25ste Jaargang
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE RIJKSBEGROOTING
IN DE TWEEDE KAMER
3 TAX,
DONDERDAG 16 NOVEMBER 1933
No. 7662
S) e £eid<töli£(Ek>ii/Ya/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Tooroitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
fcü onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRUS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten noogste 3U woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden Of gevraagd, huur «q
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
DE DEFENSIE-BEGROOTING DE
KAMERFRACTIE DER R.K. STAATSPAR
TIJ WENSCHT MAATREGELEN VOOR
DE GROOTE GEZINNEN, DE RE
GEERING EN DE N.S. B.
DEN HAAG, 15 November.
In de avondvergadering van 14 Novem
ber werd een aanvang gemaakt met de
openbare behandeling van de defensie-be-
grooting. De heer T i 1 a n u s (C.-H.)
meende, dat de benandeling dezer begroo
ting niet diepgaand kon zijn. Het wachten
toch is op het eerstdaags te verschijnen
rapport-Idenburg. Dat de heer KL ter
Laan zich verbitterd toonde tegen deze
bewindsman wegens de maatregelen, die
hij getroffen heeft tegen de leden der S.
D.A.P. bij de weermacht, is begrijpelijk,
maar onjuist is het, dat genoemde socia
listische afgevaardigde voor zijn partij ie
rol van verdrukte onschuld opeischt. De
katholieke afgevaardigde vanger Bilt
verklaarde nu niet te zullen spreken
over de gebeurtenissen met de „Zeven
Provinciën". Hij oefende terecht critiek
uit op de samenstelling van de commissie-
Idenourg, daar deze te eenzijdig militair
is samengesteld. Men had ook het burger
lijk element meer tot zijn recht moeten
laten komen. De opleiding voor zeeofficier
achtte hij te technisch: een opleiding in
48 (sic!) vakken geeft nog geen waarboig
voor algemeene ontwikkeling en kijk op
het leven wordt daardoor niet bevorderd;
De heer Duymaer van Twist (A. R.)
verklaarde zich er mee eens, dat verschil
lende wenschen moeten wachten op het
rapport-Idenburg. Tegenover hen, die be
weerden zooals de heer K. ter Laan het
weer deed dat deze minister niet genoeg
bezuinigde, wees deze afgevaardigde er* op,
dat het eindcijfer der militaire begrooting
in 1921 ruim 138 lA mill, gulden was tegen
over 88 mill, in 1934. Volgens sommigen
is er zelfs reeds te veel bezuinigd. De ko
mende herziening zal de weerkracht niet
mogen aantasten. Dit mede in verband met
de vermeerdering der bewapening niet al
leen van de groote landen, maar ook van
Zwitserland en België. Volkomen juist was
zijn opmerking, dat de kringen der S.D.
A.P. in den laatsten tijd een veranderde
houding is waar te nemen op het gebied
der defensie.
De replieken werden Woensdagmiddag
voortgezet met een rede van den heer d e
Geer (C.H.). Wat de droogmaking van de
Zuiderzee betreft, zei de oud-minister van
financiën, dat de kosten daarvan 2500 per
H.A. bedragen, terwijl men in Friesland
koopt voor 1000 gld. De 1500 hoogere kos
ten noemde hij in een tijd, waarin men
naar een lager levensniveau moet, niet ver
antwoord. „Men beschouwe de voortzetting
der inpoldering niet te zeer als een heilig
huisje". Hij drong verder aan op nadere
toelichting van de circulaire aan de amb
tenaren. Tot de sociaal-democraten richt
te hij de vermaning zich te herzien op het
voorbeeld van Scandinavië en Engeland:
dan zullen zij als zuurdeesem in onze sa
menleving nuttig kunnen werken. De heer
Fleskens (R.K.) wil executies mede
helpen tegengaan door minnelijke schik
kingen. Hij verklaarde zich ongerust over
de plannen van den minister van finan
ciën inzake de suikeraccijns. Met groo-
ten nadruk verklaarde de heer Fleskens,
dat de katholieke fractie van de regeering
maatregelen verwacht voor de groote ge
zinnen wil zij haar kunnen blijven steunen.
Voor verlichting van den nood dezer gezin
nen kunnen verschillende maatregelen
dienen. Ook bij de salarieering der amb
tenaren worde aan de groote gezinnen ge
dacht.
Uit de dupliek van den minister-presi
dent zij aangestipt, dat het door de ka
tholieke Kamerfractie voorgestelde Rijks-
kindertoeslagfonds er, voorloopig althans,
niet komt. Wat het verbod aan ambtenaren
van de N.S.B. betreft, in het standpunt der
regeering schijnt binnenkort verandering
te zullen komen. Minister Colijn las een
pamfletje voor, waarvan hij verklaarde,
dat, indien het uitgegaan is van de N.S.B.,
dat een reden zou vormen tot ingrijpen.
En het schijnt, dat dit onderzoek in een
voor de N.S.B. minder gewenschte rich
ting zal uitvallen.
Ten aanzien van de suikeraccijns schijnt
na de uiteenzetting door den heer Fleskens
van het standpunt van de katholieke frac
tie een verandering op til. Misschien zal
voor de groote gezinnen althans ook nog
iets worden gedaan door het tarief van de
Inkomstenbelasting voor gehuwden en on-
gehuwden ongelijk te maken.
De Kamer heeft nog een aanvang ge
maakt met de behandeling van de Begroo
ting van Buitenlandsche Zaken.
BINNENLAND
WIJZIGING AMBTENARENWET
IN DE EERSTE KAMER.
DEN HAAG. 15 November.
De Eerste Kamer heeft vergaderd en
deze gelegenheid aangegrepen, om over
enkele ontwerpen uitvoerig van gedachten
te wisselen. Allereerst ontstond eenige dis
cussie rondom het rechtbankenontwerp.
Tenslotte werd het ontwerp echter z. h. s.
aanvaard.
Veel uitvoeriger werd ingegaan op de
door minister de Wilde voorgestelde wijzi
gingen van de Ambtenarenwet-1929. De
vrijzinnig-democratische hoogleeraar in het
Staatsrecht, prof. Kranenburg, had
overwegende bezwaren. Hij was van de
Memorie van Antwoord geschrokken en
het ontwerp ging tegen zijn overtuiging
in. Het meest bedenkelijke van het ont
werp zag de hoogleeraar in de tendenz, die
de wet zou meebrengen om de verantwoor
delijkheid der gemeenten te doen verdwij
nen. Hij ziet in het wetsontwerp een be
langrijke verslechtering van ons gemeente
recht. Zijn critiek werd overgenomen door
dan sociaal-democraat Ossendorp. Vol
gens dezen rooden senator zal, wordt dit
ontwerp wet, van de autonomie slechts het
woord overblijven, dat men nog slechts in
de woordenboeken zal kunnen terugvin
den.
Zakelijker en juister was de critiek, die
de katholieke heer Nivard op het ont
werp uitoefende. Zijn woord verdient daar
om vooral met aandacht te worden beluis
terd, omdat de heer Nivard door zijn ja
ren lang wethouderschap van Rotterdam
kan geacht worden op dit terrein bijzon
der deskundig te zijn. Het begrip autono
mie achtte deze senator een zeer relatief
begrip. Hij meende, dat de regeering het
gestelde doel meer gelijkvormigheid in
de salarissen van de ambtenaren ge
makkelijker had kunnen bereiken door een
eenvoudige aanschrijving aan de colleges
van Gedeputeerden. Ook hij toonde zich
beducht voor een vermindering van het
verantwoordelijkheidsgevoel van tal van
gemeenten. Daartegenover kwam de katho
lieke fractieleider, de heer van Lan-
schot, een woord van verdediging van
het ontwerp spreken. Hij maakte de op
merking, dat de autonomie tegen zichzelf
moet worden beschermd. Het crediet, dat
de gemeenten genieten op de kapitaal
markt zal door aanvaarding van dit ont
werp worden bevorderd.
De vrijzinnig-democraat Westerdijk
maakte zich los van zijn fractiegenoot prof.
Kranenburg en verklaarde voorstander te
zijn van de wet. De verdediging van den
minister geeft na alles wat wij over dit
ontwerp reeds hebben geschreven geen
aanleiding er nader op in te gaan. Wij
volstaan met de vermelding, dat het ont
werp met de stemmen van de sociaal-de
mocraten en de heeren Kranenburg en v.
Embden (V.D.) en Nivard (R.K.) tegen is
aanvaard: 26 tegen 11 stemmen.
DE BEZUINIGING OP
ONDERWIJS.
Aan het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer inzake de Onderwijsbegrootmg
wordt het volgende ontleend. Verscheidene
leden achtten de bezuinigingspolitiek, zoo
als die tot dusver met betrekking tot het
onderwijs wardt gevoerd, verontrustend
Van een vast plan schijnt geen sprake te
zijn, en, als dit er wel is, had de Regee
ring beter gedaan, alvorens met partieele
maatregelen te komen, eerst overleg over
dit plan met de Kamer te plegen.
Sommige leden spraken er hun teleur
stelling over uit, dat nog niet meer bezui
nigd is.
Door verscheidene leden werd betreurd,
dat er van de zijde van het Departement
van Onderwijs niets blijkt van zorg voor
de werklooze jeugd. De desbetreffende cir
culaire van den minister van Binnenland-
sche Zaken is daartoe onvoldoende.
Voor wat betreft de aan te brengen sala
riskorting, welke zoowel voor ambtenaren
als voor leeraren en onderwijzers geldt,
meenden verscheidene leden, dat bedoelde
vermindering op laatstgenoemde categorie
zwaarder drukt dan op de eerste, omdat
zooals herhaaldelijk is aangetoond, de wed
den van leeraren en onderwijzers later
zijn vastgesteld, dan die voor de ambtena
ren en wel in een tijd van malaise, zoodat
de tractementen op lager peil werden be
paald dan anders het geval zou zijn ge
weest.
Andere leden waren van oordeel, dat
nog veel te weinig op de jaarwedden wordt
gekort.
Verscheidene leden beklaagde zich over
den geest, die bij sommige leerlingen van
het voprbereidend-hooger, het middelbaar
en het lager onderwijs heerscht. Commu
nistische en fascistische denkbeelden wor
den in woord en geschrift onder en door de
jeugd gepropagandeerd.
Eenige leden achtten het gewen scht, dat
de Regeering ook aan de R.-K. Handelshoo-
geschool te Tilburg een subsidie zou ver-
leenen, al was het slechts voor een klein
bedrag.
De excessen, die zich ook dit jaar weder
hebben voorgedaan bij de ontgroening van
studenten in Utrecht en Delft, waren voor
verscheidene leden aanleiding, om bij her
haling bij de regeering op strenge maatre
geleen aan te dringen. Andere leden zou
den op een algeheel verbod van groenloo-
pen willen aandringen.
Vele leden waren in het algemeen van
oordeel, dat het een geheel verkeerde tac
tiek is, het nijverheidsonderwijs in die
sterke mate te besnoeien als thans het ge
val is.
In verband met het feit, dat hier te lan
de duizenden Duitsche dienstboden een be
trekking hebben, stelden eenige leden de
vraag, of er niet een drang kan worden ge
oefend op de Nederl. meisjes, om meer
van het huishoudonderwijs gebruik te ma
ken, ten einde zich tot dienstboden te be
kwamen.
Het verschijnsel, dat exploitanten van fa
brieken en bedrijven direct of indirect het
onderwijs van kinderen hunner arbeiders
tot zich gaan trekken, stemde verscheidene
leden tot groote ongerustheid. Het moet
noodzakelijk leiden cot rechtstreekschen of
zijdelingschen gewetensdwang.
Verscheidene leden spraken him onte
vredenheid uit over de circulaire van 20
Juni 1933, inzake opheffing van openbare
scholen, gezonden aan de burgemeesters.
Dit rondschrijven noemden zij onjuist, wijl
strijdig met de wet, niet tot de burgemees
ters, doch tot de gemeenteraden had deze
circulaire gericht moeten zijn.
Vele andere leden namen een geheel te
genovergesteld standpunt in en weder-
spraken ten krachtigste het gevoerde be
toog.
Verscheidene leden waren van oordeel,
dat inperking van het aantal leerkrachten
Voorts waren verscheidene leden van
noodzakelijk is.
oordeel, dat de subsidies aan orkesten niet
meer dienden te worden verleend.
CREDIETVERLEENING BLOEMBOLLEN-
BEDRIJF.
De R.-K. Patroonsbond in het bloembol-
lenbedrijf van den L. T. B. heeft het vol
gende telegram aan den minister van Eco
nomische Zaken verzonden:
„Katholieke Patroonsbond in het bloem-
bollenbedrijf L. T. B., in ledenvergadering
bijeen, verzoekt Uwe Excellentie een spoe
dige en gunstige beslissing terzake cre-
dietverleening aan het bloembollenbedrijf.
De vergadering spreekt zich uit ten gun
ste van een terugbetaling van dit crediet
door het geheele vak."
DE BELASTING OP DE SUIKER.
Volgens het verslag der commissie van
voorbereiding uit de Tweede Kamer over
het ontwerp tot tijdelijke voorziening tot
versterking van de middelen tot dekking
van de uitgaven van het Rijk werd in het
algemeen geen bezwaar gemaakt tegen de
verlenging van den termijn, gedurende
welken verschillende tijdelijke heffingen
zullen plaats hebben.
Intusschen bestonden bij vele leden te
gen deze verlenging zeer ernstige bezwa
ren voorzoover zij betrekking heeft op de
30 opcenten op den suikeraccijns. Drin
gend gaven zij de regeering in overewging
haar houding ten opzichte van deze op
centen te herzien.
In zijn antwoord zeide de minister gaar
ne te willen toezeggen, dat hij, indien de
opbrengst der herziening van het tarief
voor invoerrechten in verband met den al-
gemeenen loop van zaken op het stuk der
middelen zulks zal blijken te veroorloo-
ven, zich gaarne zal beijveren, om een
vermindering en zoo mogelijk een alge-
li eele afschaffing van den opcenten te be
vorderen. Dat in verband met den loop
van zaken in het najaar van 1932 deze op
centen daarvoor in de eerste plaats in
aanmerking komen/ erkent hij volmondig.
(Door het totaal van 70 opcenten, dat op
den accijns van 22.50 per 100 K.G. wordt
geheven, is de suikeraccijns thans geste
gen tot 38.25 per 100 K.G., dat wil dus
zeggen, dat in den prijs van ieder pond sui
ker meer dan 19 cent belasting is begre
pen).
DE AANHANGIGE ACCIJNS-
VERHOOGING OP SIGAREN.
Een protest van de klein-industrie.
De Eerste Nederlandsche Bond van
kleinfabrikanten in de sigarenindustrie
heeft in een openbare vergadering gepro
testeerd tegen de voorgestelde accijnsver-
hooging van 10 op 22 1/2 cent, die, naar
men heeft becijferd, weer 2000 werklie
den werkloos zal maken.
In 1930 zijn op 12.860 verzekerde arbei
ders 237.039 arbeidsdagen verloren, in
1931 bedroegen die cijfers resp. 14.000 en
498.836; in 1932 resp. 14.200 en 918.760.
Over 1933 zijn nog geen cijfers, maar men
kan aannemen, dat de toestand alwaar
treuriger is geworden .Een vraag is of, als
er inderdaad door deze verhooging weer
2000 arbeiders meer werkloos worden, dan
de uitkeeringen aan hen niet hooger zul
len zijn dan de baten uit de verhoogde be
lasting.
De vergadering heeft ten slotte een mo
tie aangenomen, waarin de regeering drin
gend verzocht wordt de plannen terug te
nemen, opdat een aantal nijvere burgers
voor ondergang wordt behoed.
CREDIET VAN 750.000 VOOR DE
REEDERS GEOPEND.
Engelsche walharing uit de markt.
Bij beschikking heeft de minister van
Economische zaken gisteren het volgende
bepaald:
Ten behoeve van de reeders van ha
ringdrijfnet visschers vaar tuigen wordt, ten
einde een gedeelte van de Engelsche wal-
haring uit de markt te nemen en tijdelijk
op te slaan, en daardoor een te sterke
prijsdaling te voorkomen, uit het Land-
bouw-Crisisfonds, aan de stichting voor de
Nederlandsche Haringvisscherij, gevestigd
te 's-Gravenhage .ten behoeve van deze
reeders, onder nader door den minister
bij overeenkomst vast te stellen voor
waarden, een crediet geopend van 750.000
Voor het bekomen van crediet uit bo
vengemeld bedrag komen slechts die ree
ders in aanmerking ,die aangesloten zijn bij
genoemdestichting.
Aanvoer verboden.
De aanvoer van haring (pekel- en steur-
haring) in Nederland is verboden buiten
het tijdvak, aanvangende 15 November
1933 en eindigende op een nader door den
minister te bepalen datum.
DE TELEPHOON.
ƒ130 millioen voor het automatiseerings-
plan.
F lij kens de Memorie van Antwoord in
zake de P. T. T.-begrooting 1934, zal het
automatiseeringsplan vermoedelijk in 1946
gereed zijn. De totale uitgaven zullen rond
130 millioen bedragen.
CRISIS -BOTERMERK.
De Crisis Zuivel Centrale deelt mede,
dat de prijs van de vervoervergunning van
buitenlandsche boter met ingang van he
den nader is vastgesteld op 1.10 per K.G.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER
BLADEN.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Henderson wil de hervatting der Ontwa-
peningsbesprekingen forceeren. (2de blad).
Algemeene amnestie in Duitschland aan
gekondigd. (2de blad).
Het Rijksgerechtshof verhuist a.s. Za
terdag weer naar Leipzig. (1ste blad).
BINNENLAND.
De teeltbeperking in den tuinbouw. (L.
en T., 2de blad).
De steun aan de haringvisscherij (1ste
blad).
Twee fabrikanten en een zaakwaarne
mer gearresteerd in verband met brand
stichting in 'n schoenfabriek te Kaatsheu
vel, poging tot oplichting, enz. (Gem. Ber.
3de blad.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Nederlandsche Xwembond heeft het
praedicaat „Koninklijke" ontvangen. (1ste
blad).
Wilt U een 3 Tax 7 Denk
dan aan TELETOON 3300!
Vrij voorkomen! Garage JAC DE GROOT, Beestenmarkt 28
DE RIJKSWEG DELFT—ROTTERDAM.
Verlichting in overweging.
Naar aanleiding van de klachten over
den nieuwen Rijksweg DelftRotterdam
heeft „Vooruit" zich in verbinding gesteld
met ir. D. A. Heyst, hoofdingenieur-direc
teur van den Rijkswaterstaat, en verno
men, dat plannen tot het aanleggen van
een verlichtingsinstallatie op dezen weg in
ernstige overweging zijn.
Overigens merkte de ingenieur op, dat de
voornaamste oorzaak der voorgevallen on
gelukken z.i. is te zoeken in het feit, dat
er op dien weg veel te hard gereden
wordt. Wanneer de minister dan ook in
derdaad besluit, tot verlichting over te
gaan, zal dit volgens den hoofdingenieur
een uitzondering blijven.
DE EVENREDIGE VRACHT-
VERDEELING.
Kaart der Bevrachtingsdistricten.
Verschenen is een kaart van de Dis
tricten der Bevrachtingscommissie, inge
steld door de Kamers van Koophandel en
naar een bewerking van den heer S. de
Hoo, secretaris van den Raad van Be
roep van Bevrachtingszaken, in kleuren
druk uitgevoerd door den Topografischen
Dienst te 's-Gravenhage. Bijgevoegd is een
alphabetische lijst van alle gemeenten in
Nederland, met vermelding van de dis
tricten, waartoe zij behooren.
De uitgave geschiedt tegen kostprijs
(ƒ0.35 per exemplaar door het Onderwijs
fonds voor de Scheepvaart, Binnenkant 22
te Amsterdam (C.).
ENGELSCHE BACONREGELING
GOEDGEKEURD.
Het Lagerhuis heeft gisteravond de ver
ordening inzake de regeling van den bacon-
invoer goedgekeurd, die bij gebrek aan
overeenstemming tusschen de bacon-pro-
duceerende landen betreffende vrijwillige
beperking van den invoer in Engelanu op
7 November was uitgevaardigd door den
president van de Board of Trade.
Voorstel tot opheffing van het
vooroefeningsinstituut?
Naar de „Tijd" verneemt, moet het voor
nemen bestaan om het Vooroefeningsinsti
tuut geheel op te heffen. Dit zou op papier
een besparing van een millioen beteeke-
nen, maar i nwerkelijkheid boven de 11/2
ton uitgaan in verband met de tractemen
ten.