„De ZeW reept" MAANDAG 27 NOVEMBER 1933 DE LEIDSCHE COURANl EERSTE BLAD PAG. 2 BAROMETER. TELEGRAFISCH WEERBERICHT naar waarnemingen verricht in den morgen van 27 Nov. 1933, medegedeeld door het Kon. N ju. i .eteoroL Instituut te De Bildt. Hoogste barometerst.: 766.8 te Sarna. Laagste barometerst.: 746.8 te Janmayen. Verwachting tot den avond van 28 Nov.: Matige tfijdelijke wel licht toenemende Oos telijke tot Zuid-Oos telijke wind, meest betrokken, wellicht eenige regen of nat te sneeuw, weinig verandering in tem peratuur. Na het voorbijtrekken van vrij diepe de pressies in het Noorden herstelt zich de hooge drukking in Scandinavië. Inmiddels heeft zich een ondiepe depressie over Zuid- Du itschland gevormd, die daar sneeuw en verder in het Noorden regen brengt, en blijkbaar is een vrij warme strooming op 1000 meter hoogte uit het Z.O. aangevoerd. Bij de groote vochtigheid der onderste lucht lagen is daarom voorloopig de vorstkans weer afgenomen, al zullen de Oostelijke winden voortduren. Ten Westen van Ier land is een diepe depressie verschenen, die zich ook over de Golf van Biscaje uit breidt. In Engeland en Schotland kwam plaatselijk lichte vorst bij nevelig weer voor, in Scandinavië nam de vorst in Zuid- Zweden toe, in het Noorden valt regen of sneeuw. Frankrijk heeft windstil weer met mist en plaatselijk sneeuw. In verband met de diepe depressie in het Westen, is de ver dere ontwikkeling van het weer onzeker. LUCHTTEMPERATUUR. Temperatuur des middags te half drie 2.7 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS c.a.: Van Maandagnamiddag 4.24 uur tot Dinsdagmorgen 7.12 uur. HOOG WATER. Te Katwijk: op Dinsdag 28 November nam. 12.07 uur. Verder zal verwijden. Naar men weet, is die breuk ontstaan vanwege het feit, dat de Britsch-Afrikaansche groep in de Wet gevende Vergadering is teruggekomen op het besluit, aan een de Duitsche bevolking bevoordeelende grondwetswijziging mede te werken. Dit terugkomen vond zijn oor zaak in de heftige Nazi-propaganda en propaganda voor teruggave van het man daat aan Duitschland, die in het mandaats- gebied werden en nog steeds worden ge voerd. Wederom als gevolg hiervan trok ken de Duitsche leden der Wetgevende Vergadering zich uit dit lichaam terug. Nu ook de Duitsche leden van den Uit voerenden Raad een soortgelijk besluit hebben genomen, is de vreemde situatie ontstaan, dat de Duitsch-voelende bevol king geheel zonder actieve vertegenwoor digers is komen te ziten. LITWINOF NAAR EUROPA VERTROKKEN Naar Italië Litwinof is Vrijdag met de „Conté di Savoia" naar Europa vertrokken. Alvorens naar Rusland terug te keeren zal hij een bezoek brengen aan Italië en met Mussolini :onferereeren. Roosevelt en Litwinof hebben in hun af- scheidsboodschappen verklaard, dat het behoud van den vrede de hoeksteen moet zijn in de betrekkingen der beide landen. HET RIJKSDAGBRANDPROCES WAAR IS DE RIJKSDAGBRAND GEBLEVEN? Tallooze „Peters" Toen de Bulgaarsche beklaagde in het Rijksdagbrandproces, Popoff, indertijd ge arresteerd werd, vond men in zijn bezit aan aantal kwitanties, onderteekend met den naam „Peter". De politie, die erg nieuwsgierig is, wilde graag weten, wie deze Peter was, maar Popoff verklaarde, dat zelf niet goed te weten. Het was een individu, waarvan hij naam, adres, natio naliteit en telefoonnummer niet meer ken de, maar dat hem als een tolk voor de Russische taal en als een man van vertrou wen aanbevolen was. De heer Peter had o.a. een fotografie toestel voor Popoff gekocht en diverse kranten en boeken, welke laatste hij naar Bulgarije had doorgesmokkeld. Voor al deze uitgaven had Popoff hem betaald en de kwitanties ontvangen, welke hem later zoo zouden compromitteeren en nu een rol in het proces spelen. In het voorbijgaan zij gezegd, dat deze kwitan ties en de uitgaven, welke zij dekken, met de misdaad van den brand hoogst waarschijnlijk hoegenaamd niets te maken hebben. Daarom worden ze dan ook niet aan zulk een scherp onderzoek onderwor pen. Wel daarentegen hoopt men aan de hand van deze documenten Popoff in de mis daad van hoogverraad te verwikkelen. De vraag is, of Popoff en casu quo de andere twee Bulgaren van hun verblijf in Duitsch land gebruik gemaakt hebben om tegen de veiligheid van den Duitschen staat te agee- ren. Tot nu toe is daarvan niet veel gebleken en wanneer deze kwitanties ook niets op leveren tegen Popoff, heeft men niets meer. Maar nu is maar de vraag, wie deze „Pe ter" is. Verschillende getuigen komen met alle rnogeliike Peters aandragen, maar geen van allen blijkt de ware Peter te zijn. IIET POLITIEK GEDEELTE BEGONNEN Heden treedt het Rijksdagbrandproces, dat reeds 2 maanden duurt, in een nieuw en belangrijk stadium, doordat met het po litieke gedeelte ervan begonnen wordt. Men vermoedt, dat dit 10 a 14 dagen zal duren. Tot nog toe zijn van de zijde van den procureur-generaal ongeveer 40 getui gen gedaagd. Vandaag wordt slechts één getuige ge hoord, n.l. Kriminalpolizeirat Heller van het politiepraesidum te Berlijn. Heller gaf in een uitvoerige verklaring een overzicht van den toenmaligen politieken toestand en voornamelijk van de actie der communisti sche partij in de periode van einde 1932 tot Maart j.l. Getuige Heller citeert tal van uitlatin gen van communistische leiders uit dien tijd. Op den districtsdag van het K. P. D. district Midden-Rijngebied op 4 Decem ber 1932 verklaarde o.a. Torgler, dat de massa der georganiseerde arbeiders voor bereid moest worden voor den strijd voor het ten val brengen van de fascistische dictatuur, teneinde een arbeiders- en boe renrepubliek te kunnen oprichten. Voorts hebben bij deze zelfde gelegenheid in een geheime zitting onbekende buitenlandsche communistenleiders instructies gegeven over ondermijningswerk bij Rijksweer en politie.Krachtig ondermijningswerk bij deze tegenstanders werd beschouwd als een der voornaamste taken van de partij, waarbij alle ten diensten staande middelen ge bruikt moesten worden. Vooral jonge vrouwelijke communisten moesten ids propagandisten gebruikt worden. Zij moes ten toenadering zoeken tot belangrijke personen en dezen tot het prijsgeven van dienstgeheimen zien te bewegen. Dimitrof, wiens 80-jarige moeder weder om op de publieke tribune zit. heeft zeer geïnteresseerd naar de getuigeverklaring van Kriminalrat Heller geluisterd en voortdurend aanteekeningen gemaakt. NED. OOST-INDIE VERZET TER WESTKUST VAN ATJEH. Tien Atjehers het bergterrein Ingetrokken. Aneta seint uit Koetaradja: Een tiental Atjehers, afkomstig uit de Kampong Lhong, gelegen op een afstand van 65 K.M. van Koetaradja, trok het berg terrein in met het doel verzet tegen het gouvernement te plegen. Zij wilden ver moedelijk een daar patrouilleerende bri gade overvallen. Ter waarschuwing zijn enkele brigades er heen vertrokken, alsmede de geweste lijk militair commandant van Atjeh en de beide assistent-residenten. Dê bevolkingshoofden verzochten tot hedenmiddag 12 uur uitstel alvorens de militaire actie zou aanvangen, om zelf de opstandelingen op te vatten. De streek van Lhong in de Daja-land schappen is van ouds bekend. Periodiek doen zich daar herhalingen voor van actie tegen het gouvernement, laatstelijk nog in 1926. FISCAAL IN HOOGER BEROEP. Het vonnis in zake de muiterij. Aneta seint uit Soerabaja: De fiscaal bij den zeekrijgsraad heeft hooger beroep aangeteekend tegen de von nissen van den zeekrijgsraad in zake de eerste groep veroordeelden van de muiterij der „Zeven Provinciën". BUITENL. BERICHTEN CORRESPONDENTIE. Abonné: Wenschen betreffende her opbouw van St. Petruskerk behoeven o. i. niet door middel van de courant bekend gemaakt te worden. Daarom achen wij plaatsing van uw ingezonden stuk (even als de andere stukken over hetzelfde on derwerp) niet noodig en niet nuttig. A. Dat is vermeld in een Kamerover zicht hetwelk beknopt de belangrijkste discussies en besluiten mededeelt. TREINBOTSING IN FRANKRIJK. Dertig arbeiders gewond. Te Montbéliard bij Besangon (Oost- Frankrijk) is Vrijdagavond een trein op een arbeiderstrein gereden. Dertig arbei ders werden daarbij gewond, van wie vijf ernstig. Een aantal wagons werd zwaar be schadigd. VIER SLACHTOFFERS VAN EEN ONGELUK. Voor het eerst weer aan den arbeid. In de gemeentelijke gasfabrieken te Neustrelitz heeft Vrijdag een ernstig onge luk plaats gegrepen. Bij het sloopen van een ouden oven, brak de kraanbalk, waar aan het ovenblok werd opgeheschen. Vier arbeiders werden onder het neer vallende blok bedolven. Eèn hunner was op slag dood, twee anderen liepen een zware schedelbreuk op, terwijl de vierde arbei der er met lichte ontvellingen afkwam. De vier slachtoffers waren gisteren, na geruimen tijd werkloos te zijn geweest, voor het eerst weder aan den arbeid ge- AUTO DOOR TREIN AANGEREDEN. Twee dooden, drie gewonden. De Rijksspoorwegen deelen mede, dat Zaterdagavond 'n vijf personen bevattende auto in de buurt van Neuendorf (Duitsch land) met volle vaart tegen de neergelaten spoorboomen is gereden en deze heeft ver nield. De auto werd aangereden door den juist passeerden goederen. Twee personen zijn gedood, de andere drie gewond. REGEN EN STORM IN ITALIë. De regenval en de stormen in geheel Italië duren voort. In Loreto is een huis van twee verdiepingen geheel weggezonken in den grond, die door den aanhoudenden regen week was geworden. Aan de Zuid- West-kust heeft de storm hier en daar schade aangericht in de havens. In Ancio werden de losgeraakte visschersschepen met groote moeite weer binnengehaald. Drie booten en zeven visschers worden echter nog vermist. Een ernstig ongeluk gebeurde in de Straat van Messina op het veerschip „Scil- la", dat vier personenwagens van den snel trein PalermoRome aan boord had. Een dezer wagens raakte door de hooge zee los en sloeg om, waarbij twee personen zwaar en vijf licht gewond werden. De gewonden zijn in het ziekenhuis van Messina opge nomen. 300 RUSSISCHE SCHEPEN IN IJS BEKNELD. Uit Leningrad wordt gemeld, dat op de binnenwateren tusschen Leningrad en het Ladoga-meer 300 schepen door ijsmassa's worden bedreigd. Aangezien de vier ter assistentie gezonden kleine ijsbrekers niet in staat zijn de schepen alle te redden, heeft de regeering eenige genie-afdeelingen van het Roode Leger naar de bereigde pun ten gezonden om de ijsmassa met behulp van dynamiet te breken. BINNENLAND DE LEVERING VAN VEE. Tot nu toe is deze alleszins bevredigend verloopen. De levering van vee aan de Crisis-Rund- vee-centrale blijft, met het oog op het aan tal runderen waarmede de veestapel zal moeten worden beperkt en het tijdsbestek binnen hetwelk de inkrimping zal moeten zijn tot scand gekomen, een bevredigend verloop hebben. Indien wekelijks de hoeveelheden gele verd worden, welke tot di:sverre werden afgenomen, laat zich vólgens de thans daar voor bestaande schattingen en verwachtin gen aanzien, dat door vrijwillige beperking van den veestapel het vereischte evenwicht tusschen de melkproductie en den econo misch loonenden afzet van zuivelproduc ten zal kunnen worden tot stand gebracht, op het daartoe gestelde tijdstip. Sedert 17 October, den dag, op welken de leveringsmogelijkheid werd geopend, tot en met 24 November werd een zoodanig aantal dieren geleverd, dat gedurende de maand December de vrijwillige levering zal worden mogelijk gemaakt. Het ligt in de bedoeling van Januari 1934 af regelma tig mededeeling te doen, welke de stand der leveringen is, zoodat ieder betrokkene zal kunnen medewerken tot het door vrij willige medewerking bereiken van het ge stelde doel. DE REGEERING EN DE GROOTE GEZINNEN. Betere regeling kindertoeslag. Zooals reeds werd bekend gemaakt heeft de Regeering besloten tot een herziening, met ingang van 1 Januari 1934, van de voor het Rijkspersoneel geldende bezoldigings- regelen onder meer in dien zin, dat alle sa larissen met 10 pet. zullen worden vermin derd, waarbij echter het minimumbedrag van den kinderbijslag op 60.per kind gehandhaafd zal blijven. Ter zake is door de Regeering nader be slist, dat de kinderbijslag van ambtenaren, met 4 en meer daarvoor in aanmerking ko mende kinderen, niet zal dalen beneden het thans door hen aan kindertoeslag genoten bedrag, zoolang het aantal kinderen, waar voor bijslag wordt genoten, niet vermin dert. CONGRES VAN DEN V.D. BOND. Op de jaaiTijksche alg. verg. van den Vrijz. Dem. Bond kwamen enkele belang rijke punten aan de orde. Uitvoerig werd gedebatteerd over het beleid der Kamerfracties en dat van de V.D. ministers. Na een rede van den heer Ketelaar werd met algemeene stemmen de volgende mo tie aangenomen: „De algemeene vergadering van den V. D.-Bond spreekt als haar meening uit, dat de toestand van 's lands financiën tot be zuiniging zoowel op openbaar als bijzonder onderwijs moet leiden en spreekt haar vertrouwen uit in het beleid van den mi nister van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen". Alle andere moties ten aanzien van het beleid van minister Marchant vervielen hiermede. SPREKEN VERBODEN. Emma Goldman, een bekende internatio nale figuur in de anti-militairistische be weging, zou Donderdagavond te Apeldoorn voor de Anti-Militairistische Vereenigmg optreden. Bij haar aankomst aldaar werd haar van poliliewege aangezegd, dat haar op last der regeering het spreken verbo den was en zij als ongewenschte vreemde linge over de grens moest worden geleid. Hieraan is bereids gevolg gegeven. Provinciale aanbestedingen. Door het Prov. Bestuur van Zuid-Hol land is heden aanbesteed het verbeteren van den Westvlietweg langs het Rijn-Schie- kanaal van de Oude Tolbrug tot de Hoorn brug in de gemeenten Stompwijk en Rijswijk. Laagste inschrijf ster was de N.V. P. C. Zanen te Haarlem voor 13.770. Ged. Staten van Zuid-Holland hebben heden aanbesteed het onderhouden van de Provinciale wegen in het Westland (A Nos. 13. 14, 15, 16 en 56 van het Provin ciale Wegenplan) gedurende het dienst jaar 1934. Het laagst werd ingeschreven door C. Kruijff te Voorschoten voor 26.349. Nieuwe fabrieken van De Gmyter. De N.V. De Gruyter en Zoon heeft op dracht gegeven tot den bouw van nieuwe fabrieken, die een plaats zullen vinden op 16.000 vierkante meter aan de Dieze. De bouw is gegund aan de aannemersfirma Jac. van Dun. De kosten van de nieuwe fabrieksgebou wen plus de inrichting, zullen ruim vier ton beloopen. De bouw zal in December aanvangen en in Juni 1934 hoopt men ge reed te zijn. Stads Gehoorzaal iiimii A HEDENAVOND^» UUR V Graals^pl St. Lidwina Uitgebreid voorprogramma Kaarten verkoop vanaf 7 V uur aan de zaail. KERKNIEUWS MGR. PACIFICUS BOS, O-M.Cap. Voorzien van de laatste H. Sacramenten. Door den HoogEerw. Pater Provinciaal der Capucijnen werd bericht ontvangen, dat zijn HoogEerw. Excellentie Mgr. Faci- ficus Bos, Oud-Apostolisch Vicaris en Apos tolisch Administrator van Nederlandsen Borneo 5 Nov. j.l. voorzien is van de laat ste H.H. Sacramenten. Mgr. was in gezelschap van den Provi caris, den HoogEerw. Pater Tarcisius, op reis in het binnenland te Sedjiram, waar hij zulk een hevigen aanval kreeg van de suikerziekte, waaraan Mgr. reeds langen tijd lijdende is, dat toediening van het 11. Oliesel wenschelijk werd geoordeeld. Den 7 November is Mgr. overgebracht naar het ziekenhuis te Pontianak. De toestand is thans zooveel verbeterd, dat Mgr. dezer dagen het ziekenhuis zal kupnen verlaten. PATER L. STEGER S.J. t Op 75-jarigen leeftijd is te 's Gravenhage in het R.K. Ziekenhuis overleden paier Lucien Steger S.J., sedert October 1925 verblijf houdend in het St. Aloysius-Col- lege aan de Oostduinlaan te 's Graven hage. Pater Steger werd in 1858 geboren en trad in 1877 in de Sociëteit van Jezus. Hij was eenigen tijd werkzaam als leeraar. Vervolgens arbeidde de thans ontslapene te Amsterdam, St. Franciscus Xaverius (Krijtberg), de voormalige parochie van O.L.V. O. O. te Rotterdam (Wijnhaven) en te Oosterhout, waarna hij werd overge plaatst naar de O. L. Vrouwekerk aan de Elandstraat te 't Gravenhage, alwaar hij spoedig zeer gezien was als predikant en als directeur der Dames-Congregatie. Pater Steger, die zeer muzikaal was, nam een werkzaam aandeel in de beoefening van de kerkmuziek, componeerde verschil lende gezangen en liederen. Ook als schrijver was pater Steger be kend. Hij schreef verschillende werken o.a. over Kardinaal Bellarminus. Ter gelegen heid van diens heiligverklaring leidde hij het Triduum in de Elandstraatskerk ge houden. Het laatst door hem geschreven werk is „Offerzielen". Zijn gezondheidstoestand noopte hem zijn arbeid aan anderen over te dragen. Sedert October 1925 was de overledene rustend. De plechtig uitvaartdiensten zullen wor den gehouden in kapel van het College .Oostduinlaan 50) op Woensdag a.s. om 9 uur, waarna de begrafenis op het kloos terkerkhof van Huize Mariëndal bij Grave zal plaats hebben- Gemeentelijke Aankondigingen. HERINENTING TEGEN POKKEN B. en W. van Le^en brengen ter alge meene kennis, dat^p Woensdag 6 Decem ber 1933, des AiidJags van 2 tot 3 uur, in een van de bi ceel Breestraat Bureau van gelegenheid zal iooze inenting ken. A. VAN EJË SAN BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 27 November 1933. ^okalen van het per- arin is gevj^tig'd het feskundigrfi Dienst, «forde^i ïgegev^T tot koste- nentirj^ tegen pok- AGENDA LEIDEN. Dinsdag. Fritz Hirsch Operette „Das Drei- madlerhaus" Schouwburg 8.15 uur. Maandag. Filmvertooning „Das Meer Ruft" en Graalfilm, Stadsgehoorzaal, 8 uur. Maandag. Derde Abonnementsvoorstelling. „De Gouden Kooi", Schouwburg, 8.15 uur. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken wordt van Maandag 27 Nov. tot en met Zondag 3 Dec. a.s. waargeno men door apotheek: W. Pelle, Kort Rapen burg 12, Tel. 594. REIS NAAR BEAURAING. Zooals wij verleden week reeds meldden, zal de reis naar Beauraing, die voor onze lezers is georganiseerd, morgen aanvangen. De deelnemers worden verzocht morgen ochtend te kwart voor acht aanwezig te willen zijn vóór ons bureau op de Papen gracht, vanwaar de touringcar vertrekken zal voor deze tweedaagsche reis. Men gelieve te denken aan het bewijs van Nederlanderschap. LUCHTVAART DE „POSTJAGER" MAAKT EEN PROEF VLUCHT. Uren boven Nederland. Hedenmorgen te 8.25 uur is de „Postja- ger", die tot nu toe nog alleen boven een der vliegterreinen in de lucht is geweest, voor zijn eerste proefvlucht boven Neder land van Schiphol gestart. Aan boord bevonden zich, behalve de volledige bemanning, bestaande uit de hee- ren Asjes, Geyssendorffer en Van Straten, dr. ir. J. H. van der Maas van den Rijks studiedienst voor de Luchtvaart, die de verschillende waarnemingen verrichtte welke noodig zijn voor de eventueele toe kenning van het luchtwaardigheidsbrevet, aan het toestel, dat naar men weet een recordvlucht naar Indië zal maken. Het luchtvaart-radiostation Schiphol had kort na den start reeds een uitstekende ver binding met den „Postjager" tot stand ge bracht. Verwacht werd, dat het vliegtuig vanmid dag tusschen drie en half vier weer op Schiphol zou alnden. Te ongeveer half twee hedenmiddag vloog een vliegtuig over onze stad waar in wij meenden den snellen „Postjager" te herkennen. STADSNIEUWS FILMVERTOONING IN DE STADSGEHOORZAAL Er was groote belangstelling, zoowel 's middags als 's avonds voor de vertooning in de Stadsgehoorzaal van de Graal-film en van de eerste Eidophon-productie „Das Meer ruft", en die belangstelling was niet ten onrechte. Het programma van deze avond was samengesteld volgens het gebruikelijk bioscoop-recept: eerst een zeer interessant journaal (o.a. de aankomsl van Lindbergh en de onthulling van het Lorentzmonument te Leiden), daarna een dol-vermakelijke teekenfilm en vervolgens de beide hoofdfilms: het Lidwina-spel van de Graal en „De zee roept". De Graal, niet tevreden met het goede, streeft naar het beste, zoowel in de massa regie der Stadionspelen, als in de verfil ming daarvan. Deze opname van het St Lidwina-spel uitgevoerd bij de eeuw herdenking van deze Hollandsche heilige te Schiedam is zeer goed geslaagd. Zelfs zij, die niet het geluk hadden het spel in zijn vollen kleurenrijkdom met eigen oog te aanschouwen, krijgen bij deze film een indruk van de overweldigende schoonheid, die van deze massa-regie uitgaat. De ver schillende close-ups geven bovendien een treffende kijk op de intense toewijding, waarmede de Graalmeisjes dit vrome en diepzinnige spel spelen. Ook „Das Meer ruft" is een film, die onze belangstelling verdient. Het is de eerste ge luidsfilm, opgenomen volgens een nieuw en beter procédé, uitgevonden door een katholiek priester en door de „Eidophon" geëxploiteerd, maar 'n leek op cinematogra ph isch gebied zal het onderscheid tusschen deze en andere geluidsfilms nauwelijks op merken. De film verhaalt van het stormachtig le ven van een ruigen zeerob, wiens hart naar zee trekt. De zee gaat hem boven al les zelfs boven vrouw en kind. De zee is voor hem voorwaarde van levensgeluk, maar tevens de oorzaak van veel ramp spoed en ellende. De tragische en vreemde lotgevallen van den wel ruwen, maar om zijn ongerept karakter toch sympathieken zeeman Terje, worden in deze film met veel talent uitgebeeld. De film is spannend van begin tot einde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 2