25ste Jaargang
DONDERDAG 23 NOVEMBER 1933
No. 7668
y
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS.
Stadsgehoorzaal - Leiden
£aid&(iïie(3oufyCMit
DE ABOftNElviEftlSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
E»ij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
MENSCHENVLEESCH MAG NOOIT
GOEDKOOP ZIJN".
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 3ü woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m
verhuur, koQp en verkoop: 0.50
Met het overlijden van den politieken
hoofdredacteur van het „Vaderland", den
heer Roodhuyzen, heeft de Nederlandsche
pers een zeer bekwaam journalist verlo
ren. Zijn artikelen werden gelezen en
genoten ook door zeer velen, die 't er niet
mee eens waren.
onder de verdiensten van wijlen den
heer Roodhuyzen is dezer dagen ook ge
memoreerd zijn sympathie en ijveren voor
de gezonde sport.
Dit is voor een medewerker van het „Va
derland" aanleiding, om te herinneren aan
een artikel van Roodhuyzen in het „Va
derland" van 17 Juni 1933, waar hij het
maatschappelijk kwaad van de excessen
der sport brandmerkte. Het artikel droeg
den titel: „Menschenvleesch mag nooit
goedkoop zijn".
Wij willen hier ook gaarne uit bedoeld
artikel enkele gedeelten citeeren, gedach
tig aan het „Frappez souvent et frappez
fort", wat vrij vertaald beteekent: de aan
houder wint. Oók wij willen het hopen:
de aanhouder in den strijd tegen de sport-
o v e r d r ij'v i n g.
Roodhuyzen schreef zijn artikel naar
aanleiding van een nieuwe ramp in den
onzinnigen wedren naar het verbeteren van
een wereldsnelheidsrecord.
„Kan men zich zoo schreef hij iets
ergerlijkers voorstellen dan dat duizenden,
en nog eens duizenden, ademloos van op
winding, staan te kijken naar een schouw
spel, dat alleen dan interessant is, als „er
iets gebeurt"? De duizenden zijn de schul
digen, die, geheel in den geest van dezen
tijd, het best zijn te vergelijken bij den
Engelschman, die den leeuwentemmer na-
reisde, in de hoop er eens getuige van te
zullen wezen, hoe deze man der lugubere
broodwinning door den Koning der
Woestijn zou worden opgepeuzeld".
Zeker, de snelvaart heeft in onzen jach-
tigen tijd haar nut, maar de Overheid late
haar alleen toe als proef, als zuiver we
tenschappelijk experiment en dus genomen
in tegenwoordigheid van enkele mannen
van het vak. „Die duizenden op menschen
vleesch belusten, een tas de badauds, be
hoeven daar niet de hoogeschool te bezoe
ken in zake opvoeding in de amoraliteit.
Die duizenden zijn van het allooi van de
bezoekers van bokswedstrijden, die het
hartverheffend schouwspel willen bijwonen
van de verandering van een mensch, ge
schapen naar Gods beeld, in een bal ge
hakt. En in plaats, dat de Overheid die
kampioenen arresteert en ze met een paar
jaar hard labour straft, geniet die heerlijke
vertooning haar bescherming"
„Men wordt oproering, als men leest van
de sommen gelds, door een waanzinnige
wereld aan zulke nietsnutters, aan zulke
koningen der demoralisatie ten beste ge
geven. En dubbel oproerig, als men be
denkt, hoe de echte kunst vaak om brood
loopt, hoe tooneel en muziek en schilder
kunst een moeilijken tijd doormaken".
„De wereldoorlog heeft zeker voor een
groot deel die verwording, die ons aan het
decadente tijdperk van het Romeinsche
Keizerrijk herinnert, op zijn geweten.
Sinds dien trekt men zich van een men-
schenleven weinig of niets aan. En dat is
nog verklaarbaar bij die volken, die op
last van de Overheid er aan meegedaan
hebben hun medemenschen bij duizenden
tegelijk naar de andere wereld te helpen,
maar het kwaad is helaas doorgevreten ook
tot die volken, die deze schitterende opvoe
ding in de leer van: Heb uw naaste lief als
u zeiven, niet hebben genoten".
„lederen morgen, vooral Maandagmor
gen, vraagt men zich weer met schrik af,
welke menschenlevens de auto's en de xao-
torfietsen, die ergste van Belzebubs uitvin
dingen, weer hebben vernield. En het be
droevendste is, dat wie een slachtoffer
maakt en daarvoor doorgaans tamelijk licht
gestraft wordt, allerminst met den nek
wordt aangezien".
En dan eindigt Roodhuyzen met te ver
trouwen, dat alle voorstanders van de ge
zonde sport, tot welke hij de eer heeft te
behooren, de Overheid er toe zullen drin
gen, alle vertooningen op lichamelijk ge
bied, die een volk demoraliseeren, te ver
bieden, de bokswedstrijden in de eerste
plaats.
RECTIFICATIE.
In de driestar van gisteren is de voor
laatste alinea door een fout ter zetterij on
leesbaar geworden. Men leze:
Maar door de eischen van eind-examens
enz. worden zij in dit streven geremd, van
wege den overvloed van stof, kwalitatief
en kwanitatief, die verwerkt, „ingestapmt"
moet worden.
EEN INTERPELLATIE, DIE TIJD-VERLIES IS. W E E R
EEN DEBAT OVER DEN ZOMERTIJD.
DEN HAAG, 22 November.
De Kamer heeft een geheelen middag
verspild aan een volkomen overbodige in
terpellatie van den heer Cramer (S.D.
A.P.) met betrekking tot de politieke ge
beurtenissen in Indië. Om met den heer
Feber (R.K.) te spreken: deze interpel
latie heeft zakelijk weinig nieuws ge
bracht en wij stemmen met den katholie
ken afgevaardigde in, waar hij de Kamer
op het hart drukte, voortaan bij het toe
staan van dergelijke interpellaties mati
ging te betrachten. Bovendien: in gemoe-
de mag de vraag worden gesteld of de heer
Cramer wel de aangewezen man mag
worde geacht gezien zijn houding aan
genomen bij zekere gebeurtenis om de
regeering te adviseeren over de wijze,
waaroj? zij in Indië het gezag moet hand
haven.
Zooals te doen gebruikelijk is, stelde de
interpellant den minister van koloniën, den
heer Colijn, een aantal vragen. De heer
Cramer was bang, dat door het in den
laatsten tijd verscherpte politioneele op
treden de politieke tegenstellingen zouden
worden toegespitst. Bovendien vreesde hij,
dat de Indische volksbeweging verkeerde
banen zou inslaan door de beperking van
het recht van vereen iging en vergadering.
Bovendien nam de heer Cramer de Indi
sche volksleider ir. Soekarno in bescher
ming, die door de Regeering wegens ver
storing van de openbare orde en de rust
met interneering wordt bedreigd. Hij
wraakte het, dat de regeering begin Augus
tus zoo krachtig tegenover de inheemsche
volksbeweging en hare leiders, met name
tegen ir. Soekarno, is opgetreden Boven
dien wilde de interpellant de exorbitante
rechten in Indië zien afgeschaft c.q. buiten
toepassing laten.
Een door hem ingediende motie, waar
van het eerste deel, dat zooveel mogelijk
het recht van vereeniging en vergadering
wilde ontzien, volkomen zinledig was
de heeren Joekes (V.D.) en Feber
wezen hierop uitdrukkelijk en de heer C o-
1 ij n merkte op, dat ook de Indische regee
ring niets anders beoogt en het tweede-
deel, dat opheffing c.q. afschaffing der
exorbitante rechten vroeg, voor de meer
derheid onaanvaardbaar was afgezien
daarvan is het toch reeds een onmogelijke
figuur, dat de regeering bepaalde haar toe
laat werd met 20 tegen 50 stemmen ver-
komende rechten per motie ongebruikt
worpen. Naast de stemmen van de sociaal
democraten en de revolutionairen de Vis
ser en Sneevliet, liet niemand zich voor
dit socialistisch paradepaardje spannen.
Vrijwel alle sprekers o.a. de nieuwe
anti-revolutionaire koloniale specialiteit
oud-gouverneur Rutgers, de heer Boet,-
zelaar (C.H.), de katholiek Feber, de
vrij zinnig-democraat Joekes en de libe
raal van Kempen oordeelden de ge-
heele interpellatie mede gezien de
schriftelijke vragen, die enkele maanden
geleden reeds door den partijgenoot van
den heer Cramer, den heer Vliegen, aan
de regeering naar aanleiding dezer zelfde
gebeurtenissen waren gesteld volkomen
overbodig. Zij leverde slechts de gereeds
aanleiding voor de heeren de Visser
en Sneevliet om revolutionaire propa
ganda te voeren.
Na de interpellatie-Cramer is de Kamer
overgegaan tot de behandeling van de be
grooting van Binnenlandsche Zaken, waar
al jarenlang telkens de zomertijd het eer
ste programpunt is. Dezen keer had het
onderwerp een bijzonder relief, doordat de
gelegenheid werd benut, om tegelijkertijd
het initiatiefontwerp tot afschaffing te be
handelen, dat verleden jaar door den anti
revolutionair van den Heuvel en den
Christelijk-Historischen afgevaardigde Bak
ker werd ingediend.
De sociaal-democraat ir. Van der Waer-
den opperde een middenweg, die zoowel
voor de steden als voor het platteland
aanvaardbaar zou zijn. Hij wenschte
's winters den West-Europeeschen en 's zo
mers den Midden-Europeeschen tijd. De
tijdwisseling zou dan moeten plaats vin
den op den datum, waarop in andere lan
den de zomertijd ingaat. Internationale
verwikkelingen teng^-'olge van het tijds
verschil waren dan óok de wereld uit'
De heer Van der Waerden heeft in een
motie aan de Regeering de vraag gericht,
om deze oplossing in overweging te ne
men.
Heden wordt zoowel over het ontwerp als
over de motie gestemd.
Er was een vrij verward debatje, waar
op wij morgen terugkomen. Eveneens ko
men we dan terug op het debat over de
af deeling: Binnenlandsch Bestuur, waar
over heden reeds de heeren Lingbeek en
Schaepman het woord voerden.
Hitier bereid tot Verdrag
met Frankrijk.
DUITSCHLAND KEERT NIET NAAR
GENèVE TERUG
HET EERSTE IN^'SRVIEW AAN EEN
FRANSCHMAN TOEGESTAAN.
Hitier vindt den oorlog een waanzinnig
iets.
De „Matin" publiceert den inhoud van
het gisteren reeds gemelden interview, dat
Rijkskanselier Hitier heeft toegestaan aan
den redacteur buitenland van „L'Informa-
tion", de Brinon.
Hitier heeft verklaard, aldus de Brinon,
dat zijn houding steeds dezelfde is geble
ven. Hij wenscht bespreking en beraadsla
ging, omdat hij daarin de garantie voor den
vrede ziet. Hij wil, dat deze waarachtig
vrede tusschen loyale tegenstanders zal
worden gesloten. Hij heeft zulks reeds
herhaaldelijk verklaard, maar men heeft
hem steeds op wantrouwende wijze geant
woord. Hitier legde er den nadruk op ge
heel Duitschland achter zich te hebben. Ik
heb voor mijn volk niet geheim gehouden,
wat ik wil. Het volk heeft mijn politiek
I goedgekeurd.
I Hitier gelooft aan de noodzakelijkheid
j van een Duitsch Fransche overeenstem
ming. Ik heb de overtuiging, dat wanneer
I de kwestie van het Saargebied, dat Duitsch
land is, eenmaal geregeld is, niets Duitsch-
land en Frankrijk in tegenstelling met
elkander kan brengen. Elzas Lotharingen
is geen geschilpunt, doch hoe lang zal men
nog moeten herhalen, dat wij noch willen
absorbeeren, wat ons niet toebehoort, noch
dat wij ons door iemand willen laten be
minnen, die niet van ons houdt. In Europa
bestaat geen enkel geschil, dat een oorlog
rechtvaardigt. Alles is te regelen tusschen
de volken, wanneer rij het gevoel van eer
i en verantwoordelijkheid bezitten. Er is een
van vaderlandschen geest bezield Polen en
een niet minder aan zijn tradities gehecht
Duitschland. Tusschen hen bestaan ver
schillen en wrijvingspunten, die het gevolg
zijn van een slecht verdrag, maar niets,
wat waard zou zijn het kostbaarste bloed
te vergieten. Want het zijn steeds de bes
ten, die op de slagvelden vallen. Daarpm is
tusscher. Duitschland en Polen een verdrag
van goede nabuurschap mogelijk.
Men beleedigt mij, wanneer men verder
verklaart, dat ik den oorlog wil. Zou ik
iets waanzinnigs willen? Den oorlog? Hij
zou geen regeling t-engen, maar slechts
den toestand der wereld verslechteren. Hij
zou het einde van onze rassen beteekerien,
en in de volgende tijden zou men zien, hoe
Azië zich op ons continent zou vastzetten
en het bolsjewisme zou triomfeeren. Hoe
zou ik een oorlog wenschen, terwijl toch
nog de gevolgen van den laatsten oorlog
op ons drukken en zich nog 30 of 40 jaren
zullen doen gevoelen. Ik strijd niet voor
het heden, maar ik denk aan de toekomst.
Ik heb voor mij een lange binnenlandsche
politieke werkzaamheid. Ik heb het volk
weer het begrip van zijn eer gegeven, ik
wil het ook we°r zijn levensvreugde schen
ken. Wij bestrijden de ellende. Reeds
hebben wij de werkloosheid teruggedron
gen, maar ik wil wat beters presteeren. Ik
zal nog jaren noodig hebben om dat te be
reiken. Gelooft U, dat ik mijn werk door
een nieuwen oorlog zou willen teniet doen?
De correspondent wees in dit verband op
de uiterlijke vertooningen in Duitschland,
de vreugde van de verheerlijking der
kracht.
De Rijkskanselier antwoordde hierop, dat
Duitschland in staat moet zijn zich te verde
digen. Zijn program is als volgt te preci
seeren: Geen Duitscher voor een nieuwen
oorlog, maar voor de verdediging van zijn
vaderland het geheele volk. Wanneer de
jeugd in Duitschland in rij en gelid mar
cheert, wanneer zij dezelfde kleeding
draagt, dan is dat omdat zij de nieuwe orde
ning en haar garantie belichaamt.
Het gesprek ging vervolgens over de
middelen, welke het Duitsch-Fransche pro
bleem in het reine zouden kunnen brengen.
Mijn vaderland is niet een natie van den
tweeden rang, maar een groote natie, wel
ke men een onverdraaglijke behandeling
heeft opgedrongen. Wanneer Frank-
rijk zijn veiligheid wil vin
den in een verdrag ben ik
bereid alles aan te hooren,
alles te begrijpen, alles te
ondernemen.
Men weet tamelijk precies, waarin de
door Duitschland geëischte gelijkheid be
staat.
Voorts wees Hitier er met nadruk op, dat
hij alleen over de politiek van Duitschland
beslist, en dat, wanneer hij zijn woord
geeft, hij gewend is het te houden.
Toen de ondervrager Hitier vroeg, of hij
van plan was, naar Genève terug te keeren
zeide de rijkskanselier:
„Door Genève te verlaten heb ik een
noodzakelijke daad verricht en ik geloof
klaarheid te hebben geschapen. W ij zul
len niet naar Genève terug
keer e n. De Volkenbond is een inter
nationaal parlement, waarin groepen mo
gendheden tegenover elkaar staan en zich
roeren. De misverstanden zijn daar verer
gerd in plaats van opgelost te zijn. Ik ben
steeds bereid en heb daar juist h^t voor
beeld van gegeven onderhandelingen
aan te knoopen met degenen, die met mii
willen praten".
DE KAAGWEEK.
Wij ontvingen uit Warmond het volgend
bericht:
„Reeds enkele dagen loopt door de ge
meente het gerucht, dat de Kaagweek 1934
niet gehouden zal worden. Wij hebben te
dezer zake eens nader geinformeerd en
toen is ons gebleken, dat inderdaad met
deze mogelijkheid rekening gehouden kan
worden. Men deelt ons n.l. mede, dat door
het bestuur van de Kaag ook nog geen
aanvraag is ingediend bij de verbonden
watersportverenigingen, welke vereeni
ging eerstdaags vergadert, om de dagen
voor deze wedstrijden te willen bepalen.
Wellicht is de gevoerde actie in het afge-
loopen seizoen hieraan niet vreemd."
Deze mededeeling schijnt ons nog al
tendentieus
Men kan er mee beoogen, bij degenen, die
tegen de watersport-excessen hebben ge
ageerd, vrees of spijt te verwekken, nu zij
voor zich zien een gevolg, dat zij niet be
doeld of verwacht hadden!
Men kan er óók heel iets anders mee
bedoelen, n.l. een blamage voor de „Kaag",
welks bestuur van meening zou zijn, dat,
als het rapaille niet meer zijn lusten kan
botvieren, de Kaagweek voor de meesten
geen zin en doel meer heeft, geen voldoen
de belangstelling zal trekken.
Wij zouden ons zeer vergissen, als dèt
waar zou zijn. Wij zyn altijd van meening
geweest, dat het overgroote deel van de
minnaars der watersport niet behoort tot
hen, die er op uit zijn om te „genieten" van
wat minister v. Schaik Dinsdagavond in
de Tweede Kamer noemde „grove en weer
zinwekkende vermaken", die hem
meermalen bij zichzelf hadden doen zeg
gen: „Tot welk een laag peil moeten zulke
menschen gezonken zijn door zich aldus
te gedragen!"
Als wij ons hierin zouden vergissen,
dan inderdaad maar liever de Kaagweek
afgeschaft! Maar we gelooven alsnog niet
dat wij ons vergissen, dat wij de mentali
teit erl moraliteit der watersport-liefheb
bers te goed en te gunstig beoordeelen.
Dit nummer bestaat uit 6 bladen.
BUITENLAND.
Een interview van de „Matin" met Hitler.
(2e blad).
De hoofdcommissie der Ontwapenings
conferentie verdaagd tot einde Januari (2e
blad).
Een voorloopige schatting van den uit
slag der Cortes-verkiezingen in Spanje.
(2e blad).
Accoord tusschen Amerika en Rusland
inzake de schuidenkwestie. (2de blad).
Het grootste vliegtuig ter wereld in Rus
land neergestort. 14 dooden. (Luchtv. 2e
blad).
BINNENLAND.
Auto te Heerlen tegen de tram gebotst.
De bestuurder gedood (Gem. Ber., 6e blad).
Spoorwegongeval te Utrecht. Vijf wa
gons in elkaar gedrukt. (Laatste Ber.).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Vier koppels aan den kop van den Am-
sterdamsche*» Zesdaagsche-» (2de blad).
De Ver. Staten stellen hun deelneming
aan de Olympiade te Berlijn afhankelijk
van de Joden-kwestie (1ste blad).
BIJ DIT NUMMER IS GEVOEGD EEN
ST. NICOLAAS-KRANT, WAARIN O.M.
EEN PRIJSVRAAG.
SPOORWEGONGEVAL TE UTRECHT
5 wagons in elkaar gedrukt.
Hedenmorgen heeft op het derde perron
van het Centraal Station te Utrecht een on
geluk plaats gehad. Een uit den Haag bin
nenkomende trein stootte met vrij groote
snelheid op een uit 7 wagons bestaanden
stilstaanden trein. Deze stilstaande wagons i
moesten worden schoongemaakt en er za
ten dus geen reizigers in. Vijf wagons wer
den in elkaar geschoven en grootendeel
vernield.
De oorzaak van het ongeval moet ge
zocht worden in het feit, dat het personeel
van de locomotief van den binnenkomen
den trein de roode vlag, welke was opge- I
steld, tengevolge van een bocht in het per- j
ron niet tijdig had gezien. Persoonlijke on- i
gevallen hadden niet plaats. De materieele
schade is echter zeer aanzienlijk en het
treinverkeer ondervond vertraging. j
ZONDAG 26 NOV., 4 en 8 uur
MAANDAG 27 NOV., 8 uur
de prachtfilm van de Eidophon
Prijzen der pljrfftsen: 50, 70, 90, MO
plus bel.
Kaartverkoop en plaatsbespreking begint
Vrijdag 24 Nov. a svan 11-1
(Zondag 122 uur) aan de zaal.
Toegang boven 14 jaar
De motie-v. d. Waerden (zie Kamer
overzicht) is aangenomen met 46 tegen 29
stemmen (tegen Anti-Aev., enkele Chr.-H.
en R.-K. en St.-Geref.).
De heer v. d. Heuvel vraagt schorsing
van de behandeling van zijn initiatief
voorstel inzake afschaffing zomertijd. Al
dus besloten.