25ste Jaargans
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1933
No. 7664
S)e £eki4eli4(Soii/fca/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Tooraitbetaliog:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post J 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 3U woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags*
blad.
Beweringen van een
liberaal politicus.
De Leidsche hoogleeraar dr. B. D. Eerd-
mans heeft voor een tweetal vereenigingen
van Jonge Liberalen te Leiden een rede
gehouden, waarin hij o.i. zeer juist heeft
gewezen op het on-Nederlandsche van „de
nieuwe nationale partijen". Fascisme en
Nationaal-Socialisme zullen, zoo merkte de
professor op, op Hollandschen bodem niet
kunnen aarden. Maar de overheid moet de
zieke plekken in onze samenleving uitsnij
den, ook om aan bedoelde stroomingen de
groeikracht, die zij toch ook hier blijken
te bezitten, te ontnemen of te belemmeren.
Ook o.i. heel juist!
In het verslag der rede, zooals wij dat
in het „Leidsch Dagblad' lazen, vinden wij
enkele van die zieke plekken genoemd.
Een geheele reorganisatie van het Staats
bestel is achterwege gebleven, constateer
de de spreker. Inderdaad, dit is ook ons in
ziens een zieke plek. Maar: het „lijfblad"
van den liberalen professor, de „N. Rott.
Crt.", heeft tot nu toe zelfs hartstochtelijk
gefulmineerd tegen wijzigingen van het
Staatsbestel, die door anderen met name
door de Katholieken worden bepleit!
En het denkbeeld van de Tweede Kamer
fractie van de R.K. Staatspartij, om een
commissie in te stellen ter voorbereiding
van een Grondwetsherziening, heeft bij de
andere partijen haast geen instemming en
steun gevonden, allerminst bij de liberale
partijWelke reorganisatie zou de
liberale spreker dan wel willen? Wij heb
ben op deze vraag geen antwoord kunnen
vinden.
De heer Eerdmans noemt nog enkele
andere zieke plekken. Men leze:
De Katholieken hebben het voor
beeld gegeven in het streven om de sa
menstelling van commissies en ambte
narenkorps een weerspiegeling te doen
zijn van de politieke constellatie en de
sociaal-democraten volgden maar al te
graag.
Dat daarbij de bekwaamheid van de
candidaten niet altijd den doorslag
geeft is een uittvas, welke in toene
mende mate in ons land te constatee-
ren valt.
Wij willen niét overdrijven, maar moe
ten toch constateeren, dat de liberale poli
ticus hier zeer bruut de werkelijkheid
ten onderste boven zet.
Bij de Katholieken kan niet worden
geconstateerd een streven om onbe
kwame candidaten in „commissies en
ambtenarenkorps" te benoemen, maar wel
om bekwame candidaten niet uit te
sluiten, omdat ze niet-liberaal of o m-
d a t ze katholiek zijn. En dit streven heeft
no g lang niet dat succes, hetwelk het
rechtmatigheidshalve hebben
moest!
't Is wel heel èrg bruut, dat de heer
Eerdmans nu anderen ten onrechte ver
wijt, wat in het tijdperk der liberale
alleen-heerschappij schering en inslag was:
dat andere factoren dan bekwaamheid bij
benoemingen den doorslag gaven!
Naast deze insinuatie plaatst prof.
Eerdmans nog een andere aan het adres
der Katholieken:
Deze toestand werd nog verergerd
door de concurrentie van Katholieke
Sociale Actie en moderne vakbeweging.
Hier insinueert de spreker, dat de „Ka
tholieke Sociale Actie" bedoeld is de
Katholieke Vakbeweging, niet zelfstandig
optreedt en haar eigen weg gaat, maar ge
dreven wordt door „concurrentie" met de
„moderne vakbeweging". Wie onze katho
lieke leiders der vakbeweging kent, heeft
dan al reeds het bewijs, dat ook deze be
wering een onware en den spreker on
waardige insinuatie is!
V Statistiek en criminaliteit.
De statistiek van de criminaliteit wordt
vaak zeer onwaar en onrechtvaardig ge
hanteerd.
Men neemt dan het getal van „misda
den", bedreven door Katholieken, en stelt
dit naast het totaal aantal „misdaden"; per
100.000 inwoners b.v.
In de drie jaren van 1929 tot en met
1931 bedroeg het totaal aantal misdrijven
in Limburg 737.4 en in heel Nederland
690.1 per 100.000 inwoners. Hieruit volgt,
dat de cijfers van Limburg die van het
Rijk met 7.5 pet. overtreffen.
Dit cijfer 7.5 pet. is niet zoo heel
hoog; en terecht mocht het „Limburgsch
Dagblad" dezer dagen constateeren, dat
met dit cijfer de fabel der buiten
sporige misdadigheid in Limburg
is afgedaan.
Maar men kan toch nog zeggen: zie naar
het katholieke Limburg, waar het aantal
„misdaden" niet geringer is, dan het ge
middelde in Nederland, doch hooger!
Ja dit kan men zeggen, maar: men
hanteert dan het cijfer 7.5 onwaar en on
rechtvaardig!
Wij zullen dit aantoonen.
Eerstens, wie als „Katholieken" zijn ge
boekt, zijn niet allen Katholiek, vervullen
niet allen zelfs ook maar hun allereerste
godsdienst-plichten.
Vervolgens: de statistiek neemt niet alle
misdaden op. Wie zonder rijwielplaatje
rijdt en bekeurd wordt, staat genoteerd als
misdadiger, maar b.v. duizenden, die de op
voeding hunner kinderen grovelijk ver-
waarloozen, vallen buiten de misdaden-
statistiek, als zij maar niet met den rech
ter in aanraking komen.
En, op de derde plaats, tusschen een mis
daad en een misdaad kan een heel groot
verschil zijn. En, als we nu 'ns de misda
den, in Limburg gepleegd, goed onderschei
den, dan blijkt, dat in Limburg het per
centage van misdaden, bestaande in een
voudige mishandeling zonder zwaar
lichamelijk letsel, relatief zeer groot is
de oorzaken daarvan blijven nu buiten be
schouwing en dat, wanneer men dit
ééne misdrijf uit de statistiek neemt, Lim
burg voor heel de overige criminaliteit
bijna 12 pet. beneden het rijksgemid
delde blijft!
Deze korte uiteenzetting moge voldoen
de worden geacht, om aan te toonen, dat
rnen voorzichtig behoort te zijn bij de han
teering van de misdaden-statistiek.
En tenslotte nog dit:
De God-zij-dank: talrijken, die er in
derdaad ernstig naar streven, om te leven
naar de katholieke beginselen, leveren een
bewijs voor de stelling, dat de criminali
teit onder de Katholieken, die hun naam
waardig willen dragen, zéér gering is!
DE BEGROOTINGSARBEID
IN DE TWEEDE KAMER.
DEN HAAG, 17 Nov.
In haar avondvergadering van Donder
dag zette de Kamer de behandeling der
Defensie-begrooting voort. De minister, dr.
Deckers, heeft in een uitvoerige rede
zjjn beleid verdedigd. Tegenover den heer
K. ter Laan, die zich ingespannen had om
te betoogen, dat er op de landmacht niet
voldoende is bezuinigd, merkte de minister
op, dat er op de militaire uitgaven de laat
ste jaren zooveel is bezuinigd, als er op
geen enkel begrootingshoofdstuk meer be
zuinigd is.
Wij onderschrijven gaarne de hoop van
den minister, dat de mindere marineman
weldra in zijn meerdere zijn vaderlijken
vriend zal zien. Zoover is 't echter nog
lang niet!
Dr. Deckers zegt toe voor d eoud-gepen-
sionneerden wat meer te willen doen; hij
pleegt daarover overleg met den minister
van financiën.
Binnenkort is een wetsvoorstel te ver
wachten in zake gasbeschermingsdienst.
Inderdaad betreft het hier een zeer be
langrijk vraagstuk: de bescherming van de
burgerbevolking tegen gasaanvallen.
Minister Deckers is de „vijand" genoemd
van de Sociaal-Democratie; de heer ter
Laan sprak van een oorlogsverklaring aan
de S. D. A. P. De minister erkende dit
echter ten stelligste. Zijn houding was nu
eenmaal noodzakelijk door de wijze, waar
op de S. D. A. P. optrad, die zoodanig was,
dat leden dezer partij niet geacht kunnen
worden betrouwbare bestanddeelen uit te
maken van de weermacht. En dat is eerste
taak der Regeering: zorgen, dat het gezags-
apparaat volkomen betrouwbaar is. Dat de
S. D. A. P. het zelf in de hand heeft
minister Colijn wees daar reeds op om
de houding der regeering te haren opzichte
te doen wijzigen, werd door dr. Deckers
nog eens ten overvloede bevestigd.
De minister van Buitenlandsche Zaken
De Graeff begon gistermiddag zijn ant
woord met de lof, die hem van verschil
lende kanten was gebracht voor zijn rede
te Genève gehouden, terug te wijzen, daar
deze was geredigeerd door prof. Francois.
Sympathiek was deze houding, maar of
deze noodzakelijk was? Niemand toch ge
looft, dat de ministers al him redevoerin
gen zelf maken en niemand verlangt dat
ook.
Uitvoerig wijdde de minister uit over de
langzamerhand geruchtmakende kwestie-
Vliegen. Op de ontslagaanvrage, die de
heer Vliegen op 14 Februari naar .aanlei
ding van de wijze, waarop de Nederland-
sche regeering de muiterij op „De Zeven
Provinciën" had onderdrukt, had ingediend
was bij het optreden van dezen minister
nog niet beschikt. (Terecht noemde de
heer van Dijk (A.-R.) dit een ernstige fout
van de regeering). Hij heeft toen den heer
Vliegen medegedeeld gezien ook het
verdienstelijk werk door dezen afgevaar
digde verricht dat het hem aangenaam
zou zijn, indien deze heer op zijn ontslag
aanvrage wilde terugkeeren. De heer Vlie
gen schreef toen, dat hij dit wensche, in
dien hij zijn bezwaren tegenover de onder
drukking van de muiterij kon handhaven.
Minister de Graeff deelde mede, dat de
mededeelingen van de sociaal-democrati
sche pers hem zeer hadden geërgerd; het
betreffende artikel was gespeend van
ieder logisch inzicht. De vraag, of de re
geering den heer Vliegen als lid der dele
gatie kon handhaven, werd ontkennend
beantwoord. Daarna echter heeft de heer
Vliegen aa.n den minister medegedeeld,
dat hij voor het betreffende artikel niet
aansprakelijk was. Uitlatingen in besloten
kring kunnen voor de regeering geen aan
leiding zijn tot ingrijpen. Dacht men dat
hiermede de kwestie uit zou zijn, de heer
Vliegen zelf heeft gezorgd,.dat dit niet het
geval was. "Genoemde afgevaardigde her
haalde, na het antwoord van den minister,
dat hij de wijze, waarop de muiterij onder
drukt was, een „schandstuk" vond. De
minister van Buitenlandsche Zaken ant
woordde hierop, dat dit voor hem aanlei
ding zal zijn het lidmaatschap van den
heer Vliegen in nadere overweging te ne
men. In goed Nederlandsch komt dit hier
op neer, dat de heer Vliegen geen lid zal
worden van de delegatie.
De regeering ziet geen reden de betrek
kingen met Sovjet-Rusland aan te, knoo-
pen. Dit zou onwaardig zijn t.o.v. een land,
dat de Nederlandsche vorderingen heeft
geconfisceerd. Bovendien zijn de Russi
sche legaties steeds broeinesten van com
munistische propaganda.
Tal van andere zaken werden nog door
den minister ter sprake gebracht.
De begrooting werd ten slotte met 56 te
gen 3 stemmen aanvaard.
De eerste kennismaking van den heer De
Graeff met de Kamer is een zeer aange
name geweest. De minister toonde zich een
vlot causeur en zijn manier van optreden
heeft iets jongensachtigs zonder tot non
chalance te leiden.
Bij den aanvang der vergadering aan
vaardde de Kamer met 17 tegen 50 stem
men de defensiebegrooting: de vrijzinnig-
democraten stemden voor het eerst sinds
lange jaren voor. Een motie-ter Laan in
zake mobilisatie-slachtoffers werd met 18
tegen 49 stemmen verworpen.
BINNENLAND
MINISTER DECKERS EN HET
FASCISME.
Wij ontleenen aan een Kameroverzicht
in de „N. Rott. Crt.":
„De sociaal-democraten, die beweren, dat
minister Deckers de fascisten boven hen
bevoorrecht, zijn er naast. Fascisten (ook
leden der nationaal-socialistische bewe
ging) mogen geen beroepsmilitair zijn. Ook
de bijzondere vrijwillige landstorm is vol
komen vrij van fascistische invloeden. „Ik
acht" aldus de minister „fascistische
invloeden in één woord voor de weermacht
verderfelijk". Geeft dit den hooggeplaat-
sten generaals en admiraals niet te den
ken, die den stoot hebben gegeven tot een
beweging, wier eenige vertegenwoordiger
in het parlement, mr. Westerman, zich als
een volslagen fascist heeft ontpopt".
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BEZUINIGING
BIJ HET LAGER ONDERWIJS.
Toclatingsleeftijd 6 jaar.
In de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende het wetsont
werp tot wijziging van de wet van 30 Dep.
1932 tot wijziging der L. O.-Wet zegt mi
nister Marchant, dat een plotselinge ster
ke vermeerdering van het getal leerlin
gen kan worden voorkomen door den toe
latingsleeftijd voor de lagere scholen de
finitief op zes jaar te stellen. De Minis
ter zal dit bevorderen. Hij acht, geheel af
gezien van de bezuinigingsnoodzaak de
grens van zes jaar boven die van 5% jaar
verkieslijk.
Een voorstel om de leerverplichting tot
zes jaar terug te brengen is van den Mi
nister niet te verwachten.
BLOEMBOLLENCULTUUR TE
HAARLEM.
De Alg. Vereeniging voor Bloembollen
cultuur te Haarlem heeft een verzoek ge
daan aan den raad om de gemeente te doen
deelnemen aan het waarborgfonds ten be
hoeve van haar in 1935 te Heemstede te
houden 10-jaarlijksche groote internatio
nale bloemententoonstelling, samenvallend
met het 75-jarig bestaan der vereeniging en
het 300-jarig bestaan van den geregelden
bloembollenexport uit Nederland naar de
omliggende landen.
In aanmerking genomen, dat ook deze
tentoonstelling, evenals in 1925, ongetwij
feld een groot aantal bezoekers zal trek
ken, die daaraan stellig een bezoek aan
Haarlem zuilen vastkoppelen, is zij ook,
meenen B. en W., voor Haarlem niet van
beteekenis ontbloot, temeer omdat tegelij
kertijd te Haarlem een historische tentoon
stelling zal worden gehouden, welke een
overzicht zal geven van de drie eeuwen
bloembollenexport, sedert den tulpenwind
handel van 16351637 verstreken.
B. en W. van Haarlem stellen daarom
voor: in het te vormen waarborgfonds deel
te nemen tot een bedrag van ten hoogste
10.000 onder voorwaarde, dat het totaal
van het waarborgfonds ten minste 100.000
zal bedragen. „Tel."
HET CONFLICT BIJ DE SPHINX.
De directie van de Sphinxfabrieken te
Maastricht heeft aan den rijksbemiddelaar
bericht, zijn voorstel te aanvaarden.
Zooals men weet hebben de arbeiders
van hun kant deze week reeds het bemid
delingsvoorstel aanvaard.
De arbeiders zijn gisteravond aan het
werk gegaan.
DE PRIJSVAL DER GRANEN.
De prijsval der granen, die zich heeft
voorgedaan sedert de invoering van het
Graanmonopolie n.l. 15 Augustus j.L en
welke voor enkele granen zelfs zoover
was doorgeschreden, dat daardoor de mo-
nopoliewinst van 1.bijna of geheel
weer werd te niet gedaan, heeft de Kegee-
ring genoodzaakt Ge monopoliewinsten oij
invoer van gerst, mais en tarwe met 0.OU
per 100 K.G. te verhoogen.
Voor rogge, waarvoor de monopoliewinst
vroeger reeds was verhoogd, is die winst
ongewijzigd gebleven.
BOUW ENGELSCHE SCHEPEN.
Op Nedcrlandsche werven?
Van officieele zijde vernemen wij, dat
de Koninklijke Sheii-groep een order van
drie motoriankschepen van 12000 ton elk
in Nederland heeft geplaatst en dat zeer
waarschijnlijk een dezer schepen geoouwd
zal worden door de Nedenandscne
Scheepsbouw Maatschappij te Amsterdam
en dat, eveneens zeer waarschijnlijk
„Werkspoor" de motorinstallatie zal leve
ren.
De beide andere orders zijn of worden
buiien de hoofdstad geplaatst. „Tija".
DE „ONTGROENING".
De beide slachtoffers te Utrecht uit de
klinieken ontslagen.
In aansluiting op het bericht met be
trekking tot de straffen die de rector-mag-
i nificus der Utrechtsche Universiteit den
studenten heeft opgeiegd die betrokken
zijn geweest bij het ontgroenings-incideni
te Utrecht, kunnen wjj thans nog mede-
deelen, dat de beide slachtoffers, een no
viet en een student, de kliniek voor psy
chiatrie en neurologie, waar zij zeer ge-
ruimen tijd verpleegd werden, hebben
kunnen verlaten en het thans goed maken.
1 „Vad."
BUITENLAND.
Met ministerie-Sarraut verkeert weer i
levensgevaar (3de blad).
De Sovjets door Amerika erkend. (3de
blad).
Weer een weinig geloofwaardige getuige
in het Rijksdagbrandproces. (3de blad).
BINNENLAND.
De begrootingsarbeid in de Tweede Ka
mer. (1ste blad)
De smokkelhandel in aardappelen. (Gem.
Ber., 2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Zesdaagsche te Amsterdam. Pijnen
burg breekt een sleutelbeen. (4de blad).
COMMISSIE-SCHOUTEN.
Het rapport aangeboden.
Naar wij vernemen heeft Vrijdag de
Commissie-Schouten, belast met het adiv-
seeren omtrent toetsingsnormen voor de
beoordeeling van de bezoldigingen van het
personeel in dienst van provincie, gemeen
te enz., haar rapport ter zake aan den
Minister van Binnenlandsche Zaken aan
geboden.
BURGEMEESTER LAMBOOY NAAR
UTRECHT?
Het „Centrum" meent met groote zeker
heid te kunnen mededeelen, dat de burge
meester van Hilversum, de heer J. M. J.
Lambooy, zou zijn aangezocht voor de
functie van burgemeester van Utrecht.
Uitvoer van kaas naar Duitschland.
De minister van oeconomische zaken
heeft, gezien het Kon. besluit van 5 April,
gewijzigd bij Kon. besluit van 14 Augus
tus tot regeling van den uitvoer naar
Duitschland, met ingang van 22 November
aangewezen als kantoren, waarlangs de
uitvoer naar Duitschland van kaas, met
uitzondering van kwark, kan plaats heb
ben, de douanestations: Tegelen (grens),
Keulsche Barrière, Zevenaar, Nieuwe
Schans, Oldenzaal, Rotterdam, Amsterdam,
Delf zij L
De Crisis-Zuivel-Centrale stelt onbelaste
margarine en vetten beschikbaar.
Bij verschillende weldadigheidsinstellin
gen en -vereenigingen bestaat de gewoon
te omstreeks Kerstmis pakketten met le
vensmiddelen uit te reixen als Kerstgave.
Van meerdere zijden bereikten de Cri
sis-Zuivel-Centrale aanvragen om ook dit
jaar voor dat doel onbelaste margarine en
vetten beschikbaar te stellen.
De Crisis-Zuivel-Centrale verklaart zich
bereid dergelijke verzoexen in welwillen
de overweging te nemen en noodigt de
vereenigingen en instellingen, die daar
voor in aanmerking wenscnen te komen,
derhalve uit haar daarbij op te geven
resp. over te leggen:
a. een verklaring van het bestuur,
waaruit blijkt, hoeveel onvermengde mar
garine en/of vet in andere jaren voor dat
aoel werd uitgereikt;
b. de hoeveelheid van deze artikelen,
welke thans benoouigd zal zijn, onder bij
voeging van een door het bestuur getee-
kend afschrift van den orderbrief aan don
leverancier;
c. een verklaring van den leverancier,
van weike margarinefabriek en/of smel
tery de artikelen worden betroxken;
d. den datum, waarop deze artikelen
geieverd moeten worden;
e. den datum waarop en de plaats waar
de uitreixing der Kersigave zal piaats heb
ben.
Het is de bedoeling, dat zooveel moge
lijk de margarine en anuere vetten zullen
worden aangekocht bij dezelfde leveran
ciers, van wie zij de vorige jaren betrox
ken zjjn.
Aangezien het vervoer der onbelaste ar
tikelen slechts mag pxaals haooen onder
dekking van een door de C.Z.C. aigegeven
geieideoiijet, dienen aanvragen, ais boven-
Deuoeid, zoo spoeaig megeujx en m elk
geval vóór November 19o3 te worden in
gezonden aan het adres der Crisis-Zuivel-
Centrale te 's-Gravenhage, Laan van Meer-
dervoort 84.
