NIEUWJAARS- ADVERTENTIÉil 25ste Jaargang DONDERDAG 14 DECEMBER 1933 No. 7686 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN VOORNAAMSTE NIEUWS. 5-8 NIEUWJAARSWEN SC II DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toornittetiüng: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS EEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelinger. wordt het dubbele van hst tarief berekend. TELEFOONTJES van ten noogste 3U woorden, v/aarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur verhuur, koop en verkoop: f 0.50 DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN. V Godsdienst, wetenschap en kunst. Er zijn in de Tweede Kamer ware en schoone woorden gesproken over Geloof en wetenschap en over God en schoonheid. Door de afgevaardigden van R. K. Staats partij en A.-R. Partij en door den vrijz.- democr. minister Marchant. Wij hopen hierop nader terug te komen. Nu willen we de aandacht vestigen op •n paar kernachtige gedeelten uit het debat. Minister Marchant riep de herinnering wakker aan den emancipator van het vrije hooger onderwijs, dr. Kuyper. Men herin nert zich, hoe Kuyper in de Kamer ver telde, dat de Leidsche universiteit hem bin nen eenige jaren het oude geloof had ont stolen. Ook minister Marchant trad terug naar zijn universitaire jeugd en in ant woord op ds. v. d. Heide, die er aanstoot aan had genomen, dat de bewindsman te Nijmegen het openbaar hooger onderwijs van eigen gerechtigdheid had beschuldigd, zeide de minister, dat die eigengerechtigd heid dertig jaar geleden een feit wg,s en dat men toen van een geleerde geloovige zei: „Ja, de man is wel knap, maar er moet toch iets niet in orde zijn in zijn hoofd". Zulke dom-trotsche menschen, vol eigen gerechtigdheid, zóó néérziende op den ge loovige, waren er dertig jaar geleden, in de jonge jaren van minister Marchant. Ze zijn er ook nu nog. En wij vreezen, dat er b.v._ ook in onze universiteit-stad Leiden meer lieden met zulke bekrompen, a-prio- riscische, d.w.z. onbewezen, opvattingen rondloopen, als men, oppervlakkig oordee lend, zou meen en! Minister Marchant gewaagde ook met geestdrift van de absolute schoonheid, die God door de kunstenaars openbaart. De heer Zandt en Kersten gaan echter ziende blind en hoorende doof door het leven, al dus de minister. Hij zou hen willen medenemen naar de Madonna van Raphael, naar de kunstschat ten van Italië, naar de Pynacotheek te München, naar liet Rijksmuseum en naar de uitvoering van de Matthaeuspassion te Amsterdam. Als zij dit gezien en gehoord hebben, zullen zij op de knieën zinken om God te danken voor de openbaring van deze absolute schoonheid. De onbevangen mensch moét erkennen, dat de ware wetenschap, evenals de ware kunst leidt tot God en komt van God!.... ONDtRWIJS-DEBAT (Van onzen parlementairen medewerker). De Onder wij sbegrooting is reeds voor een belangrijk deel afgewerkt en we be ginnen langzamerhand het einde te zien van den begrootingsstrijd. De Algemeene Beschouwingen over deze eerste begrooting van minister Marchant hadden Dinsdagavond kennelijk te lijden onder de aankondiging, dat binnen enkele maanden een ontwerp tot reorganisatie van ons onderwijs in al zijn geledingen kan worden tegemoet gezien. Het aansnij den van groote kwesties werd daardoor vanzelf minder aanlokkelijk en werd dan ook vrij algemeen nagelaten. Van katho lieke zijde voerden het woord de beproef de onderwijsspecialiteiten dr. M o 11 e r en de heer Suring. De eerste afgevaardigde toonde zich niet geheel gerust over de verhouding der bezuinigingen op het L. O. en het H. O. Dit laatste is reeds met 30 pet. in kosten verminderd en met verdere in krimping moet zeer voorzichtig worden gehandeld, daar het H. O. van zoo groote beteekenis is voor de volkscultuur. De heer Suring was er niet geheel zeker van of een tijd als deze nu wel het geschikte oogen blik vormt om een nieuwe regeling van het onderwijs in zyn geheel tot stand te brengen, waar bovendien nog ontwerpen op belangrijke punten in verren staat van voorbereiding zijn. De heer Suring drong er verder ten sterkste op aan, dat ook het voorbereidend onderwijs in de pacificatie zal worden getrokken. Inderdaad is finan- cieele gelijkstelling van het katholieke be waarschoolonder wijs een ons toekomend recht. De heer Lingbeek (H.G.S.) speelde veer zijn bekende piassenrol. Deze anti- papistische dominee vormt steeds meer de risée van de Kamer, waar niemand hem au serieux neemt. Hij pleitte voor de in voering der echt-nationale Nederlandsche school, terwijl de overkostbare klooster school uiteraard met de haren bij het be toog des heeren Lingbeek werd gesleept. Dat de financieele gelijkstelling voor vriend W ij n k o o p (Comm.) een steen des aanstoots is, wisten wij reeds en dat deze afgevaardigde de „afbraak" van mi nister Marchant zou naar voren brengen, konden wij wel vermoeden. Bij dit duo vormde ds. Zandt (G.S.P.) een waardige „Dritte im Bunde". Deze verzette zich te gen het onderwijs door kloosterlingen en maakte verder nog enkele opmerkingen, die hem met de heeren Wijnkoop en Ling beek het verwijt van den minister op den hals haalden, een zuivere reactionair te zijn. De heer Marchant typeerde deze hee ren zeer juist als „types van lang vervlo gen tijden". Bij de behandeling van de Afdeeling Hooger Onderwijs betuigde de heer M o 1- 1 e r (R. K.) den minister zijn erkentelijk- .heid voor de toezegging, dat hij in begin sel tegen verleening van subsidie aan de Tilburgsche handelshoogeschool geen be zwaar heeft. Kleinzielig was de bestrijding van den minister van verschillende zijden naar aanleiding van zijn bekende uitlating bij het feest der R. K. Universiteit te Nij megen. Deze gaf den heer van der Hei den (S.D.A.P.) aanleiding de reeds dui zend maal weerlegde bewering te lancse- ren, dat geloof en wetenschap onvereenig- baar zouden zijn. Het deed ons goed van de regeeringstafel te vernemen, dat het niet te verdragen is, dat het geloof wordt beschouwd als een soort wonder in den wetenschappelijken man, dat men er dan maar hoofdschuddend bijneemt. Dat het goed is, dat wij onze vertegenwoordigers hebben in de Staten-Generaal komt bij ge legenheden als deze extra naar voren. De wijze, waarop dr. Moller de roomsche we tenschap in bescherming nam en de heer Goseling den heer van der Heiden at taqueerde verdient aller lof. De heer Westerman (Nat. H.) be sprak het probleem van het teveel aan studenten, dat hij onrustbarend noemde. De minister was het met den afgevaardigde eens, maar hij verklaarde zich onmachtig hiertegen iets te doen; hij verklaarde veel te voelen vcor het schoolexamen. Om ruim half drie 's nachts werd de vergadering verdaagd. Na de aanvaarding van een aantal klei ne wetsontwerpen w.o. de begrooting van het Staatsmuntbedrijf voor 1934, heeft gis teren de Kamer z. h. s. de couponbelasting toegestaan. Deze belasting, die reeds in de Millioenennota werd aangekondigd, be draagt 2 pet. van het couponbedrag. Van sociaal-democratische zijde werd voorge steld dit percentage te verhoogen tot 5 pet. Men rook in deze hoek kapitalistenbloed, maar men moet bedenken, dat deze belas ting eveneens treft de duizenden kleine spaardertjes, een belangrijk onderdeel der „kleine luyden", tot wier bescherming de S.D.A.P. zich zoo gaarne opwerpt. Typee rend was dan ook wel de opmerking van minister Oud, dat zijn voornaamste bedenkingen tegen invoering van deze be lasting dan ook juist gelegen was in de gevolgen, die het ontwerp brengt voor den kleinen spaarder. Het amendement van den heer Ter Laan werd dan ook door de Kamer verworpen met 20 tegen 4S stem men. Bij de socialisten en den communist de Visser voegden zich de christen-demo craat van Houten en den katholieken af gevaardigde Arts. Na de aanneming der couponbelasting j werd nog een aanvang gemaakt met het wetsontwerp tot vaststellen van de begroo- ting voor het wegenfonds. De heer Bon ga erts (R. K.) pleitte voor meer ordening van het verkeerswe zen. Hij hoopte, dat deze minister de ver- keerscrisis zou oplossen. Katholieken en een dictatuur in Nederland In een te Tilburg gehouden vergadering heeft de Nijmeegsche professor dr. Kors O.P. een rede gehouden over bovenstaand onderwerp, waarvan wij volgend versiag uit de „Msbd." hier afdrukken. Er worden daarin eenige dingen duidelijk en raak ge- zegd. Zijn de omstandigheden op het oogenblik in ons vaderland zóó, dat het algemeen wel zijn eischt, dat wij den democratischen re- geeringsvorm op zij moeten zetten en moe ten streven naar een dictatuur? Een wereldcrisis kan niet opgelost wor den door een dictator in Nederland. Even min als het fascisme dat kon in Italië en het nationaal-socialisme dat zal kunnen in Duitschland. De crisis is alleen op te los sen door de samenwerking van alle vol keren en daar zijn we nog ver vandaan. J Het is spreker niet duidelijk, hoe in Ne derland katholieken kunnen streven naar een dictatuur. Niet principieel, maar om de belangen, die op het spel staan. Wij katholieken hebben gezucht onder overheerschmg van het protestantisme vooral in de generaliteitslanden. De ontwik keling van de zuidelijke provincies dateert pas van de vrijmaking van ons land door de Franschen. Bij een dictatuur zal de macht worden gelegd in handen van een of van enkelen. En die enkelen zullen niet zijn katholieken. De overgroote meerderheid van het Neder landsche volk is nog p^otestantsch in merg en been. al is het dat niet meer in geloovi- gen zin. En laat men toch niet zoo optimistisch zijn om te denken, dat wij met een concor daat wel onze rechten zullen krijgen. Het staat zoo mooi op papier, maar hoe staat het mét de rechten van de katholie ken op het oogenblik in Duitschland? Daar kan men geen katholiek protest krijgen ook niet in de katholieke bladen tegen de s'e- rilisatiewetten. Hoe staat het daar met de katholieke jeugdbeweging? Al verbiedt men ze niet openlijk, ze wordt onmogelijk gemaakt. Dat de priester niet aan politiek doet al is het principieel onjuist kan practisch en tactisch gewenscht zijn, om dat het volk geen onderscheid maakt tus- schen de burgerlijke rechten van den pries ter en zijn priesterlijk ambt. Maar bij de politiek komen zooveel andere kwesties van beginsel en van zeaewet, die het gods dienstig leven betreffen en dan moet de priester spreken. In die landen waar de dictatuur geko men is, kwam ook altijd de Kulturkampf. Dé historie is vel met conflicten tusschen gezagsdragers en de Kerk. Men moet niet denken, dat het hier wel beter zal zijn. Wij kunnen hier in ons land alleen onze rechten handhaven, Is wij onze macht be houden. En onze nr. ht kunnen wij alleen behouden als wij blijven. Ook al kost ons dat offers. den grond weg te nemen". Dit is een prachtige gedachte, niet nieuw wel is waar, maar op origineels wijze uit den beroemden parabel opgediept: omdat het oog van den christen goed moet zijn, zorgt hij zelf, werk te verschaffen, waar hij kan. Laten werken uit christelijke naasten liefde. Dr. A. CHRISTUS EN DE WERKLOOZEN. Dr. A. schrijft in het „Overijs. Dagbl.": Schonere Zukunft neemt uit de „Neue Züricher Nachrichten" een gedachte over en spreekt er verder over door. Het is de gedachte, dat Christus in den bekenden parabel de werklooze arbeiders in zijn wijngaard, zond. „Niemand heeft ons gehuurd" „gaat ook gij in mijn wijngaard". En men kent het verder verloop. „Om dat mijn oog goed is" gaf de Heer aan al len, hetzij zij kort of lang gearbeid hadden, hetzelfde loon. Uit naastenliefde dus. De lezer kan nu eigenlijk zelf wel Je toepasselijkheid op onzen tijd aanvoelen. Hij behoeft het vreeselijke van de werk loosheid niet geschilderd te krijgen. Vooral de jongeren en de menschen van studie vooral niet te vergeten die blijven snak ken naar een „baan" om hun leven verder op te bouwen en die maar altijd moeten zeggen: „niemand heeft ons gehuurd".. Wanneer het eenige jaren duurt is hun leven voorgoed mislukt. Tenminste voor deze wereld, want, gelukkig, is er Eén, de zelfde Heer van den parabel, die ten slotte met zijn goedheid aan allen een behoorlijk loon uitkeert. Maar nu de mooie gedachte, de toepas sing uit het Zwitsersch blad. Wanneer Christus op den dag van van daag over de wereld rondging, Hij zou aan de vele werkloozen niet het verwijt dur ven doen: „waarom staat gij hier wertc- loos?" Zijn verwijt zou naar anderen uitgaan. Naar de regeerders, om niet bij machte zijn orde en vrede in de wereld te brengen; aan de menschen van de wereldgeldmacht, omdat zij met hun crediet- en ren ie-systeem de arbeidende menschheid niet alleen handarbeiders hebben uitgezogen en in plaats van oplossingen te zoeken, den boel blijven verwarren. Misschien wel met het oogmerk, de christelijke beschaving te nietigen. Niet de werkloozen dragen schuld en- daarom zou Christus als Hij hier was, hen zeker te werk stellen. MaarChristus leeft onder ons en iedere christen heeft de taak een andeie Christus te zijn. En in ieder evenmensch moeten wij Christus zien. En zoo is heden meer dan ooit, voor iederen waren christen de plicht om mede te helpen aan het zenden der werkloozen in den wijngaard. Gij, huizen bezitter, hebben uw huurders nog niet ge klaagd, dat de schoorsteenen niet trekken, dat het behangsel is verscheurd? Goed roep de werkloozen en zegt hun: Komt in mijn huis, herstelt, werkt En gij, die een versleten, groenigen over jas draagt, hebt gij geen nieuwen noodig? Meer dan wanneer gij aalmoezen geeft zal Christus u zeker vergelden, wanneer gij zoo meehelpt om de werkloosheid van af Prof. mr. H. B. Greven f Oud-hoogleeraar van Leiden. In den ouderdom van 82 jaar is te 's-Gra- venhage overleden professor mr. H. B. Greven, oud-hoogleeraar aan de Rijksuni versiteit te Leiden. De thans ontslapene doorliep het Gym nasium te Rotterdam en studeerde van 1858 tot 1875 aan de Leidsche hoogeschool in de Rechtswetenschappen en in de Theo logie. Hij promoveerde in laatstgenoemd jaar tot doctor in het Romeinsch en heden- daagsch Recht. Hij werd benoemd tot lee- raar in de Staatswetenschappen aan de H. B. S. te Leiden en in 1879 tot lid-secreta ris van het Muntcollege te Utrecht. In 1880 werd de thans ontslapene benoemd tot hoogleer aar aan de Rijksuniversiteit te Leiden, welke functie hij tot 1915 bleef be- kleeden. Hij doceerde de staathuishoud kunde en statistiek. Gedurende tal van jaren heeft prof. Gre ven deel uitgemaakt van de Centrale Com missie voor de Statistiek, van welke com missie hij ook vele jaren onder-voorzitter was. Voorts was hij van 1891 tot 1920 voor zitter van de Vereeniging tot bevordering BUITENLAND. De requisitoiren in het Rijksdagbrand- proces. Hedenmiddag de eisch van het O.M. (1ste blad). De kalmte in Spanje teruggekeerd. (3de blad). De oorlog in het Chaco-gebied geëindigd na de nederlaag der Bolivianen? (3de blad). Groote koude in verschillende deelen van Europa. (Buitenl. Ber., 3de blda). BINNENLAND. Het onderwljs-debat in de Tweede Ka mer. (1ste blad). Cacao- en chocoladefabriek der fa. Boon te Wormerveer dcor brand vernield. (Gem. Ber., 2de blad). De Ger. Kerk en 'n woonhuis te Twijzel een preoi der vlammen geworden. (Gem. Ber., 2de blad). Nog meerdere branden. (Gem. Ber., 2de blad en Laatste Ber.). Te Dalfsen zakten twee personen door het ijs. Jongeman verdronk, zijn zuster werd gered. De binuenscheepvaart vanwege het vele ijs nagenoeg stilgelegd. (Laatste Ber.). SPORT EN WEDSTRIJDEN. De wedstrijden van den K. N. S. B. (4de blad). Ontevredenheid in Oostenrijk over de voetballers en over Hugo Meisl. (4de blad). Het Zwaluwen-team voor den wedstrijd tegen Krakau samengesteld. (4de blad). LEIDEN. Prof. mr. H. B. Greven, oud-hoogleeraar aan de Leidsche Universiteit, te Den Haag overleden. (1ste blad). van den bouw van Werkmanswoningen en tevens gedurende vele jaren lid en voorzit ter van het Leidsche Volkshuis. Een groot aantal wetenschappelijke wer ken en artikelen in binnen- en buitenland- sche tijdschriften verschenen van zijn hand. De ter aarde bestelling zal plaats heb ben Zaterdag a.s. om 12 uur op de be graafplaats aan de Groenesteeg te Leiden. De ontslapene was ridder in de Orde van den Nedërlandschen Leeuw. i Vanaf heden tot en met 28 December a.s. is de gelegenheid opengesteld, aan ons Bjreau, Bezorgers in de stad, en bij onze Agenten, om in het nummer van 30 December den gebruikelijken Nieuwjaarsgroet te plaatsen. De prijzen dezer Adver tentiën zijn a contant 14 regelsf 0.50 9-12 1.50 13-16 „2— DE ADMINISTRATIE Ondergeteekende verzoekt plaatsing van den onderstaanden NIEUWJAARSGROET in in het nummer van 30 December van „De Leidsche CourantPapengracht 32, Leiden j v.p. duidelijk met potlood invullen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1