25ste Jaargang
VRIJDAG 8 DECEMBER 1933
I
No. 7681
e £cldóclic(Soti^<Mil
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ▼ooroitbetaüng:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Dij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS EEDRAAGT:
Gewone AdvertentiëD 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 3U wooraen. v/aarfn be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cq
verhuur, koop en verkoop: 1 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN.
V Teekenen van verval.
*n een belangrijken Adventsbrief ver
klaart de Aartsbisschop van Birmingham,
dat de groei der staatsmacht in Engeland
hand in hand gaat met een zichtbaar ver
val van het gezinsleven, dat overeenkomt
met een nationaal verval.
„Het leven van den Engelschen burger
wordt niet beheerscht door het geloof, maar
door de wet van het geld en van den han
del. Onder de heerschappij van het in-
dustrialisme is het huisgezin niet meer mid
delpunt en kern der sociale werkzaamheid,
maar slechts slaapgelegenheid voor een
aantal van elkaar onafhankelijke geldver-
dieners".
In dezen aanvang van zijn Adventsbrief
schrijft genoemde Aartsbisschop enkele
waarheden pittig en puntig neer.
Het leven wordt beheerscht door de wet
van het geld en van den handel.... Geluk
kig is dit niet van toepassing op alle indi
viduen; duizenden en duizenden, onge
twijfeld in Engeland zoo goed als elders,
laten hun leven leiden door andere, hoo-
gere wetten! Doch en dit wil de Engel-
sche Aartsbisschop zeg'gen hun aantal
is relatief gering, om het leven in zyn ge
heel, het openbare leven, als zoodanig, te
beheerschen. Dat leven wordt beheerscht
door de wet van het geld en van den han
del....
Het huisgezin is slechts slaapgelegenheid
voor een aantal onafhankelijke geldverdie-
ners.... Ook~~Eïër kan weer worden op
gemerkt, dat op talrijke huisgezinnen, ge
lukkig, een ander cachet ligt, dat tal
rijke gezinnen op een véél hooger plan
staan! Maar voor een massale hoeveelheid
huisgezinnen, vóóral ii. groote steden, Is
deze typeering, helaas, heel juist al kan
dan in dezen tijd de kwalificatie „geldver-
dieners" in vele gevallen niet letterlijk
worden verstaan.
Indien deze teekenen van verval niet
zouden moeten worden geconstateerd bij de
de Katholieken.... 't zou er in de wereld
toch wel anders uitzienI
MISSIE IN LEIDEN
Aan iets, wat van-zelf-sprekend Is, wil
len wij toch nog even herinneren.
Morgenavond begint in vier kerken in
Leiden de Missie. De Missie een tijd, die
door alle Katholieken graag gebruikt wordt
en gebruikt worden móet om hun
geloofsleven te verdiepen en te verleven
digen.
Van-zelf-sprekend is 't, dat er in den
Missie-tijd zoo weinig mogelijk vergaderin
gen of bijeenkomsten van Katholieken wor
den gehouden.
KATHOLIEKE GEESTELIJKEN IN
COMMUNISTISCHE KERKERS
De „Osservatore Romano" deelt over de
folteringen, die de katholieke geestelijken
in communisische gevangenschap te ver
duren hebben het volgende mede: Via
Warschau wordt ons uit Moskou gemeldt,
dal weer een poolsche katholieke geeste
lijke, Paolo Chomiere zwaar ziek ligt in
een communistisch concentratiekamp. De
priester Chamicx, die uit de provincie Cro-
duo afkomstig is, werd in 1927 te Lenin
grad gevangen genomen en naar de be
ruchte Solovietski-eilanden in de Witte
Zee gezonden, waar hij tot 1932 in vreese-
lijke omstandigheden lijden moest naar
lichaam en ziel. Daarna werd hij weer
naar Leningrad teruggevoerd, waar hy
zware en eenzame kerkstraf onderging.
Hier werd hij ziek, en ook zijn geest werd
geschokt. Hetzelfde treurige lot heeft reeds
vier katholieke geestelijken getroffen, die
tengevolge van de doorstane kerkerstraf
fen krankzinnig werden; onder hen be
vindt zich ook een legeraalmoezenier, die
onder den oorlog in Russische gevangen
schap geraakte.
De katholieke pers in Polen vraagt nog
maals aan de Poolsche regeering om de
noodige stappen te doen tot het verkrijgen
van godsdienstvrijheid voor de Poolsche
minderheid in Rusland, zooals de Ver-
eenigde Staten die voor Amerikaansche
onderdanen in dat land wist te bedingen.
Korting Indische pensioenen
aangenomen
WAT ZAL DE EERSTE
KAMER DOEN?
In de vergadering van Woensdag werd
een aanvang gemaakt met de behandelirg
van de begrooting van Waterstaat. Veel valt
hiervan niet te vertellen. Een aantal pun
ten werden naar voren gebracht. De heer
Ebels (V.D.) critiseerde de prijzenpoli
tiek der electriciteitsbedrijven en de een
zijdige samenstelling van den Electrici-
teitsraad. De heer van Braambeek
(S.D.A.P.) drong aan op regeling van de
arbeidstijden der chauffeurs en autobussen
in het belang van de veiligheid. Deze zaak
behoorde volgens dezen afgevaardigde
niet thuis bij sociale zaken, maar by wa
terstaat. De afgevaardigden van der
Waerden (S.D.A.P.) en Louw es (V.
B.) stelden zich beide op het standpunt:
„wien water deert, die water keert", maar
drongen niettemin beide aan op een betei c
verdeeling der waterschapslasten. De heer
van Dis (Staatk. Geref.) verklaarde zich
zeer beducht voor het vergunningsstelsel
t.a.v. de autobusbedrijven. Hy drong voorts
aan op maatregelen tegen snelheidsmaniak
ken en op een verbod van wegwedstrijden.
De minister van Waterstaat, de heer
K a 1 f f, zeide omtrent de meeste behandel
de punten een nader onderzoek toe; chauf
feurs van autobussen behooren volgens
Z.Exc. inderdaad onder een departement.
Welk liet hij nog even in het midden. De
heer Duymaer van Twist A.R.) be
reed wederom zyn bekende stokpaardje:
de belangen der binnenschippers. De
scheepvaartrechten zijn veel te hoog. De
heer v a n IJ sselmuiden (R.K.) drong
aan op volledige toepassing van collectieve
arbeidscontracten by de uitvoering van
rijkswerken.
De minister verklaarde deze kwestie te
moeten beoordeelen uit een oogpunt van
's lands belang en van voorkoming van
duurdere werken. Om redenen van oppor
tuniteit moet hij de kwestie nog in beraad
houden. De heer Drop (S.D.A.P.) drong
aan op bemoeiing van de regeering met de
arbeidsvoorwaarden van het personeel der
K.L.M. De minister noemde deze positie
en hij sprak hier uit eigen ervaring, daar
hy zelf ecnige jaren lid is geweest van den
raad van beheer der K. L. M. gunstig.
Om ongeveer half twaalf wordt de ver
gadering verdaagd.
De spanning, die de laatste dagen in dc
politieke wereld heerschte, is eindelijk weg
genomen. De Tweede Kamer heeft met een
onverwacht groote meerderheid van 56 te
gen 33 stemmen het wetsontwerp tot kor
ting der Indische pensioenen aanvaard.
Een politieke crisis is hiermede voorkomen.
Want dat het hiertoe zou zijn gekomen,
lijdt ons inziens geen twijfel. Op de perti
nente vraag van den heer de Geer of ver
werping politieke gevolgen met zich zou
brengen zonder dat de regeering zich
zou uitlaten, welke deze gevolgen precies
zouden zijn antwoordde de premier, dut
hy aan zijn meening, zooals hij die giste
ren had verdedigd, niets had toe te voe
gen. Drie wegen zouden hebben open ge
staan: Kamerontbinding, aftreden van het
Kabinet of vaststelling der korting bij re-
geeringsordonnantie. Van de laatste metho
de toonde de heer Colijn zich afkeerig en
wij hebben den stelligen indruk, dat het
bij verwerping uitgeloopen was op Kamer
ontbinding.
Niemand zal een dergelijke belangrijke
meerderheid hebben verwacht en wij zijn
I van oordeel, dat de sterke verdediging van
den heer Colijn van zijn ontwerp tal van
weifelaars moet hebben bekeerd. Van de
katholieke fractie deden slechts 8 afge
vaardigden met hun fractieleider prof. Aal-
berse het neen hooren. De groote meerder
heid steunde de regeering en deed daardoor
het wetsontwerp aannemen. Van de chris-
telijk-historischen bleef ook de fractielei
der recalcitrant. Jhr. de Geer volhardde in
zijn afwijzende houding, waarbij hij steun
ondervond van zyn fractiegenooten Snoeck
Henkemans, Kryger en mej. Katz. De
katholieke tegenstemmers naast prof. Aal-
berse waren: Steinmetz, Bongaerts, IJsse!-
muiden, van Koeverden, van Voorst tot
Voorst, Engels, Suring en van Poll. Daar
naast behoorden alle soci's met de aanwe
zige communisten tot de tegenstemmers,
waarbij zich de eenlingen van Houten,
Sneevliet en Arts voegden. Naast de meer
derheid der katholieken en de rest van de
fractie der christelijk-historischen stemden
de anti-revolutionairen met de vryheidsbon-
ders en de vrijzinnig-democraten en bloc
voor het wetsvoorstel. De houding van de
kerstianen 'was tot het laatste oogenblik
toe onzeker, maar vlak voor de stemming
legde de heer Zandt nog een korte verkla-
t ring af, dat zyn fractie zou voorstemmen.
Deze gelegenheid werd ook benut door den
heer Westerman om zijn draai te nemen.
Ds. Lingbeek wilde voor zooveel welwil
lendheid niet onder doen en steunde even
eens den heer Colijn.
Overzien wij de debatten, dan is het dui
delijk, dat er eigenlijk niet veel nieuws
meer is beweerd. Het onderwerp was lang
zamerhand doodgepraat. De heeren d e
Geer en Aalberse hielden by hun re
pliek vast aan hun in eersten termyn reeds
ingenomen standpunt. Ook de katholieke
heer van Poll volhardde in zyn verzet.
Iedere rentevermindering behoeft niet de
credietwaardigheid aan te tasten. Hy wees
o.a. op het middel eener gedwongen leening
en op devaluatie. Landen, die tot het laat
ste zijn overgegaan, hebben toch ook hun
credietwaardigheid behouden? aldus dit
Kamerlid. Bij de behandeling der artike
len is nog een amendement-Joekes aange
nomen, dat de Indische officieren en aan
zien van een aantal verzachtingen gelijk
stelt met de mindere militairen. Een amen-
dement-Bierema, dat de overgang wat ge
makkelijker maakt, werd door de regec-
ring overgenomen. Daarna vond de stem
ming over het ontwerp plaats met het bo-
venreeds vermelde resultaat. (Van de ka
tholieken was afwezig ir. Feber, als zelf
bij deze wet betrokken).
Daarna is de behandeling van de begroo
ting van economische zaken voortgezet.
Verschillende sprekers betoogden, dat
het „de visch" van alle soorten zeer slecht
gaat. De heer van Kempen V.B.) hield
een pleidooi voor het scheppen van mossel
zaad op de Zeeuwsche wateren, wat thans
verboden is. En hij en de heer L o v i n k
(C.H.), waarbij zich de anti-revolutionaire
thomist prof. V i s s c h e r voegde, pleit
ten voor behoud van het subsidie aan het
visscherijproefstation te Utrecht.
Betreffende deze en andere zaken deed
de Minister min of meer bevredigende
mededeelingen.
Voordat de week tfineinde is, aldus ver
namen wij van den minister, zal de con-
tingenteering van zeevisch wor
den gepubliceerd.
De Kamer heeft de begrooting zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
De Kamer ging tien minuten voor half
acht uiteen tot gisteravond negen uur.
DE KATHOLIEKE PERS IN ITALIë.
EEN ONMISBARE VORM VAN
APOSTOLAAT.
De „Avenire d'Italia" het Italiaansche
katholieke dagblad dat sinds enkele weken
van Bologna naar Rome is verhuisd, heeft
op de voorpagina van haar jongste num
mer 272 een belangrijk telegram afgedrukt
waarin kardinaal Pacelli namens de H. Va
der een woord van gelukwensch spreekt
met de behaalde resultaten en tevens dank
zegt voor een blijk van hulde dat de Di
recteur van de „Avenire" aan den H. Va
der had gezonden. De naaste medewerker
van den H. Vader geeft daarin te kennen,
dat de Romeinsche uitgave van het blad
geheel in overeenstemming was met de
herhaaldelijk geuitten wensch van het
Episcopaat, van de geestelijkheid en de
katholieken van Midden en Zuid-Italië, als
mede van de bevolking der naburige eilan
den; ook de H. Vader was zeer verheugd
dat het blad thans in Rome verscheen. Het
is het vurig verlangen van den H. Vader
dat de katholieke courant als een noodza
kelijke vorm van Apostolaat ook de breede
sympathie en de steun van het volk geniet,
terwijl de katholieke pers ook zeer veel
moet bijdragen om de christelijke opvoe
ding in de Italiaansche huisgezinnen te hel
pen bewerkstelligen.
In een uitvoerig artikel brengt het ka
tholieke Romeinsche orgaan den Stedehou
der Christi zijn diepgevoelden dank voor
het bevrijdende woord da. de H. Vader ge
sproken heeft. Het woord van den Paus
is voor den katholieken journalist een be
vel. Op een zeer fijngevoelde manier ont
wikkelt het blad dan de zeer bijzondere
taak die een katholiek blad te vervullen
heeft om vooral-in de huidige tijdsomstan
digheden te wijzen op de hoogere waarde
van een door den godsdienst geïnspireerd
geloofsleven en vertrouwen in de Godde- i
lijke Voorzienigheid die in de geschiedenis 1
en in het leven der Kerk klaar en zegevie- j
rend naar voren treedt.
Nadat het blad haar onverwoestbare aan-
hankelijkheid aan het Pausdom als den be- i
schermer der eeuwige waarheden verzekerd i
heeft, vervolgt het verder: „Wij weten dat
de dienst aan de Kerk ook in den volsten
zin des woords een dienst beteekent aan
vaderland en cultuur, omdat de goddelijke
waarheid de eenige is, die in haar diepste j
wezen overeenkomt met de algemeen men-
schelyke behoeften".
HET WEER OP ZONDAG.
VOORLOOPIG NOG VRIEZEND WEER
IN HET VOORUITZICHT.
De verrassende weerkundige gebeurte
nissen hebben in de laatste week een zeer
snel verloop gehad. Na lichte vorst is vrij
strenge vorst gekomen en deze heeft weer
plaats moeten maken voor dooi en ten
slotte is de dooi weer verdrongen door
vorst. Dit lijkt alles zeer vreemd maar hing
toch geheel samen met de verdere ontwik
keling van den winterweerstoestand in het
grootste gedeelte van Europa. De kort du
rende dooi van Woensdag en Donderdag
was een niet algemeen verbreide onderbre
king van de vorst-periode, die een gevolg
was van het voorbij stroomen van een
warmere luchtmassa van Zuid-Zweden over
de Westelijke Oostzee, Noordwest-Duitsch-
land en ons land naar het Zuiden en Zuid
westen, een korte episode in een lange ge-
geschiedenis. Deze korte dooiperiode toch
schijnt den winterweerstoestand niet blij
vend afgebroken te hebben want nadat een
tamelyk warme luchtstroom van Westelij
ken oorsprong in het midden der week de
vorst uit Skandinavië had verdreven, ont
wikkelde zich daar opnieuw een gebied van
hoogen druk en strenge vorst, zoodat tij
dens het opmaken van dit overzicht de
luchtdruk hoog was over de geheele Noor
delijke helft van Europa en laag over Rus
land en het Zuiden van ons werelddeel.
Deze luchtdrukverdeeling is voor sterke
vorst in Centraal-Europa gunstiger dan een
week geleden en ongeveer gelijk aan die
van Zaterdag j.l., echter met dit verschil,
dat toen een zeer diepe depressie ten Z.W.
van Ysland lag. Er is dus veel minder kans,
dat de weerstoestand vanuit het Westen
gestoord zal worden.
Tengevolge van de sterke drukstyging
over de Noordelijke helft van Europa kwam
tegen Donderdag weer een stormachtige
Noordoosten wind door, die dien dag van
Zuid-Finland over de Oostzee tot het En-
gelsche Kanaal woei en veel koude lucht
uit het West-Russische gebied van strenge
vorst naar West-Europa voerd^ Binnen het
gebied van dezen luchtstroom daalde de
temperatuur weer aanz enlijk en zoo trad
ook in ons land opnieuw vorst in.
De vraag is nu wat wij hiervan verwach
ten kunnen.
Allereerst natuurlijk een terugkeer van
de vorstperiode, waarschijnlijk ingeleid
door een sterken Oostenwind, die een of
twee dagen, hoogstens drie kan duren.
Overigens zijn de naaste vooruitzichten on
zeker. Of het tot strenge vorst zal komen of
dat het slechts matig zal vriezen, is heel
moeilijk te zeggen. Dit zal nog grooten-
deels afhangen van den bewolkingsgraad
daar bij helderen hemel de nachtelijke uit
straling tot sterke temperatuurdaling aan
leiding kan geven. De bewolking kan ech
ter niet lang vooruit voorspeld worden.
Overigens is de algemeene weerstoestand,
hoe gunstig ook voor matige tot strenge
vorst, nog niet stabiel en kan weer na en
kele dagen de aanvoer van zeer koude
lucht uit het Oosten worden afgesneden
door een warmen stroom, die over het
Noorden van Skandinavië naar Finland zal
gaan vloeien en die gisteren reeds in het
hooge Noorden de temperatuur deed stij
gen. Een herhaling dus van de gebeurte
nissen van het begin der week. De optre
dende vorst zal men dus nog niet als het
begin van een langdurige en onafgebroken
vorstperiode moeten beschouwen.
Dit alles neemt niet weg, dat In de afge-
loopen week de algemeene weerstoestand
opnieuw en belangrijk gunstiger is gewor
den voor een vorstperiode in Oost- en Cen
traal-Europa waarvan ons land waarschijn
lijk veel invloed zal ondervinden.
BINNENLAND
SANEERINGSCONTRACT OPGEZEGD.
Naar de „Telegraaf verneemt, hebben de
vier nationale werkgeversbonden in het
bakkersbedrijf in Nederland het bekende
en veel besproken Saneeringscontract, ge
sloten met de dertien meelfabrikanten, ge
organiseerd in de Nederlandsche Vereeni-
ging van Meelfabrikanten, zoomede met de
N.V. „Meelfabrikanten der Nederlandsche
Bakkerij" te Rotterdam en de N.V. Stoom-
meelfabriek „Holland" tc Amsterdam dezer
De opzegging houdt o.a. verband met ver
schillende door de bakkers ongewenscht
geachte toestanden, welke men nu in over
leg met de maal-industrie tot oplossing
wenscht te brengen. Het contract loopt 31
Januari a.s. af.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De reorganisatie-plannen van Mnssolinl
voor den Volkenbond. (2de blad).
Göring wil met Kerstmis aan 5.000 ge
vangenen in de concentratiekampen gratie
verleenen. (2de blad).
Koude-berichten uit het buitenland. (Bul-
tenl. Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft gisteren het
wetsontwerp tot korting op de Indische
pensioenen aangenomen met 56 tegen 33
stemmen, nadat de regeering had overge
nomen een amendement-Joekes, strekken
de om de verzachting van de korting voor
de vóór 1920 gcpensionncerde militairen
ook voor officieren te doen gelden cn een
amendcment-Bierema tot geleidelijke in
voering van de korting. (1ste blad).
Naar verluidt zou binnenkort tot con-
tingenteering van gepelde rijst, althans tot
heffing van een hoog invoerrecht op deze
rijst worden overgegaan. (Ie blad).
De brand te Den Haag eischtc een vierde
slachtoffer. Ook de heer Löwi overleden.
(Gem. Berichten, 3de blad.)
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
SchönGöbel winnen den Keulschen
Zcsdaagsche (3de blad).
Een Ajax-Stadion in de Meer. (3de blad).
MededeeÜng Gar;
PRIJSVERLAGING.
3 TAX tien cent pj
Kitten buiten do stad on_
Garage Beestenmarkt 28
Telefoon 3300. Noteert lil
JAC. OE GROOT
rijden met onze
persoon p. rit --
(kende lago prijzen,
do bteenstraat.
DE UITVOERING VAN DE CRISIS
PACHTWET.
Van 1 Juli tot en met 30 September.
Ten vervolge op de in September gepu
bliceerde gegevens betreffende de crisis
pachtwet ove rhet eerste jaar van hare wer
king, n.l. van 1 Juli 1932 tot en met 30 Juni
1933, zijn in het door het Centraal bureau
voor dc statistiek gepubliceerd overzicht
thans per arrondissement eenige gegevens
vermeld over het tijdvak I Juli tot en met
30 September j.l.
In totaal bedroeg het aantal verzoek
schriften tot geheele of gedeeltelijke ont
heffing van betaling van een paciutermyn
ingediend in de maanden Juli tot en met
September slechts 486. in de 2 voorafge
gane maanden, Mei en Juni, werden nog
1448 verzoekschriften ingediend, een aan
tal, dat reeds ver bleef beneden het aan
tal, dat gemiddeld voordien in 2 maanden
werd ingediend, n.l. ruim 4000. En daar
bij valt dan nog te bedenken, dat na Je
wyzigmg van de Crisispachtwet (in wer
king getreden 1 Mei j.l.) deze ook toepas-
selyk is op piuimveenouderij en tuinbouw.
Tezamen met de op 1 Juli j.L onafgedane
Zeiken waren er in cie maanaen Juli tot en
met September 918 zaken aannangig.
In genoemd tijdsverloop werden geëin
digd b*7 verzoekschriften waarvan door in
trekking verzoekschrift, niet-oncvanitelyk
totstandkoming minnelijke regeling (art.
het totaal;
ottstanukoming minnelijke regeling (art.
5, le lid) 15 of 2.2 pet. van het totaal;
beslissing van de kamers voor crisis-
pachtzaken 546 of 78.3 pet. van het totaal.
Op 30 September j.l. waren er onafge
daan 221 verzoekschriiten.
Het aantal verzoe^iscnriften, waarin een
minnelijke regeling tot stand kwam, was
bijzonder gering (15 of 2.2 pet. van het to
taal aantal afgedane zaken); in het jaar
van Juli 1932 lot en met Juni 19o3 bedroog
het overeenkomstige percentage 10.4 pet
Van de 546 beslissingen van de kamers
voor crisispachtzaken leidden er
8 tot handhaving van den pachttermijn
of 1.5 pet. v. h. totaal aantal beslissingen.
92 tot reductie van 1 t/m 25 pet. of 16.8
beslissingen;
348 tot reductie van 26 t/m 50 pet. of 63.7
beslissingen;
83 tot reductie van 51 t/m 75 pet. of 15.2
beslissingen;
8 tot reuctie van 76 t/m 99 pet. of 1,5
beslissingen;
7 tot geheele ontheffing of 1.3 beslissingen
