.A.P., maar trad met verschillende
personen, waarvan velen thans nog een
leidende positie in de S.D.A.P. vervullen,
uit, omdat de bond onder invloed van Do-
mela Nieuwenhuis meer en meer koers
zette naar het anarchisme. Toen dan ook
een oproep kwam om een nieuwe partij
op te richten, heb ik d'aaraan gevolg ge
geven en ik was een van de 64 personen,
die op 26 Augustus 1894 te Zwolle de S.D.
A.P. oprichtten. Aan de propaganda voor
de nieuwe partij heb ik ijverig deelgeno
men. In 1897 was ik voorzitter van het ver
kiezingscomité, dat Tioelstra voor het kies
district Tietjerksteradeel in de Kamer
bracht. In 1899 werd ik lid van den raad
van Smallingerland. Ik bleef dat tot 1910,
toen ik uit Drachten vertrok. In 1911 werd
ik lid van den raad van Leeuwarderadeel,
zulks tot 1917, toen ik benoemd werd tot
Gedeputeerde. Inmiddels was ik in 1904
lid van de Provinciale Staten van Fries
land geworden, van -welk college ik het eer
ste sociaal-democratische lid was. Tot op
heden ben ik lid van dit colleee gebleven.
Waar ik miin mandaat als Statenlid uit
handen der S.D.A.P. ontving, voelde ik mij
verplicht dit thans ter beschikking te stel
len. Dit viel mii zwaar, wat te begriioen is,
als men weet, dat ik het bijna dertig jaar
vervuld heb en voorzitter der Statenfrac
tie was.
Trouwens u zult wel begrijpen, dat mijn
bedanken als lid der S.D.AJ?. niet gemak
kelijk was. Maar het moest er toe komen.
Ik heb lang geaarzeld. Hier ligt nog een
brief van maanden her, waarin ik verklaar
als lid der S.D.A.P. te bedanken. Ik kon er
destijds niet toe komen hem te verzenden.
Er zijn echter momenten in het leven, dat
men een besluit moet nemen. Ik heb niet
bedankt ten gevolge van een bijzondere om
standigheid, maar een psychologisch mo
ment deed mij besluiten.
En nu de redenen van mijn bedanken:
1. Er is in de partij een zeer nauw con
tact gekomen tusschen de politieke bewe
ging en de vakbeweging. En hoe groot
voorstander ik ook ben van de vakbewe
ging, ik acht zoo'n nauw contact absoluut
verkeerd. Dit mag geen beteekenis hebben
in de dagen van hoogconjunctuur, maar in
tijden van daling openbaren de bezwaren
zich wel. Men weet welk een geweldigen
strijd het overal kost om de loonen van hc1
Overheidspersoneel door de financieele
omstandigheden noodzakelijk geworden, te
verlagen. En nu deed zich bijna altijd het
geval voor, dat de sociaal-democraten in de
vertegenwoordigende lichamen optraden als
de pleitbezorgers van het personeel in over
heidsdienst. Voor de democratie en het
parlementaire stelsel in het algemeen is dit
funest. De bewijzen daarvoor zijn talrijk.
Men denke b.v. aan Amsterdam, waar drie
zeer bekwame s.d.-raadsleden wegens mee-
ningsverschil met de federatie moesten be
danken, en wat er gebeurd is met de Sta
ten van Groningen en voorts aan de be
kende ZaandamscKe kwestie. Ik kan zoo
iets niet anders zien dan als .jen bevorde
ring van het fascisme, waarvan ik als de
mocraat een groot tegenstander ben. Het is
natuurlijk niet de bedoeling, maar door
zulk optreden krijgt het fascisme een voe
dingsbodem.
2. Ik meen, dat de partij niet duidelijk en
onomwonden genoeg de muiterij op de
„Zeven Provinciën" heeft veroordeeld.
Vele leden der S.D.A.P. hebben wel is waar
deze muiterij afgekeurd, maar de partij
had toch schemer stelling kunnen en moe
ten nemen in deze zaak.
3. Ten opzichte van het Hoofd van den
Staat schiet men in de S.D.A.P. ook tekort.
Vooral het negeeren van het Staatshoofd
bij de opening der Staten-Generaal keur
ik af.
4. De partij spaart te veel de kool en de
geit inzake het standpunt der legaliteit. Ik
vind het verkeerd, dat men zich niet dui
delijk en ronomwonden en voor ieder
mensch verstaanbaar heeft geplaatst op het
standpunt der legaliteit.
5. De verschillende regeeringsdaden en
daden van gemeentebesturen gedaan in de
ernstige tijdsomstandigheden worden veel
te scherp gecritiseerd. Ook ik neem niet
alle regeeringsdaden voor mijn rekening,
maar dat er in dezen tijd harde maatrege
len noodig zijn staat vast. Een zoo scherpe
critiek heeft mijn sympathie niet.
Dit zijn wel de voornaamste redenen,
welke mij na veel inwendigen,. strijd tot
uittreden noopten.
Hier komt nog iets bij:
In heel veel gevallen is de inhoud der
Arbeidspers mij antipathiek, n.l. te eenzij
dig en ook te sensationeel.
En voorts herhaaldelijk kwam ik in den
raad in conflict met mijn eigen partijge-
nooten. Ik wil niet zeggen, dat ik altijd ge
lijk had, maar zulke dingen zijn toch on
aangenaam voor hen, zoowel als voor mij.
Zoo heeft het debat over de loonpolitiek in
3932, later over de personeele belasting en
nu weer de strijd over de boventallige on
derwijzers een onaangenamen indruk op
mij gemaakt. Alles te zamen heeft mii ge
noopt voor mijn lidmaatschap der S.D.A.P.
te bedanken.
INVLOED ARBEIDSLOON OP KOST
PRIJS PRODUCTEN
Rapport van Hoogen Raad v. Arbeid
De Hooge Raad van Arbeid, die Zaterdag
j.l. vergaderde onder leiding van zijn voor
zitter mr. P. J. M. Aalberse, heeft een rap
port vastgesteld met betrekking tot het
door het Centraal Bureau voor de Statis
tiek ingestelde onderzoek naar den invloed
van het arbeidsloon op den kostprijs der
producten. Dit onderzoek geschiedde naar
aanleiding van een motie door den raad in
zijn vergadering van 4 Juli 1931 aangeno
men. De groote meerderheid van den raad
spreekt zich ervoor uit, dergelijke onder
zoekingen van tijd tot tijd te herhalen. Met
27 teeen 14 stemmen wordt tevens de wen-
scheliikheid uitgesproken, den invloed van
de rationalisatie verder te onderzoeken.
Een groote minderheid van den Raad
(19 tegen 21 stemmen) was van oordeel,
dat het ondernemersloon bij het bepalen
van het „arbeidsloon" niet in aanmerking
genomen behoort te worden. Voorts wordt
het rapport de wensch naar voren ge
bracht om splitsing aan te brengen in
eigenlijke productiekosten en distributie-
kosten.
Tenslotte bepleit een meerderheid van
den Raad nader te doen onderzoeken, wel
ke afzet vermeerdering het gevolg zal zijn
van een kostprijsverlaging.
Nadat een voorstel om den minister te
adviseeren het voorontwerp van wet, hou
dende wettelijke regelen inzake het erken
nen en subsidieeren van vereenigingen met
werkloozenkas en de instelling van een
crisiswerkloosheidsfonds. was ingetrokken
in verband met de ernstige bezwaren, waar
onder van formeelen aard. dJe daartegen
van verschillende zijden waren ingebracht,
werd de behandeling van het betreffende
conceot-advies uitgestald tot de volgende
vergadering, welke 17 Februari a.s. zal
plaats hebben. De vergadering werd bijge
woond door den minister van Sociale Za
ken.
PRIJS VAN TAXE-MELK.
De crisis-zuivel-centrale maakt bekend,
dat voor de periode van 28 Januari tot en
met 3 Februari, de prijs ->or het taxe-ge-
deelte vam conoumptiemelk, gekocht oo re-
geerin.gscon tract, voor de versohillende
soorten melk, is vastgesteld op 6 1/4, 6 1/2
en 6 3/4 cent per liter.
Het bedrag der afdracht op andere in
consumptie gebrachte melk, zal voor den
aanvang van bovenbedoelde periode nog
nader worden bekend gemaakt.
De vastgesteld prijs geldt „af boerderij".
„De Princevlag".
De Vereeniging „De Princevlag" is uit-
genoodigd op 16 Juli a.s. mede te werken
bij de feestelijke opening van de Nether-
larid Exhibition in Dorland Hall te Lon
den.
Het ligt in de bedoeling, dat het Haag-
sche of Amsterdamsche Vlaggenvendel van
de Vereeniging „De Princevlag" met één der
I Princevlag tamboers- en pijperskorpsen
den dag voorafgaande aan de opening een
tocht door de City van Londen maakt en
vervolgens bij de opening der tentoonstel
ling de eerewacht vormt voor de autori
teiten.
In een der eerstvolgende Hoofdbestuurs
vergaderingen zal, na gepleegd overleg met
het tentoonstellingsbestuur, nagegaan wor
den of de uitnoodiging aanvaard kan wór
den, waarna eventueel over het te zenden
Vlaggenvendel en tamboers- en pij pers -
i korps nader zal worden beraden.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Fransche schandalen-reeks. (2de
blad).
Chineesch Turkestan verklaart zich on
afhankelijk. (2de blad).
De Missie heeft zware verliezen geleden
door de aardbeving in Br.-Indië. (BuitenL
Ber. 2de blad).
BINNENLAND.
Taxi te Leeuwarden te water gereden.
De chauffeur verdronk. (Gem. Ber. 3de
blad).
De mazelen-cpidemie te Alem eiscbj Jn
vierde slachtoffer iu hetzelfde gezl^
tGem. Ber. 3de blad).
Felle brand in de uitspanning Freericks
te Hillegersberg. (Gem. Ber. 3de blad).
OVERTREDING DER ZEGELWET.
Vijftig inwoners van Wassenaar en Den
Haag zullen waarschijnlijk worden beboet.
Naar wij vernemen zijn ongeveer vijftig
inwoners van Wassenaar en Den Haag be
boet wegens overtreding van de Zegelwet.
Toen een Wassenaarsche belastingbetaler
onlangs reclameerde omdat hij meende dat
de fiscus hem te hardhandig had aange
pakt, werden zijn papieren door een in
specteur der belastingen aan een onder
zoek onderworpen. Bij deze papieren bleek
een groot aantal kwitanties te zijn voor be
dragen grooter dan 10, welke niet van
het tiencentsplakzegel waren voorzien. De
kwitanties waren voor het meerendeel uit
geschreven door winkeliers te Wassenaar
en Den Haag. Zooals men weet, maakt
men zich bij het verstrekken van kwitan
ties voor bedragen van meer dan 10.
zonder zegel schuldig aan overtreding van
art. 34 van de Zegelwet. Zoo'n overtreder
krijgt voor eiken vergeten plakzegel 100
boete, zooals in art. 39 van de Zegelwet is
geregeld.
De overtreders in het onderhavige geval
ongeveer 50 in totaal ontvingen een
brief van het kantoor van registratie, waar
in wordt medegedeeld dat zij zullen wor
den beboet en dat de gelegenheid open
staat een request in te dienen. Naar wij ver
namen, zou een Wassenaarsche slager in
totaal 50 ongezegelde kwitanties hebben
verstrekt, zoodat zijn boete formeel 5000
bedraagt. Van bevoegde zijde deelde men
echter mede, dat deze boete in de practijk
meestal veel lager is. Zij wordt bepaald
door den directeur van het kantoor van
registratie, die daarbij rekening houdt met
de levensomstandigheden van den overtre
der in kwestie, waarover de ambtenaren
van de registratie hem adviseeren.
Dit voorval zal zonder twijfel een waar-
sohuwing zijn voor velen. Zij weten nu,
dat het volstrekt noodzakelijk is, dat op
kwitanties voor bedragen hooger dan 10
een plakzegel van tien cent wordt geplakt.
„Vooruit".
MEERDER CONTACT TUSSCHEN
MIDDENSTANDSKRINGEN.
Vergadering te Utrecht
Naar wij vernemen heeft Dinsdagmid
dag te Utrecht een vergadering plaats ge
had van de Commissie van Overleg, ge
vormd uit de drie Middenstandsorganisa
ties en afgevaardigden van de Kamers van
Koophandel uit geheel Nederland.
De bijeenkomst geschiedde op initiatief
van genoemde commissie, teneinde meer
der contact tusschen de middenstands
organisaties en de Kamers van Koophandel
te krijgen en om de middenstandsbelangen
te bespreken.
De vergadering was zeer druk bezocht
Niet minder dan 29 van de 36 Kamers van
Koophandel hadden afgevaardigden gezon
den.
Diverse onderwerpen, de middenstands-
belangen rakende (o.m. het op handen zijn
de wetsontwerp inzake regeling van het
uitverkoop wezen) werden besproken.
Het ligt naar wij voorts vernemen, in
de bedoeling deze bijeenkomst te herhalen.
Het Pelikaan-comité.
H. K. H. Prinses Juliana heeft aan het
Pelikaan-Comité ten behoeve van het Na
tionaal Luchtvaart Fonds een belangrijke
bijdrage doen toekomen.