25ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VRIJDAG 1 DECEMBER 1933
No. 7675
S)e &2idóeli£6oii/fca/itt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week1 2.50 per kwartaal
bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 3D woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
V Ruys
De Minister van Staat, jhr. mr. Ch. J. M.
Ruys de Beerenbrouck voorzitter der
Tweede Kamer, is vandaag 60 jaar.
Korter: Ruys is zestig.
Die verkorte naam zoo merkt de
„Volkskrant" terecht op scherp, snij
dend, beantwoordt het best aan den per
soon zelf, die in zijn voorkomen en in zijn
gedragingen den resoluten werker typeert,
den man die zijn leven-lang beslissingen
heeft moeten nemen.
Ruys is p a s zestig.
Wij kunnen 't ons moeilijk voorstellen,
fat hij pas het zestigste levensjaar heeft
voleind, hij, die zulk een staat van dienst
achter zich heeft.
Hij werd Kamerlid in 1905, om in Mei
1918 deze functie neer te leggen, toen hij
als opvolger van zijn vader tot Commissa
ris der Koningin van Limburg benoemd
werd, welke post hij echter reeds enkele
maanden later voor het ministerschap
moest verlaten. Drie kabinetten hebben on
der zijn leiding gestaan. Tusschen zijn
tweede en derde ministerie in zag hij zich
vier jaar lang belast met het voorzitter
schap van de Kamer, welke functie, hij,
zooals men weet, dit jaar, na zijn aftreden
als minister-president in de derde periode,
weer heeft aanvaard.
Ruys is „een onzer meest typische regen
tenfiguren", schrijft het „Handelsblad" van
vanmorgen en ieder zal beamen, dat het
blad hier niet overdrijft in de aanduiding
van dezen rustig rusteloozen man, die ge
organiseerd, bestuurd en geregeerd heeft
alsof 't zoo vanzelf sprak.
Nederland is Ruys grooten dank ver
schuldigd.
Voor zoo véél! Maar wij denken toch in
't bijzonder aan het najaar van 1918.
Schaper's eerlijk „Een halve eeuw van
strijd" heeft pas onthuld, dat het land nog
grooter gevaren heeft beloopen, dan ge
weten werd, toen de revolutie in 1918 de
oogen betooverde.
De minister-president Ruys heeft toen de
bedreiging voor land en volk weten af te
wenden.
Wanneer men thans weet, zoo schrijft de
„Maasbode" van gisteravond, hoe in
Duitschland het uitroepen der republiek
in '18 eigenlijk eenvoudig het gevolg hier
van is geweest, dat verscheidene leidende
figuren, in het bijzonder de toenmalige mi
nister Scheidemann, him hoofd kwijt raak
ten voor den blik eener duizendkoppige
menigte, dan waardeert men de evenwich
tigheid, ook in die moeilijke ure, te meer.
Katholiek Nederland is Ruys grooten
dank verschuldigd.
Naast zijn politieken arbeid, heeft de
jarige zijn daadwerkelijke toewijding en
leidende activiteit geschonken aan drank
bestrijding, katholiekendagen, sociale we
ken, retraitehuizen, enz. En al die arbeid
is gedragen door een geest van eenvoudig
plichtsbesef en van diepen godsdienstzin.
Moge deze 60-jarige nog zeer lang behou
den blijven voor land en volk!
COLLECTIEF CONTRACT BLOEM-
BOLLENBEDRIJF.
Van de Christ. Patroonsvereeniging is
bericht ontvangen, dat het contract niet on
gewijzigd zal worden voortgezet, doch dat
zij bereid is tot bespreking over een nieu
we overeenkomst. Van de beide andere
patroonsbonden is nog geen bericht ont
vangen, doch het staat vast, dat ook deze
het contract zullen opzeggen.
Wij kunnen niet anders, schrijft de „R.K.
Landarbeider", dan deze houding betreu
ren, en zouden het meer gewaardeerd
hebben, indien de werkgevers na al wat
achter ons ligt, hadden kunnen besluiten
om althans dit jaar geen wijzigingen voor
te stellen. Wij willen zoolang mogelijk het
goede veronderstellen en dus maar ver
trouwen, dat men geen belangrijke wijzi
gingen op het oog heeft.
De Landbouw besproken
De crisisvarkenswet
De behandeling van de Afdeeling Land
bouw van de Begrooting van Economische
Zaken heeft aanleiding gegeven tot het ten
toonspreiden van een belangrijk teveel
aan deskundigheid.
Men moet het ons dan ook ten goede
houden, indien wij niet alle sprekers op
de voet volgen. Een uitzondering meenen
wij te moeten maken voor de rede van
den Limburgschen, katholieken afgevaar
digde dr. ir. D r o e s e n. Dat wij hiervoor
de speciale aandacht vragen, is niet alleen
een gevolg van het feit, dat deze afgevaar
digde heden zijn maiden-speech hield
waarvoor wij, journalisten, uiteraard steeds
belangstelling .oonen maar meer nog
wegens vorm en inhoud van de rede. De
heldere betoogtrant en de duidelijke
voordracht wettigen de verwachting, dat
deze nog jonge man een aanwist zal blij
ken te zijn voor de katholieke fractie. Hij
vroeg speciaal de aandacht van den minis
ter voor de belangen van ontelbare kleine
boerengezinnen, die in ernstigen nood ver-
keeren. Haalde de minister Woensdag
Xenephon aan en ir. Louwes den H. Pau-
lus, de heer Droesen wees op de boeren
wijsheid van vader Cats, die de bekende
heer Zaalberg, oud-directeur van de ar
beidsinspectie, blijkens een artikel in de
Economische-statistische berichten, blijkt te
missen. Hij vroeg aan den minister of niet
een gedeelte van het landbouwcrisisfonds
kan worden aangewend voor credietver-
strekking aan de kleine boeren en tuin
ders. De Staten van Limburg, Noord-Bra
bant en Gelderland zijn hierin reeds voor
gegaan. Daarnaast vroeg deze afgevaardig
de de speciale aandacht voor de hypotheek-
boeren, waarvoor een zoo spoedig moge
lijke hulpverleening noodzakelijk is. Ook
de positie van de pachtboeren heeft drin
gend verbetering nóoaig. Noodzakelijk
daarvoor is een nieuwe pachtwet. Wij heb
ben goede hoop, dat deze eerlang tot stand
zal komen. Het treft wel zeer goed, dat
de voorzitter van de Commissie, die de
R.-K. Staatspartij over het pachtvraagstuk
heeft voorgelicht, dezelfde persoon is als
de huidige minister van Justitie. Dat deze
wel zal moeten bevatten een regeling van
het recht van continuatie en waarborgen
tegen een verhooging van den pachtprijs,
onderstrepen wij met den heer Droesen.
Deze heer sloot zich aan bij den socialis-
tischen afgevaardigde van der Sluis,
die gewaarschuwd had, dat de landbouw
steun veelal geabsorbeerd wordt door de
verhoogde pachten. Wat de positie van de
landarbeiders betreft, sloot hij zich aan bij
het betoog, door den heer Loerakker, voor
zitter van den R.-K. Landarbeidersbond,
gehouden.
Ook de heer Droesen sloot zich aan bij
den katholieken phalanx voor ordening van
het bedrijfsleven. Met name zoti daardoor
de uitvoering der crisiswetten in handen
kunnen worden gelegd van de organen
uit het bedrijfsleven zelf. Hij vroeg den'
minister na te gaan of het niet mogelijk
zou zijn een klein percentage inlandsche
tabak te doen bijmengen.
De heer van IJsselmuiden (R.-K.)
hield een zeer gedocumenteerd betoog over
ons crisisapparaat. Het is inderdaad juist,
dat de zoogenaamde baconzouters, dank zij
de werking Van de crisisvarkenswet dik
geld verdienen. Een twintigtal fabrieken
werkt daaraan mee, terwijl vilgens den
heer van IJsselmuiden best kon worden
volstaan met twee of drie Het betreft hier
inderdaad een ernstige zaak. Zonder mede
te willen doen aan de smadelijke en onbe
voegde critiek, die zoo dikwijls wordt ge
hoord, moeten ook wij toegeven, dat hier
ietz niet in den haak is. Het wekt in bree-
de kringen verbittering en zelfs iedere mo
gelijkheid van gegronde critiek behoort in
dezen tijd te worden uitgesloten. Boven
dien oefende de heer van IJsselmuijden
critiek op de te royale vergoedingen, die
het Rijk contractueel betaalt aan betref
fende fabrikanten.
De heer van Poll (R.-K.) hield een
rede over de werking van de Jachtwet.
Deze wet, die reeds dateeert van 1923,
schijnt zeer langzaam te worden uitgevoerd
De dusgenaamde jachtcommissie, die tot
taak heeft de schadeloosstelling krachtens
deze wet vast te stellen, die de bezitters
van de betreffende gronden hebben te be
taler aan de voormalige eigenaars van het
heerlijke jachtrecht, schijnt maar zeer lang
zaam met haar werk te vorderen. Voor de
belanghebbenden is dit zeer nadeelig.
het bedrag der schadeloosstelling ieder
jaar met een bepaald percentage hooger
wordt, dat bealngrijk hooger is dan de
thans geldende rentestand.
De heer v. d. H e u v e 1 (A.-R.) had naast
veel lof voor de uitvoering van de crisis-
zuivelwet.dit bezwaar, dat niet voldoende
rekening wordt gehouden dit in tegen
stelling met Tarwewet en Crisisvarkens
wet met de betrokken organisaties. De
heer Amelink (A.-R.) besprak de ar
beidsvoorwaarden der landarbeiders, ten
aanzien waarvan hij zich aansloot bij den
heer Loeraker. De traditioneele sprekers
bij een landbouwonderwerp de heeren
H i e m s t r a (S. D. A. P.) en V e r v o o rn
(PI. B.) bleven ook nu niet achter. Dat de
revolutionairen Sneevliet (R. S. P.) en
De Visser (Comm.) de oorzaak van al
le landbouwemisère zouden zoeken in het
bestaande duizendmaal vermaledijde ka
pitalistische stelsel en de uitbuiting van
het landbouwproletariaat door het grond-
kapitaal, behoeven wij eigenlijk niet eens
te vermelden. Dit laatste is eigenlijk ook
niet noodig voor den heer Zandt (St.
Ger.), van welke heer wij allang wisten,
dat hij de landbouwpolitiek van de regee
ring in strijd acht met Gods Woord en ver
der de panacee tegen alle kwalen zoekt in
opheffing van den verzekeringsdwang. Wat
zijn sommigen toch nog heerlijk naief....
of misschien wat anders?
Zeer laat in den middag kwam de m i-
n i s t e r nog aan het woord. Heel in het
kort zullen wij de voornaamste punten uit
zijn rede aanstippen. Ons melkapparaat
is te groot. Een aantal koeien moet worden
opgeruimd^ waarvoor vooral de drachtige
beesten in aanmerking komen. In dit ver
band sprak hij over de mogelijke leverantie
van koeien aan Rusland; wat de heer de
Visser hierover had opgemerkt was fan
tasie. De berichten over de slechte behan
deling der koeien, die door de crisis-rund
vee-centrale worden opgekocht, zijn sterk
overdreven. Voor zoover ze op waarheid
berusten, treft de bla^m niet de regeerings-
instanties, maar de leveranciers. Met alle
kracht zal er naar worden gestreefd in het
vervolg deze misstanden te vermijden. De
kwestie van de baconcontracten, door den
heer IJsselmuiden op het tapijt gebracht,
maakte voorwerp uit van onderzoek der
in het uitzicht gestelde commissie, waar
van men vol- .ms den heer Verschuur het
onderzoek za ymoeter ^wachten.
De eigenlij!:e grief tegen het baconcon-
tract is, dat het den directeur der Varkens
centrale persoonlijk te goed gaat. Diens be
drijf moest minder goed zijn! Met 1 Febr.
komt er echter een nieuw baconcontract.
Verschillende vergoedingen worden dan
verlaagd. Het tegenwoordige contract
heeft, blijkens onderzoek van den accoun
tantsdienst, sommigen groote winst, ande
ren verlies of bijna verlies opgeleverd.
Aan crediet-aanvragen voor de bollen-
kweekers kan niet worden voldaan. Het
bedrijf is nu gesaneerd.
Wat den tuinbouw betreft, vergete men
niet, dat de regeering niet alle crisisnooden
kan lenigen. Zij kan alleen verzachten. De
regeering kan voor den tuinbouw niet meer
beschikbaar stellen. Naast een grootere op
brengst van het fruitmonopolie, kan in het
volgend jaar van teeltbeperking een be
langrijk resultaat voor den tuinbouw wor
den verwacht. Ook het resultaat van de on
derhandelingen met Duitschland kan als
God het wil geven soulaes brengen.
Een veeteeltregeling is in voorbereiding,
doch nog niet gereed, al is zij dan in de
pers gekomen door een indiscretie, waar
voor de pers te hoog moest staan.
De beraadslagingen worden gesloten.
Te zeven uur schorst de voorzitter de
vergadering tot halfnegen. Dein wordt So
ciale Zaken vervolgd.
EERBIED VOOR HET LEVEN
GEBRUIK VAN WAPENEN DOOR
RIJKSPOLITIE
Alleen als uiterste middel en als aan
bepaalde voorwaarden voldaan is.
Wij hebben er al meer op gewezen, dat
naar onze meening door de politie, speciaal
door de rijkspolitie aan de grens, te gauw
gebruik van wapenen wordt gemaakt.
Het menschen-leven is van de grootste
waarde, en de eerbied voor het menschen-
leven is een der kostbaarste christelijke
beschavings-goederen. En dat door ons
bedoelde vlugge gebruik van wapenen
schijnt ons niet heel en al in overeen
stemming met dien eerbied voor het men
schen-leven!
Met een zekere vreugde namen wjj ken
nis van de volgende aanschrijving, die de
Minister van Justitie heeft gericht aan de
procureurs-generaal, fnd. directeuren van
politie:
j „In verband met het feit, dat het vooral
in de grensstreken veelvuldig voorkomt,
I dat bestuurders van motorrijtuigen geen
gevolg geven aan het door de politie ge-
geven bevel te stoppen, is de vraag gere-
i zen, of het den Rijksveldwachters geoor-
1 loofd is eventueel van hun wapenen ge
bruik te maken, ten einde bestuurders van
motorrijtuigen, die niet voldoen aan Je
vordering het rijtuig te doen stilhouden,
daartoe te nopen.
Deze vraag kan in beginsel moeilijk an
ders dan bevestigend worden beantwoord.
Wanneer toch de bestuurder van een mo
torrijtuig niet voldoet aan bedoelde vorde
ring is hij alleen reeds daardoor verdacht
zich te hebben schuldig gemaakt aan een
overtreding, onverminderd eventueele ver
denkingen van andere strafbare feiten. En
wanneer een dergelijke verdachte zich ver
wijdert en zich zoodoende aan de gevolgen
van de door hem gepleegde overtreding ont
trekt of tracht te onttrekken, kan gevoe
gelijk worden gezegd, dat hij ontvlucht.
Intusschen moet uiteraard met het ge
bruik der wapenen in gevallen, als hier
bedoeld, groote voorzichtigheid worden
betracht. Derhalve schijnt het wel van be
lang, dat wordt bepaald, dat bij niet vol
doen aan de vordering, alleen dan van de
wapenen gebruik mag worden gemaakt,
wanneer de navolgende voorwaarden ver
vuld zijn:
lo. dat het redelijkerwijze .uitgesloten
moet worden geacht den bestuurder door
minder gevaarlijke middelen te bewegen
het motorrijtuig te doen stilhouden; het
gebruik der wapenen blijve met andere
woorden een uiterste middel;
2o. dat redelijkerwijze mag worden aan
genomen, dat de bestuurder willens en we
tens niet aan de vordering voldoet en te
vens moet begrepen hebben, dat die vorde
ring werd gedaan door een daartoe be
voegd ambtenaar;
3o. dat er gegronde redenen bestonden
om stilhouden van het motorrijtuig te ver
langen. Als zoodanig komt in het bijzonder
in aanmerking het vermoeden, dat de be
stuurder van het motorrijtuig, of wel een
andere inzittende, zich nog aan een ander
strafbaar feit schuldig maakt of heeft ge
maakt dan het enkel niet voldoen aan de
vordering stil te houden".
Er mag dus niet worden geschoten, als
een bestuurder doorrijdt ondanks een dui
delijk door bevoegde(n) gedane vordering
om stil te houden als er niet een ver
moeden (dat natuurlijk op feitelijke
gegevens moet berusten) bestaat, dat de
inzittende (n) zich aan een strafbaar feit
schuldig maakte (n).
Dankbaar maar niet voldaan, zouden wij
hierbij willen opmerken, dat wij gaarne
hadden gezien, dat niet voldoende werd
geacht het vermoeden van een strafbaar
feit, maar vereischt werd het vermoeden
van een ernstig strafbaar feit.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nog geen Fransch-Duitsche onderhande
lingen (3e blad).
De lynch-koorts in de Vereen. Staten. (3e
blad).
BINNENLAND.
Te Vreeswijk is 'n vader van vier kin
deren doodgestoken. (Gem. Ber., 3de blad)
Bij een ontploffing in een .fabriek .te
Princenhage werd een arbeider gedood.
(Gem. Ber., 3de blad).
Ingezetene uit Woerden bij ongeluk te
Amersfoort gedood. (Laatste Ber.).
WAAR!
Doezastr.
43
Tel. 257 8
Uw Re/lep tie
Uw Bruiloft din er 1
Uw Feestmaaltijd
IN „JVpYAL"
Heden BOCKBIER van P^ulanep Br.
BINNENLAND
HET EUVEL DER UITVERKOOPEN.
Een wetsvoorstel in bewerking.
Naar wij vernemen wordt ten Departe-
mente gewerkt aan een voorstel van wet
tot beteugeling van het euvel der uitver-
koopen.
HEFFING OP KOFFIE.
25 cent invoerrecht per K.G. ruwe koffie.
Naar het „Weekblad voor Kruideniers
ware" verneemt, zal de heffing op kof
fie, die bij de Millioenennota door de Re
geering in uitzicht is gesteld, worden ge
goten in den vorm van een invoerrecht op
ruwe en niet in den vorm van een accijns
op gebrande koffie, zooals aanvankelijk in
de bedoeling lag. Voorzoover de inlichtin
gen van het blad gaan kan een invoer
recht van een kwartje per K.G. worden
verwacht. Als vermoedelijke datum van in
werkingtreding der heffing wordt 1 Maart
genoemd.
VERLAGING VAN LOODSGELDEN
OP KOMST.
Door de regeering zijn algemeene toe
zeggingen gedaan in zake de verlaging der
loodsgelden. Naar wij hoorden verluiden
zou deze verlaging reeds zeer spoedig in
gaan. Ter bevoegder plaatse verzekerde
men ons dat de verlaging inderdaad in
voorbereiding is. De datum, waarop de ver
laging zal ingaan, als hoedanig wij 1 Janu
ari hoorden noemen, staat nog niet geheel
vast. Dat hangt af van de wijze waarop men
met de voorbereiding vordert.
Zijn wij wel ingelicht dan zal de verla
ging, die voor alle havens zal gelden, ten
naaste bij een vijfde van het tegenwoor
dige tarief bedragen. In bepaalde gevallen
zouden voor zekere categoriën schepen, die
regelmatig havens bezoeken, reducties kun
nen worden toegekend. „Hbld."
AFSCHEID BURGEMEESTER VAN
UTRECHT.
In de bijzondere raadsvergadering heeft
gistermiddag burgemeester Fockema An-
dreae te Utrecht afscheid genomen van den
Raad in een toespraak, waarin hij den Raad
huldigde voor de medewerking, zooveel
jaren ondervonden, waarbij spr. mededeel
de, dat hij niet minder dan 1305 raadszit
tingen had voorgezeten. De burgemeester
huldigde behalve den Raad ook de ambte
naren, het college van wethouders, den ge
meente-secretaris, het gemeentepersoneel
en de hoofden van takken van dienst der
gemeente, het politiecorps, de vrijwillige
brandweer. Spr. verlaat de stad op een
oogenblik, dat stormen haar bedreigen, maar
wij moeten vertrouwen in de toekomst blij
ven hebben. Utrecht zal steeds een belang-
rijke plaats innemen in spr's hart en met
haar wel en wee zal spr. ook in Groningen
hartelijk meeleven.
Als oudste wethouder sprak daarna de
heer A. H. Smulders den scheidenden bur
gemeester toe. Spr. wees op den vooruit
gang van de stad onder beleid van den bur
gemeester en gaf daarvan vele voorbeel
den. De burgerij heeft aldus de heer
Smulders zeer veel aan U te danken,
waarvoor wij onze welgemeenden dank en
hulde betuigen. Utrecht heeft een eervolle
naam verworven in het land en in de we
reld.
Namens den gemeenteraad sprak vervol
gens het oudste lid in jaren, de heer G.
Serton, die namens den Raad woorden van
waardeering sprak voor alles, wat de bur
gemeester gedurende bijna 30 jaren voor
Utrecht had gedaan.
Hierna volgde een receptie in het Stad
huis, waar dr. ir. G. W. van Heukelom,
hoofdingenieur bij de Nederlandsche Spoor
wegen namens de burgerij is gehuldigd en
toegesproken.
De receptie was zeer druk bezocht.
FINANCIEN VAN DEN HAAG.
Nieuwe maatregelen ter
bezuiniging.
In verband met financieele tegenval
lers tot een totaal bedrag van 1.150.000
met slechts als meevaller de raming der
opcenten dividend- en tantièmebelasting ad
300.000 hebben B. en W. van Den Haag
nagegaan, hoe dit tekort van 850.000 ge
dekt kan worden.
B. en W. stellen nu de volgende be
zuinigingsmaatregelen voor:
salarisverlaging en vergrooting der klas
sen bij het bewaarschoolonderwijs;
salarisverlaging van de vakonderwijzers
bij het lager onderwijs;
salarisverlaging voor de leeraren bij het
middelbaar en hooger onderwijs;
versobering op scholen en andere in
stellingen en een matige verhooging der
schoolgelden;
te zamen 400.000.
Opheffing van het gemeenteziekenhuis
aan het Slijkeinde, 75.000.
Verlenging van den arbeidstijd van het
personeel der ziekenhuis, ƒ30.000.
Verlaging subsidies en andere bezuini
gingen, rond, ƒ40.000.
Er blijft dan nog een tekort van onge
veer 300.000, dat gevoegd moet worden
bij het bedrag der korting op de uitkee-
ring uit het gemeentefonds, zoodat in to
taal nog voorstellen tegemoet gezien kun
nen worden ter dekking van een som van
1.970.000.
Steun aan landarbeiders.
De minister van sociale zaken heeft aan
de landarbeidersbonden medegedeeld, dat
ook voor dit jaar de bepaling zal gelden,
dat de werkloozen tijdens de reglementaire
wachtdagen mogen werken in de werkver
schaffingen of van gemeentewege geldelijk
gesteund mogen worden.
