MAISON HENRY
DRUKKERII Wil BRUSSEL
HET RIJKSMUSEUM VAN
OUDHEDEN TE LEIDEN
Dineert II Zoiufpy 4 in
„DE HARÜÉIIE"
Wat doe je in de kou!!!
RADIO KiOET GOEDEN
HENRI STAATS
ALLE DRUKWERKEN
VOOR DEN; HANDEL
M. J. AKKERMANS
FA. JOHN. KNEGTEL
Het valt U beslist mee
Gebrs.P.&tflBrieêr
DONDERDAG 7 DECEMBER 1933
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD PAG. 11
i.
Door JOZEF JANSSEN, leeraar aan
het Bisschoppelijk College te Sittard
De mensch op reis is 'n heel ander we-
zen dan dezelfde mensch thuis. Op reis is j
hij goed gehumeurd en vriendelijk, thuis j
knorrig en vervelend, en kan maar niet
uit bed. Maar op reis kan 't zoo laat wor
den als het wil, vóór dag en dauw is hij
al weer present. Ook de belangstelling van
den mensch op reis is 'n geheel andere dan
die van den mensch thuis. Wie krijgt het
in 's hemelsnaam in zijn hoofd zyn eigen
huis te gaan bekijken? Want men bekijkt
alleen iets van iemand anders. Zou het
daardoor komen, dat zooveel menschen niet
weien, welke cijfers ze op hun horloge
hebben?
Zoo is er in iedere grootere stad iets,
wat 'n inwoner van die plaats niet zal gaan
bezoeken tenzij met logé's—'n museum.
Hij beschouwt 't als een hotel, waar hy als
ingezetene gerust voorbij kan gaan. En ui
denkt hij nu en dan wel eens, wat er daar
toch te zien zal zijn, zoo'n gedachte komt
steeds op oogenblikken, dat hij geen tijd
heeft. Bijna vanzelfsprekend geldt dat ook
voor de Leidenaars. Leiden heeft meerde
re musea, wat voor een universiteitsstad
geen klein voordeel is. daar zy voor den
student van groot belang kunnen zijn.
Over één ervan wou ik u gaarne iets meer
komen vertellen, om uw belangstelling er
voor op te wekken. Misschien dat u dan
dezen winter 'ns den tijd neemt, om naar
't mooie Rapenburg te gaan en daar, tus-
schen de hooge poort door, het binnenplein
over, het Rijksmuseum van Oudheden met
uw bezoek gaat vereeren. Het is die eer ten
volle waard.
Wat er wel en wat er niet
te zien is.
Museum van Oudheden? Wat voor oud
heden zouden daar bewaard worden?
Bijna alles, wat ouder is dan 100 na Chr.
kan er een plaats vinden. Hier bepaalt
vooral de ouderdom dus de zaak, niet Je
vindplaats. Men vindt er dan ook net zoo
goed stukken uit Wijk bij Duurstede oi
Voorburg, als uit Rome, Mesopotamië of
Egypte. Maar toch is er een zekere be
perking. Want oudheden uit Indië b.v. zal
men er tevergeefs zoeken. Men heeft zich
dus beperkt tot die beschavingen, waaruit
de onze is voortgekomen of zeer veel aan
te danken heelt. Er is daarom op de eerste
plaats 'n afdeeling van voorwerpen, die
hier in Nederland gevonden zijn. Deze af
deeling omvat de heele bovenste verdie
ping. Op de eerste verdieping heeft men
'n gedeelte van de drie andere afdeelin-
gen: Oud-Europa, Griekenland en Rome, en
Egypte. Benevens enkele kasten met stuk
ken uit Mesopotamië en de Sichemzaal.
Maar ais men al deze afdeelingen bezocht
heeft 'n tocht van meerdere uren, zelfs
bij een vluchtig rondkijken en men be
kijkt den buitenkant van het Museum, dan
ziet men, dat er nog heel wat vertrekken
over zijn, die men niet gezien heeft. Dat
moeten dan wel de „studieafdeelingen" zijn
waartoe men na aanvrage kan worden toe
gelaten
Er wordt kens gemaakt
Er zijn dus in het Museum nog andere
voorwerpen dan de tentoongestelde? Ja
zeker. Dit is een heel voorname zaak, die
vooral haar belang heeft voor de gewo
ne, belangstellende bezoeker. Zoo iemand
wil 'ns een indruk krijgen van wat er
geboden wordt en n i et alles zien. 'n
Potscherf kan voor een archeoloog nog zoo
veel belang hebben, voor een leek in het
vak is en blijft het een potscherf, en dat
is niet gauw iets moois. Men heeft daar
om uit datgene, wat het Museum bezit, 'n
keurcollectie opgesteld en keurig
opgesteld. Dit is zoo gedaan, dat men niet
alles in eens te zien krijgt. Telkens is men
in 'n kleine kamer, die zoo mogelijk op zich
een geheel vormt of 'n bepaalde soort voor
werpen omvat. Tevens wordt ook de be
schikbare oppervlakte grooter.
Toch vinden veel menschen 'n museum
'n knekelhuis, omdat het allemaal doode
dingen zijn, die hun niets zeggen. Daar is
veel van aan, iets wat 'n kleine vergelij
king voor iedereen aanstonds duidelijk zal
maken, 'k Heb b.v. 'n oud horloge dat op
zich absoluut niet mooi is, maar waaraan
ik zeer gehecht ben, omdat het een over
oud familiestuk is. Iemand anders be
grijpt nu niet, waarom ik dit ouwe prul
r.iet wegdoe en me 'n polshorloge aanschaf.
Waarom begrijpt hij dat niet? Omdat hij
niets van mijn horloge afweet. Onbekend
maakt onbemind.
Het Rijksmuseum van Oudheden te
Leiden Hoe weinigen onzer lezers
zullen H ooit hel/ben bezochtEn toch is
dit bekend museum te Leiden een bezoek
ten volle waard. Men vormt zich vaak
een heel verkeerde voorstelling van wat
daar is zien. Lv daarom raden wij
aandit artikel en het volgende (vol
gende week Donderdag) ns met aan
dachtige belangstelling te lezen. Men weet
dan tenminste, wat dit Museum bevat.
Het welbespraakt geleide.
Aan deze groote moeilijkheid heeft de
Leidsche Museumdirectie tegemoet willen
komen en wel op 'n zeer praktische manier.
Sinds enkele jaren zijn er steeds 'n viertal
jongedames aanwezig, die tot taak hebben,
de bezoekers gedurende het rondleiden u.t-
leg te geven van het tentoongestelde,
'n Taak, waarvan ze zich zeer goed kwij
ten. Het hangt natuurlijk van iemands tijd
én belangstelling af, of hij een rondleiding
van 'n uur of twee of eens zoolang wil heb
ben, of b.v. een enkele afdeeling wil zien.
Dan heeft hij slechts aan de dames te zeg
gen, die ook steeds bereid zijn op vragen
antwoord te geven, als er tenminste 'n
antwoord op te geven is. Waarom heeft
een hond een staart?
Op vaderlandschcn bodem.
We zullen enkele dingen" eens nader
gaan bekijken en iets meer zeggen over de
bekende Egyptische afdeeling. We begin
nen nu met de Nederlandsche.
Dadelijk als men het Museum binnen
komt, staat men tegenover de groote,
prachtig bewaarde sarcofaag van Simpel-
veld (Z.-Limburg). Zij is sinds enkele ja
ren in het Museum, dat door hulp van de
Reuvensstichting dit schitterende stuk voir
Nederland behouden kon. Het merkwaar
dige is o.a. gelegen in de afbeeldingen aan
de binnenzijde van de sarcofaag. Deze is
Romeinsch, evenals grafsteenen die er
rondom staan en ook in ons land gevonden
zijn. Het bewijst tastbaar den invloed der
Romeinen in en op ons land.
Dan gaan we naar boven toe. We vinden
er nabootsingen en afbeeldingen van hune
bedden en koepelgraven, kaarten van de
vluchthoogten in Friesland en de Betuwe,
'n boot, die nog slechts weinig vergaan
is, oeroude schaatsen, reuze urnen en ge
woon glaswerk, zwaarden en ringen,
kunstvoortbrengselen en ruw fabriekswerk.
We vinden er 'n Romeinsche „villa" in zak
formaat, met centrale verwarming en bad
kamer. En we vragen ons af, of in 2000 jaar
de uiterlijke beschaving wel zooveel is voor
uit gegaan als we geneigd zijn te denken.
Waren we met de hunebedbouwers ook
al wat den tijd betreft vóór Christus ge
komen, we hadden ons toch beperkt tot het
grondgebied van het tegenwoordige Neder
land. Nu gaan we verder en komen in Je
afdeeling Oud-Europa. Ook hier krijgen we
een ontwikkeling van eeuwen en. eeuwen
te zien: vanaf de holbewoners tot en met
de Franken. We zien. hoe uitgestrekt de
beschaving der holbewoners geweest moet
zijn en hoe zy de natuur, die hen omring
de, soms zoo meesterlijk wisten weer te
geven in hun rotsteekeningen. Er staat 'n
vaasdrager uit Kreta, die misschien een Fi-
listijn voorstelt. Zijn stamgenooten zyn
naar de kust van Kanaan verhuisd, en
hebben dit land den nieuwen naam van
„Palestina" bezorgd.
Ook in deze afdeeling is weer spoedig de
invloed der Romeinen merkbaar: we zien
hun vestingen en grenswallen in het Noor
den van hun rijk, maar tevens ook, hoe
veel zij op dit punt van onze Germaanscne
voorvaderen hebben geleerd. De volks
verhuizing vaagt heel veel, soms zelfs alles
weg, en langzaam ontstaat er weer 'n nieu
we beschaving, de Merovingische.
Naar het verre Zuiden.
We zullen nu de gewone orde van rond
gaan iets veranderen, door eerst de
Grieksch-Romeinsche sectie te doorloopen.
Allereerst krijgen we 'n gipsmodel te zien
van de bovenstad, de a,cropolis, van Athene.
Deze burcht vol tempels herinnert ons aan
het woord, door Sint Paulus te Athene ge
sproken, dat de Atheners zeer godsdiensti
ge menschen waren.
't Voornaamste, wat ons in de nu komen
de afdeelingen zal gaan opvallen, is het
verschijnen van het schrift. Vooral by de
Egyptenaren is alles, zelfs.'n gewoon ge
bruiksvoorwerp soms, vol teekens geschre
ven.
Door 'n zaaltje met spiegels en speelgoed,
huisraad en maskers, zien we voor ons 'n
groote vaas, die als grafmonument heeft
gediend. Op het punt van vazen hebben de
Grieken zeer veel bereikt en het Museum
bezit er een flinke verzameling van:
Zwarte vazen met roode figuren, roode va
zen met zwarte figuren, vazen met wit en
geheel rose vazen. Zelfs gebakken lijkkis
ten zijn er te zien. Het is interessant om
'ns na te gaan, welk 'n ontwikkeling er b.v.
in de manier van voorstellen te zien is bij
de vazenbesohildering, maar dat zou bij
een vluchtig bezoek te ver voeren. Maar u
komt toch zeker nog 'ns terug?
Door 'n kamer met alle mogelijke lamp
jes staan we te midden van figuren van
gebakken klei. 't Aantal voorstellingen is
te groot om op te noemen, maar op enkele
leuxe caricaturen wil ik toch even wijzen.
Dan 'n zaal met niets dan voorwerpen uit
glas. Het oudste is meer dan 3000 jaar oud
en zeer mooi gekleurd. Eerst langzamer
hand heelt men geleerd ongekleurd glas
te maken, dat echter door zijn ouderdom
nu een teere glans heeft gekregen.
De volgende zaal geeft ons eenig idee
van gouden en andere sieraden uit deze
verre tijden. Minder kostbaar, maar met
meerdere mooie stukken is de afdeeling
brons. Ook hier ontbreken de spiegels niet.
Het waren veelal ronde bronzen platen
met handvat, die aan een kant gepolyst
werden. Sint Paulus zegt ervan, dat men,
na erin gekeken te hebben, niet meer weet,
hoe men er uit ziet. Dat hebben ze dus met
de onze gemeen.
Nog een enkel woord over 'n zeer merk
waardig stuk: den bekenden Romeinschen
helm uit de Peel. Bij het turfsteken heeft
men hem gevonden. Hij is het zilveren,
mooi versierde bovenstuk van een ijzeren
officiershelm en is afkomstig van een Ro
mein, die in het begin van de vierde eeuw
met zyn paard in de moerassen van de
Peel den rechten weg is kwijtgeraakt en
verongelukt.
Beneden staat het beeldhouwwerk, waar
onder meerdere grootere en zwaardeie
stukken, opgesteld. Al aanstonds staan we
voor de „Leidsche Dionysius". Het Museuro
bezit er slechts het hoofd van, maar wan
neer men dit op eenigen afstand iets na
der bekijkt, ziet men direct aan de licht
effecten, welke werking er ondanks be
schadiging van uitgaat.
We komen langs de fijnste Grieksche va
zen der verzameling en lange grafmonu
menten. Als op een kerkhof staan er de
mooi bewerkte grafsteenen néiast elkaar.
Tusschen veel ander beelhouwwerk vallen
door hun afmeting aanstonds de beelden
van twee Romeinsche keizers in het oog.
van Tiberius en Trajanus. Misschien heelt
.dit laatste vóór 'n legerplaats gestaan. On
danks zyn verminking (het mist de armen)
treft het door zijn groote rust en den
mooien kop van den keizer-veldheer.
Loten van den ouden stam.
Tot slot de oudheden uit twee geheel ver
schillende streken, die sterk den invloed
van het oude Rome hebben ondergaan:
Karthago en Etrurië. Met Karlhago heeft
Rome in zijn tijd van opkomst een strijd
op leven en dood gevoerd, waarbij Rome
heeft getracht deze stad en haar invloed
weg te vagen. Maar zelfs in den tijd van
Sint Augustinus, eeuwen en eeuwen dus
na de verwoesting van Karthago, was
Noord-Afrika toch nog niet heelemaal ver-
romeinscht. Er werd zelfs nog Punisch ge
sproken of gekend. Want in zijn Evangelie
preek over het dienen van twee heeren,
wijst de Heilige er nogop, dat „mammon"
in het Punisch rijkdom beteekent. Hij wist,
dat hij dan door zijn toehoorders beter be
grepen zou worden.
Het meeste wat hier staat, is uit den
Christelijken tijd en uit Karthago zelf. Er
was daar in de eerste eeuwen van het
Christendom een groot aantal bisdommen.
Maar tengevolge der volksverhuizing (Van
dalen) en Arabieren-invallen was daarvan
niets meer overgebleven, totdat in de vo
rige eeuw de Witte Paters er begonnen zijn
te werken.
Ook Etrurië, dat zich wel ongeveer defct
met wat wy tegenwoordig Toscane noe
men, had 'n geheel andere bevolking en
beschaving dan Rome. Wat voor menschen
het nou precies geweest zijn, is ook nu nog
niet heelemaal duidelijk. Maar van hun
kunst zijn prachtstukken bewaard geble
ven. Het hier tentoongestelde is echter te
zeer beïnvloed door de Grieksch-Romein
sche kunst, om een zuiver denkbeeld te
kunnen geven, van wat de Etruriërs op dit
punt bereikt hebben.
Restaurant Ie etage
Waschteilen
70 c.M.
s IJS
Wringmachine
5 jaar garantie
S 7.25
5 Gaspannen
merk B. K.
s.k
flgctrische
Strijkijzers
fJy 2.25
Wand-
KoffiemoIens\
f 1.75
IVtonierbokken
zter sterk
S 2.15
LANGELAAL
NIEUWSTRAAT 9 - TELEF. 110
MflISDNiEBlöNC
it ui me keuzt
ILQ38R0EK PAKJE,
WOL GEBREID
Mantolfjes
Juri
PakL«v
i8
Broekjes
ZIE DE ETALAGE
.AGE PRIIZEN
MflüRSMflNSSTEEB 25
r* i reL.
speciaal adres Voor
Luier mand arh kelen J
tandhebl
weten!
als je geen versta
Tooneel-alirihuti
Wi) kunnen hetlwel
Bestel bij ons pi
en Grime-verzoi
Wij helpen U 01
hebt van Roomsche
ooneelCostuums
G. HOPPEZAK, Gedlji: Tooneelkapper.
NIEUWSTEEN 7
Lid van de R.K. Middenstandsver. „De Hanze"
OPGERICHT 1875
M. ROOS
HAARLEMMEJ&TJt. 58 - TEL. 420
FIL.: HOOGEWOERD 32 - TEL. 840
GEWEEKTE SffOXllSCH
20 CENT lfeR lo#3
KABELJAUW in mo&lea 0,45 p. pond
VERSCHE ZALM
i 1.00 PER POND.
Aulobandenbedrijf „Centrum"
Repareert tlw\ flufilfyd
onzichtbaar onder gjrWk
Leiden, Nieuwsteeg 17, Te!ef. 3406
GOEDKOOP DRUKWERK
10 oookota s ,t 7. -
100 visitekaarten met loo enveloppen
11.— (sameh).
Voorts alle andere Drukwerkin \tegen de
laagste prijeelt
De Goedkoope Handelsdrukkerij!!I
leeuwenhoekstraatW aaiden
(bij de Pasteurstraat) v/h. ^pbiaWraat 34
Maar ookde leveraincier
Alleen een vakman kan l^blijveijd bevredigen
Ged. Radio-Monteur, Hoogl. Kerkgr. 3, Tel. 1132
Gevestigd 1893 lijer ter stede.
Het eenigste Instituut voor:, onderwijs in
Moderne Talen
000r nationale leeraren
leiden - - turfmarkt 3
W
,mr Altijd kunnen nieuwe cursussen
worden begonnen Inlichtingen gratis
VERTALINGS-BUREAU.
Eerste Leidsche.
R.K. Begrat enisondórnejning
gevestigd 1882 9188
G. H. KLEINHANS
Pieter de la Courtstraat 22
TRANSPORT. - TELEFOON 1455
De Luxe Auto Taxi
Tel. 2893. Standplaat^ Steentraat.
Wij rjjden voor bet lagp Tatdarief.
In en buiten Lsidenj-*
Een betrouwbaar 6 a 7 pf rsofns kHudson.
Dag en nacht géopwJ-/
Beleefd aanbevelend, v
L. SCHILTHUIZEN, Pioenhot 18a, Tel. 2893
AQUARIUMS - KOOIEN
Leegverkoop tegen spotprijzen.
Alles solied werk. Komt en ziet!
Prima zingende Kanames fj£L*>Q, f 3.50
Extra voorzangers 4.10, 1 Aaa&d proef.
GROENEVELD, Hoogl/ ^eykgracht.
HENNEll>33
STERK VERLAAGDE rftNZEN
HAARLEMMERSTRAAT 222-267-
DAMES KAPSALON
TURFMARKT 5«, ^EL/^ LEIDEN
Permarent WaveHfompl. f4.—
ADMINISTRATIE-KANTOOR
STATIONSWEG 3a, I^OEN
TELEF. l070,/GIR0f72l24
Bureau voor Admi!jf|trafiën
Boekhouding
Adviezen, Belastingzaken en Verzekeringen
Slijterij „Het Wapen vai Leiden"
N00RDEIW7, TEL. 1665
Reclame Advoca;
Vanille Advocai
Adv. Zwarte K;
Advocaat Cooyj
boerenjongens
p. Literpot f. l.-c, f. 1.50, f. 2—
abrikozen
p. Literpot f. 1.25, f. 1.50, f. 1.75
kersen op brandewijn
p. Literpotf.2.—
Voor 10 G!d. bons 50 ct. terug
Motor- en Autobanden zijn hol goodUoopst bij
A. ALT - MARE 112 - LEIDEM
Neverleak Radiatetjr cei
per bus. Auto Heil
per bus, A.C, Boè
soorten Automate^
Zekeringen, Hoorn Al li
Ruitenwischerslang
Tree;>laukrubber vorft het herstellen
van treeplanken f 3.50 per vierkante
meter. SchroefklemsflMmTaen f 5.60,
Noren met schoenen f27.50
A. ALT Mare 112
P. L. D. SÜ1JERS
LUNCH ROjoitf
OPGERICHT ÏI820
Het aangewezen atlros Uw
kopje Koffie ent*)w.>*waaif
uurtje.
Banketbakkerij Botermarkt 15, Tel 2583
Borduur-Ateiier C., D0ÜU2KIR
borduren, aj0urw, pubsetren,
verven en st00nkn i
ververij „de regblbq0«;\
Breestraat 159 - Leiden"- Tel. 851
stoppage - speciale afdeeling voor
het oppersen van heerenkleeding.
de kwaliteit van oftze zjfivere wollen
2 pers. DEKEN, grqfote rtfaat 160 X 210
f. 4?o
BEODEJ.riAGAZIJN
HOÜJEV.OERD 115
hoek Kraalerstraat Telefoon 1721
