DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN NIEUWJ AARS- ADVERTENTIÉN NIEUWJAARSWENSCH 25ste Jaargans DINSDAG 12 DECEMBER 1933 No. 7684 3>££eki4cfi£(3otx/mwX DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal franco per post 2.95 per kwartaal Bet Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentie» 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten noogste 3ü woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «q verhuur, koop en verkoop: 0.50 DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN. Beerta. „Wanneer" zoo luidt een der bepalin gen van art. 144 van de Grondwet „de regeling en het bestuur van de huishouding eener gemeente grovelijk worden verwaar loosd, kan een wet de wijze bepalen, waar op in het bestuur dier gemeente, met af wijking van dit artikel, wordt voorzien!'. (Dit eerste en tweede lid bevat de be paling, dat de Raad belast is met be stuur en huishouding der gemeente). Toepassing van dat grondwettelijke voorschrift is een zeer bijzondere zeld zaamheid, maar thans heeft, naar men reeds in ons blad heeft kunnen lezen, de Minister van Binnenlandsche Zaken een wetsontwerp ingediend, waarbij verklaard wordt, dat in de Groningsche gemeente Beerta „de regeling en het bestuur van de huishouding" dier gemeente „grovelijk worden verwaarloosd". Diensvolgens wor den zoowel het college van Burgemeester en Wethouders als de geheele Raad uit hun functies ontheven. De wethouders zullen hun taak niet meer uitoefenen; de Raad zal niet meer vergaderen; ook de raads commissies houden op te bestaan. De Bur gemeester wordt tot zelfstandig bestuurs orgaan verklaard: hij zal de taak en de bevoegdheden uitoefenen, welke tot dus ver aan de wethouders en aan den Raad waren opgedragen. Hij heeft zich daarbij - zegt het wetsontwerp echter „stipte- lyk" te gedragen naar „de bevelen", welke hem gegeven zullen worden door den Mi nister van Binnenlandsche Zaken en door den Commissaris der Koningin in het ge west. Naar aanleiding van dit regeerings-in- grypen schrijft de socialistische pers: De indiening van het wetsontwerp mag niet worden opgevat als een tee- ken, dat de regeering de tot dusver zoo uiterst zeldzaam gehanteerde grond wetsbepaling op lichtvaardige wijze denkt toe te passen. Inderdaad moet gezegd worden, dat de gemeenteraad van Beerta het al te bont maakte. Van het relaas, dat in de toelichting van het wetsontwerp omtrent de handelin gen van dien gemeenteraad sedert ver scheidene jaren opgehangen wordt, moet erkend worden, dat het grond op levert voor het betoog van den minis ter van binnenlandsche zaken, dat te Beerta de gemeentebelangen niet naar behooren behartigd werden. Er wer den op belangrijke schaal maar nieuwe uitgaven gevoteerd, zonder dat schijn of schaduw van dekkingsmogelijkheid aanwezig was. Het in de' toelichting vermelde raadsbesluit, om de helft van een dubbele woning, waarvan de an dere helft voor 350.verhuurd was, voor 50.aan een raadslid te verhu ren, is zeker wel een heel kras stukje. En verder schrijven de „Vooruit" en de andere socialistische bladen openhartig: De communisten, die er (te Beerta) van een bijzonder onverantwoordelijk slag zijn, hebben er grooten invloed, hebben er meer raadsleden dan onze partij. Zij passen er onvervaard hun waanzinnige methode toe, om er maar op los te willen uitgeven. Het doet ons echter leed te moeten zeggen, dat zij het door hun onmogelijke voorstellen nooit tot een meerderheid zouden ge bracht hebben, als zij niet hulp hadden gekregen van sociaal-democratische raadsleden, die blijkbaar niet genoeg innerlijken weerstand tegen de com munistische tactiek bezaten. Zoo is het. De sociaal-democraten hebben te Beerta zich laten meesleuren door de communis ten. Kiezersvrees! Nieuwe uitgaven votee- ren, „zonder dat schijn en schaduw van dekkingmogelijkhteid aanwezig was". Na tuurlijk met de opmerking: Dan moet het •geld maar gehaald worden, waar het is! Een bewering van een gramofoon-plaat, die ook b.v. te Leiden zoo dikwijls door de vertegenwoordiging van de S.D.A.P. is afgedraaid. Een opmerking, die geen hout snijdt; die geen geld in de gemeentekas brengt, als men er ook niet bijvoegt de maatregelen, die genomen kunnen wor den, om het geld te halen, waar het is.... In Beerta hebben de sociaal-democraten gebukt onder de terreur van de communis ten de eigen pers erkent het loyaal. Mocht dat alléén te Beerta kunnen wor den geconstateerd! BINNENLAND V Te mooi voorgesteld. By herhaling men mag ook zeggen: bij herhaalde herhaling willen wij op merken, dat onze veroordeeling, zeer posi tieve veroordeeling van het nationaal-so- cialisme niet inhoudt, dat wij alles, wat na invoering van dit stelsel of ook door dit stelsel in Duitschland is geschiedt, zou- J den afkeuren. Volstrekt niet! Maar, dit vooropstellend, zyn wij het toch niet eens met wat in het volgende bericht uit Dresden wordt gemeld: In het stadhuis alhier is een tentoon stelling van futuristische en na-im pressionistische schilderstukken inge richt onder den tiel vant „Een tentoon stelling van verderfelijke kunst". Een opschrift aan den ingang luidt aldus: „Deze tentoonstelling heeft ten doel, te laten zien, in welk een moeras van laagheid, onbekwaamheid en verderfe- j lijkheid de vroeger zoo zuivere en edele Duitsche kunst gezonken is na 15 jaren van bolsjewistisch-Joodsche cul- j tureele overheersching. Zij toont aan, j waarvan Hitler's nationaal socialisme ons heeft verlost". Sommige der schilderijen geven gru welijke oorlogstafereelen weer. Dat de schilderkunst in Duitschland ge- zonken is, betwijfelen wij niet. Integendeel, J wij weten dat wel heel zeker, zoo goed ais we het zeker weten van andere landen. Maar dat het nationaal-socialisme de geestelijke krachten en den zedelijken in vloed zou hebben, om de kunst te brengen op een hooger peil dat moeten wij ten slotte sterk betwijfelen. En nog sterker ont kennen wij, dat de decadentie in de Duit sche kunst een gevolg zou geweest zijn van „bolsjewistisch-Joodsche cultureele over heersching". Zonder bolsjewisten en zon der Joden zou het, ongetwijfeld, ook sterk bergaf zijn gegaan! En terloops: Als het Hitler-regiem het cultureele peil van het volk in de kunst zou verhoogen, dan zou het dat peil toch ook weer, door andere practijken, neerhalen, b.v. door de barbaarsche rassen-hetze! V „Breed" denken Daar zijn er under ons, die „breed" den- den. Werkelijk, die zijn er ook onder ons. Niet alléén onder de vrijzinnigen. 't Zijn b.v. de jonge vrouwen, die zich aan de afkeuring van de mode door pas toors en paters, door de priesters niet wil len storen. Dezulken meenen van zichzelf, dat ze breed denken, maar feitelijk.... denken ze niet, of niet voldoende; anders zouden ze wel wat dieper over belangrijke dingen oordeelen. En mede-katholieken, die zich tegen deze en dergelijke opvattingen verzetten, wor den vaak door hen uitgelachen en bespot! De Paus drukte zich dezer dagen in een rede zoo sterk uit, dat hij zelfs sprak over een „martelaarschap" van jonge vrouwen, die weigeren mede te doen aan de onzede lijke mode en daarom allerlei vernederin gen hebben te verduren. Breed denkt degene in waarheid: breed die de dingen ziet in volle wer kelijkheid, dus: in het licht van Gods ken- baar-gemaakten Aril, in het licht van de eeuwigheid! PATER BONA VENTURA KRUITWAGEN O.F.M. EERE-DOCTOR DER AMSTERDAMSCHE UNIVERSITEIT. De Senaat der Universiteit van Amster dam heeft in zijn Maandag gehouden zit ting besloten, het eere-doctoraat in de Fa culteit der Letteren en Wijsbegeerte te verleenen aan den zeereerw. Pater Bona- ventura (F. J.) Kruitwagen O.F.M. te Rot terdam. De promotie honoris causa zal plaats hebben bij gelegenheid van den dies nata- lis der Universiteit op 8 Januari 1934. Pater Kruitwagen is een geleerde, zooals er niet véél zijn. Niet een geleerde, wiens geleerdheid al leen bestaat in het eigen bezit van veel door anderen verworven wetenschap; iemand, die zelf heeft geleerd, zich heeft verworven de kennis van wat door anderen is ontdekt. Pater Kruitwagen is een geleerde, die door eigen studie heeft geleerd, wat nog niet bekend was, wat nog niet was in het bezit der menschen. Pater Kruitwagen heeft zich een groote reputatie verworven door zijn studiën op het terrein der historie, door zijn studiën over de incunabelen, vooral als oibliograaf. Op het uitgestrekte terrein der bibliogra phic wordt pater Kruiswagen door Ka tholiek en niet-Katholiek erkend ais een der besten en bekwaamsten in ons land, zoo al niet dè bekwaamste. Pater Kruitwagen is lid van verschillen de wetenschappelijke vereenigingen, me dewerker aan verscheidene tijdschriften, lid van de redactie van j,Collectanea Fran- ciscana". Wij ontleenen hier aan een artikel in de „Maasbode" van vanmorgen: ,,'t Is echter wel merkwaardig, dat deze geleerde, van wien prof. Brom getuigde, dat het aantal proefschriften, door zijn voorlichting mogelijk geworden, dezen niet-gepromoveerde maakte tot een „pro motor in de binnenkamer", zelf zich nau welijks aan het schrijven van boeken ge waagd heeft. Mogelijk speelde zijn zwakke gezondheid, die lang-aanhoudend ingespan nen werk moeilijk maakt, gepaard aan de geweldige eischen, die hij aan zijn werk stelt, hierbij een roL Wij kunnen het echter niet geheel eens zijn met de meening, zooals zij wel eens is geuit, dat pater Kruitwagen „betrekkelijk weinig" in het licht gaf. Wy hebben voor ons liggen een lijst van zijn publicatiën van 1901 tot 1930: deze be vat bijna 300 titels (292 precies)! Het is ons onmogelijk er ee© greep uit te doen, maar alleen reeds deze lijst, afgezien van het wetenschappelijk aandeel in het werk van anderen, rechtvaardigt meer dan vol doende het eeredoctoraat, dat de Amster- damsche universiteit aan dezen Franciscaan heeft geschonken. Er is in menig artikel een materiaal verwerkt, waarmede andere schrijvers een boek zouden hebben gevuld. Wij -gelooven, dat men aait den wensch en aan het wetenschappelijk werk van talloos velen tegemoet zou komen, wanneer dc voornaamste artikelen van pater Kruitwa gen in een paar banden gebundeld werden. Voor wie de werkwijze van dezen geleer de kent is het haast een raadsel, dat hij met zyn zwakke gezondheid zooveel pers klaar heeft gekregen. Want artikelen van pater Bonaventura mogen op den argeloo- zen lezer al den indruk maken, dat zij vlot en als 't ware met één slag op het papier zijn geworpen zóó prettig laten zij zich lezen ingewijden weten, hoe zware eischen deze voor anderen niet gemakke lijke mentor aan zichzelf stelt: hij aarzelt niet zinnen en heele artikelen tot twee driemaal toe om te werken, vooral met .het doel om duidelijk te zijn". Pater dr. C. de Wilde schreef dan ook in de „Studiën" van Juli 1924: „Een artikel van P. Kruitwagen biedt steeds een intellectueel genot. Zijn diepe geleerdheid en uitgebreide belezenheid, zijn grondige kennis van personen en zaken en toestanden; zijn scherpe opmerkingsgave en fijne speurzin, waardoor hij ook uit sinds lang ontgonnen aderen nieuwe schatten wee op te delven; zijn gezond en zelfstan dig oordeel, dat, waar het pas geeft, niet schroomt van een algemeen gangbare mee ning af te wijken, zijn pittige schrijftrant, die voor zijn gedachten steeds de heldere en juiste uitdrukking vindt, maken de le zing zijner bijdragen even leerrijk, als aan genaam". Pater Kruitwagen is een eenvoudig mensch, die gaarne, belangeloos en preten tieloos, iedereen ten dienste staat in aIIpr. Hij wordt terecht genoemd de geestelijke vader van veel doctorstitels! Pater Bonaventura (in de wereld Fran- ciscus Josephus) Kruitwagen is geboren te Rotterdam 22 October 1874 uit een Rotter- damsche familie, die vier zonen schonk aan de Orde van de Minderbroeders. PILOOT VIRULY VERGAT DAT HIJ RESERVE-OFFICIER WAS. Een verijdeld vraaggesprek voor de V .A.R.A.-microfoon. Gisteravond aldus lezen wy in de „Vooruit" heeft zich in het omroepge- bouw van de V.A.R.A. tydens de uitzen ding van het algemeen programma een incident voorgedaan. Te 7.10 des avonds zou een vraaggesprek plaats vinden tusschen den bekenden K. L.M.-piloot, tevens auteur, Viruly en mr. P. J. Mijksnaar, over het vliegen tusschen Holland en Indië. Te ongeveer zeven uur arriveerde per auto de piloot, met eenige vertraging, door dat de commandant hem wees op het feit, wegen vrywel onbegaanbaa.r had ge maakt. Vlak vóór den vastgestelden tijd kwam, eveneens per auto, mr. Mijksenaar aan, die ook groote hinder van den ij zei had onder vonden. Tezelfder tyd arriveerde een militaire motorrijder uit het vliegkamp Soesterberg, die per brief den piloot Viruly berichtte, dat de commandont hem wees op het feit, dat de burger-piloot tevens reserve-offi cier is. Als zoodanig valt hij onder de be palingen van de Militaire Ambtenarenwet, die het steun verleenen aan eenige sociaal democratische organisatie verbiedt. Met nadruk werd hij voor de gevolgen van een eventueel overtreden van dit verbod ge waarschuwd. De heer Viruly heeft toen van' verdere medewerking afgezien. DE SANEERING IN HET BAKKERS BEDRIJF. De Centrale Bakkerij commissie meldt, dat het bericht, dat met 1 Februari a.s. de saneering in het bakkersbedrijf een einde zou nemen, niet geheel juist is. Het be staande contract dient aan de hand van practische ervaringen gewijzigd te worden. Ten einde deze wijzigingen te kunnen aan brengen was het noodzakelijk het be staande contract op te zeggen. Vandaar dat deze opzegging door de bakkersorgani saties tegen 31 Januari a.s. is geschied, en is echter voornemens het saneeringswerk krachtig voort te zetten. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Opnieuw contact tusschen Parijs en Ber lijn. (2de blad). Nog steeds berichten van bloedige ge vechten in Spanje.. De beroering neemt evenwel af. (2de blad). De Postjager hoopt nog met Kerstmis in Indië te zijn. (Luchtv., 2de blad). BINNENLAND. Pater Bonaventura Kruitwagen O.F.M. eere-doctor der Amsterdamsche Universi teit. (1ste blad). Vergadering van het R.-K. Werklieden verbond te Utrecht. (1ste blad). De invoer van zeevisch. (1ste blad) Het crisis-varkensbesluit (1ste blad). HARINGVISSCHERU. Crisis-organisatie aangewezen. De Minister van Economische Zaken heeft als crisis-organisatie aangewezen de Stichting voor de Nederlandsche Haring- visscherij, gevestigd te 's Gravenhage. Deze stichting heeft tot doel: le. mede werking te verleenen aan de uitvoering van de Landbouw-Crisiswet 1933 en de regee- ringsmaatregelen tot uitvoering daarvan, in het bijzonder die ten aanzien van haring; 2e. bevordering van de doeleinden, welke de Ned er landsche regeering met de door haar genomen of te nemen maatregelen als bedoeld onder le, beoogt. Het bestuur bestaat uit tenminste 7 le den, die door den minister worden benoemd en ontslagen. Voor het eerst treden als be stuurslid op de heer en: A. B. Brouwer te den Haag; N. Haasnoot te K a t w ij k; S.' de Hoo, te den Haag; I. J. Hoogendijk te Vlaardingen; J. Katon te Vlaardingen; M. J. H. Kiewit de Jonge te den Haag; J. A. Mulder te Scheveningen; A. Ouwehand Dzn. te Katwijk; W. Richter uit den Bo- gaardt te den Haag; A. van der Toorn te Scheveningen en H. van der Zwan Azn. te Scheveningen. Voor de eerste maal treden op als voor zitter de heer W. Richter uit den Bogaardt en als directeur de heer Joh. H. Mulder. Door het bestuur kunnen natuurlijke of rechtspersonen, die reeders zijn van haring- dryfnetvisschersvaartuigen, voorzien van een Nederlandsch letterteeken, als georga- niseerden worden erkend. Vanaf heden tot en met 28 December a.s. is de gelegenheid opengesteld, aan ons Bureau, Bezorgers in de stad, en bij onze Agenten, om in het nummer van 30 December den gebruikelijken Nieuwjaarsgroet te plaatsen. De prijzen dezer Adver tentiën zijn a contant 14 regelsf0.50 5-8 1 9-12 „1.50 13—16 2.— DE ADMINISTRATIE Ondergeteekende verzoekt plaatsing van den onderetaanden NIEUWJAARSGROET in in het nummer van 30 December van De Leidsche CourantPapengracht 32, Leiden S.v.p. duidelijk met potlood invullen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1